Serviks kanseri; kadın hekimler yeterince farkında mı?

Benzer belgeler
KADINLARIN PAP-SMEAR TESTİ BİLGİ VE TUTUMLARININ

Op Dr Aybala AKIL Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Acıbadem Bodrum Hastanesi

KADIN SAĞLIK PROFESYONELLERİNİN MEME KANSERİ ERKEN TANI YÖNTEMLERİNİ BİLME VE UYGULAMA DURUMLARI

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Alanı Sağlıkla İlgili Olmayan Akademisyenlerin Serviks Kanserine İlişkin Bilgi Düzeylerinin ve Farkındalığının İncelenmesi

MEME ve SERVİKS KANSERLERİ MOBİL TARAMA SONUÇLARI MANİSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ & TOBB İŞBİRLİĞİ ÇALIŞMASI

Bir Eğitim Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Meme ve Serviks Kanserlerinin Erken Tanısındaki Bilgi ve Uygulamaları


TAF Preventive Medicine Bulletin, 2008: 7(3)

KADINLARIN SERVİKS KANSERİ, PAP SMEAR VE HPV AŞISI HAKKINDA BİLGİ TUTUM VE DAVRANIŞLARI ÖZET

Knowledge, Attitude and Behavior of Midwives and Nurses Working Primary Health Services on Family Planning ARAŞTIRMA MAKALESİ

Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Çalışan Sağlığı Birimi ANTALYA

HSIL/CIN 2, 3: Sitoloji ve Histoloji: ASCCP Kılavuzları

28. Ulusal Patoloji Kongresi Çıkar İlişkisi Beyanı

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

Servikal Kanser Tarama Programları Gelişmekte Olan ve Gelişmiş Ülkeler

GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİNİN AİLE HEKİMLİĞİ KONUSUNDA BİLGİ DURUMLARININ SAPTANMASI *

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi

Üniversite hastanesinde çalışan yardımcı sağlık personelinin Human Papilloma Virüs ve aşısı hakkında bilgi düzeyleri ve tutumları

Rahim Ağzı Kanseri Korkulu Rüyanız Olmaktan Çıkıyor

Servikal Preinvazif Lezyonlarda Tedavi Sonrası Takip. Dr. Murat DEDE GATA Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

KANSERDE PRİMER KORUMA TARAMALAR GERÇEKTEN ÖNEMLİ Mİ?

Dr.Hülya BECERĠR Kanser Erken TeĢhis Tarama ve Eğitim Merkezi(KETEM),Tekirdağ

S.B. Halk Sağlığı Kurum,Kanser Daire Başkanlığı yönetiminde yaşları arasındaki kadınların serviksinde: ULUSAL HPV TARAMA PROJESİ

Servikal Kanser Taramasında HPVDNA Testlerinin Önemi

Van Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi Polikliniğine Başvuranların Pap Smear Konusundaki Bilgilerinin Değerlendirilmesi

Sheet > > yılda 1 Yılda 1 Yılda yilda 1 Yılda 1 Yılda 1. varsa 20 yaşından. 1-2 yılda 1** 2 yılda 1**

HPV aşısı rehberiniz. Servikal Kanseri Yenmek

Kadınların Servikal Kanser ve Pap Smear Testine İlişkin Bilgi, İnanç ve Davranışları

Özel Muayene ve Tanı Yöntemleri. 10.Sınıf Kadın Sağlığı Hastalıkları ve Bakımı. Özel Muayene ve Tanı Yöntemleri

3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının

Kırk Yaş Üstü Kadınların Meme ve Serviks Kanseri Taramalarına Yönelik Bilgi ve Uygulamaları

Sağlık Çalışanlarının Kanser Taramaları Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Dünya da ve Türkiye de Erken Evre Meme Kanseri İnsidansı ve Farklılıkları

Temel Hemşirelik Uygulamalarına İlişkin Hizmet İçi Eğitimin Değerlendirilmesi

Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Doç.Dr. Emine EFE. Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

ET İ UYGULAYALIM MI?

Türkiye'de HPV ile Serviks Kanseri Tarama Süreci

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

Random Biopsilerin Kolposkopi Uygulamasında Yeri Vardır / Yoktur

ÖZET A BSTRACT. TÜRK JİNEKOLOJİK ONKOLOJİ DERGİSİ , Sayfa Saadet Gonca Mavi Aydoğdu 1, Mine Bekar 2

3 Milyon Primer HPV DNA Taraması Sonuçları

Anahtar kelimeler: Hemþire, kendi kendine meme muayenesi, saðlýk eðitimi. Summary Determination of the knowledge and

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ RUHSAL SAĞLIK DURUMUNUN BELİRLENMESI VE İŞ DOYUMU İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİ KONUSUNDAKİ FARKINDALIK VE GÖZLEMLERİN ÖĞRENCİLERDE ARAŞTIRILMASI

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )

SAĞLIK ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER (TÜRKİYE NİN GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE BEŞ FARKLI HASTANE ÖRNEĞİ)

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN

SAĞLIK YÜKSEK OKULU ÖĞRENCİLERİNİN HEPATİT A VİRÜSÜ HAKKINDAKİ BİLGİ TUTUM VE DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Kanser Taramalarında Güncel Durum Dr. S. Hatice TURAN Kanser Daire Başkanlığı

Anormal Servikal Sitoloji Yaklaşım

İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Onkoloji Birimi: Yeni Kurulan Bir Ünitenin 18 Aylık Sonuçları

Kadın doktorların Pap smear testi konusunda bilgi tutum ve davranışlarının belirlenmesi

ÖZEL BİR HASTANEDE HEMŞİRELİK HİZMETLERİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ KONUSUNDA BİLGİ VE UYGULAMALARININ ARAŞTIRILMASI

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ASM = KETEM. Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğü. Dr. Hürol AKSU 1

ENDOSERVİKAL KÜRETAJIN KOLPOSKOPİ UYGULAMASINDA YERİ VARDIR

On Sekiz Yaş Üzeri Kadınların Genital Verru, Servikal Kanser ve Human Papilloma Virüs Aşısı Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ

İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi

TOPLUM HEKİMLİĞİ BÜLTENİ Cilt 28, Sayı 1, Ocak-Nisan 2009

T.C. Sağlık Bakanlığı İstanbul Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2007 yılı servikovajinal smear sonuçlarının retrospektif incelenmesi

Hemşirelik yüksek okulu öğrencilerinin human papilloma virüs enfeksiyonu ve aşıları ile ilgili bilgi ve tutumlarının belirlenmesi

Kanser Taraması. Dr. P. Fulden Yumuk Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi İçHastalıkları ABD. Tıbbi Onkoloji BD. 5Aralık 2015

Yrd.Doç.Dr. AYLA TUZCU

Prof.Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Isparta, Türkiye

SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR SERKLAJ YÖNTEMLERININ KARŞILAŞTIRILMASI

Human Papilloma Virus Aşısı Bir Üniversite Hastanesi Hemşireleri İçin Ne İfade Ediyor?

Proje S üresi Süresi P j ro B e aşlang an ıç Tar T ihi ihi: 9 9 Mart t 2010

Genital Siğiller Risk Faktörler: Belirtiler:

Anormal Servikal Sitolojide Yönetim. Dr. M. Coşan Terek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim dalı

HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

SERVİKS KANSERİ TARAMA KALİTE KONTROL SÜREÇLERİ. Dr. Serdar Altınay Istanbul B.Eğitim Araştırma Hastanesi

MEDİPOL MEGA ÜNİVERSİTE HASTANESİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ORGAN BAĞIŞI VE NAKLİ KONUSUNDA BİLGİ, İNANÇ VE TUTUMLARI

ABSTRACT. Selçuk Üniversitesi, Sağlık bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, KONYA

20-23 Mayıs 2009 da 45. Ulusal Diyabet Kongresi nde Poster olarak sunuldu.

TC ANKARA VALİLİĞİ Halk Sağlığı Müdürlüğü

ÖZET ve niteliktedir. rme. saatlerinin ilk saatlerinde, üretim hatt. 1, Mehmet Dokur 2, Nurhan Bayraktar 1,

ÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Aysun Perim Ketenciler 2. Doğum Tarihi: Unvanı: Uzman Hemşire 4. Öğrenim Durumu: Yüksek lisans

HIV ile yaşayan erkek bireylerin cinsel davranış özellikleri ve ilişkili faktörler

Uzm.Dr., Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Manisa, Türkiye

MEME KANSERİ ÖNLENEBİLİR Mİ?

MELLİTUS HASTALIGI VE HEMŞİRELİK BAKıMı

Hekimlerin Splenektomi Planlanan Hastalarda Aşılama Hakkındaki Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

KANITA DAYALI TIP Yrd. Doç. Dr. Yasemin ÇAYIR Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD

KESİTSEL ARAŞTIRMALAR

Lise Öğrencilerinin Hepatit B Hastalığı Konusunda Bilgi Düzeyleri High SchoolStudents KnowledgeLevelsofAboutHepatitis B Infection

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl

KANSER ERKEN TANI VE TARAMA PROGRAMI

İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi

ENGELLİ KADINLARIN DOĞURGANLIK ÖZELLİKLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Transkript:

doi:10.5222/terh.2016.053 Klinik Araştırma Serviks kanseri; kadın hekimler yeterince farkında mı? Are female doctors aware of cervical cancer? Remziye Nur Eke 1, Handan Atsız Sezİk 2, Mehmet Özen 3 1 Antalya Halk Sağlığı Müdürlüğü, Antalya 2 Narlıdere Toplum Sağlığı Merkezi, İzmir 3 Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Kliniği, Antalya ÖZ Amaç: Bu çalışmada amacımız, Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan kadın hekimlerin serviks kanseri, risk faktörleri ve bu kanserden korunma yöntemleri ile ilgili bilgi düzeylerinin saptanması, erken tanıda rutin olarak önerilen Pap smear testi konusundaki tutumlarının tespit edilmesidir. Yöntem: Araştırmamız kesitsel bir anket çalışmasıdır. Anket formumuzda katılımcılara demografik özelliklerini saptamaya yönelik sorular, serviks kanserinin risk faktörleri ve korunmada etkili yöntemler ile ilgili sorular ve Pap smear yaptırma durumları sorulmuştur. Anketi doldurmayı kabul etmeyenler çalışma dışı bırakılmıştır. Bulgular: Çalışmamıza 141 kadın hekim katılmıştır. Katılımcıların %99,3 ünün serviks kanserine HPV nin neden olduğunu, %97,9 unun da ilk cinsel deneyim yaşının erken olmasının serviks kanseri riskini artırdığını bildikleri saptanmıştır. Katılımcıların %49,6 sı daha önce hiç Pap smear testi yaptırmamış, %29,8 i düzensiz ve %20,6 sı düzenli olarak olarak yaptırmıştır. Çalışmamızda test yaptırmama nedeni en sık; herhangi bir yakınması olmadığı için ihtiyaç duymamak, jinekolojik muayeneden çekinmek ve kendini risk altında görmemek olarak tespit edilmiştir. Sonuç: Birincil amacımız tüm sağlık çalışanlarını serviks kanseri ve Pap smear taramaları konusunda doğru şekilde bilgilendirmek olmalıdır. Böylece sağlık çalışanları da toplumun bilgilendirilmesine katkıda bulunabilirler. Anahtar kelimeler: Serviks kanseri, kadın hekimler, pap smear, aile hekimliği ABSTRACT Objective: In this study, it has been aimed to detect level of knowledge of female doctors working in Antalya Training and Research Hospital about cervical cancer, risk factors and methods of protection from this disease, and their attitudes towards Pap smear screening recommended routinely for early diagnosis. Methods: Our study is a cross-sectional survey. We asked the participants questions about their demographic characteristics, risk factors of cervical cancer, effective methods for protection against this disease and their attitudes towards Pap smear screening. Those who did not consent to fill in the questionnaire were excluded from the study. Results: Hundred and forty-one female doctors were included in our study. Most of (99.3%) the participants knew HPV is the cause of cervical cancer and 97.9% of them knew that the first sexual experience at an early age increases the risk of cervical cancer. While 49.6% of the female doctors participated in the survey had not undergone Pap smear screening before, and 29.8% of them had it irregularly. Only 20.6% of them had regular Pap smear screening tests. In this study, the most common causes for rejecting the test were Having no need because of having no complaint, being afraid of gynecological examination and not feeling themselves under risk. Conclusion: Therefore our initial target must be to inform healthcare professionals correctly about cervical cancer and Pap smear screenings. Thus, healthcare professionals will be able to contribute to informing the public. Key words: Cervical cancer, female doctors, pap smear, family medicine Alındığı tarih: 22.12.2015 Kabul tarihi: 29.12.2015 Yazışma adresi: Uzm. Dr. Remziye Nur Eke, Soğuksu Mah. Kazım Karabekir Cad. Defterdarlık Yanı, 07030-Antalya e-mail: drnureke@gmail.com 53

GİRİŞ Aile hekimliği disiplininde, tedavi edici sağlık hizmetlerinin yanında koruyucu hekimlik de önemli bir yer tutar. Koruyucu hekimlik anlamında, serviks kanseri tarama yöntemleri invaziv kanser insidansını ve mortalitesini azaltan ve bu açıdan etkinliği kanıtlanmış az sayıdaki tarama yönteminden biridir. Risk altındaki kadınları saptayabilmek amacıyla önerilen aralıklarla 30-65 yaşları arasında düzenli olarak tarama yapılmalıdır (1). Torre ve ark. nın (2) 2015 yılında yayınladığı Global Kanser İstatistikleri, 2012 adlı araştırmasına göre, 2012 yılında tüm dünyada 527,600 yeni serviks kanseri olgusu ve 265,700 ölüm görülmüştür. Az gelişmiş ülkelerde yaşayan kadınlarda 2. en sık tanı alan ve 3. en sık ölüm nedeni olan kanserdir. Serviks kanserinden ölümlerin neredeyse %90 ı gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşmektedir. Türkiye de Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Daire Başkanlığının 2015 yılında yayınlanmış çalışmasında serviks kanseri tüm kadın kanserleri içerisinde onuncu sırada olup, tüm yaş gruplarındaki kadın kanserlerinde dağılımı %2,4 tür. Bu rakamlar göstermektedir ki Türkiye de serviks kanseri görülme sıklığı gelişmiş ve ulusal tarama programlarına sahip olan pek çok dünya ülkesinin altındadır (3). Günümüzde servikal kanser etiyolojisinde serviksin HPV enfeksiyonu büyük önem taşımaktadır. Düşük eğitim düzeyi, ileri yaş, obezite, aktif ya da pasif sigara içiciliği, yoksul çevre, kombine oral kontraseptif (KOK) kullanımı ve artmış doğum sayısı da serviks kanseri sıklığını arttırır (4-6). Serviks kolay ulaşılabilir bir organ olduğundan, bu organın kanserlerinde Papsmear sayesinde erken tanı konulabilmekte ve prognoz anlamlı ölçüde iyileşmektedir. Pap testin, 1950 yılından itibaren serviks kanseri insidansını %79, mortaliteyi ise %70 oranında azalttığı bildirilmektedir (3). Özellikle organize tarama programı olan ülkelerde, servikal kanser sıklığı ve mortalitesinde %60-70 oranlarında belirgin azalma olduğu rapor edilmektedir (7). Türkiye de ise toplum düzeyinde serviks kanseri tarama programı (Papsmear ve HPV DNA) 2014 tarihi itibari ile başlamıştır. Bu çalışmada amacımız, Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan kadın hekimlerin serviks kanseri, risk faktörleri ve bu kanserden korunma yöntemleri ile ilgili bilgi düzeylerinin saptanması, erken tanıda rutin olarak önerilen Pap Smear testi konusundaki tutumlarının tespit edilmesidir. GEREÇ ve YÖNTEM Araştırmamız kesitsel bir anket çalışmasıdır. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde aktif olarak çalışan 198 kadın hekim çalışma evrenimizi oluşturmuştur. Kadın hekimlerden anket formunu doldurmayı kabul eden 141 i çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmamız için hastanemizden 6 Haziran 2013 tarihinde Yerel Etik Kurul onayı alınmış ve çalışmamız Temmuz-Eylül 2013 tarihleri arasında yaklaşık 3 aylık sürede tamamlanmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan anket formu katılımcıların onamları alındıktan sonra yüz yüze görüşülerek doldurulmuştur. Anket formumuzda katılımcılara demografik özelliklerini saptamaya yönelik sorular, serviks kanserinin risk faktörleri ve korunmada etkili yöntemler ile ilgili sorular ve Pap Smear yaptırma durumları sorulmuştur. Elde edilen verilerin istatistiksel analizlerinde Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 21,0 programı kullanılmıştır. Çalışma verilerinin tanımlayıcı istatistiklerinde ortalama, standart sapma, oran ve frekans değerleri kullanılmıştır. Verilerin dağılımına Kolmogorov-Simirnov testi ile bakılmıştır. Niceliksel verilerin analizinde Anova testi, niteliksel verilerin analizinde ise ki-kare test, ki-kare koşulları sağlanamadığında da Fischer testi kullanılmıştır. Anlamlılık için p<0,05 düzeyi alınmıştır. BULGULAR Çalışmamızda katılımcıların %58,2 si (82) uzman, %30,5 i (43) asistan, %8,5 i (12) pratisyen, %2,8 i (4) ise öğretim görevlisi idi. Ortalama yaş 35,6±7,6 yıl (25-63 yaş aralığında), medeni durumları %65,2 si (92) evli, %31,2 si (44) bekâr, %3,5 i (5) ise boşan- 54

R.N. Eke ve ark., Serviks kanseri, kadın hekimler yeterince farkında mı? mış olarak saptandı. Pap Smear testini yaptırma sıklığı, testi yaptırma ve yaptırmama nedenleri ile ilgili dağılım Tablo 1 de verilmiştir. Katılımcılar testi yaptırma ve yaptırmama nedenini saptamaya yönelik sorulara bir ya da daha fazla yanıt vermişlerdir. Katılımcıların %49,6 sı daha önce hiç Pap Smear testi yaptırmamış, %29,8 i düzensiz ve %20,6 sı düzenli olarak yaptırmıştı. Evli olan 92 katılımcının 28 i (%30,4) hiç Pap Smear yaptırmamış, 27 si (%29,3) düzenli, 37 si ise (%40,2) düzensiz smear testi yaptırmıştı. Bekâr olan 44 katılımcının 42 si (%95,4) hiç Pap Smear testi yaptırmazken, 1 i (%2,3) düzenli, 1 i (%2,3) de düzensiz smear testi yaptırmıştı. Katılımcılardan hiç Pap Smear testi yaptırmayanların ortalama yaşı 30,8±5,4; düzenli tarama yaptıranların ortalama yaşı 39,5±5,2; düzensiz tarama yaptıranların ortalama yaşı ise 40,9±7,1 idi. Hiç Pap Smear testi yaptırmayan grupta katılımcıların yaşı düzenli ve düzensiz Pap Smear testi yaptıranlardan anlamlı şekilde (p<0,001) daha düşük olarak gözlenirken, düzenli ve düzensiz Pap Smear testi yaptıranların yaşları arasında ise anlamlı fark gözlenmedi (p<0,05). Hiç Pap Smear testi yaptırmayan grupta evli olma oranı düzenli ve düzensiz Pap Smear testi yaptıranlardan anlamlı (p<0,001) olarak daha düşük olarak gözlenirken, düzenli ve düzensiz Pap Smear testi yaptıranlarda ise medeni durum dağılımı anlamlı (p=0,443) farklılık göstermedi. Pap Smear testi yaptırmayanlarla düzenli-düzensiz yaptıranlar arasında sigara kullanım dağılımında anlamlı farklılık gözlenmedi (p<0,05). Katılımcıların serviks kanseri rutin tarama programı, serviks kanseri risk faktörleri, klinik bulguları ve serviks kanserinden korunma yöntemleri ile ilgili doğru bilgi düzeyleri Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 1. Pap Smear testi yaptırma sıklığı, yaptırma ve yaptırmama nedenlerinin dağılımı. n % Pap Smear testi yaptırma sıklığı Pap Smear testi yaptırma nedeni Pap Smear testi yaptırmama nedeni Hiç 6 ayda bir Yılda bir 2 yılda bir 3 yılda bir Düzensiz Düzenli sağlık kontrolü Doktorunun önerisi ile Ailemde kanser öyküsü olduğu için Akıntı, kaşıntı ve kanama yakınmam olduğu için Kanser endişesi yaşadığım için Herhangi bir yakınmam olmadığı için gereksinim duymadım. Jinekolojik muayeneden çekiniyorum Kendimi risk altında görmüyorum İleriki zamanlarda yaptırmayı düşünüyorum Şu anda cinsel yönden aktif değilim Diğer 70 1 10 10 8 42 44 13 7 6 5 21 17 7 24 3 5 49,6 0,7 7,1 7,1 5,7 29,8 31,2 9,2 5,0 4,3 3,5 14,9 12,1 5,0 17,0 2,1 3,5 Tablo 2. Katılımcıların serviks kanseri ve Pap Smear testi hakkında doğru bilgi oranları. Serviks kanseri erken tanısında rutin olarak uygulanan tarama testi Pap Smear dir. Pap Smear tarama testine cinsel ilişki başlangıcından itibaren ilk üç yıl içinde veya en geç 21 yaşında başlanmalıdır. Servikal taramanın başlamasından sonra Pap Smear ile her yıl düzenli tarama gerçekleştirilmelidir. Otuz yaş sonrası arka arkaya 3 normal veya negatif sitoloji sonucunda tarama genellikle 2-3 yılda bir yapılabilir. Serviks kanserine cinsel ilişkiyle bulaşan HPV (Human papilloma virüs) neden olabilir. Gebelik sayısının fazla olması (3 ve üzeri), serviks kanseri riskini artırır. Oral kontraseptif kullanımı ile serviks kanseri arasında bir ilişki yoktur. Birden fazla cinsel partner, serviks kanseri riskini artırır. Sigara içmek serviks kanseri riskini artırır. İlk cinsel deneyim yaşının erken olması (18 yaşından önce), serviks kanseri riskini artırır. Anne ya da kız kardeşte serviks kanseri öyküsü, serviks kanseri riskini artırır. n 141 120 127 113 140 58 62 139 133 138 36 % 100,0 85,1 90,1 80,1 99,3 41,1 44,0 98,6 94,3 97,9 25,5 55

TARTIŞMA Ülkemizde ve yurt dışında serviks kanseri risk faktörleri, klinik bulguları, erken tanısı (tarama testleri) ve serviks kanserinden korunma yöntemlerini içeren bilgilerin değerlendirildiği ve farkındalığın artırılmasının amaçlandığı pek çok anket çalışması yapılmıştır. Bu konuda sağlık çalışanlarıyla yapılan birçok çalışmada katılımcıların konu hakkındaki bilgi düzeylerinin iyi olmasına karşın farkındalık ve uygulama noktasında yeterince duyarlı olmadıkları tespit edilmiştir. Dönmez in 2007 yılında kadın sağlık çalışanları ile yaptığı bir çalışmada, 366 çalışandan 281 i (%76) serviks kanserine HPV enfeksiyonunun neden olabileceğinin ve 176 sı (%48) erken yaşta cinsel ilişkinin serviks kanseri riskini artıracağının farkındayken, çalışmamızda katılımcıların %99,3 ünün serviks kanserine HPV nin neden olduğunu, %97,9 unun da ilk cinsel deneyim yaşının erken olmasının serviks kanseri riskini artırdığını bildikleri saptanmıştır. Dönmez in çalışmasında, 106 kadın doktorun hepsinin, kadın hizmetlilerin ise yalnızca 5 inin (%11,1) birden fazla cinsel partnerin serviks kanseri riskini artırdığını bildikleri, bizim çalışmamızda da Dönmez in çalışmasındaki kadın doktorlara yakın bir oranla, 139 (%98,6) katılımcının birden fazla cinsel partnerin serviks kanseri riskini artırdığını bildikleri saptanmıştır. Aynı çalışmada, katılımcıların %51,4 ünün, çalışmamızda ise %94,3 ünün sigara içmenin serviks kanseri riskini artırdığını bildikleri görülmüştür (8). Can ve ark. nın (9) 2010 yılında yaptıkları bir çalışmada, hastanede çalışan kadın katılımcıların %75 inin serviks kanserine HPV nin neden olduğunu, %56 sının ilk cinsel deneyim yaşının erken olmasının serviks kanseri riskini artırdığını, %80 inin birden fazla cinsel partnerin serviks kanseri riskini artırdığını, %76 sının sigara içmenin serviks kanseri riskini artırdığını bildikleri tespit edilmiştir. Nganwai ve ark. nın (10) Tayland da 133 hemşire ile yaptığı çalışmada, sırasıyla %81,8 ve %70 lik bir kesimin servikal kanserde HPV ve genetik yatkınlığın, yine sırasıyla %82,8 ve %85,6 lık bir kesimin de erken yaşta ilk cinsel ilişki ve çok sayıda cinsel partnerin birer risk faktörü olduğunu bildikleri fakat yalnızca %40,5 inin sigara içmenin de bir risk faktörü olduğunu bildiği raporlanmıştır. Can ve ark. nın (11) Diyarbakır ve Batman illerinde çalışan kadın sağlık personeli ile yaptığı çalışmasında, düzenli jinekolojik muayene yaptırma oranları Batman ilinde %29,1, Diyarbakır ilinde ise %20,3 olarak bulunmuştur. Batman da çalışanların %29,1 inin, Diyarbakır da çalışanların ise %36 sının daha önce Pap Smear testini yaptırdığı raporlanmıştır. Pap Smear testinin hangi hastalığın tanısında kullanıldığını ve teste ne zaman başlanması gerektiğini doğru bilenlerin oranı ise sırasıyla Batman ilinde %89,6 ve %58,1 ile Diyarbakır ilinde %77,5 ve %60,4 olarak tespit edilmiştir. Coşkun ve ark. nın (12) serviks kanseri risk faktörleri hakkında soruların da yer aldığı ve 261 sağlık çalışanı ile yapılan anket çalışmasında, sigara içmenin, birden fazla cinsel partnerin ve erken yaşta ilk cinsel deneyimin riski arttırdığını bilenlerin sırasıyla %52, %52,7 ve %48,6 sının, serviks kanserine HPV nin neden olduğunu bilenlerin ise %54,7 sinin son zamanlarda Pap Smear testi yaptırdığı raporlanmıştır. Bu sonuçlara bakıldığında kadın sağlık çalışanlarının özellikle de kadın hekimlerin serviks kanseri bilgi düzeyi yüksek görünmektedir. Dönmez in yaptığı çalışmada, katılımcıların %32,8 inin (8), Can ve ark. nın (11) yaptığı çalışmada (9), katılımcıların %34,8 inin, Özdemir ve ark. nın (13) çalışmasına katılan hemşirelerin %23,7 sinin, Oran ve ark. nın (14) 350 akademisyenle yaptığı çalışmada; akademisyen kadınlardan yalnızca %27,1 inin son üç yıl içerisinde Pap Smear testi yaptırdığı raporlanmıştır. Çalışmamızda da benzer şekilde düzenli Pap Smear testi yaptıranların oranının yalnızca %20,6 olduğu görülmüştür. Özdemir ve ark. nın (13) çalışmasında, çalışmaya katılan hemşirelerin %23,7 sinin Pap Smear testini yaptırdığı, bunlardan %75,8 inin en son bir yıl önce bu testi yaptırdığı görülmüştür. Testi yaptırmama nedenleri ise en sık; ihmal, gereksiz bulmak, kanser tanısı almaktan korkmak olarak belirlenmiştir. Çalışmamızda ise test yaptırmama nedeni en 56

R.N. Eke ve ark., Serviks kanseri, kadın hekimler yeterince farkında mı? sık; herhangi bir yakınması olmadığı için gereksinim duymamak, jinekolojik muayeneden çekinmek ve kendini risk altında görmemek olarak tespit edilmiştir. Çalışmamızda ve yapılan pek çok çalışmada görüldüğü üzere, ülkemizde ve gelişmekte olan ülkelerde gelişmiş ülkelerin aksine Pap Smear tarama testlerinin uygulanması son derece yetersiz bulunmuştur. Çelişkili bir şekilde; ülkemizde sosyokültürel düzeyin ve serviks kanseri ile ilgili bilgi düzeyinin artmasıyla Pap Smear testi yaptırma oranlarının beklenenden çok daha az olduğu saptanmıştır. Bunun temelinde de tek eşlilik-bakirelik değer yargıları ve riskli davranışlardan kaçınma gibi nedenler yatıyor olabilir. Sonuç olarak, serviks kanserine neden olan risk faktörleri, Pap Smear testi, tarama aralıkları ile pozitif servikal smear in önemi konusunda doğru bir şekilde bilgilendirilme yalnızca risk grubundaki kadınlar değil aynı zamanda sağlık çalışanları için de gerekmektedir. Bu yolla kanserden korunmada, erken tanı ve tedavi yöntemlerinin kullanımında daha etkili sonuçlar alınabilecektir. Ayrıca Pap Smear yaptırma davranışının farklı kültürlere, gruplara ve sosyodemografik özelliklere göre değişebildiğinin bilinmesi, hizmet verilen gruba ulaşmayı ve hizmet sunumunu olumlu yönde etkileyecektir. Bunun için de birincil amacımız tüm sağlık çalışanlarını serviks kanseri ve Pap Smear taramaları konusunda doğru şekilde bilgilendirmek olmalıdır. Böylece sağlık çalışanları da toplumun bilgilendirilmesine katkıda bulunabilirler. KAYNAKLAR 1. Sağlık Bakanlığı. Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. http://www.thsk.saglik.gov.tr/2013-10-01-11- 00-51/halk-sagligina-yonelik-bilgiler/425-serviks-kanserstandartlari.html (Erişim tarihi: 23.01.2014) 2. Torre LA, Bray F, Siegel RL, Ferlay J, Lortet-TieulentJemal A. Global Cancerstatistics. CA Cancer J Clin 2015;65(2):87-108. http://dx.doi.org/10.3322/caac.21262 3. Türkiye Kanser İstatistikleri 2015. http://www.kanser.gov.tr/ Dosya/ca_istatistik/ANA_rapor_2012 sooonn.pdf (Erişim tarihi:25.12.2015) 4. Datta GD, Colditz GA, Kawachi I, Subramanian SV, Palmer JR, Rosenberg L. Individual-neighborhood and state-level socioeconomic predictors of cervical carcinoma screening among U.S. black women. Cancer 2006;106(3):664-9. http://dx.doi.org/10.1002/cncr.21660 5. Trimble CL, Genkinger JM, Burke AE, Hoffman SC, Helzlsouer KJ, Diener-West M. Active and passive cigarette smoking and the risk of cervical neoplasia. Obstet Gynecol 2005;105:174-81. http://dx.doi.org/10.1097/01.aog.0000148268.43584.03 6. Munoz N, Franceschi S, Bosetti C, Moreno V, Herrero R, Smith JS, et al. Role of parity and human papillomavirus in cervical cancer: the IARC multicentric case-control study. Lancet 2002;359:1093-101. 7. Noller KL. Cervical cytology screening and evalution. Obstet Gynecol 2005;106:391-7. http://dx.doi.org/10.1097/01.aog.0000172427.44160.0e 8. Dönmez AG. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde çalışan kadın sağlık personelinin serviks kanserine ilişkin bilgi düzeyinin ve farkındalığının araştırılması. Tıpta uzmanlık tezi. S.B. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Kliniği, İstanbul, 2007. 9. Can H, Öztürk Y.K, Güçlü Y.A, Öztürk F, Demir Ş. Kadın Sağlık Çalışanlarının Serviks Kanseri Farkındalığı. Tepecik Eğit Hast Derg 2010;20(2):77-84. http://dx.doi.org/10.5222/terh.2010.01954 10. Nganwai P, Truadpon P, Inpa C, Sangpetngam B, Mekjarasnapa M, Apirakarn M, et al. Knowledge, attitudes and practicesvisa-vis cervical canceramong registered nurses at the faculty of medicine, Khon Kaen University, Thailand. Asian Pacific J Cancer Prev 2007;9:15-18. 11. Can H, Erdem O, Oztekin C, Celik SB, Onde M, Celepkolu T, et al. Are Primary Health Care Workers Aware of Cervical Cancer Risk? Asian Pac J Cancer Prev 2014;(15):6669-6671. http://dx.doi.org/10.7314/apjcp.2014.15.16.6669 12. Coskun S, Can H, Turan S. Knowledge about Cervical Cancer Risk Factors and Pap Smear Testing Behavioramong Female Primary Health Care Workers: A study from South Turkey. Asian Pac J Cancer Prev 2013(14):6389-6392. http://dx.doi.org/10.7314/apjcp.2013.14.11.6389 13. Özdemir Ö, Bilgili N. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşirelerin meme ve serviks kanserlerinin erken tanısındaki bilgi ve uygulamaları. TAF PrevMedBull 2010;9:605-612. 14. Oran N, Can HO, Senuzun F, Aylaz RD. Health promotion lifestyle and cancers creening behaviors: A survey among academici an women. Asian Pacific J Cancer 2008;9:515-518. 57