BT, Eğitim ve Fatih Projesi Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD akgul.web.tr/yazilar/ akgul.bilkent.edu.tr Blog.akgul.web.tr inetd.org.tr Akgul @ bilkent.edu.tr
Özet İnterneti Nasıl Algılamalı? Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu İnternet ve Eğitim Fatih Projesi Aralık 2011 2
İnternet in tarihçesi 1950-1960 larda hayal edildi 1969-70 lab te başladı 1983 saha deneyleri (NSF, Junet, Janet) 1990 lar wais, Gopher, web 1993 Mosaic, NCSA 1995 Java, ticarileşme 2000 dot.com balonu,... internet2,. web2
İnterneti Nasıl Algılamalı? Ağların Ağı: 2.2 milyar insan, 860 M makina, 525M web, 230 alan adı, 160M blog, 1 trilyon URL, 800M face, 200 twitter, 100M linkedin, 35M wordpress Kütüphane, gazete, hastane, iş yeri, eglence,... : kalıba sığmaz: yaşamın yansısı Etkileşim, zaman ve mekanın etkisi azalıyor Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik Hiyerarşik yapılar kırılıyor, yatay yapılar 4
İnterneti Nasıl Algılamalı-II Web 2.0: wiki, blog, rss, sıradan insanın katılımı Sosyal aglar her seyi degistiriyor: reklam, halkla iliskiler, siyaset, iş dunyasi... Second life, muzik streaming, Mobil yaşam; ipad, android,... Nesnelerin interneti Semantic web Yurttaş gazeteciligi, yeni medya Gazete, matbaa, radyo, tv kolay, ucuz, hızlı İnternet Yaşamdır! (sokaktır!!) 5
İnterneti Nasıl Algılamalı-III Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması Bireysel gelişmenin önü açılıyor Etkileşim!, dağıtık küçük grupların gücü Katılım, saydamlık ortamı 6
Bilgi Ekonomisi ve Toplumu Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent, know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar 7
Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten! Emek ve dogal kaynak yogundan: Bilgi yogun ekonomi ve topluma geçiş Kültür bagımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler Kurumlar ve Ortam gerekir Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!) 8
Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği Pamuk a gen düzeyinde müdahele Üretim düzeyi: toprak, sulama Kumaşa nanoteknoloji... Kumaşın tasarımı Markalaşmak Moda, tasarım (zara ) Pazarlama, dağıtım, üretim
Bilgi Eko./Toplumu İndexleri Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın, Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete, kitap sayısı, Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik Özgürlükler, örgütlenme; kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.) 10
Türkiye Ne durumda? %45, %33 sürekli, 55-35 K/E, kırsal K %25 AB sonunda, OECD de genelde sonda WEF'de 55-71/138, UN 59->76->69 Inovasyon 56/80, rekabet 59/142 Gender gap: 122/135, insani gelişme: 92/187 E-devlet hizmet türü/kalitesinde iyi, yaygınlıkta sorunlu Adsl 6+ milyon, +3G 0 8.3M 30-35 milyon kullanıcı 280 bin.tr + 1.2Min yurt dışı alan adı
Bir diğer ayıp: filtre Yönetlmelige dayalı: düzenleyici/işletici Gizli uzmanlar, gizli listeler 5652/filtre: yargısız infaz Hukuki, bilimsel, insan gücü sorunları Avrupa Adalet Divanı kararı Sorunlara gebe
BT ve Eğitim Her teknolojik gelişme umut vermiştir: Uzaktan eğitim uzun bir gelişme göstermiştir Anadolu, open university, Gandi U, Ulusal... Beklenen yarar sağlanamıştır: hayaller güçlü Elektrik motorları olgusu! Eğitim zor! Motivasyon, tasarım, olgunlaşma MIT, Harvard, Stanford, Berkeley: kara tahta Lisans üstü, mesleki eğitim başarılı
BT ve Eğitim- II Eğitime destek ve malzeme çok! İrc, liste, blog, mobil, web, film, oyun... Açık Ders Malzemeleri: ocw, konsorsiyom Youtube, academicearth, oedb.org opensourceshools.org NMC: mobil--> internet, work-learn-study her yerde/her zaman, işbirliği, bulut-dagıtık yapı Kritik challenges : digital okur yazarlık (herkes) Ölçme zor, rekabet keskin, yakalamak zor
BT ve Eğitim- III NMC Öneriler: 1 yıl--> e-kitap, mobil cihaz/ uygulamalar Wikipedia ailesi: wikibooks, vikiversity, open access journals Sms'le sınav, hatirlatma, etkileşimi artırma Orta (2-3) augmented reality, Game based learning 4-5-->gasture based computing (Kinect, SixSense, Tamper) Learning analytics: google analytic benzeri, data-mining Amac: internetdeki kaynakları etkin kullanmaya destek
Türkiye'de Eğitimde BT MEB FRTEB Egitek arge... 2004-2010? okullara ADSL, Dünya bankası BT Lab BÖTE, bilişim egitimi 1 saate düştü, seçmeli oldu Medya okuryazarlıgı seçmeli oldu Horizon-K12: okuduğundan anlam çıkarmak, onu değerlendirebilmek en önemli konu! Yani düzgün bir digital/bilgi/medya okuryazarligi önemli Özel okullar devletden daha başarılı gözüküyor
Deneyler: 100$ lık dizüstü Tüm dünya gelişen teknolojileri etkin kullanımı peşinde Maine, tacikistan: dizustunu cocuk eve götürdü: Cocugun tavrı ve ailenin hayata bakısı degişti MIT AI Lab bsk: 100 dolarlık bilgisayar projesi başladı Adi: her cocuga bir dizustu'ne donustu: OLPC Hedef ulkerin milyon olcusunde almaktı: buyukler soz verip, yan cizdi Bazı kucuk ülkeler katıldı: 200$'a satılıyor ABD de 2 tane alınıp, 1'i 3. dunyaya hediye ediliyor Türkiye seyretti
Fatih Projesi-I 2010 kasımında ortaya çıktı: 2010 starteji doku. Yok! 2010 planı: okula guclu internet, guclu yazıcı Sınıfa: etkileşimli tahta, (projector) Hocaya: dizustu Destek icin: ogretmen egitimi, soru bankası, içerik, öğretmenın katkısı, bazı uçuk projeler 2011 ilk baharı 4000+ pilot, sonbaharda uygulama başla.. 3 yıl bitirme: liseler/meslek lisesi, orta, ilk/anaokulu Yetişmedi, ihale yeni yapıldı, açıklanmadı
Fatih Projesi-II Seçimde: büskevit e-kitap (ipad, tablet) E-kitap? (reader, tablet,...) Talim Terbiye z-kitap yonetmeligi cikardı: Z-kitap: zenginlestirilmis, kitap multimedya haline gel. Diger destekler planlandigi gibi Ciddi sorunlar var: Tablete evrensel hizmetde para yok!
Fatih Projesi-III Kritik: öğretmenin kazanılması BT kullanımı stratejisi yok: ölçülebilen hedef? İçeriğin üretimi bir süreç: z-kitapla bitmez Doğru içerikte olsa kritik olan dersin tasarımı! İş birligi ve akranla öğrenmek Müfredat engel Yasakçı ve merkezi bakış açısının sansı yok Özgürlükçü, liberal bir yaklaşım şart Çok önmli proje ama riskli
Bilgi Toplumu için Ne yapmalı? Bilgi Toplumu hedefi en az AB kadar önemli Tüm toplumun yeniden yapılanması söz konusu Bakanlık ağırlığında bir yapılanma, TBMM de uygun yapılanma, katılımcı yapılar Tüm topluma kapsayan, önceliklendirilmiş, somut eylem planı, insan gücü, sayısal bölünme vs Yıllık gözden geçiren esnek ve katılımcı yapı Siyasal liderlik, uyumlu politikalar İnternet Yaşamdır!
Sorular Fatihprojesi.meb.gov.tr Fatih.inetd.org.tr Akgul @bilkent.edu.tr http:// akgul.bilkent.edu.tr Akgul.web.tr, blog.akgul.web.tr Bt-stk.org.tr inet-tr.org.tr ab.org.tr internethaftası.org.tr, inetd.org.tr Web.inet-tr.org.tr
Yatay Sektör Olarak Bilişim İnternet ve Bilgisayar: Her eve lazım! Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!) Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow) Tarım, KOBI, turizm, için gerekli Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama e-ticaret, e-pazaryerleri Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.
Dikey Sektör Olarak Bilişim Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center Elektronik, Telekom ile bütün - ICT Telekom -Media-eğlence Internet yakın. Yatırım göreceli düşük: egitim gerek İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U) Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek 24
Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik Arrow'un itirazi çözüldü İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik. Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60 Bilişim ar-ge 1/3 (.us,.jp,.kr), 1/5.eu Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var Elektrik motorlarında geçikme İ 25
Açık Kaynak: Yansımalar Açık Erişim: Bilimsel yayınlar, kurumsal Açık Biyoloji: patentleri paylaşmak Opencourse work: MIT, Rice, Stanford, JH Creative Commons: fikir, sanat, kültür Politika: deanspace, extremedemocracy.com Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak Farklı paradigma, farklı iş modelleri 26
E-türkiye, e-devlet Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye Devletin yeniden yapılanması: e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir! 27
Eğitim ve açık kaynak sf.net: egitim: 5200, CAI: 852, kütüp: 500, test:500 sci/eng: 15700, multimedia: 16K, oyun/eg: 17K, internet: 30K, yazilim geliştirme: 30K, masaustu: 4K Astronomi: 305, kimya: 318, cevre: 108, yer: 300, fizik: 690, matematik: 2000, tip: 550, elek: 400 feshmeat.net egit: 1200, oyun: 3300,bilim/muh: 3500 GNU/Unesco: 5300+, moodle, manhattan virtual classrom, whiteboard 28
Eğitim ve açık kaynak-ii k12os.org: k12linux.org, k12ltsp.org, k12edcom.org ocw oedb.org: online education database schoolforge.net: koalisyon; curriki, wikiversity SEUL/EDU, richtech.ca/seul/, 700+ OCW-mit: hopkins, irvine, utah, tuft, notre dame, rice ocw-con. osef.org, gnacademy.org, schoolforge.net wikipedia, citizendium, stanford felsefe, connextions gutenberg, linux, openoffice, mozilla, google 29
Son Bir kaç söz Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Açık kaynak öncelikli, ama tek değil Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart 30
Bilgi Toplumuna Doğru İnternet Bilgi Toplumu Bilim, teknoloji, ar-ge, inovasyon Beyinsel emek, entellektüel sermaye Yaratıcı birey, üretici/tüketici birey Hiyararşı yıkılıyor, yatay/network örgüt Ekosistem, rekabirlik Katılımcı, saydam yönetim; her yerde STK 15 Haziran 2004 LKD Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 31