MMO BASIN AÇIKLAMALARI ÞAÝBELÝ BAÞKENT DOÐAL GAZ DAÐITIM A.Þ. ÖZELLEÞTÝRME ÝHALESÝ ÝPTAL EDÝLMELÝ VE BU ÞÝRKET BOTAÞ'A DEVREDÝLMELÝ Kamusal hizmetlerin özelleþtirilmesi sosyal devlet ilkesine aykýrýdýr. Doðal gaz daðýtýmýndan toplumdaki tüm bireylerin ihtiyaçlarý doðrultusunda ve eþit bir þekilde yararlandýrýlmalarýnýn saðlanmasý, sosyal devlet ilkesinin bir gereðidir. Bu yönüyle doðal gaz daðýtýmý kamu hizmeti niteliðindedir ve bu hizmetin mahalli idarelerce yürütülmesi gerekmektedir. Anayasanýn bu açýk hükmüne karþýn, tüm kentsel kamu hizmetlerinin özelleþtirilmesini ve piyasa faaliyeti haline dönüþtürülmesini öngören Dünya Bankasý ve IMF güdümlü uluslararasý sermaye çevrelerince dayatýlan serbestleþtirmeci politikalarda ýsrarcý olunmakta, tüm kamusal alanlarýn sermaye kesimlerine yeni rant alanlarý olarak sunulmasýna devam edilmektedir. Özelleþtirme Süreci Bu yönelim uyarýnca, bilindiði üzere, Ankara Büyükþehir Belediyesi'ne baðlý bir Genel Müdürlük olan EGO Genel Müdürlüðü bünyesinde yürütülen kentsel doðal gaz daðýtým hizmetleri de özelleþtirme amacýyla, önce ayrýcalýklý yüksek birim hizmet ve aþýnma payý tarifeleri uygulama imkâný tanýnan Baþkent Doðal Gaz Þirketi'ne dönüþtürülmüþtü. Ankara Büyükþehir Belediyesi'nce bu þirketin özelleþtirilmesi için açýlan ihale sonuçlandýrýlamayýnca, 02.07.2009 tarih ve 2009/43 sayýlý kararla, Þirket, özelleþtirilmesi için Özelleþtirme Ýdaresi Baþkanlýðý'na (ÖÝB) devredilmiþtir. ÖÝB tarafýndan Ankara Büyükþehir Belediyesi'nin Þirketteki hisselerinin yüzde 80'inin devri için açýlan ihale 19 Temmuz 2010 tarihinde yapýlacakken, açýklanmayan bir nedenle 9 Aðustos 2010 tarihine ertelenmiþtir. 16 Aðustos 2010 tarihinde yapýlan açýk artýrma sonucu, Baþkent Doðal Gaz Daðýtým A.Þ. 1 milyar 211 milyon dolarla, yeni kurulan ve en son Boðaziçi ve Gediz Elektrik Daðýtým Þirketleri ihalelerine en 26 yüksek teklifi veren ortaklýðýn ana ortaðý olan MMEKA A.Þ.'ye vermiþtir. Ýhalede Açýklýk Yok Temel bir kamu hizmetinin devir ihaleleri, kamuoyunun bilgisinden özellikle saklanarak, kapalý kapýlar ardýnda gerçekleþtirilmektedir. Ýhale þartnamesi için oldukça yüksek bir bedel belirlenmekte ve teklif verecek þirketler dýþýnda ilgili kurum ve kuruluþlarýn eriþiminden kaçýrýlmaktadýr. Oysa 4046 sayýlý Kanun'un Ýlkeler baþlýklý 2. maddesinin (ý) bendinde özelleþtirme iþlemlerinin deðer saptamasý da dahil aleniyet içinde yürütülmesi ilkesi benimsenmiþtir. Elektrik ve doðal gaz daðýtým kuruluþlarýnýn ihale süreçlerinde ise büyük bir titizlilikle gizlilik uygulanarak söz konusu aleniyet (açýklýk) ilkesi ihlal edilmektedir. YPK Kararý Özel Sektörü Kollamaktadýr 19 Temmuz 2010 tarihinde yapýlmasý öngörülen ihale, BOTAÞ'ýn mülkiyetinde olan ve Ankara'nýn yýllýk toplam tüketiminin yarýsý kadar doðal gaz tüketen Baymina Enerji Santrali'ne gaz ileten yüksek basýnç hattýnýn BOTAÞ'tan alýnarak Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'a devrini saðlayacak Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararýnýn alýnabilmesi için ertelenmiþtir. 19.07.2010 tarihli ve 2010/T-24 sayýlý Yüksek Planlama Kurulu kararý, kamuoyundan gizlenmiþ ancak teklifçi þirketlere müjdelenmiþtir. Bu kararýn gerekçesinin Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'ýn satýþ bedelini yükseltmek olarak gösterildiði duyumu kamuoyuna yansýmýþ, ancak bu gerekçenin doðru olmadýðý anlaþýlmýþtýr. Zira iptal edilen ihale deðeri, ihalede henüz Baymina yokken 1 milyar 610 milyon USD idi, fakat ihale kapsamýna
Baymina gibi yýlda 1 milyar metreküp gaz tüketen büyük bir müþteri eklendiðinde ve yýlda 7,7 milyon dolar taþýma geliri ilave edildiðinde bile daha düþük bir ihale teklif bedeli olan 1 milyar 211 milyon dolar fiyat ortaya çýkmýþtýr. Böylece BOTAÞ'ýn gelir kaybý ve görev zararýna yol açýlmýþ olacaktýr. Öte yanda, kamuoyundan gizlenen bu YPK kararý ile ciddi bir kamu zararýna neden olunmaktadýr. Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'ý devir alacak þirket, Baymina santraline gaz taþýnmasý bedeli olarak her yýl BOTAÞ'tan yaklaþýk 7,7 milyon dolar talep edecek, BOTAÞ ise gaz temin garantisi verdiði Baymina santralinden talep edemeyeceði, ancak Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'ý devir alacak özel þirkete ödeyeceði bu bedeli, bilançosuna görev zararý olarak yazacaktýr. BOTAÞ'ýn Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'dan alacaklarý yýllardýr faizsiz olarak dondurulmuþtur. Siyasal iktidar, kamu þirketi BOTAÞ zararýna, Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'ý devir alacak özel þirket yararýna olan, kýsaca, kamu aleyhine bir özel þirketi kollayan bu kararýn gerekçesini açýklamak zorundadýr. BOTAÞ Ankara Büyükþehir Belediyesi Borçlarý Nedeniyle Zararda Son olarak, basýnda yer alan haberlerde, Ankara Büyükþehir Belediyesi'nin henüz tahakkuk etmemiþ muhtemel kârlara karþýlýk, Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'dan tahsilat yaptýðý öne sürülmektedir. Bu haberlere göre, Baþkent Doðal Gaz'ýn, Ankara Büyükþehir Belediyesi ve EGO'dan 350 milyon TL'si anapara, 120 milyon TL'si faiz olmak üzere 470 milyon TL cari dönemden alacaðý bulunuyor. Özelleþtirme Ýdaresi Baþkanlýðý kaynaklarý, borç tutarýný netleþtirmek için Ankara Büyükþehir Belediyesi ile son görüþmelerin yapýldýðýný belirtmiþlerdir. Bu durumda, daha önce tahakkuk eden ve BOTAÞ'a ödenmeyi bekleyen 660 milyon TL de eklendiðinde, Ankara Büyükþehir Belediyesi'nin Özelleþtirme Ýdaresi'nin sattýðý Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'a 1 milyar 170 milyon TL borçlu olduðu ortaya çýkmaktadýr. Bu durum Ankara Büyükþehir Belediyesi'nin çalýþma tarzýný ortaya koymaktadýr. Sonuç olarak kamu zararýna sonuçlar verecek olan þaibeli Baþkent Doðal Gaz Daðýtým A.Þ. özelleþtirme ihalesi iptal edilmeli, Baþkent Doðal Gaz Daðýtým A.Þ. alacaklarýna karþý BOTAÞ'a devredilmelidir. Ali Ekber ÇAKAR TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Yönetim Kurulu Baþkaný (17 Aðustos 2010) ARAÇLARIN LPG'LÝ KULLANIMA DÖNÜÞTÜRÜLMESÝ VE LPG'LÝ ARAÇ DENETÝMLERÝ ÜZERÝNE Araçlarýný LPG'ye dönüþtürmek isteyen veya dönüþtürmüþ yurttaþlarýmýzýn, araç dönüþümlerinin son kontrolünü ve periyodik gaz sýzdýrmazlýk testini MMO'ya yaptýrmasý gerekmektedir. 14 Aðustos 2010 tarihinde Erdoðan AYDOÐAN sürücülüðünde Bodrum'dan Ýzmir'e giden ve içinde dört turizmcinin bulunduðu (48 UJ 999 plakalý) LPG'li araç, Bodrum Torba mevkiinde bir anda çýkan alev üzerine yanmýþtýr. Yaptýðýmýz incelemeler sonucu, aracýn bir ay önce Ýzmir'deki yetkisiz bir firma tarafýndan LPG'li kullanýma dönüþtürüldüðü, bu firmanýn Odamýzda tescilinin bulunmadýðý ve aracýn LPG kontrol merkezlerimize gelmediði tespit edilmiþtir. Toplumun can ve mal güvenliði açýsýndan olasý vahim olaylarý önlemek için LPG'li araç dönüþüm ve kontrolleriyle ilgili bazý hususlarý kamuoyu ile yeniden paylaþmak istiyoruz. Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý, AÝTM Yönetmeliði uyarýnca araçlarýn muayene istasyonlarýnda fenni periyodik muayeneleri öncesinde istenmesi gereken LPG Gaz Sýzdýrmazlýk Raporu düzenleme çalýþmasý 1999 yýlýndan beri; Bakanlýðýn yaptýðý yetki devri sonucu araçlarýn LPG'ye dönüþümlerinin son kontrolüyle ilgili Montaj Tespit Raporu onayý düzenlenmesi çalýþmasý da 2005 yýlýndan bu yana TMMOB Makina Mühendisleri Odasý (MMO) tarafýndan baþarýyla yürütülmektedir. 27
Yetkili firmalarca LPG'li kullanýma dönüþtürülen her araç, Odamýz bünyesindeki uzman mühendislerce tek tek kontrol edilmekte, standartlara uygun olmayan dönüþümlerin düzeltilmesi saðlanmakta, araçlarýn trafik tescilleri ve fenni muayeneleri Odamýzýn bu denetiminden sonra yapýlabilmektedir. Ancak ilgili mevzuata ve standartlara uygun olmayan, yetkisiz firmalarca dönüþtürülmüþ, bu dönüþüme iliþkin son kontrollerini ve periyodik gaz sýzdýrmazlýk kontrollerini Odamýza yaptýrmayan araçlarýn trafikte var olduðu bilinmektedir. Bu tür araçlarýn trafikten men edilmesi gerektiði açýktýr. Odamýzýn görev ve yetki alanýnda giren hususlarla ilgili olarak, araçlarýný LPG'li kullanýma dönüþtürmek isteyen veya bu dönüþümü yaptýrmýþ; ama bu iþlemi yapan firmalar tarafýndan son kontrol için Odamýza yönlendirilmemiþ araç sahiplerinin, can ve mal güvenlikleri için yasal gerekliliklere dikkat etmesi gerekmektedir. Dönüþüm yapan firmanýn MMO'dan tescilli olup olmadýðý, firmada MMO yetki belgeli bir mühendisin istihdam edilip edilmediði, dönüþümde kullanýlan malzemelerin ilgili standartlara uygun olup olmadýðý yurttaþlarýmýzýn dikkat etmesi gereken hususlarýn baþýnda gelmektedir. Yurttaþlarýmýzýn yetkili firmalarda dönüþüm yaptýrdýktan sonra MMO'nun düzenleyeceði Montaj Tespit Raporu onayýný almalarý ve özel araçlarýn iki yýlda bir, ticari araçlarýn ise yýlda bir kez gaz sýzdýrmazlýk testlerini yine Odamýza yaptýrmalarý gerekmektedir. Kamuoyu ve yurttaþlarýmýza önemle duyururuz. Ali Ekber ÇAKAR TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Yönetim Kurulu Baþkaný (20 Aðustos 2010) MMO YASALARA VE HUKUKA AYKIRI YPK KARARININ ÝPTALÝ ÝÇÝN DANIÞTAY'A DAVA AÇTI BOTAÞ'ýn mülkiyetindeki yüksek basýnç hattý, Yüksek Planlama Kurulu Kararý ile özelleþtirme ihalesinin hemen öncesinde Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ'ye devredilmiþtir. Baþkent Doðal Gaz Daðýtým Özelleþtirme Süreci Bilindiði üzere Ankara Büyükþehir Belediyesi'ne (ABB) baðlý EGO Genel Müdürlüðü bünyesinde yürütülen kentsel doðal gaz daðýtým hizmetleri, özelleþtirme amacýyla ayrýcalýklý yüksek birim hizmet ve aþýnma payý tarifeleri uygulama imkâný tanýnan Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ'ye dönüþtürülmüþtü. Ýlk özelleþtirme ihalesi, en yüksek teklifi veren Global Yatýrým-Energas ortaklýðýnýn 1 milyar 610 milyon dolar olan ihale bedelini ödeyememesi üzerine sonuçlandýrýlamamýþ ve özelleþtirme yetkisi Özelleþtirme Ýdaresi Baþkanlýðý'na (ÖÝB) geçmiþti. ÖÝB'nin yeniden baþlattýðý özelleþtirme sürecinde, ABB'nin Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ'deki hisselerinin yüzde 80'inin devri için açýlan ihaleye teklif verme süresi 19.07.2010 tarihi iken anlaþýlamayan bir nedenle 06.08.2010 tarihine ertelenmiþtir. 28 Ancak sonradan anlaþýlmýþtýr ki, ihale, BOTAÞ'ýn mülkiyetinde olup Baymina Suez Doðalgaz Yakýtlý Kombine Çevrim Santrali'ne gaz ileten Yüksek Basýnç Hattýnýn özelleþtirme öncesinde Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'a devrini saðlayacak olan Yüksek Planlama Kurulu'nun (YPK) 19.07.2010 tarihli kararýnýn alýnabilmesi için ertelenmiþtir. Nitekim Baþkent Doðal Gaz Daðýtým, YPK kararýnýn ardýndan, 16.08.2010 tarihinde yapýlan açýk artýrma ile 1 milyar 211 milyon dolarla MMEKA AÞ'ye verilmiþtir. Hatýrlanacaðý üzere TMMOB Makina Mühendisleri Odasý (MMO), bu özelleþtirme sürecinde üç ayrý dava açmýþtýr. Bunlar, ABB'nin ihale ilaný ve dayanaðý olan 15.06.2007 tarihli Belediye Meclis Kararýnýn; Rekabet Kurulu'nun 24.07.2008 tarihli devir iþlemine izin veren kararýnýn ve Özelleþtirme Yüksek Kurulu'nun 02.07.2009 tarihli Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ hisselerinin yüzde 80'inin özelleþtirme kapsam ve programýna alýnmasýna ve satýþ yöntemiyle özelleþtirilmesine iliþkin kararýnýn iptaline iliþkin Danýþtay'da açýlan davalardýr.
Odamýz Baþkent Doðal Gaz Daðýtým A.Þ'nin özelleþtirilmesine yönelik yargý mücadelesi kapsamýnda en son, BOTAÞ mülkiyetindeki Baymina Santrali'ne doðal gaz ileten yüksek basýnç hatlarýný BOTAÞ'tan alarak Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ'ye devreden; haksýz ve hukuksuz bir þekilde örtülü ve dolaylý olarak özelleþtirme kapsamýna sokan YPK Kararý'nýn yasa ve hukuka aykýrýlýðý nedeniyle iptali için Danýþtay'da dava açmýþtýr. Devir Ýþlemi Kamu Yararýna Aykýrý YPK kararýnýn gerekçesi, kamuoyuna Baþkent Doðal Gaz Daðýtým'ýn 'satýþ bedelini yükseltmek' olarak yansýtýlmýþtýr. Buna göre daha önce iptal edilmek zorunda kalýnan ve 1 milyar 610 milyon dolar olan ilk ihale bedelinin, yýlda 1 milyar metreküp gaz tüketen Baymina gibi büyük bir müþterinin son ihale kapsamýna eklenmesi durumunda daha da yükselmesi gerekeceði açýktýr. Ancak son ihalenin 1 milyar 211 milyon dolar ile ilk ihaleden daha düþük bir bedelle gerçekleþtirilmesi, kamunun zarar ettirildiðini, kamu kaynaklarýnýn özel sektöre aktarýldýðýný göstermektedir. Yüksek basýnç hatlarýnýn devri sonucunda ortaya çýkan kamu zararý bu kadarla da kalmamaktadýr. Baþkent Doðal Gaz Daðýtým ihalesini kazanan þirketin Baymina santraline gaz taþýnmasý bedeli olarak her yýl BOTAÞ'tan isteyeceði yaklaþýk 7,7 milyon dolar, BOTAÞ'ýn bilançosuna görev zararý olarak yazýlacaktýr. BOTAÞ'ýn Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ dolayýsýyla ABB'den alacaðý olan 1 milyar 170 milyon TL'nin ne olduðu sorusu da ayrýca orta yerde durmaktadýr. YPK Kararýna Eriþim Engellendi Hiçbir yerde yayýmlanmayan YPK kararýnýn temini amacýyla YPK'ya izafeten DPT Müsteþarlýðý, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý, EPDK ve Özelleþtirme Ýdaresi Baþkanlýðý'na yapýlan baþvurular, ne yazýk ki bu kurum ve kuruluþlarca birbirlerine yapýlan yönlendirmelerle yanýtsýz býrakýlmýþtýr. YPK kararlarýnýn gizli, hizmete özel ya da yargý denetiminden soyut olduðu yönünde herhangi anayasal ve yasal bir düzenleme bulunmamasýna karþýn bu durum, idarenin þeffaflýðý ilkesini zedelemekte ve YPK kararýný yargý denetiminden soyutlayýcý bir keyfiliðe yol açmaktadýr. YPK Kararý Hukuka Aykýrý YPK kararýna ulaþýlamamýþ olmasýna karþýn, ihale süreci ve ihale bedelinin tespitine iliþkin belirttiðimiz sorunlar açýk bir þekilde göstermektedir ki, kamunun tasarrufunda bulunan yüksek basýnç hatlarýnýn özelleþtirilecek bir þirkete devri, tüm idari iþlemlerde temel alýnmasý gereken genel amaç unsuru olarak kamu yararý ve dolayýsýyla sebep unsurunu dýþlamýþtýr. YPK kamu yararý (amaç) unsurunu barýndýrmayan bir karar almakla, yetki unsuru bakýmýndan da hukuka aykýrý iþlem tesis etmiþtir. Yüksek Basýnç Hatlarýnýn Devri ve Özelleþtirilmesi Yasaya Aykýrý Söz konusu Yüksek Basýnç Hatlarý, Doðalgaz Piyasasý Kanunu'nun Tanýmlar baþlýklý 3. maddesinin 33. bendindeki taným uyarýnca Ulusal Ýletim Þebekesi nin bir parçasýdýr. Ayný Yasa'nýn 4.maddesinin Ýletim baþlýklý 4. bendinin 9. alt bendine göre ise; Mevcut, planlanan ve yapýmý devam etmekte olan ulusal iletim þebekesi BOTAÞ'a ait tir. YPK kararýyla, bu yasa hükmüne aykýrý bir devir gerçekleþtirilmiþtir. Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ özelleþtirme ihale ilanýnda söz konusu Yüksek Basýnç Hatlarý hiçbir þekilde konu edilmemiþ; ama YPK kararýyla yapýlan devir, dolaylý, örtük bir özelleþtirme sonucunu yaratmýþtýr. YPK kararý bu yönüyle de yasaya açýkça aykýrý olup, iptali gerekmektedir. MMO, uluslararasý sermaye çevrelerince dayatýlan serbestleþtirmeci politikalar uyarýnca kentsel kamu hizmetlerinin özelleþtirilerek piyasa faaliyetine dönüþtürülmesinde kamusal, toplumsal bir yarar bulunmadýðýna ve kamuyu zarar ettirdiðine inanmakta, bu nedenle hukuk mücadelesini sürdürmektedir. Bu vesileyle MMO, Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ özelleþtirme ihalesinin iptal edilmesi ve Baþkent Doðal Gaz Daðýtým AÞ'nin alacaklarýna karþý BOTAÞ'a devredilmesi gerekliliðini ve özelleþtirme süreçlerinde yapýlan bu tür devirlerle kamuya ait mal ve hizmetlerin özel sektöre aktarýlmasýnýn her zaman karþýsýnda duracaðýný, kamuoyu ile paylaþmaktadýr. Ali Ekber ÇAKAR TMMOB Makina Mühendisleri Odasý Yönetim Kurulu Baþkaný 29
ÞUBEMÝZÝN BASIN AÇIKLAMALARI Makina Mühendisleri Odasý'na üye olan ve halen Harb-Ýþ Sendikasý'na baðlý olarak Milli Savunma Bakanlýðýna baðlý iþyerlerinde çalýþan üyelerimizin, Toplu Ýþ Sözleþmesi ve 6772 sayýlý kanun gereðince ödenen ilave tediye ve ikramiyelerinde, Ocak 2009 tarihinden bu yana eksik ödemeler yapýlmaktadýr. TÜRK HARB-ÝÞ SENDIKASINA BAÐLI ÜYELERÝMÝZÝN ÜCRETLERÝNE YAPILAN KESÝNTÝLER MSB'nýn 16 Ocak 2009 tarihli ve 872 sayýlý genelgesiyle, mühendisler, yüksek mühendisler, yabancý dil bilgisi olanlar ve tehlikeli ortamlarda çalýþan iþçilere ödenen zamlý ücretlerin, ilave tediye ve ikramiye ödemelerinde dikkate alýnmamasý gerektiði bildirilerek, ödemelerde kesinti yapýlmaya baþlanmýþtýr. Kesintilerin yapýlmasýndan sonra üyelerimiz iþ mahkemelerinde davalar açmýþ ve sonuçlanan davalarýn tamamý üyelerimiz lehine sonuçlanmýþtýr. Açýlan davalardan Yargýtay'a temyize gönderilenlerin tamamý Yargýtay tarafýndan üyelerimiz lehine onanmýþtýr. Ayrýca Sayýþtay 4. dairesi tarafýndan mühendisler ve yüksek mühendislere ilave tediye ve ikramiye ödemelerinde ödenen söz konusu zamlý ödemelerin dikkate alýnabileceði þeklinde kararý bulunmaktadýr. Buna raðmen, MSB tarafýndan söz konusu genelge uygulanmaya ve eksik ödemelere devam etmektedir. 30 Kazanýlan davalar sonucu eksik ödemelerin farklarý, yasal faizleri, yargýlama ve vekalet ücretleri MSB tarafýndan ödenmektedir. Eksik ödemelere devam edildiðinden odamýza baðlý üyelerimizin yeniden davalar açmasý zorunlu hale gelmiþtir. Türkiye genelinde de birçok Makina Mühendisleri Odasý üyesini etkileyen bu konuda, üyelerimizin daha fazla maðdur edilmemesi, devletin daha fazla zarara uðratýlmamasý için toplu sözleþme hükümleri ile yargý kararlarýna ters düþen genelgenin uygulanmasýnýn durdurulmasýný talep eder, üyelerimize yerelde ve ulusal düzeyde destek olacaðýmýzý kamuoyuna saygýyla duyururuz. Tayyar ÇAYDERE Makina Mühendisleri Odasý Eskiþehir Þube Baþkan Vekili
ÖYKÜ TÜRKÞEKER MAKÝNA FABRÝKALARININ 85 YILLIK TARÝHÝ 2. BÖLÜM Canip SEVÝNÇ Mak-End. Yük. Müh. Ekonomist Bir buhar kazanýný teþkil eden birimler: 1-Çelik Konstrüksiyon Olarak a-kazan taþýyýcý çelik konstrüksiyonu b-kazan dairesi çelik konstrüksiyonu c-kömür bunkeri çelik konstrüksiyonu d-kazan dairesi ýzgara saç döþeme merdiven ve korkuluklarý e-kazan ve bunker binasý dýþ kaplamasý 2-Ýzolasyon Ýþleri Olarak a-tuðla iþleri b-kazan izolasyonu c-hava ve gaz kanallarý izolasyonu d-tanklar borular ve ventillerin izolasyonu 3-Elektrofiltre ve Yardýmcý Elemanlarý a-çelik konstrüksiyon b-saç gövdeler ve toz toplama bunkerleri c-platformlar, korkuluklar ve merdivenler d-elektrotlar silkme mekanizmalarý ve donanýmlar e-elektrik kumanda ve denetim donanýmlarý f-ýzolasyon ve sac kaplama iþleri 4-Yakýt Yaðý Yakma Tesisatý a-yakýt alma, transfer ve brülör pompalarý ve filtreler b-depolama tanklarý c-yakýt boru donanýmý ve izolasyonu d-yakýcýlar ve ateþleme sistemi elektrik donanýmý e-ölçü denetim aygýtlarý 5-Su Arýtým Sistemi 6-Boru Sistemi 7-Kömür Hazýrlama Tesisleri a- Ön kömür kýrýcýlar ve elekler b- Park makineleri c- Kömür taþýycý bantlarý ve çelik konstrüksiyon 8- Kömür Bunkerleri ve Besleyicileri 9- Kömür Deðirmenleri a- Kömür deðirmenleri b- Sýcak gaz emiþ kanallarý 10- Toz Kömür Yakýcýlarý ve Kanallarý a- Toz kömür yakýcýlarý b- Toz kömür kanallarý c- Cüruf çýkarýcýlarý 11- Basýnçlý Kýsýmlar a- Buhar domu, aský ve seperatörleri b- Kýzdýrýcýlar ve kolektörler c- Isýtýcý borular ve kolektörler d- Düþüþ borularý e- Alt kollektörler f- Eko borularý g- Kýzgýn buhar soðutucularý ve su püskürtme sistemi h- Kazan besleme suyu devresi donanýmlarý 12- Hava Isýtýcýlarý 13- Kurum Üfleyicileri 14- Hava ve Gaz Kanallarý 15- Fanlar ve Pompalar 16- Basýnçlý Hava Sistemi 17- Cüruf Çýkarma ve Uçucu Kül Nakil Sistemi 18- Duman Gazý Filtrasyonu Sistemi Donanýmlarý 19- Elektrik ve Ölçü Kontrol Kumanda Sistemleri ve Donanýmlarýndan oluþmaktadýr. Ankara, Eskiþehir, Turhal, Afyon ve Erzincan Makina Fabrikalarý iþ bölümü içinde bir buhar kazanýnýn tüm makina elemanlarýný ve tesislerini imal etme olanaðýna sahiptirler. Ayrýca EMAF Elektromekanik Aygýtlar Fabrikasý da bir buhar kazanýnýn tüm ölçü denetim ve bilgisayar destekli otomasyon sistemini yapabilmektedir. Bütün bu belirtilen donanýmlar Türkiye'de imal de edilmiþtir, halen de edilebilir. Türkiye Þeker Fab- 31
rikalarý, 20t/h (7MW) kapasiteden 100t/h (35MW) kapasiteye kadar buhar kazaný imal etmektedir. Þeker þirketi ilk defa 1964 yýlýnda 40t/h kapasiteli 4000 kcal/kg'lýk linyitle çalýþýr 5 adet buhar kazanýný muhtelif Þeker Fabrikalarý için imal ve monte ederek iþletmeye almýþtýr. Daha sonra ülkemizde 4000 kcal/kg alt ýsýl deðerinde linyitin temininde zorluklar bulunduðundan, 2500/4000 kcal/kg alt ýsýl deðerli linyit yakabilecek 100t/h 450 C ve 37 atü nominal buhar üretme kapasiteli, toz kömür püskürtmeli (PC) buhar kazanlarý imalatýna baþlanmýþtýr. 1974 yýlýndan 1981 yýlýna kadar TÜRKÞEKER Makina Fabrikalarý, sanayi tipi buhar kazanlarýnýn imalatý yanýnda, santral tipi buhar kazanlarýný da imal edebilmek için makina parkýna gerekli tevsiat (iyileþtirme-yenileme-büyütme) yatýrýmlarýný yapmýþtýr. Halen tek, vardiyada 8000 m²/yýl ýsýtma yüzeyi (membran duvar) buhar kazaný üretim kapasitesine sahiptir. Örneðin ÇATES Termik santralinde olduðu gibi 315 MW gücünde 1000 t/h buhar üretim kapasitesinde 1800 GWh/yýl elektrik üretim kapasiteli bir termik santral buhar kazanýnýn ýsýtma yüzeyi ihtiyacý 9 000 m²'dir. Ýki vardiyalý bir çalýþma ile bu ihtiyaç fazlasýyla karþýlanmaktadýr. 1983 yýlýnda Türkiye'de santral tipi buhar kazaný imalatý yapmak üzere bu kapasiteyi daha da ileriye taþýyacak kýsa adý BUKAÞ olacak, TEMSAN, GAMA, TÜRK ÞEKER, GÜRÝÞ ve Alman VKW þirketlerinin iþtirakiyle bir þirket kurma giriþiminde bulunulmuþ, ancak ana sözleþmesi hazýrlanan bu giriþim baþarýyla ulaþtýrýlmýþtýr. Þu anda EÜAÞ kendi kömür kaynaklarýný elektrik enerjisine dönüþtürecek termik santraller için kazan üretmediði gibi, ekonomik ömrünü tamamladýðý için rehabilite edilmesi yani tamiri bakýmý ve onarýmý için Dünya Bankasýndan alýnmýþ 280 milyon avroluk krediye raðmen Afþin-Elbistan A Termik Santralini rehabilite ettirebilecek yerli yabancý firma dahi bulamamýþ ve 4 yýlsonunda 4 milyon avroya yakýn da faiz ödeyerek krediyi geri iade etmiþtir. Ancak; Þeker Þirketi 1983 yýlýndan bu yana kurup iþletmeye aldýðý 10 Þeker Fabrikasýnda kendi ürünü 32 olan, linyit yakýtýný kullanan yüksek baþýnçlý, kýzgýn buharlý, kazanlarý imal edip devreye almýþtýr. Buhar kazaný üretim teknolojisinde belli bir birikime sahip olan Þeker Þirketi, kendi araþtýrmalarý sonucunda akýþkan yataklý kazanlar da imal etmiþtir. Izgaralý 50t/h kapasiteli kazan modifiye edilerek akýþkan yataklý hale getirilmiþtir. Ayrýca Yozgat Þeker Fabrikasý'nda 25t/h (8MW) gücünde Akýþkan Yataklý Kazan 2003 yýlýnda imal ve montaj tamamlanarak iþletmeye alýnmýþtýr. Çan Ýlçemizde birkaç yýl önce faaliyete geçen ülkemizin ilk AYTS (Akýþkan Yataklý Termik Santral) kazanýnýn kurulmasýndan 10 yýl önce TÜRKÞEKER Makina Fabrikalarýnda Þeker Fabrikalarýnýn otoprodüktör termik santrallerinde kullanýlmak üzere Alman lisansý ile ve orijinal projelerle 8 MW ve 16 MW gücünde AYK imal edilebilmiþtir. Bu örnek içinde bulunduðumuz koþullar da düþünüldüðünde TÜRKÞEKER Makina Fabrikalarýnýn ne anlama geldiðini iyice ortaya koymaktadýr. Diðer taraftan AMF'da; 18 Ton aðýrlýða ve 3,7 m çapa kadar dönen parçalarýn dinamik balans iþleri ; 650-1000 C arasýnda ýsýl ve tav iþlemleri, Köprülü ve kepçeli gezer vinç imalatlarý; Pres makas, saç bükme ve doðrultma, plan punta torna tezgahý türünde basit takým ve atölye tezgahlarý üretimi gibi ilginç üretimler gerçekleþtirilmiþtir. AFM'da örneðin 1998-2002 yýllarý arasýnda ortalama 250 civarýnda iþçi istihdam edilmiþ 2500 ton/yýl civarýnda üretim yapýlmýþ ve 2002 yýlý deðerleri ile 7,628 milyar TL'lik ciro yapýlmýþ ve toplam üretim maliyeti 10,096 milyar TL olarak gerçekleþmiþtir. TEKEL iþletmelerinin alkol üretim tesisleri, ETÝBANK Bor Ýþletmelerinin Bor iþletme makina ve ekipmanlarý, TDÇ iþletmeleri için ergimiþ maden potalarý, tandiþ arabalarý ve çeþitli konvertörler de üretilen önemli teçhizatlar arasýndadýr. Devam Edecek...
TMMOB 1 9 5 4 ÝSMAÝL ÞENER 1955 Yýlýnda Eskiþehir'de doðdum. Ýlk, orta, lise, yüksekokul eðitimlerini de ayný þehirde aldým. Anadolu Üniversite'sinin yetiþtirdiði ilk Endüstri Mühendisleri arasýnda iþ hayatýna atýldým. 1982 1984 yýllarý arasýnda Gýda sektöründe Mesleðine baþladým. Askerlik yaþamýmdan hatýrladýklarým Yedek subay olarak yavru vatanda geçirdiðim günler. Topluluðu yönetmek yöntem ve inceliklerini öðrenebileceðiniz en iyi okuldur askerlik günleri. Sýkýlmadan çevrenizden iyi þeyler almaya çalýþýn. Kiþiliðiniz üzerindeki etkisi inkar edilemez. Çalýþma hayatým kýsa bir boþluktan sonra yine gýda sektörü Eti'de baþladý. Sonra Gýdayý saklamak konusunda çalýþma hayatým devam etti; Koç ailesine katýldým. Halen ayný þirkette Arçelik'te görev yapýyorum. Ýdeallerimiz peþinde, her konuda mükemmele ulaþmak için, sürekli olarak çalýþtýk eðitimler aldýk. Birlikte olmaktan gurur duyduðum arkadaþlarýmla, takým ruhu ile hedeflenilen dünya markasý ve dünyanýn en büyük buzdolabý üreticisi olmak yolunda emeðimizi yaþamýmýzý vererek ilerledik. Evliyim ve bir erkek evladým var. Ýngilizce biliyorum. Kýsaca okuduðunuz renksiz gri bir yaþam içindeki renklerim ise kendime ait satýrlar arasýna sýkýþtýrmak istemediðim, onlar ile mutlu olduðum eþim, çocuðum sevgi saygý dolu ailem, çok yakýn dostlarým. Genç arkadaþlarýma tavsiyelerim Bazen hayatýmýza giren öyle insanlar olur ki; onlarýn belli amaca hizmet etmek, bize bir ders vermek, kim olduðumuzu ya da olmak istediðimizi bulmamýza yardým etmek için bizimle olduklarýný yüreðimizin derinliklerinde hissederiz. Bu insanlarýn kim olacaðýný asla önceden kestiremezsiniz; belki oda arkadaþýnýz, komþunuz, sevgiliniz. Her kim olursa olsun, o kader anýnda hayatýnýzýn bir biçimde etkilenir. Bazen de yaþadýklarýnýz size korkunç, acý dolu, haksýz gibi görünür. Her olayýn bir gerçekleþme nedeni vardýr. Hiçbir þey tesadüfen, kötü ya da iyi þans nedeniyle gerçekleþmez. Yaþamýnýzý, baþarýlarýnýzý ve düþlerinizi etkileyen insanlar, kimliðinizi yaratan insanlardýr. Bu nedenle dostlarýnýzý iyi seçin. Kendinize ait bir takýmda olduðunuzu hissedin. Ýnsan doðasý gereði sosyal varlýktýr, yalnýz kalamaz. Mühendislik eðitimim sýrasýnda çok etkilendiðim bir hocamýn sözü idi: hiç unutmadým: Ýþ hayatýnýzda çözüm üretirken, modelleme yaparken, insanýn olduðu yerde önceden öngörülmeyen rastsal deðiþiklikler her zaman olabilir, düzeltmeye hazýr olun. Her günün tadýný çýkarýn. Her anýn deðerini bilin insanlarla konuþun, onlarý gerçekten dinleyin mutlaka bilmediðiniz bir þeyler anlatacaklardýr. Size yakýþan bir eþ bulun aþýk olun ve çocuk sahibi olun. Hayatýnýza eklenen çocuk sevgisi ile bir þeyin daha farkýna varacaksýnýz. Eviniz ile yuvanýz arasýndaki farký göreceksiniz. Baþýnýzý dik tutun, kendinize inanýn çünkü bunun için her türlü hakkýnýz var. Hayatýnýzý nasýl istiyorsanýz öyle þekillendirebilirsiniz. 33
Barýþ; o büyülü sözcük Barýþ neleri çaðrýþtýrmaz ki? Bir görüntü iþte: Beyaz bir güvercin, gagasýnýn ucunda zeytin dalý Uzun yýllar önce 'haberci' olarak kullanýlan 'posta güvercinleri' de, savaþlardan çýkar umanlara insanlýðýn barýþ sözcüklerini taþýsalar ve yeryüzünün o kutsal aðacý zeytinin dalýný da birer 'barýþ çubuðu' yapsalar * Amerikan yerli kültürünün o kutsal çubuðu, yani 'barýþ çubuðu' dinlenmek amacýyla içilirmiþ ama, çubuðu oluþturan parçalarýn ve üstünden sarkan, kuþtüyü veya at kýlýndan süsleri bezemekte kullanýlan renklerle motiflerin, evreni oluþturan temel öðeleri temsil ettiðine inanýlýrmýþ. Barýþ, güzel þeylerin yol arkadaþý yani * Ama neler gelmedi ki bu 'büyülü! sözcüðün peþine takýlanlarýn baþýna Güvercin, parmaklýklarýn ardýna atýldý, zeytin dalý kýrýldý. * Barýþ çabalarý, kuþkusuz insanlýk tarihinde çok eskilere dayanýyor. Ýki 'baþarýsýz' giriþim, bizim yakýn tarihimizde ortaya çýkýyor. 14 Temmuz 1950'de Ýstanbul'da kurulan Barýþseverler Cemiyeti Ýlk ve son kurucu baþkaný da Behice BORAN. Amaç 'dünya barýþýný' savunmak Tabii, nükleer silahlanmaya da karþýlar 1950 yýlýnda, yani Cemiyet kurulduktan kýsa bir süre sonra Kore'ye Türk askeri gönderilmesi söz konusu olduðunda karþý çýkýlýyor. Sen misin karþý çýkan! 29 Temmuz 1950'de dernek yöneticileri tutuklanýr. 'Dernek siyasetle ilgilenmez' denilerek kapatýlýr. Bir gerekçe de 'Türkiye ile ABD arasýndaki dostluðun' Cemiyet tarafýndan bozulmasý giriþimidir Ve ilk 'barýþ giriþimi' böylelikle engellenir. 34 * Türkiye Barýþ Derneði'ni hatýrlamamak mümkün mü? 20 Nisan 1977'de 39 kurucu üyeyle Ýstanbul'da kurulan dernek, 'siyasal görüþ ayrýmý yapmadan' herkesi kanatlarýnýn altýna çaðýrýr. Bilim insanlarý, yazarlar, hukukçular, sanatçýlar üye olur. Ýlk baþkanlarý da eski Büyükelçilerden Mahmut DÝKERDEM'dir. Amaçlarý; nükleer silahlarýn yasaklanmasý, ýrkçýlýða sömürüye karþý mücadele Ýsterler ki, Birleþmiþ Milletler kararlarýna saygý gösterilsin, Helsinki Nihai Senedi uygulansýn 12 Eylül darbesi, namlusunu birçok demokratik kuruluþa olduðu gibi Barýþ Derneði'ne de doðrultur. 27 Ekim 1980'de dava açýlýr, 23 Þubat 1982'de de Ýstanbul 2 Numaralý Sýkýyönetim Mahkemesi'nce 44 yöneticisine tutuklama kararý verilir. Suçlama hazýrdýr: Sovyetler Birliði yanlýsý olmak, mevcut düzene ve NATO ittifakýna karþý çýkýp, ülkede Marksist bir düzen kurmayý amaçlamak TCK'nýn 141 ve 142. maddelerine göre cezalandýrýlmasý istenen sanýklarla ilgili 14 Kasým 1983'te verilen ilk ve 29 Aðustos 1984'te verilen ikinci karar, Askeri Yargýtay'ca bozulur. Yurt dýþýnda da büyük yanký uyandýran Türkiye Barýþ Derneði Davasý, 1991 yýlýnda TCK'nýn 141 ve 142. maddelerinin kaldýrýlmasý üzerine düþer. * Geriye dönüp bakýldýðýnda Barýþ Derneði ve Barýþseverler Cemiyeti yönetici ve üyelerinin baþýna gelenler, yakýn tarihimizin önemli dersler çýkarýlacak iki olayýdýr. O büyülü sözcüðün peþine takýlýp gitmenin bedeli, yýllar yýlý hep aðýr bedeller gerektirmiþtir. Hem bizde, hem baþka ülkelerde
TERFÝ Üyemiz Bülent AGÝÇ 10.10.2010 tarihinde Sançim Bilecik Çimento Fabrikasý'nda Makina Bakým Müdürlüðü görevinden Fabrika Müdürlüðü görevine atanmýþtýr. Kendilerini tebrik eder, baþarýlarýnýn devamýný dileriz. DOÐUM Üyemiz Mustafa ÖZESEN'nin 25.09.2010 tarihinde bir kýz çocuðu dünyaya geldi. Sueda 'ya mutlu ve saðlýklý bir yaþam dileriz. Üyelerimiz Ýrfan GÜLEÇ ve Müge GÜLEÇ 'in 28.10.2010 tarihinde bir kýz çocuðu dünyaya geldi. Azra Nevin 'e mutlu ve saðlýklý bir yaþam dileriz. Üyelerimiz : EVLÝLÝK Özkan KIZMAZ 20.09.2010 tarihinde Sümeyra BAYSAL ile Berhan ÝNAN 25.09.2010 tarihinde Gülçin ERTEK ile Yasin GÜNDOÐMUÞ 16.10.2010 tarihinde Ayþe ÖNER ile Ferhat GÜL 24.10.2010 tarihinde Dilek ÞAHANLI ile M. Simavi BAKIR 'ýn oðlu Ercan BAKIR 24.09.2010 tarihinde Seda BÝNLER ile evlendi. Çiftlere mutluluklar dileriz. VEFAT Üyemiz Hazar GÜMÜÞSOY'un annesi Fatma GÜMÜÞSOY 06.10.2010 tarihinde vefat etmiþtir. Üyemiz Muzaffer SOLAKOÐLU'nun annesi Fethiye SOLAKOÐLU 29.10.2010 tarihinde vefat etmiþtir. Ailelerinin ve yakýnlarýnýn üzüntülerini paylaþýr, baþsaðlýðý ve sabýr dileriz. HASTALIK Üyemiz N. Tuncer UZ 20.10.2010 tarihinde ameliyat oldu. Geçmiþ olsun dileklerimizle mutlu ve saðlýklý bir yaþam dileriz. Üyelerimizle ilgili TMMOB evlilik, doðum, vefat, terfi, 1 9 5 4 iþyeri deðiþikliði haberlerini Odamýza bildirmenizi bekliyoruz. 35
36