Çılgın Projeler durursa ekonomi çöker mi?: Alternatif politikalar Ahmet Atıl Aşıcı YSGP MYK Üyesi
Şehir Efsanaleri-1 Çılgın Projeler durursa ekonomik büyüme durur, kriz çıkar. Bu projelere karşı çıkanların da gayesi bu! İşin doğrusu ne? Ekonomiyi büyütüp istihdam sağlamak için doğayı katletmeye gerek yok! Çılgın Projeler temelli büyüme politikaları tek seçenek değildir! Doğaya etkisi çok daha sınırlı, daha çok istihdam yaratarak, daha hızlı bir ekonomik büyüme mümkün!
Şehir Efsanaleri-2 Önce zenginleşelim sonra çevrenin icabına bakarız! İşin doğrusu ne? Günümüzde Çin gibi hızla büyüyen bir ülke bile Kalkınma Planı nda çevre kirliliğini azaltmayı, devlet bütçesinin ciddi bir bölümünü yeşil ekonomik dönüşüm için harcamaya başlamıştır. İlla zenginleşmekse amaç, yıkmadan, dökmeden de bunu başarmak mümkün!
AKP nin 2023 Vizyonu 2023 te 25 bin dolar kişi başına gelir 500 milyar dolar ihracat En büyük 10. ekonomi «Üreterek büyüyen Türkiye» Neyi, nasıl üretiyor Türkiye? Benzer ülkelerle karşılaştırıldığında, katma-değeri giderek düşen, enerji ve doğal kaynak yoğunluğu giderek artan ürünler 2023 hedeflerine böyle bir yapıyla ulaşmak mümkün değil! 2023 te çevre kirliliği ve doğa sömürüsü ne düzeye gelecek?
AKP nin Çevre Karnesi Hızlı ekonomik büyümenin karanlık yüzü «Üret de nasıl üretirsen üret» anlayışı Büyürken karbon salınımlarını en hızlı artıran ülke Türkiye Ekolojik ve toplumsal sürdürülebilirliği umursamayan projeler Derelere onlarca küçük HES 50 termik, 3 nükleer santral Tarım ve koruma alanlarında madencilik Düzenlemeleri sıkılaştıracağına ortadan kaldıran yönetim anlayışı Sonuç: Evrensel standartlara uymayan Tabiatı Koruma Yasası ÇED zorunluluğunun kalkması Çevresel Performans Endeksi 2012 yılına ait sıralamada Türkiye 132 ülke arasında 109. sırada yeralabildi! (http://epi.yale.edu/epi2012/rankings )
Bu büyüme politikası sürdürülebilir mi? Dünyanın ekolojik limitlerine gelip dayandığımız günümüzde bu sistem ne ekolojik, ne toplumsal ne de ekonomik olarak sürdürülebilir değildir. Bu yapının Türkiyeliler i mutlu etmediği açık! OECD nin 40 ülkede yaptığı ankette en mutsuz Türkiye halkı! (http:// www.oecd.org/statistics/howslife.htm )
Dönüşüm şart Doğal kaynak sömürüsü ve rant yaratma üstüne kurulu bu sistemin dönüştürülmesi gerekmekte. Halihazırda, Türkiye nin ekolojik ayakizi kişi başı 2.6 hektar iken, varolan biyolojik kapasitesi sadece 1.3 hektardır. Ekonomik büyüme odaklı politikalar ayakizini artırıyor, biyolojik kapasiteyi eritiyor. Esas sorun cari açık değil biyolojik kapasite açığıdır! Bu açığı kapamak için Sudan dan 5 milyon dönüm arazi kiralanmak durumunda kalındı. (Radikal, 8 Şubat 2013)
Alternatif kalkınma mümkün mü? Türkiye Ekonomisini Yeşillendirmek: Sürdürüle bilir Büyüme için Çevre Politikaların ın Genel Denge Araşırması (Erinç Yeldan vd., 2012). Genel Denge Analizi çerçevesinde 38 denklem ile Türkiye Ekonomisi modellenmiş, alternatif senaryolar oluşturulmuştur.
Yeldan vd. 2012 Amaç: Mevcut politikalarla 2030 da GSMH, istihdam düzeyi ve kirlilik ne düzeye ulaşacak? Alternatif yeşil politikalarla daha çok GSMH, daha çok istihdam, daha az kirlilik mümkün mü? Sonuç: Çok küçük politika değişimleriyle bile MÜMKÜN! Nasıl? Kirleten sanayilere vergi koyup, bu gelirlerle yeşil iş yaratıp, istihdam vergilerini düşürerek
2030 da daha müreffeh bir Türkiye mümkün! 2011 Mevcut Durum 2030 AKP Politikaları 2030 Yeşil Dönüşüm Politikaları GSMH (milyar dolar) 774 İstihdam (milyon kişi) 24,1 Kirlilik (milyon ton) Katı Atık: 39 PM10: 1596 CO2: 345 GSMH 3000 İstihdam 25,9 Kirlilik Katı Atık: 129 PM10: 4046 CO2: 984 GSMH 3050 İstihdam 32 Kirlilik Katı Atık: 3,9 PM10: 2994 CO2: 807
Yeşil Ekonomik Dönüşüm Nasıl bir vergi sistemi? Değer yaratandan değil kirleten ve sömürenden vergi Nasıl bir teşvik sistemi? Enerji ve aramalı ithalatını artıran sektörleri teşvik yerine, Hem katma-değeri yüksek istihdam yaratıp hem de biyolojik kapasiteyi artıran sektörler teşvik edilmeli Nasıl bir kurumsal yapı? Piyasa sistemini azmanlaştıran değil, ekolojik ve toplumsal fayda açısından sınırlandıran, halkın katılımını artıran, Kamu yararını, müşterekleri koruyup, zenginleştiren!