İÇİNDEKİLER ANA BÖLÜM I: RADYASYON, RADYOAKTİVİTE,VÜCUDA ETKİLER VE RİSK KAVRAMI...1 Bölüm 1: Radyasyonla İlgili Kısa Açıklamalar...3 Bölüm 2: İyonlaştırıcı Radyasyonlar Vücudumuzu Nasıl Etkiliyor?...7 Radyasyon Fiziği, Radyasyon, Radyoaktivite ve Radyasyon Dozuna Yakından Bakış...10 Doğal ve Yapay Radyasyon Dozlarının Karşılaştırılması ve Vücutta Hasar Oluşma Riski...24 Uluslarası Radyasyon Kurumlarının Kanser Riskiyle İlgili Belirlemeleri Neler?...34 Radyasyon, Vücudumuzu Nasıl Etkiliyor? Hücrelerdeki Tepkimeler...35 Radyasyondan Korunma Yöntemleri ve Doz Sınır Değerleri?...38 Düşük Dozlarla İlgili Hesaplanan Kanser Riski Belirlemeleri Ne Ölçüde Gerçekçi?...41 Bölüm 3: Nerelerden Işınlanıyoruz, Bizleri Etkileyen Radyasyon Kaynakları Neler?...55 Kozmik Işınların Vücutta Oluşturduğu Radyasyon Dozu ve Sağlığa Etkisi?...55 Uçak Yolculuklarında Kozmik Işınlardan Alınan Radyasyon Dozları Ne Kadar?...57 Tütündeki Radyoaktivite, Radyasyon Dozu ve Kanser Riski?...60 Gece Işıldayan Kol Saatlerinin Saçtığı Radyasyon Bileğimizi Çok mu Işınlıyor?...65 Bölüm 4: Sulardaki Radyoaktif Maddeler ve Sağlığımız...67 Sulardaki Yabancı Maddelerin İnsana Ulaşım Yolları ve Üst Sınır Değerler...67 İçme Sularındaki Uranyumun Sağlığa Etkisi? Almanya da ve Türkiye de Durum...72 İçme Sularındaki Radonun Sağlığa Etkisi? Doz ve Risk Hesaplamaları, Alınabilecek Önlemler...75 Radon Kaplıcalarında Alınan Radyasyon Dozları ve Kanser Riski?..84 Türkiye de Avrupadakilere Benzer Radon Kaplıcaları var mı?...93
iv Radyasyon ve Sağlığımız ANA BÖLÜM II: NÜKLEER SANTRALLAR...97 Bölüm 5: Nükleer Güç Santralı ( NGS) Çalışırken Ortaya Çıkan Radyoaktif Maddeler...99 Nükleer Santrallardan Çevreye Salınan Radyoaktivitenin Sınırlanması / Almanya daki Otomatik Ölçüm Sistemleri ve Çevrede Yaşayanlarda Oluşan Dozlar...102 Türkiye de Planlanan Nükleer Santralın Ölçütleri ve Radyasyon Ölçüm Sistemleriyle ilgili Bazı Öneriler... 111 Almanya ve Başka Ülkelerde Yapılan Kapsamlı Bilimsel Araştırmaların Sonuçları... 113 Kömürlü Elektrik Santralları Çevrede, Nükleer Santrallardan Daha mı Çok Radyasyon Dozu Oluşturuyor?... 118 Bölüm 6: Çernobil Kazası ve Sonuçları...121 Almanya ve Türkiye deki Doz ve Risk Değerlendirmeleriyle Çernobil Radyoaktivitesinin Sağlığımıza Etkisinin Belirlenmesi...121 Almanya da Çernobil Radyasyon Dozlarının Oluşturabileceği Sağlık Riski...128 Türkiye de Çernobil Radyasyon Dozlarının Oluşturabileceği Sağlık Riski: Bir Yaklaşım...128 Çernobil in Sağlığımıza Etkisini Belirlemedeki Sorunlar Neler?...132 Rize Üniversitesi Bahçesinde Gömülü Yüksek Radyoaktiviteli Çaylarla İlgili Basındaki Açıklamalar Radyasyon Fiziğine Göre Yanlışlar ve Doğrular...139 Bölüm 7: Fukuşima Kazası ve Sonuçları...147 Büyük Deprem, Tsunami ve Nükleer Reaktörlerdeki Patlamalardan Sonra Fukuşima Nükleer Güç Santrallarında ve Çevrede 2011 Sonundaki Durum...147 Fukuşima Çevresindeki Kirlenme ve Santral Personelindeki Radyasyon Dozları...151 Fukuşima daki Radyasyon Kaçağı ya da Sızıntısı Değil, Radyoaktif Madde Kaçağı, Sızıntısı ya da Salınması dır...152 Fukuşima Nükleer Kazasının Sağlık RaporuDünya Sağlık Örgütü nün 28 Şubat 2013 günü açıkladığı Fukuşima Raporu...156 Fukuşima da Süregelen Kazalarda Yayılan Radyoaktiviteden Japonya ya Uğrayanların Sağlığı Etkilenir mi?...161 Japonya da Kısa Süre Kalanların Etkilenebileceği Radyasyon Dozları...163 Bölüm 8: Geleceğin Nükleer Santralları...165 Yüksek Güvenlikte Bir Nükleer Santralda Bulunması Gereken Teknik Özellikler ve Akkuyu Nükleer Santralının Güvenliğine Bir Bakış...165 Akkuyu Nükleer Santral Yapımında Hangi Denetimler Gereklidir?...177
İçindekiler v 3.Kuşak Bir Nükleer Santralın Finlandiya da Yapımı Sürerken Alınabilecek Dersler...180 Akkuyu Santralıyla ilgili Politik ve Teknik Duruma Dışardan Bakış..185 Hükûmetlerin Konuya Yaklaşımı Yönünden Durumun İncelenmesi...186 Nükleer Karşıtların, Muhalefetin ve Halkın Konuya Yaklaşımı Yönünden Durumun İncelenmesi...188 Greenpeace in Nükleer Enerji Hiçbir Zaman Güvenli Değildir yazısı üzerine bazı gerçekler...190 Yenilenebilir Enerjiler, Elektrik Açığını Kapatacak mı? Almanya daki Büyük Sorunlar...194 Bölüm 9: Teknolojide Radyoaktif Maddelerin, Radyasyonun Kullanıldığı Bazı Önemli Uygulamalar...197 Hızlandırılmış Ağır İyonlarla Tümörlerin Yok Edilmesi-Kanserli Hücreleri Işınlamada Yeni Bir Teknik...197 Uranyumlu Mermilerin Kullanılmasıyla Vücutta Oluşabilecek Radyasyon Dozları ve Kanser Riski? Körfez ve Balkan Savaşları Sendromları (Hastalık Görünümleri)...204 ANA BÖLÜM III: İYONLAŞTIRICI OLMAYAN RADYASYONLAR (IŞINLAR)...219 Bölüm 10: Cep Telefonları ve Baz İstasyonlarının Yaydığı Radyasyonlar... 219 Cep Telefonlarından Kaynaklanan Düşük Dozun Vücuda Etkisini Belirlemedeki Güçlükler...222 Mobil İletişim Nasıl Sağlanıyor? Baz İstasyonları Çevrelerindeki Ölçümler ve İnsana Etkileri?...230 Almanya da Baz İstasyonları Çevresinde Yapılan Ölçümler ve Değerlendirmeler...238 Almanya da Baz İstasyonları Çevresindeki Ölçümlere Örnekler...242 Cep Telefon Kullanımı Beyinde Tümör Oluşturuyor mu? 1997 den beri Süregelen Uluslararası İnterfon Araştırması ve Ara Sonuçları...245 Baz İstasyonları Tehlikeli mi? Düşük Işınlanma Dozunun Sağlığımıza Etkileriyle İlgili Bilimsel Belirsizlik...246 Çatılardaki Baz İstasyonları Çatı Altında Oturanların Sağlığını Etkiliyor mu?...251 Baz İstasyonları Neden Kent Dışında Değil de, Kentteki Binaların Çatısına Kuruluyor?...253 Bina İçlerinde Kullanılan Kablosuz (DECT) Telefonların ve Küçük Baz İstasyonlarının Yaydığı Elektromanyetik Dalgaların Vücuda Etkisi...256 Kalp Pilli ya da Metal Kapakçıklı Bir Gitarist Elektrogitarın Manyetik Alanından Ne Ölçüde Etkilenir? Bir Soruya Yanıt...261
vi Radyasyon ve Sağlığımız Polimer Malzemeler Elektromanyetik Dalgaları Nasıl Zırhlıyor?...264 Trafo ve Yüksek Gerilim Hatlarının Yaydığı Elektromanyetik Dalgaların Sağlığa Etkisi Nedir?...265 Alçak Frekanstaki Elektromanyetik Dalgaların Biyolojik Etkileri...269 ANA BÖLÜM IV: ENERJİ SORUNU...275 Bölüm 11: Almanya da Nükleer Enerjiden Çıkış, Yenilenebilir Enerjiler...277 Elektrik Üretimindeki Sorunlar ve Türkiye deki Elektrik Üretimiyle Karşılaştırmalar...277 Almanya da Yenilenebilir Kaynaklardan Elektrik Enerjisi Üretimindeki Gelişmeler...279 Almanya da Güneş Enerjisinden Fotovoltaik Yöntemiyle Elektrik Üretimi...281 Nükleer Santrallar Kapatılırken Almanya da Elektrik Üretimindeki Sorunlar...286 Almanya Fotovoltaik Enerjide Dünya Rekoru Kırdı! Haberiyle İlgili Doğrular ve Yanlışlar....289 Almanya da Fosil ve Nükleer Çağının Sonu mu? Yazısı ve Bazı Gerçekler...292 Nükleer Kazalardan Baz İstasyonlarına Kadar Çelişkili Uzman Görüşlerinin Nedenleri?...295 ANA BÖLÜM V: EKLER...299 Radyasyonla Uğraşanlar ve Üniversiteler İçin Ayrıntılar...301 Ek 1: Radyasyonlarla İlgili Açıklamalar...301 Ek 2: Ek 3: Çeşitli Radyasyon Dozları ve Birimleri...304 Aktiviteden Dozhızına, Doz ve Risk Hesaplarına Geçiş İçin Bir Hesaplama Örneği...310 Ek 4: Kozmik Işınlarla İlgili Bazı Ayrıntılar...312 Ek 5: Yerkabuğu Kaynaklı Radyasyonlar...314 Ek 6: Yapı Malzemesindeki Doğal Radyoaktivite ve Sınırlamalar..317 Ek 7: Ölçülen Dozhızı ndan Gidilerek Topraktaki Radyoaktiviteyi Kabaca Belirlemek...319 Ek 8a: İnsanda Oluşan Yıllık Etkin Radon Dozunun Hesaplanması ( UNSCEAR)...320 Ek 8b: İçme Sularındaki Radonun İnsanda Oluşturduğu Dozun Hesaplanması...320 Ek 9: Sulardaki Yabancı Maddelerden Herhangi Biri İçin Sınır Değerin Hesaplanması...322 Ek 10: Uranyum la İlgili Ayrıntılı Bilgiler...323 Ek 11. Radyasyon Dozları ve Radyasyon Riski Hesaplamalarıyla İlgili Ayrıntılı Bilgiler...335 Ek 12: Türkiye de Uygulanan Radyasyon Doz Sınır Değerleri...342 Ek 13: Tıpta Radyasyon Uygulamalarıyla Tanı ve İyileştirme
İçindekiler vii Teknikleri - Doz ve Risk Değerleri...344 Ek 14: Alkol ve Radyasyon Dozları Kanser Risklerinin Karşılaştırılması...354 Ek 15: DNA, RNA VE MUTASYON...359 Ek 16: Atomaltı parçacıklar ve Isıl Enerji Temel Kavramları...363 Ek 16a: Atomların Yapı Taşları ve Atomaltı Temel Parçacıklar...363 Ek 16b: Fiziğin kraliçesi: Termodinamik : Isı, Sıcaklık ve Entropi Nedir?...370 Yüksel ATAKAN ın Çalışma Yaşamı...376