YÜZEYEL MANTAR ENFEKSĐYONLARINDA TEDAVĐ Uzm.Dr. Bengü Nisa Akay Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıkları AD
YÜZEYEL MANTAR ENFEKSĐYONLARI Dermatofitozlar 1-Tinea kapitis 2-Tinea barbae 3-Tinea korporis 4-Tinea inguinalis (kruris) 5-Tinea pedis et manum 6-Tinea unguium Tinea versikolor Kandidiazisler
MANTAR ENFEKSĐYONLARINDA TEDAVĐ Topikal tedavi Sistemik tedavi
Öncelikle derinin kuru tutulmasına dikkat edilmelidir Aile bireyleri arasında enfeksiyon beraberce tedavi edilmelidir. Yüzme havuzları yürüme yolları ve giyinme kabinlerinin sık olarak yıkanması enfektif materyali uzaklaştırır
DERMATOFĐT ĐNFEKSĐYONLARINDA TOPĐKAL TEDAVĐ Đmidazol ve triazol grubu antimikotik topikaller Nonimidazol grubu antimikotik topikaller Benzoik asit bileşenleri (Whitfield merhemi) Undesilenik asit Potasyum permanganat
ĐMĐDAZOL GRUBU ANTĐMĐKOTĐK TOPĐKALLER Deri ve saçlı deri mantar enfeksiyonlarında Tiokonazol: Đzokonazol nitrat: Travogen Oksikonazol: Bifonazol: Klotrimazol: Mikonazol: Ketokonazol: Sulkonazol nitrat: Sertakonozol: Zalain
Nonimidazol grubu antimikotik topikaller Alilaminler: Naftifin Terbinafin Siklopiroks-olamin
Nonimidazol grubu antimikotik topikaller Tiokarbamatlar: Tolnaftat: Tinaktin Polienler: Nistatin
MANTAR ĐNFEKSĐYONLARINDA SĐSTEMĐK TEDAVĐ Griseofulvin Ketokonazol Đmidazol Flukonazol Itrakonazol TRĐAZOL Terbinafin Alilamin
Griseofulvin Yalnızca dermatofitozlarda kullanılır Deride, kıllarda ve tırnaklarda etkilidir Rezistans gelişebilir Yeni oluşan keratine bağlanarak fungal elemanların invazyonunu önler Yağlı yemeklerle alımı absorbsiyonu artırır
Yan Etkileri Başağrısı, mental konfüzyon, halsizlik, görme bozukluğu Gastrointestinal bozukluk Hepatotoksisite Hematolojik etkiler Fotosensitivite Proteinüri Deney hayvanlarında teratojenik ve karsinojenik etkiler Hepatik mikrozomal enzimlerin indüksiyonu
TERBĐNAFĐN Skualen epoksidazı inhibe ederek ergosterol sentezini bloke eder Dermatofitlere karşı etkilidir Fungisid dir Đyi absorbe edilir, fakat biyoyararlanımı düşüktür (karaciğerde ilk- geçiş eliminasyonu)
TERBĐNAFĐN Deride, tırnaklarda ve yağ dokusunda birikir Dozaj: 250 mg/g Çocuklarda: 125mg/gün <40 kg 62.5mg/gün 20-40kg Böbrek yetmezliğinde doz yarıya düşülmelidir
YAN ETKĐLER GĐS SIK:Đshal, dispepsi, bulantı, karın ağrısı NADĐR: Karında şişkinlik hissi, gastrit, tat almada bozulma, hepatit DERĐ SIK:Morbiliform ve makülopapüler döküntü NADĐR: Kaşıntı, ürtiker, TEN, eritema multiforme, SJS, SLE NÖROLOJĐK SIK: Başağrısı
ITRAKONAZOL Triazol türevidir. Sitokrom P 450 enzimlerinden lanosterol 14 alfa demetilazı inhibe eder. Ergosterol sentezini önler
ITRAKONAZOL Tok karna emilim fazla Serum konsantrasyonu gıda ve mide asiditesinden etkilenir Asitli gıdalar emilimi artırır
ITRAKONAZOL Böbrek yetmezliğinde doz ayarı gerektirmez Gebelikte kullanımı C kategorisinde Farelerde teratojenik bulunmuş Süte geçer Emziren annelere önerilmez
ITRAKONAZOL Onikomikoz Tinea kapitis, pedis, korporis, kruris Tinea versikolor Orofaringeal kandidiyazis Kronik mukokutanöz kandidiyazis Vajinal kandidiyazis Sistemik mikozlar (blastomikoz, histoplazmozis ve aspergilloz
GI PH yı artırıp ilacın serum düzeyini azaltanlar H2 antihistaminler Antiasitler Proton pompa inhibitörleri
CYP ENZĐM ĐNDÜKLEYĐCĐLER (Serum düzeyini azaltanlar) Antikonvülzanlar Fenitoin, fenobarbital, karbamezepin AntiTBC Rifampisin izoniazid
Itrasporun Kan düzeylerini Artırdığı Đlaçlar HMG CoA Redüktaz Đnhibitörleri Simvastatin, atorvastatin, lovastatin Rabdomiyoliz ve hepatotoksiste Benzodiazepinler Alprazolam, midazolam, triazolam Sedatif etki Oral hipoglisemik ajanlar Tolbutamid, gliburid, glipizid Hipoglisemi
Itrasporun Kan düzeylerini Artırdığı Đlaçlar Đmmünsupresanlar CsA, takrolimus Nefrotoksisite, HT, nörotoksisite Antikoagülanlar Kumadin Diğer Digoksin, kinidin
YAN ETKĐLER GASTROĐNTESTĐNAL Đshal, dispepsi, karın ağrısı, bulantı Kabızlık, gastrit, hepatit DERĐ Morbiliform veya makülopapüler döküntü Kaşıntı, ürtiker SJS sendromu SSS Başağrısı
FLUKONAZOL Triazol türev Oral absorbsiyonu oldukça iyi Etki mekanizması diğer azollerle benzer Fungostatik etkili Mide asiditesinden etkilenmez
Endikasyonları Vajinal kandidiyazis Orofaringeal ve özefagiel kandidiyazis Đmmünsupresiflerde kandida proflaksisi Kutanöz kandidiyazis Mukokutanöz kandidiyazis Onikomikoz Tinea korporis, kruris, kapitis Pitriazis versikolor
FLUKONAZOL Gebelik kategorisi C KBY de doz ayarlaması gerekli Bilinen Kc hastalığı olanlarda KCFT takibi önerilir Yan etkiler ıtrakonazole göre daha az ancak benzer
KETOKONAZOL Elektron transportunu bloke eder ATPazların transportunu inhibe eder Ergosterol sentezini inhibe eder Oral yoldan etkili, uzun yarılanma ömrü (12 saat) Doz: 200-400 mg/g, oral
Endikasyonları Dirençli dermatofit enfeksiyonları Tinea versikolor Kandidiyazis Kronik mukokutanöz kandidiyazis Oral pamukçuk Blastomikoz, kromomkoz, histoplazmozis, koksidiodomikoz, parakoksidiodomikoz
Yan Etkileri Hafif yan etkiler: GĐ bozukluk ve kaşıntı Ciddi yan etkiler: Hepatik toksisite Hepatit oluşursa ursa ilaç kesilmelidir Jinekomasti, libido kaybı, empotans - testosteron sentezinin inhibisyonu Teratojenik
TĐNEA KAPĐTĐS TEDAVĐSĐ Enfeksiyon kaynağının tespiti ve tedavisi Topikal antifungal tedavi: Sistemik antifungal tedavi Sekonder gelişmiş bakteriyel enfeksiyonları tedavisi Etkilenen alanın traşlanması (infektif yükü azaltmak amacıyla)
TĐNEA KAPĐTĐS TEDAVĐSĐ Topikal tedavi Sadece lezyonlu alana değil tüm saçlı deriye uygulanmalı, Günde 2 kez 5-10 dakika süreyle antifungal şampuanlar(ketakanazol,poviden iyot,selenyum disülfit) kullanılmalıdır.
TĐNEA KAPĐTĐS TEDAVĐSĐ Griseofulvin Saçlı deride 10-15 mg/kg/gün Bazen çocuklarda 20-25 mg/kg/gün 6-8 hafta Klinik ve mikolojik kür sağlanana kadar tedaviye devam edilir Bazı hastalarda tedavi 12-16 hafta
TĐNEA KAPĐTĐS TEDAVĐSĐ Flukonazol Devamlı: 6 mg/kg/gün 3-4 hafta PULSE 6mg/kg/hafta 8-12 hafta Terbinafin Çocukta: 5mg/kg 4 hafta Erişkinde: 250mg 4-6 hafta
TĐNEA KAPĐTĐS TEDAVĐSĐ Itrakonazol Çocukta: 5mg/kg 4-6 hafta Erişkinde 100-200 mg 4 hafta PULSE tedavi: 5mg/kg/gün 1-3 PULSE
TĐNEA BARBA TEDAVĐSĐ Itrakonazol: 100 mg/gün 4 hafta Terbinafin: 250 mg/gün 6 hafta Topikal tedaviler 4 hafta
TĐNEA PEDĐS,MANUS,KORPORĐS VE ĐNGUĐNALĐSTE TEDAVĐ TERCĐHLERĐ Birinci tercih: topikal tedaviler*** Terbinafin, Azoller,.. Günde 2 kez 2-4 hafta Đkinci tercih: sistemik tedaviler Yaygın,şiddetli, kronik,inatçı lezyonlarda, Immun bozukluğu olanlarda, Topikal tedavilere yanıtsız hastalarda
TĐNEA KORPORĐS, KRURĐS Itrakonazol 200 mg/gün 1 hafta 100 mg/gün 2 hafta Terbinafin 250 mg/gün 1-2 hafta Flukanazol 150mg/hafta 2-4 hafta
TĐNEA PEDĐS, TĐNEA MANUM Yüzme havuzlarında profilaktik Tolnaftat (Tinaktin) pudra kullanımı tinea pedis gelişme riskini azaltır
TĐNEA PEDĐS, TĐNEA MANUMDA SĐSTEMĐK TEDAVĐ Itrakonazol PULSE tedavi ; 1 kür yeterli Terbinafin Terbinafin 250 mg/gün 2 hafta Devamlı tedavi; 100 mg/gün 4 hafta veya 200 mg/gün 2 hafta Flukanazol 150 mg/hafta 3-6 hafta
Onikomikozda tedavi Onikomikozada sistemik tedaviler ilk tercih olup topikal tedaviler ile desteklenmelidir. Nüksün önlenmesinde ayak bakımı, tırnakların kısa ve düz kesilmesi eşlik eden tinea pedisin tedavisi önemlidir.
Onikomikozda tedavi ITRAKONAZOL 200 mg/gün dozunda devamlı kullanılacaksa El tırnakları 6 hafta Ayak tırnakları 12 hafta PULSE tedavi El tırnak 2 kür Ayak tırnak 3 kür
Onikomikozda Tedavi: FLUKONAZOL El tırnakları: 150 mg/hafta 3-6 ay Ayak Tırnakları: 150 mg/hafta 9-12 ay TERBĐNAFĐN 250 mg/gün El tırnaklarında 6 hafta Ayak tırnaklarında 12-16 hafta Ayak baş tırnağında 6 ay ve üzeri
Onikomikozda Topikal Tedavi Sikloproks 12 ay günde 1 Amorolfin 6 ay haftada 2 Tiyokonazol 6-12 ay haftada 2
Tinea Versikolorda Tedavi Etkenin yüzeyel yerleşimi nedeniyle topikal tedaviye olanak sağlar Antifungaller: Ketakanazol %2 krem, şampuan Klotrimazol %1 krem Terbinafin %1 sprey, krem
Tinea Versikolorda Tedavi Propilen glikol 2 hafta süreyle günde 2 kez Sülfür-salisilik asit şampuan 1 hafta süreyle günde 2 kez Çinko pirition şampuanı Selenyum sülfid 7 gün süreyle günde 10 dk
Tinea Versikolorda Tedavi Sistemik tedavi yaygın hastalıkta tercih edilir Kür oranı çok yüksek, nüks oranı ise çok düşüktür Sistemik tedavi ajanları: Itrakanazol 200mg/gün 1 hafta Ketakonazol 400mg tek sefer Flukanazol 400mg tek sefer
Oral Mukoza Kandidiazis Tedavisi Nistatin oral süspansiyon Mikonazol %2 jel Flukonazol Ketokonazol erişkin 150mg/hafta 200mg/gün çocuk 1-2mg/kg/gün
Orofaringeal kandidiazis başlangıç episodları; Klotrimazol pastiller (10 mg pastil günde 5 kere) Nistatin süspansiyon 100.000 U/ml (4-6 ml günde 4 kere) Oral fluconazol 100 mg/gün 7-14 gün oldukça etkili olup topikal tedavilerden daha üstündür.
5 yaş altı çocuklarda; Đtrakonazol solusyon 2.5 mg/kg günde 2 kere Daha büyük çocuklarda; Klotrimazol pastiller veya mikonazol oral jel 6 saat aralıklarla önerilir.
Bebeklerde görülen mukozal kandidiazis tedavisi; Đlk basamakta nistatin suspansiyon (100.000-400.000 U, günde 4 kez bir çay kaşığı, 7-14 gün süreyle)
Kandidal Đntertrigo Tedavisi Enfekte alanın kuru tutulması Klotrimazol, mikonazol, nistatin gibi topikal azoller ve polyenler, izokonazol nitrat ve 1 mg (%0,1) diflukortolon valerat (Travocort) Potasyum permanganat banyoları Gentian violet %1-2 lik günde 2 kere 3 gün süreyle kullanılabilir.
Vajinal Kandidiazis Tedavisi Kişisel hijyende vajinanın su ile yıkanması Nötr ph derecelerine sahip sıvı sabun kullanılması Naylon giysiler giyilmemesi Çamaşırların pamuklu olması Kaynatarak yıkanması Buharlı ütü ile ütülenmesi Dar giysilerden kaçınılması Havuz ve deniz sonrasında ıslak mayoların değiştirilmesi
Vajinal Kandidiazis Tedavisi Komplike olmayan; Klotrimazol, butokanazol, mikonazol, tiyokonazol, terkonazol gibi topikal azoller 1-7 gün uygulama Đtrakonazol 200 mg 2x1 tek doz veya 200 mg/gün 3 gün
Vajinal Kandidiazis Komplike olan; Topikal antifungaller 7 günden fazla uygulanmalı Sistemik tedavide flukonazol 150 mg 72 saat ara ile iki doz halinde tekrarlanmalıdır.
Kandidal onikomikoz tedavisi Tiokonazol tırnak solusyonu 6 ay 1 yıl Itrakonazol PULSE
Kandidal Paronişi Tedavisi Sulu işlerden kaçınılmalı ve diabet kontrolü yapılmalı Topikal antifungal Topikal kortikosteroid Sistemik flukonazol tedavisi
Diaper dermatiti tedavisi Topikal tedavi başarılıdır. Klotrimazol, mikonazol, nistatin gibi topikal azoller ve polyenler, izokonazol nitrat ve 1 mg (%0,1) diflukortolon valerat (travocort)
Anguler Keilitis Tedavisi Mikonazol içeren antifungal topikal tedaviler Orta potent steroidlerle kombine edildiğinde çok hızlı bir yanıt elde edilir.