ADIM ADIM YGS LYS 159. Adım DUYU ORGANLARI 3 GÖRME DUYUSU VE GÖZ
GÖRME DUYUSU VE GÖZ Vücudumuzdaki görme duyusu göz organında bulunur. Vücudumuzda göz içerisinde; Reseptör Mercek Sinirler görmeyi sağlayan yapılardır. Vücudumuzda; Kaş Kirpik Göz kapağı Gözyaşı bezleri Kaslar göz çevresinde bulunarak gözü korurlar. Göz yuvarlağı dıştan içe doğru Sert tabaka Damar tabaka Retina (Ağ tabaka) dan oluşmuştur.
1) SERT TABAKA (SKLERA) Gözü en dıştan saran koruyucu tabakadır. Bağ dokudan oluşmuştur. Gözün ön kısmında saydamlaşarak saydam tabakayı (kornea) oluşturur. Kornea ışığın ilk kırıldığı yerdir. Korneada kan damarı bulunmaz. Lenf sıvısı ile beslenir. Not: Korneanın herhangi bir nedenle lenf sıvısı ile beslenememesi durumunda kan damarları oluşur. Bu kan damarları sorun düzelene kadar gözü besler ve bu durum gözün kanlanmasına neden olur.
2) DAMAR TABAKA (KOROİD) Sert tabakanın altında bulunan damarlarca zengin bir tabakadır. Gözü besler. Gözün ön tarafında düzleşerek irisi oluşturur. İris kalıtsal olarak göze renk veren tabakadır. Göze gelen fazla ışığı emer. İrisin yapısında bulunan kaslar göz bebeğinin genişlemesini ve daralmasını sağlar. İrisin ortasında bulunan boşluğa göz bebeği denir. Işık az İris küçülür Göz bebeği genişler Işık çok İris büyür Göz bebeği daralır Bu şekilde göze girecek olan ışık miktarı ayarlanır. Bu olay orta beyin tarafından kontrol edilir. İrisin arkasında göz merceği yer alır.
2) DAMAR TABAKA (KOROİD) Damar tabaka iris etrafında kalınlaşarak kirpiksi cismi oluşturur. Uzaktaki ya da yakındaki cisimlere bakılırken kirpiksi cisim kasları kasılıp gevşeyerek göz merceğinin kalınlığını ayarlar. Buna göz uyumu denir. Yakın Göz merceği kalın Uzak Göz merceği ince Saydam tabaka ile göz merceği arasındaki boşluğa ön oda, göz merceği ile iris arasındaki boşluğa arka oda denir. Mercekle ağ tabaka arasındaki boşluk camsı sıvı denilen jelatinimsi sıvı ile doludur. Bu sıvı göz içinde basınç oluşturarak gözün şeklinin sabit kalmasını sağlar.
3) AĞ TABAKA (RETİNA) Gözün en iç tabakasıdır. Bu tabakada reseptörler ve duyu sinirleri yer alır. Görme sinirlerinin gözü terk ettiği noktaya kör nokta denir. Burada reseptörler yoktur. Kör noktanın hemen üstünde sarı benek (sarı leke) bulunur. Burada reseptörler bulunur. Burası gözde görüntünün oluştuğu yerdir. Fotoreseptörler Retina üzerinde fotoreseptörler vardır. Gözde iki çeşit fotoreseptör bulunur. Bunlar çomak ve koni reseptörleridir. Bunlar vücuttaki tüm reseptörlerin %70 ini oluşturur. 1) Çomak reseptörleri: Karanlıkta görmeyi ve cisimlerin şeklini algılamayı sağlar. Çomak reseptörlerinde rodopsin molekülü bulunur. Rodopsin az ışıkta görmeyi sağlar. Bu molekülün ön maddesi A vitaminidir. Rodopsin sentezi gecikirse karanlıkta görmek zorlaşır. Bu nedenle A vitamini eksikliğinde gece körlüğü ortaya çıkar. 2) Koni reseptörleri: Renklere karşı hassastır. Aydınlıkta cisimlerin ayırt edilmesini sağlar. Bu renklerin oluşumunu sağlayan genlerde meydana gelecek bir mutasyon o renge ait körlüğe neden olur.! Aydınlıkta rodopsin parçalanır. Karanlıkta yeniden sentezlenir.! Her iki gözden çıkan sinirler beyin kabuğunda optik kiyazma adı verilen bölgede birleşir. Optik kiyazmadaki sinirler her iki gözün sağ görme alanındaki görüntüyü beynin sol tarafına; her iki gözün sol görme alanındaki görüntüsünü ise beynin sağ tarafına iletir.
3) AĞ TABAKA (RETİNA) Cisimden yansıyan ışınlar Kornea (Saydam tabaka) Işık kırılır (1. kırılma) Ön oda Göz bebeği Arka oda Göz merceği Işık kırılır (2. kırılma) Camsı cisim Retina Sarı benek Cismin ters görüntüsü oluşur Reseptörler Görüntüyü algılayarak impuls oluşturur Göz sinirleri Beyindeki görme merkezi
GÖRME KUSURLARI 1) Miyopluk Yakını gören, uzağı göremeyen göz kusurudur. Göz küresi basıklaşarak önden arkaya doğru uzamıştır. Retina göz merceğine normalden daha uzaktır. Cisimden gelen ışınlar retinanın önüne düşer. Kalın kenarlı mercekle düzeltilir. 2) Hipermetropluk Uzağı gören, yakını göremeyen göz kusurudur. Göz küresi şişkindir. Retina göz merceğine daha yakındır. Cisimden gelen ışınlar retinanın arkasına düşer. İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
GÖRME KUSURLARI 3) Astigmatizm (Astigmatlık) Korneanın ya da göz merceğinin kavislenmesi sonucu ortaya çıkar. Gelen ışınlar düzenli kırılamadığı için tam bir noktada toplanamaz. Görüntü bulanık görülür. Silindir mercekle düzeltilir. 4) Presbitlik Göz merceğinin esnekliğini kaybetmesidir. Genellikle yaşlılarda görülür. Yakını göremezler İnce kenarlı mercekle düzeltilir. 5) Katarakt Göz merceğinin saydamlığını kaybetmesi sonucu oluşur. Ameliyatla düzeltilir. 6) Şaşılık Göz kaslarının uzun ya da kısa olması durumunda göz bebeğinin kaymasıdır. Ameliyatla düzeltilir.