Bağcılıkta Yeşil (Yaz) Budaması Uygulamaları Turcan TEKER Ziraat Yüksek Mühendisi Yetiştirme Tekniği Bölüm Başkanlığı 06.04.2017 Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü MANİSA
Yeşil Budama Gözlerin uyanmasından hasada kadar olan aktif devrede ürünün miktar ve kalitesini artırmaya yönelik yapılan işlemlere yaz budamaları veya yeşil budama denilmektedir.
yaz budamaları = yeşil budama Ne zaman Yapılır? Sürgün Obur ve Filiz Alma Uç Alma Tepe Alma Sürgün Yönlendirme Koltuk Alma Salkım (Ürün Seyreltme) Çiçek Saklımı Seyreltme Salkım Seyreltme Salkım Ucu Seyreltme Tane Seyreltme Odunsu Kısım Bilezik Alma
Sürgünde Yapılacak İşlemler
Obur ve Filiz Alma Obur Alma: Asmanın yaşlı kısımlarındaki uyur gözlerden çıkan sürgünlerin alınması, Filiz Alma: Bir yaşlı dallardaki salkımsız sürgünlerin çıkarılması Amaç Verime katkı sağlamayan kısımların çıkarılması Omcaların daha iyi havalanması ve güneşlenmesi Uygulama Zamanı En uygun zaman somakların görülmeye başladığı, sürgünlerin 10-15 cm boya ulaştığı dönemdir.
Obur Alma A B
A Filiz Alma B A
Sürgün Uçlarında Uygulanan İşlemler Gelişmenin belli dönemlerinde, belirli amaçlara yönelik olarak büyümekte olan sürgün uçlarının kesilmesi işlemidir. İstenilen amaçların gerçekleştirilmesi yanında, sürgünlerin asma üzerinde bir çatı oluşturarak gölgeleme yapması önlendiği gibi asmanın iyi havalanması da sağlanmış olur.
Uç Alma Uygulama Sürgün ucunun 10-15 cm lik kısmının koparılması işlemidir. Ne Zaman? Bu uygulama çiçeklenme öncesi yapılır. Amaç Sürgün büyümesini sınırlayacağından meyve tutumunu arttırır ve silkmeyi azaltıcı etki yapar. A A B
Tepe Alma Uygulama Sürgünlerin 30-60 cm lik kısımlarının kesilerek çıkarılmasıdır. Ne Zaman? Büyümenin durmaya yüz tuttuğu, yeşil sürgünün alt boğumlarında odunlaşmanın başladığı dönemde uygulanmalıdır. Amaç Tane iriliğini artırmak, sürgünlerin kontrolünü sağlamak amacıyla yapılır. A B
Erken devrede yapılan sert uç ve tepe alma; tane iriliğini azaltır, salkım büyümesini olumsuz etkiler, olgunluğu geciktirir, koltuk sürgünü oluşumunu teşvik eder.
Sürgün Yönlendirme Tepe alma ve uç alma işlemleri yapılmasına rağmen büyüyen sürgünlerin tarımsal mekanizasyon uygulamaları esnasında zarar görmesini önlemek için sürgün yönlendirme yapmak gerekir.
Yönlendirilmemiş Sürgünler
Yönlendirilmiş Sürgünler
Koltuk Alma Neden Oluşur? Özellikle uç ve tepe alma yapıldıktan sonra yaprak koltuklarındaki aktif gözlerden gelişen yeni sürgünlerin alınması işlemidir A B
Koltuk Alma Sorun? Bu sürgünler, hızla büyüyerek asmanın besinlerine ortak olurlar. Bunun sonucu olarak üzümlerde renk oluşumu ve olgunluk gecikir. Diğer yandan koltuk sürgünleri nemli ve serin yörelerde, güneşlenmeye ve havalanmaya engel olurlar. Bu nedenle söz konusu yörelerde özellikle kuvvetli gelişen çeşitlerde koltuk sürgünleri, mümkün olduğu kadar erken dönemde alınmalıdır.
Çiçek ve Salkımda Yapılacak İşlemler (Ürün Seyreltme)
Ürün Seyreltme Asmanın kaldırabileceğinden fazla ürün yükünün azaltılarak daha kaliteli ürün elde edilebilmesi için; Çiçeklerde, Salkımda veya salkımın bir kısmında yapılan uygulamalarla verimin ayarlanmasıdır.
Çiçek Salkımı Seyreltme Asmalarda çiçek salkımları, yeni sürgünlerde yapraklarla beraber doğar ve 6-8 hafta içerisinde çiçeklenme meydana gelir. Çiçek salkımı seyreltmesi, çiçek salkımlarından bir kısmının doğuşlarından kısa bir süre sonra dipten koparılması şeklinde uygulanan bir seyreltme işlemidir.
Salkım kalitesini artırmak amacıyla; Ne Zaman? çiçeklenmeden önce!!! mümkün olduğunca erken dönemde çok doğuş yapan çeşitlerde uygulanır.
Salkım Seyreltme Uygulama Düzgün tane bağlamamış veya şekli bozuk salkımların her sürgünde bir salkım bırakılacak şekilde elle çıkarılmasıdır. Ne Zaman? Tane bağladıktan hemen sonraki dönemde uygulanır. Amaç Fazla ürün yükü azaltılarak kalan salkımların ve tanelerin tanelerin daha kaliteli ve gösterişli olmaları, Aynı zamanda erken olgunlaşmaları sağlanmış olur. Bu uygulama ile hasat sırasında salkımların zedelenmesi de önlenmiş olur.
A Salkım Seyreltme B
Amaç Salkım iriliğinin ve şeklinin standardizasyonu sağlamak Ne Zaman? Tane tutumundan hemen sonra yapılır. Salkım Ucu Kesme
Tane Seyreltme Uygulama Salkımların uç taraflarının veya kanatlarının, ya da fazla sık olan bölümlerinin kesilmesi suretiyle yapılan seyreltme işlemidir. Tanelerin elle seyreltmesi salkım üzerinde kalacak tanelerin zedelenmesine yol açacağından uygun budama makaslarıyla yapılmalıdır. Amaç Tane seyreltmesi, salkımların fazla iri ve sık olmalarını önler, tanelerin daha iri gelişmelerine ve iyi renklenmelerine yardım eder. Ne Zaman? Bu uygulama tane tutumunun hemen ardından uygulanmalıdır.
Yaprak Alma Uygulama Yeşil sürgünlerde yaşlı, gölge yapan ve havalanmayı engelleyen yaprakların alınması işlemidir. AŞIRI YAPRAK ALMA KALİTE KAYIPLARINA NEDEN OLUR!!!!!!! Aşırı yaprak alma, asmanın gelişmesine ve ürünün iyi bir şekilde olgunlaşmasına engel olur. Ayrıca bir sene sonrası verimliliğini de düşürür.
Yaprak Alma Seviyesinin Önemi Üzüm Kalitesi Kritik Bölge Yeterlilik Seviyesi Toplam yaprak alanı/verim Oranı (m 2 /kg)
AŞIRI YAPRAK ALIMI Salkımlarda Güneş Yanıklığı meydana gelebilmektedir.
Odunsu Kısımda Yapılacak İşlemler
Bilezik Alma Uygulama Gövde, kol, iki veya bir yıllık dalları üzerinde 5 mm genişliğindeki kabuk ve floem tabakasının özel yapılmış çift ağızlı kesici makasla veya bıçaklarla çepeçevre çıkarılması işlemidir.
Bilezik Alma Ne Zaman? 1 2 Çiçeklenme zamanında Ben düşme döneminde Amaç Tane tutumunu artırmak Tane çapı 3-4 mm olduğu dönemde yapılacak bilezik alma ile tane iriliği %30-100 arasında arttırılabilir (Sultani Çekirdeksiz çeşidinde) Amaç Tanelerde renklenmeyi artırmak ve erkencilik sağlamaktadır.
Kış ve Yaz Budamalarının usta, mümkün olduğunca aynı kişilere yaptırılmasına özen gösterilmelidir.
Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü MANİSA Teşekkürler Turcan TEKER Ziraat Yüksek Mühendisi / Yetiştirme Tek. Böl. Bşk.lığı Eğitim Yayım Koordinatörü turcan.teker@tarim.gov.tr