LYS 2 BİYOLOJİ TESTİ. Bu testte 30 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Biyoloji Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. Hayvanlarda gözlenebilen, I. göç etme, II. üreme, III. kış uykusuna yatma, IV. beslenme davranışlarından hangileri biyolojik saate göre gerçekleşir? A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 3. Çoğu biyokimyasal süreç, vücut sıcaklığındaki değişimlere çok hassastır. Birçok enzimatik tepkimenin hızı, proteinlerin yapılarının bozulmaya başladığı sıcaklığa ulaşıncaya dek, sıcaklıktaki her 0 C lik artış için 2 3 kat artar. Bu durum Q 0 etkisi olarak bilinir. Buna göre, I. hastalık sırasında ateş yükselmesi, II. tiroksin fazlalığına bağlı metabolizmanın hızlanması, III. yoğun egzersiz ile vücut sıcaklığının artması durumlarından hangileri enzimatik tepkimelerin hızının artmasına neden olur? 2. Aşağıdaki şekil, göz küresini ve göz küresine ait yapıları göstermektedir. Kornea İris Göz bebeği Mercek Sklera Camsı cisim 23 Koroyit Retina Kan damarı Görme siniri Aşağıdakilerin hangisinde, şekildeki yapılardan biri gerçekleştirdiği işlevle birlikte verilmiştir? A) Retina Farklı dalga boylarındaki ışık ışınlarını impulsa (uyartı) çevirme B) Kornea Renkli görmeyi sağlayan pigmentleri bulundurma C) Mercek Gözün renkli görünmesini sağlama D) İris Gözün içinde bir hidrostatik basınç oluşturarak göz yuvarını koruma E) Camsı cisim Göze giren ışık ışınlarının retinaya ulaşmasını engelleme 4. D) I ve II E) I, II ve III Besinin kokusunun alınması Besinin ağıza alınması Tükrük İmpuls (uyartı) Ağızdaki sinirlerin uyarılması Tükürük bezleri İmpuls [MSS : Merkezi sinir sistemi] Motor nöron MSS deki tükürük salgı merkezi Yukarıda sindirim kanalı bezlerinden biri olan tükürük bezinin uyarılma mekanizması gösterilmiştir. Buna göre, I. Tükürük salgılanması sinirsel yolla kontrol edilir. II. MSS den gelen motor nöronlar tükürük bezlerini salgı yapmak üzere harekete geçirir. III. Tükürük salgılanması şartlı refleks sonucu ortaya çıkabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III TÖDER
5. Hipotalamus, hipofiz ve tiroid bezleri arasındaki ilişki aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Normalden çok tiroksin ( ) Hipotalamus RF (+) Hipofiz bezi 7. 6000 kişiden meydana gelen bir populasyonda erkek ve dişi bireylerin sayısı eşittir. Hemofili hastası dişi bireylerin sayısı 480 olduğuna göre, populasyonda hemofili hastası bireylerin sayısı nedir? A) 480 B) 960 C) 680 D) 3000 E) 3480 Hedef dokular Normalden çok tiroksin ( ) TSH (+) 8. Bir proteinin sentezinden sorumlu mrna nın bir bölgesi ve bu bölgesinde bulunan kodonların görev yapmasıyla kullanılan aminoasitler aşağıda gösterilmiştir. Tiroksin Tiroid bezi Kodon AUG Kodon2 ACU Kodon3 CCU Kodon4 CCG Kodon5 ACA Kodon6 AGA Metionin Treonin Prolin Prolin Treonin Arjinin Sistein Kodon7 mrna UGU Protein parçası (Düz oklar uyarma yolunu (+), çizgili oklar ise baskılanmayı ( ) göstermektedir.) Şekilde verilen bilgilere göre, I. RF hipotalamustan salgılanarak hipofiz bezini uyarır. II. TSH nin artması, tiroksin salgılanmasını azaltır. III. Tiroksinin normalden çok salgılanması, hem hipotalamusu, hem de hipofizi baskılar. açıklamalarından hangileri yanlıştır? Bu mrna nın sentezi sırasında 3. kodonundaki 3. nükleotidin (U) yerine guanin nükleotidin (G) gelmesiyle oluşan mutasyonun protein sentezini etkilemediği tespit ediliyor. Buna göre, mrna nın sentezi sırasında oluşan mutasyonun protein sentezini etkilememesi, I. mutasyona uğramış kodonun kullanılmaması, II. mutasyon sonucu oluşan kodonun yine aynı amino asidi şifreliyor olması, III. prolin amino asidinin yerine başka bir amino asidin kullanılması durumlarından hangileri ile açıklanabilir? D) I ve II E) II ve III 6. Glikoprotein, glikolipit, lipoprotein üretir ve salgılar. Lizozom ve koful oluşumunda görev alır. Tükürük bezi ve sinir hücrelerinde sayısı fazladır. Yukarıda görev ve özellikleri verilen hücresel organel aşağıdakilerden hangisidir? A) Lizozom B) Sentrozom C) Golgi kompleksi D) Mitokondri E) Kloroplast 9. Çiçekli bitkilerin üremeleri sırasında meydana gelen, I. tozlaşma, II. polen oluşumu, III. döllenme, IV. tohum oluşumu olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I II III IV B) II I III IV C) II III I IV D) III I II IV E) III IV II I TÖDER 2
0. Protein sentez aktivitesi fazla olan hücrelerde bir mrna (elçi RNA) birden fazla ribozoma bağlanarak translasyonu başlatır. Polizom kompleksi olarak adlandırılan bu yapı aşağıda şematik olarak gösterilmiştir. Ribozomun büyük alt ünitesi Ribozomun küçük alt ünitesi Polizom Kompleksi Protein zinciri mrna Bir hücrenin polizom oluşturması, I. aynı çeşit proteinden kısa sürede çok miktarda üretmek, II. her bir ribozomda tüketilen enerjiyi en aza indirmek, III. hücrede bulunan nükleotit miktarını sabit tutmak durumlarından hangilerine yöneliktir? 2. Uzun süreli açlık durumlarında böbrekler aminoasitlerden ve diğer organik öncüllerden glikoneojenez adı verilen olayla glikoz sentezler. Öyleki uzun süreli açlıklarda böbreklerin kana verdiği glikoz miktarı karaciğerinki ile yarışır duruma gelir. Buna göre, kronik böbrek yetmezliği olan ve uzun süre aç kalan bir bireyde, I. kanın glikoz düzeyinde düşme, II. kanın metabolik atık madde miktarında artma, III. vücudun homeostatik fonksiyonlarında bozulma anormalliklerinden hangilerinin görülmesi beklenir? D) I ve II E) I, II ve III. Yüzme, uçma ve koşmaya programlanmış organlar taşıyan hayvanların faaliyetleri sırasında katettikleri her metre için vücut ağırlıkları başına hareket giderleri aşağıdaki grafikte verilmiştir. Hareketin gideri (j/kg/m) 0 2 0 0 Uçma Koşma Yüzme 0 3 0 3 0 6 Vücut kütlesi (g) Grafiğe göre, I. Yer değiştirmenin her türünde sürtünme ve yerçekimini yenebilmek için enerji harcanır. II. Koşan hayvanlar katedilen her metre başına aynı büyüklükteki yüzücü hayvanlara göre daha fazla enerji tüketirler. III. Büyük vücutlu bir hayvanın aynı hareketi sergileyen küçük vücutlu bir hayvana göre kg başına tükettiği enerji çok daha azdır. yorumlarından hangileri yapılabilir? D) I ve II E) I, II ve III 3. Aşağıdaki soyağacında yapışık kulak memesine sahip tüm bireyler taralı olarak verilmiştir. Birinci kuşak (büyükatalar) İkinci kuşak (ebeveynler ile amca halalar) Üçüncü kuşak (iki kızkardeş) 2 3 4 5 6 Yapışık kulak memesi 7 Serbest kulak memesi Yapışık kulak memesi özelliği otozomal resesif bir genle aktarıldığına göre, numaralı bireylerle ilgili olarak, I. ve 2 numaralı bireyler bu özellik yönüyle heterozigottur. II. 4 numaralı bireyin bu özellik yönüyle heterozigot olup olmadığı anlaşılamaz. III. 5 ve 6 numaralı bireyler bu özellik yönüyle heterozigottur. IV. 7 numaralı birey bu özellik yönüyle homozigot resesisiftir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV TÖDER 3
4. Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) üretim ve satışının serbest bırakılması ile ilgili bazı bilim insanları dahil pek çok kişi bilinmeyen riskler konusunda endişe duymaktadır. Buna göre GDO lu ürünlerin üretimi ve satışıyla ilgili endişeler arasında, I. genetik mühendisliği tarafından alerji yaratma potansiyeli olan maddelerin sentezinden sorumlu genlerin besin olarak kullanılan bir bitkiye nakledilmesi, II. aktarılan genlerin transgenik kültür bitkisinin akrabası olan doğal ortamdaki genleri bozulmamış bitkilere geçme olasılığının olması, III. genetiği değiştirilmiş kültür bitkilerinin hedef olmayan organizmalar üzerinde öngörülmeyen etkiler oluşturması durumlarından hangileri gösterilebilir? D) II ve III E) I, II ve III 6. Aşağıdaki şekilde insan akciğeri ve akciğerin bağlı olduğu damarlar gösterilmiştir. Sağ akciğer Diyafram Soluk borusu atardamarı Sol akciğer [K] toplardamarı Buna göre, akciğer atardamarıyla (K) akciğere giren ve akciğer toplardamarıyla (L) akciğeri terk eden kanın bu süreçte, I. oksijen miktarı, II. alyuvar sayısı, III. glikoz miktarı niceliklerinden hangilerinin değişmesi beklenmez? [L] D) I ve II E) II ve III 5. Kadınlarda menstrüasyon döngüsü, a. folikül evresi, b. ovulasyon evresi, c. korpus luteum evresi, d. menstrüasyon evresi olmak üzere dört süreci kapsar. Buna göre, I. yumurtanın olgunlaşması, II. rahim (uterus) iç duvarının parçalanarak dışarı atılması, III. yumurtanın ovaryumdan atılması, IV. folikül hücrelerinin yağla dolarak korpus luteuma dönüşmesi olaylarının meydana geldiği yukarıdaki süreçlerle doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? a b c d A) I III IV II B) I II III IV C) II I IV III D) III IV I II E) IV III II I 7. Canlılar anatomik, morfolojik ve fizyolojik açıdan yaşadıkları ortama uyabildikleri sürece hayatta kalabilir. Buna göre, kendinden daha yoğun (hiperosmotik) ortamda yaşayan balıklarda, I. devamlı su içme, II. fazla tuzu solungaçlardan atma, III. seyreltik idrar oluşturma özelliklerinden hangileri görülür? TÖDER 4
8. Bir DNA molekülündeki adeninli nükleotitlerin oranı ise gunaninli nükleotitlerin oranı aşağıdakilerden 3 hangisinde doğru olarak verilmiştir? 20. Sindirim sisteminin ana kısımları aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 2 Ağız Yemek borusu Mide İnce bağırsak Kalın bağırsak Anüs 9. Aşağıdaki şekilde bir hücrede enzimlerin aktivitesiyle sentezlenen triptofan molekülü ve triptofan molekülünün aşırı artışıyla sentezden sorumlu gen ve enzimlerin inhibe edilmesi ( ) gösterilmiştir. Bu durum geri beslemeli inhibisyon olarak adlandırılır. Öncül İnhibisyon ( ) 4444444444244444444443 Gen Gen 2 Gen 3 Gen 4 Gen 5 Enzim Enzim 2 Enzim 3 Enzim 4 Enzim 5 İnhibisyon ( ) Buna göre belirtilen yapıların gerçekleştirdiği olaylar ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Kalın bağırsakta besinlerin hem mekanik hem de kimyasal sindirimi gerçekleşir. B) Besinlerin ağızdan mideye doğru ilerlemesi yemek borusunun peristaltik hareketi ile olur. C) Midede proteinlerin kimyasal sindirimi başlar. D) İnce bağırsakta besinlerin kimyasal sindiriminde pankreastan salgılanan enzimlerin rolü vardır. E) Ağızda hem mekanik hem de kimyasal sindirim gerçekleşir. Triptofan Şekildeki bilgilere göre, I. Triptofan fazlalığında metabolik yolun tüm genleri baskılanarak enzimlerin sentezi durdurulur. II. Triptofan molekülünün miktarı aşırı artarsa metabolik yolun ilk enziminin aktivitesi durdurulur. III. Geri beslemeli inhibisyon hücrenin gerekenden fazla triptofan sentezleyerek kimyasal kaynaklarını israf etmesini önler. yargılarından hangileri doğrudur? D) I ve II E) I, II ve III TÖDER 5
2. Aşağıdaki tabloda bir kanguru faresi ile bir insanın su dengesine ilişkin bazı bilgiler verilmiştir. Su kazancı Su kaybı Kanguru faresinde su dengesi (60ml/Ay = %00) İnsanda su dengesi (2500ml/gün =%00) Metabolizmadan gelen 54 ml/ay 250 ml/gün Sıvı içinde alınan 500 ml/gün Besin içinde alınan 6 ml/ay 750 ml/gün Buharlaşma ile yitirilen 43,9 ml/ay 900 ml/gün İdrarla yitirilen 3,5 ml/ay 500 ml/gün Dışkı ile yitirilen 2,6 ml/ay 00 ml/gün Tablodaki bilgilere göre, I. Kanguru faresinin aylık su ihtiyacının büyük bir bölümü hücresel metabolizmadan karşılanır. II. Bir insanın günlük su kazancı, günlük su kaybına eşittir. III. Bir insanın günlük olarak idrarla yitirdiği su miktarı, buharlaşma ile yitirdiği su miktarından azdır. yargılarından hangileri doğrudur? 22. Aşağıdaki şekil dolaşım sistemi ile sindirim sisteminin birbiriyle olan ilişkisini göstermektedir. Üst ana toplardamar Alt ana toplardamar 3 Karaciğer 2 Kalp Peke sarnıcı İnce bağırsak Şekilde verilen numaralı yapılarla ilgili olarak, I. numaralı damar lenf sistemine ait olup yağların taşınmasını sağlar. II. 2 numaralı damar bağırsaktan emilen glikoz, aminoasit ve mineral gibi maddelerin taşınmasını sağlar. III. Hem 2 hem de 3 numaralı damarda temiz (oksijence zengin) kan taşınır. açıklamalarından hangileri doğrudur? D) I ve II E) II ve III 23. Aşağıdaki grafik bir sabit vücut ısılı (endoterm) canlı olan vaşak ile bir değişken vücut ısılı (ektoterm) canlı olan yılanın çevre sıcaklığına bağlı olarak vücut sıcaklığındaki değişimi göstermektedir. Vücut sıcaklığı ( C) 40 30 20 0 Vaşak (endoterm) Yılan (ektoterm) 0 0 20 30 30 Çevre sıcaklığı ( C) Grafikteki bilgiler kullanılarak, I. Sabit vücut ısılı hayvanlar genelde her mevsim aktif olan hayvanlardır. II. Değişken vücut ısılı hayvanların çevresel sıcaklığın sıfır derecenin altına düştüğü zamanlarda aktif olmaları beklenmez. III. Değişken vücut ısılı hayvanların sabit vücut ısılı hayvanlara göre yıllık oksijen tüketimi her zaman fazladır. yargılarından hangilerinin doğru olduğu söylenebilir? D) I ve II E) II ve III 24. Evrimsel tarihe dayalı sınıflandırmaya filogenetik sınıflandırma denir. Bilim insanlarının oluşturduğu filogenetik ağaçlar canlıların evrimsel süreçte sahip oldukları özelliklere göre ayrılmasını açıklamaya yöneliktir. Aşağıda verilen bitkilere ait filogenetik ağaçta, bitkilerin morfolojik ve anatomik yapıları dikkate alınarak bazı dallanma noktaları ve bu dallanmaya sebep olan özellikler belirtilmiştir. Yeşil alg Kara yosunu Eğrelti otu Açık tohumlu A Embriyo Kapalı tohumlu Çiçek Tohum Buna göre, verilen filogenetik ağaçta A noktasındaki dallanmaya aşağıdakilerden hangisi neden olmuştur? A) İletim doku B) Hücre çeperi C) Mitokondri D) Kloroplast E) Klorofil TÖDER 6
25. Böbreğin birimi olan nefronun yapı ve işlevi aşağıdaki şekilde özetlenmiştir. Getirici damar Götürücü damar Glomerulus kılcalları Bowman kapsülü Süzülme Geri emilim Salgılama 26. Bitkilerde organik besin maddeleri flöem borularıyla taşınır. Flöem borularındaki özsuyun taşınması çift yönlü olup bir şeker kaynağından bir şeker havuzuna doğrudur. Şekerin fotosentezle ya da nişastanın parçalanması sonucu üretildiği bir bitki organı şeker kaynağıdır. Bir şeker havuzu ise, net şeker tüketicisi ya da biriktiricisi bir organdır. Büyümekte olan kökler, gövde uçları ve meyve şeker havuzlarıdır. Bir yumru ya da soğan gibi bir depo organı ise mevsime bağlı olarak, bir kaynak ya da bir havuz olabilir. Bu durum aşağıdaki şekilde şematik olarak gösterilmiştir. Yüksek şeker konsantrasyonu ve su basıncı FLÖEM Şeker su KSİLEM Buna göre, süzülme, geri emilim ve salgılama ile ilgili, I. Süzülme ile kanda çözünen maddeler kan basıncına bağlı olarak bowman kapsülüne geçer. II. Süzülme ile bowman küpsülüne geçemeyen bazı maddeler kandan nefron tübüllerine aktif boşaltımla salgılanır. III. Geri emilimin normalden çok olması vücutta su ve besleyici madde kaybına neden olur. ifadelerinden hangileri doğrudur? Şeker kaynağı Şeker Deposu Düşük şeker konsantrasyonu ve su basıncı Şeker Kaynak Hücre Elek Plaka Su Depo Hücre Şeker su Buna göre, bitkilerde organik besin maddelerinin üretim, depolanma ve taşınmasıyla ilgili olarak; I. Çimlenme sürecinde tohumdaki besin embriyo için bir şeker kaynağıdır. II. Olgun yapraklar fotosentez yapma yeteneklerini korudukları sürece şeker kaynaklarıdır. III. Yazın fotosentezin yoğun olduğu dönemde şeker yapraklardan köke taşınır. açıklamalarından hangileri doğrudur? D) I ve III E) I, II ve III TÖDER 7
27. Spektrofotometre ışığın bir pigment çözeltisi tarafından emilme ve geçirilme oranını ölçer. Spektrofotometrenin çalışma prensibine göre, beyaz ışık bir prizma tarafından renklerine ayrılır. Oluşan farklı renkteki ışıklardan biri pigment çözeltisi üzerine düşürülür. Çözeltiden geçen ışık ise elektrik akımı üreten fotoelektrik tüpe gönderilir. Bu şekilde oluşan elektrik akımı bir galvanometreyle ölçülür. Galvanometrede okunan değerin yüksek olması pigment çözeltisinin üzerine düşürülen ışığa geçirgenliğinin fazla olduğunun, düşük olması ise ışığın pigment çözeltisi tarafından emiliminin fazla olduğunun göstergesidir. Aşağıdaki şekilde klorofil pigmentine düşürülen belli bir dalga boyundaki ışığın absorbsiyon derecesine bağlı olarak galvanometredeki sapması gösterilmiştir. Örneğimizde seçilen ışığın klorofil tarafından absorbsiyon düzeyinin düşük olduğu görülmektedir. Çünkü; galvanometredeki sapma oldukça yüksektir. Beyaz ışık Prizma Delik, istenilen dalga boyuna sahip ışığı geçirir. Klorofil çözeltisi Seçilen ışık Fotoelektrik tüp Galvanometre Klorofilin seçilen ışığı absorblama yeteneği düşük olduğundan galvonametrede okunan değer yüksektir. Buna göre, klorofil pigmenti içeren bir çözeltiye, I. mor, II. yeşil, III. turuncu ışıklar düşürüldüğünde galvanometrede okunan değerin büyükten küçüğe sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) I II III B) I III II C) II I III D) II III I E) III II I 28. Canlıların yapıtaşları olan hücreler yeryüzünün bazı anormal şartları hariç hemen her yerinde yaşamını sürdürebilir. Hücreye zarar verebilecek şartlar oluştuğunda hücrede bazı değişikler olur. Bu mekanizmaya biyolojide uyum prensibi (adaptasyon) adı verilir. Canlının sağlığı ölçüsünde olumsuz şartlara uyum göstermiş hücre, artık normal bir hücre değildir; ancak hastalıklı veya işlev yapmayan bir hücre de değildir. Hücrede oluşan hasarın çeşidine göre hücrenin uyumu ve bunu ortaya çıkaracak mekanizmaları da farklıdır. Hücrelerin uyumuna ilişkin bazı durumlar aşağıda verilmiştir. I. Atrofi : Hücrenin hacimce küçülmesi ve istenilen performansta iş yapamaz hale gelmesidir. II. Hipertrofi : Hücrenin hacimce büyümesidir. Bu tip uyumda hücrede organel sayısı ve protein miktarı artar. III. Hiperplazi : Hücrelerin bölünme hızının artmasına bağlı olarak hücrelerin oluşturduğu organın büyümesidir. Bu durumlara ilişkin olarak, a. bir kısmı cerrahi müdahale ile alınmış karaciğerin bir süre sonra eski büyüklüğüne ulaşması, b. beyin kanamasına bağlı olarak ortaya çıkan felç nedeniyle sürekli yatan bir bireyde kol ve bacak kaslarının incelmesi, c. ağırlık çalışan bir sporcunun kol kaslarının kalınlaşması şeklinde verilen örnekler eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur? I II III A) a b c B) a c b C) b c a D) b a c E) c a b TÖDER 8
29. Kürk rengi bakımından farklı varyasyonlar (çeşitlilik) gösteren bir fare populasyonunun farklı çevresel koşullara tabi tutulduğunda varyasyonların frekansındaki değişimler aşağıdaki grafiklerde gösterilmiştir. Bireylerin frekansı Orjinal populasyon 30. Aşağıdaki şekilde vücudun değişik kısımlarında bulunan sıvıların oksijen (O 2 ) ve karbondioksitin (CO 2 ) kısmi basınç değerleri verilmiştir. Alınan Hava Verilen Hava 60 0,2 20 27 Beyaz Gri Siyah Fenotipler (kürk rengi) Alveol epiteli Alveol Orjinal populasyon A Evrimleşmiş populasyon atardamarı 40 45 toplardamarı 04 40 B Alt ana toplardamarı Aort atardamarı Kalp 40 45 00 40 C Buna göre, Doku kılcalları Doku hücreleri I. A grafiğinde, doğal seleksiyon koyu renkli bireyler lehine işlemiştir. II. B grafiğinde, gri renkli bireyler doğal seleksiyon sonucu tamamen elemine olmuştur. III. C grafiğinde, doğal seleksiyon sonucu elemine olma beyaz ve siyah bireyler yönünde olmuştur. açıklamalarından hangileri doğrudur? Şekildeki değerler mmhg cinsinden olup O 2 ve CO 2 nin kısmi basıncını ifade etmektedir. Şekildeki bilgilere göre, I. Hem soluk alma hem de soluk verme havasında oksijenin kısmi basıncı karbondioksitin kısmi basıncından yüksektir. II. Aort atardamarıyla, alt ana toplardamarındaki oksijen ve karbondioksitin kısmi basıncı aynıdır. III. atardamarındaki karbondioksitin kısmi basıncı akciğer toplardamarındaki karbondioksitin kısmi basıncından yüksektir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II TÖDER 9