Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ekim,2015
SUNUM PLANI Ürün Güvenliği ve Güvenli Ürün Kavramı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Nedir? PGD İdari Yapılanması Sorumluluk Alanımızda Bulunan Ürünler Uygunluk İşaretleri Denetim Projelerimiz Güvensiz Ürünleri İhbar Etme Yolları
GÜVENLİ ÜRÜN NEDİR? Güvenli Ürün Ürün Güvenliği Kullanım süresi içinde, normal kullanım koşullarında risk taşımayan veya kabul edilebilir ölçüde risk taşıyan ve temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlayan üründür. Piyasaya arz edilecek her ürünün insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşamı ve sağlığı ile çevreye zarar vermeyecek şekilde üretilmesini ifade etmektedir. PGD ürün güvenliğinin sağlanması amacıyla kullanılan en önemli araçtır.
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ NEDİR? Piyasa Gözetimi ve Denetimi (PGD): Ürünlerin piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında, ürün piyasada veya gerektiğinde kullanımda iken, İlgili teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediğini, güvenli olup olmadığını denetlemek, Güvenli olmayan ürünlerin güvenli hale getirilmesini temin etmek, Gerektiğinde yaptırımlar uygulanmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilen her türlü faaliyeti kapsar.
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ NEDİR? Piyasa gözetimi ve denetimi (PGD) faaliyetleri, piyasaya sunulan ürünlerin teknik mevzuatına uygunluğunu sağlamak suretiyle tüm kullanıcıların sağlığını, can ve mal güvenliğini ve çevreyi korumaktadır. Denetimsizlik, yerli imalat sanayinin olumsuz etkilenmesine, üretimin ve istihdamın azalmasına, dolayısıyla ithalatın artmasına ve cari açığın büyümesine yol açmaktadır
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ İLKELERİ PGD, kamu otoritelerinin sorumluluğunda, oransallık ilkesine riayet edilerek, bağımsız ve tarafsız bir şekilde yürütülür. PGD, kural olarak piyasada yapılır. Kural olarak PGD aşamasında, ürünün belgelendirilmesini yapan kuruluştan yararlanılmaz. PGD, AB yeni yaklaşım direktiflerinin uygulanmasında zorunlu bir araçtır. Üreticinin sorumluluğu ürüne uygunluk işaretini iliştirmesinden sonra başlar. Uygunsuz olduğu belirlenen ürünün üreticisini bildirmeyen dağıtıcı, üretici olarak kabul edilir.
PGD İDARİ YAPILANMASI *PGD Koordinasyon Kurulu, Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda altta adı geçen on (10) kurum ve kuruluşun temsilcilerinden oluşmaktadır. PGD VE ÜRÜN GÜVENLİĞİ DEĞERLENDİRME KURULU (İLGİLİ BAKAN VE KURUM BAŞKANLARI) PGD KOORDİNASYON KURULU* EKONOMİ BAKANLIĞI SANAYİ ÜRÜNLERİ 1.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2.Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 3.Sağlık Bakanlığı 4.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 5.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 6.Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 7.Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 8.Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 9.Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu GIDA, TARIM, YEM VE VETERİNERLİK ÜRÜNLERİ 10.Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
GÖREV DAĞILIMI PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ KURULUŞU GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI TÜTÜN VE ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU ÜRÜN GRUPLARI Düzenlenmemiş alanda yer alan hazır giyim-tekstil ve ayakkabı, dekoratif malzemeler, mobilyalar, el aletleri, aygıtlar, hobi ve spor ekipmanları, mutfak/pişirme gereçleri, çakmaklar, kırtasiye ürünleri, çocuk ekipmanları, gıda görünümlü ürünler, oyuncaklar, deterjanlar, kimyasal ürünler, çocuk bakım ürünleri Kozmetikler, tıbbi cihazlar Gıda maddeleri, gıdalarla temas eden madde ve malzemeler, yem, gübreler, bitki koruma ürünleri, veterinerlikte kullanılan tıbbi ürünler Yapı malzemeleri, katı yakıtlar, otomotiv boyaları Telsiz ve telekomünikasyon terminal ekipmanları Kişisel koruyucu donanımlar Gezi tekneleri, gemi teçhizatı Tütün mamulleri ve etil alkol ürünleri Akaryakıtlar, madeni yağlar
GÖREV DAĞILIMI Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının sorumluluk alanında bulunan ürünlerin denetimi iki ana hizmet birimi tarafından yürütülmektedir. Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü Hazır Ambalajlı Mamüller Petrol ve Petrol Ürünleri Yasal Metroloji
SANAYİ ÜRÜNLERİ GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Elektrikli Ekipman: Aydınlatma Cihazları ve Ekipmanları, Beyaz Eşyalar, Bilgisayar ve Bileşenleri, Diğer Elektrikli ve Elektronik Cihazlar, Elektrikli Kişisel Bakım Ürünleri, Endüstriyel Ürünler, Fişler ve Prizler, Klimalar, Küçük Ev Aletleri, Tüketim Cihazları gibi AC 50-1000 Volt ile DC 75-1500 Volt Arasında Çalışan Cihazlar ATEX Ürünleri: Benzin İstasyonları, Maden Ocakları Gibi Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Cihazlar ÜRÜN GRUPLARI Basınçlı Ekipman: Düdüklü Tencere, Basınçlı Depolama Tankları, Basınçlı Pişiriciler, Çek Valfler, Eşanjörler, Hidroforlar, Kompresörler, Manometreler, Vanalar, Yangın Söndürme Cihazları Sivil Kullanım Amaçlı Patlayıcı Maddeler: Dinamitler-Emülsiyon, Jel, Bulamaç Tip Patlayıcılar- Patlayıcı Nitratlar-Elektrikli ve Elektriksiz Kapsüller-Adi Kapsüller-ANFO- Güçlendirilmiş ANFO İnfilaklı Fitiller- Emniyetli Fitiller- Emülsiyon Hacimli Patlayıcılar Yemleme Patlayıcılar- Karabarutlar
SANAYİ ÜRÜNLERİ GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Asansörler: Elektrikli Asansör, Hidrolik Asansör, Asansör Bakım ve Servis Firmaları Gaz Yakan Cihazlar: Kombiler, Gazla Çalışan Izgara, Tava ve Fritözler, Ocak ve Fırınlar, Sobalar, Şofbenler ve Termosifonlar, Diğer Gaz Yakan Cihazlar ÜRÜN GRUPLARI Düzenlenmemiş Alan: Avda ve Sporda Kullanılan Tüfekler, Çocuk Aksesuarları, Pimler, Spor Ekipmanları, Türk Bayrağı ve Kumaşı, Diğer Zorunlu Standartlar Kazanlar: Katı, Sıvı, Gaz Yakıtlı Kazanlar (Kalorifer Kazanı, Buhar Kazanı, vb..) Aeresol Kaplar: Parfüm, Deodorant, vb.. Kaplar
SANAYİ ÜRÜNLERİ GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Otomotiv: Motorlu Araç ve Aksamları, Oto Yedek Parça, Traktörler, Motosikletler, Römorklar Makineler: Sanayi Makineleri, Takım Tezgahları, Tarım Makineleri, Tekstil Makineleri, Yürüyen Merdiven ve Yürüyen Platformlar, Ağaç İşleme Makineleri, Gıda İşleme Makineleri, İş ve İnşaat Makineleri, Matbaa ve Kırtasiye Makineleri, Diğer Pompalar ÜRÜN GRUPLARI Pil ve Akümülatör: Piller, akümülatörler Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar: LPG Mutfak Tüpü, Sanayi Tüpleri (Oksijen Tüpleri, Karbondioksit Tüpleri vb..), Tehlikeli Madde Taşıyan Tanklar
UYGUNLUK İŞARETLERİ Üreticinin, ilgili teknik düzenleme/düzenlemelerden kaynaklanan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve ürünün ilgili tüm uygunluk değerlendirme işlemlerine tabi tutulduğunu gösteren işarettir Araçların aksam, parça, sistem ve ayrı teknik ünitelerinin tip onay belgeli olduğunu gösteren işarettir Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliğindeki tatbik edilebilir olan uygunluk değerlendirme gereklerine uygunluğunu ifade eder. Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizat ve koruyucu sistemlerin ilgili direktife uygunluğunu ifade eder. Üzerine ve/veya ambalajına konulduğu ürünlerin ilgili Türk standardına uygun olarak imal edilerek, piyasaya arz edildiğini ifade eder.
DENETİM PROJELERİ SINAİ VE TIBBİ GAZ TÜPLERİ DENETİM PROJESİ TÜRKİYE DE ENERJİ VERİMLİ CİHAZLARIN PİYASA DÖNÜŞÜMÜ PROJESİ (EVÜ dp) KAPLAMA LASTİK İMALATÇILARINA YÖNELİK DENETİM PROJESİ ASANSÖR MEVZUATI VE DENETİM SÜREÇLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ PROJESİ YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI DENETİM PROJESİ
SINAİ VE TIBBİ GAZ TÜPLERİ DENETİM PROJESİ Piyasada kullanımda olan tüm tüp ve tüp demetleri ile tüp dolum tesislerinin uygun hale getirilmesinin sağlanması amacıyla Şubat 2013 - Haziran 2014 döneminde 81 ilde üç aşamalı denetim gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında 344 tüp dolum tesisi denetlenmiştir. Denetlenen bu tesislerde bulunan 14.183 tüpten 5.636 sında uygunsuzluk tespit edilmiştir. 2015 yılında hastanelerde kullanılan tüplerin tamamının denetlenmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Tüp Takip Sistemi kurulması çalışmalarına devam edilmektedir.
YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI DENETİM PROJESİ Bakanlığımızın yangın söndürme cihazlarına yönelik gerçekleştirdiği denetimler, son beş yıldır artarak devam etmektedir. Bu ürünle ilgili PGD faaliyetlerinin sadece ürüne yönelik olarak değil sektörü tüm yönleri ve tarafları ile ele alan bir proje çerçevesinde yürütülmesine karar verilmiştir. Söz konusu projeyle; yangın söndürme cihazlarının üretimi, piyasaya arzı, periyodik muayenesi, bakımı ve dolumu ile ilgili süreçlerin ve süreçlerle ilgili mevzuatın yetki ve sorumlulukların belirlenerek, denetimlerde yaşanan tereddütlerin ve sorunların giderilmesi, iyi bir denetim modeli oluşturulması amaçlanmaktadır.
TÜRKİYE DE ENERJİ VERİMLİ CİHAZLARIN PİYASA DÖNÜŞÜMÜ PROJESİ Paydaşlarını BM/UNDP, Enerji Bakanlığı ve Bakanlığımızın oluşturduğu Türkiye de Enerji Verimli Cihazların Piyasa Dönüşümü Projesinin amacı daha az enerji tüketen elektrikli ev aletlerinin piyasa dönüşümünü hızlandırarak konutlardaki elektrik enerjisi tüketimini ve buna karşılık gelen oranda sera gazı emisyonlarını azaltmaktır. Proje kapsamına giren ürün grupları buzdolabı, bulaşık makinesi, çamaşır makinesi, elektrikli fırın, klima ve televizyondur. Bakanlığımız proje kapsamına giren ürünlerin tabi olduğu AB Ekotasarım ve Enerji Etiketleme direktiflerinin uyumlaştırılması ve uygulanmasından ve bu mevzuata uygunluk açısından ürünlerin piyasa gözetim ve denetiminden sorumludur. 2013-2014 yıllarında bu ürünler için piyasa taraması yapılmış, ürünlerden numuneler alınmış ve testleri yapılmıştır.
TÜRKİYE DE ENERJİ VERİMLİ CİHAZLARIN PİYASA DÖNÜŞÜMÜ PROJESİ 2014 Yılında ilk testler buzdolabı, televizyon ve fırınlar üzerinden yapılmıştır. Test edilen ürünlerin %35 i beyan edilen enerji sınıfından daha düşük çıkmıştır. Buzdolabı %37 Televizyon %16 Fırın %44 Buzdolapları ve televizyonlarda yerli ve ithal ürünler arasında önemli bir fark yokken fırınlarda ise yerli ürünlerin %57 sinin beyan edilen enerji sınıfından düşük olduğu görülmüştür.
TÜRKİYE DE ENERJİ VERİMLİ CİHAZLARIN PİYASA DÖNÜŞÜMÜ PROJESİ 2015 yılında projenin kapsamı genişletilmiştir ve küçük ev aletlerinin ilgili direktiflerinin uyumlaştırma çalışmaları başlatılmıştır. Elektrik süpürgelerinin ilgili direktifleri uyumlaştırılmış olup Kahve Makinelerinin direktiflerinin uyumlaştırma çalışmalarının 2015 yılında tamamlanması öngörülmektedir. Küçük ev aletlerinde gerçekleştirilecek denetimler için denetçi havuzu oluşturulmuştur. Gerçekleştirilecek eğitim sonrasında denetimlere başlanacaktır.
ELEKTRİK MOTORU DENETİM PROJESİ 10 uncu Kalkınma Planı nın Sanayide Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Eylem Planı» çerçevesinde belirlenen üç adet politikadan biri, düşük verimli AC elektrik motorlarının daha yüksek verimli olanlarıyla değiştirilmesi olup bu süreci hızlandırmak ve piyasanın uygunluk seviyesini yükseltmek adına Bakanlığımız tarafından 2 aşamalı bir denetim projesi gerçekleştirilmektedir. Bu projenin ilk aşaması kapsamında; 22 ana faaliyetten oluşan bir denetim süreci planlanmış olup bu ana faaliyetlerin içerisinde yer alan pilot denetimde, 18 adet motor numunesi alınarak TSE ye test edilmek üzere gönderilmiştir. Projenin ikinci aşamasında ise ilk aşamada gerçekleştirilecek olan denetimlerde alınacak numunelerin test ve muayeneleri gerçekleştirilecektir.
KAPLAMA LASTİK DENETİM PROJESİ Tip onay belgesiz faaliyet gösteren kaplama lastik imalatçılarının tespit edilmesi amacı ile yapılan denetimler sonucunda Türkiye genelinde toplam 185 firmanın bu alanda faaliyet gösterdiği ve bunlardan sadece 14 firmanın tip onay belgesi olduğu tespit edilmiştir. Tip onay belgesi olmayan firmaların tip onay belgesi alıncaya kadar piyasaya ürün arz etmeleri durdurulmuş ve gerekli idari yaptırımlar uygulanmıştır.
KAPLAMA LASTİK DENETİM PROJESİ Yapılan denetimler ve Bakanlığımızın çalışmaları sonucunda 01.10.2015 tarihi itibarıyla tip onay belgesi alan firma sayısı 132 adet olmuştur. Ayrıca, 2014 yılında yapılan programlı denetimler ile ülke genelindeki tüm kaplama lastik firmalarının teknik mevzuata uygunluğu kontrol edilmiş olup 2015 yılında bu kontrol faaliyetlerine devam edilmektedir.
ASANSÖR DENETİM PROJESİ Ülkemizde işletilmekte olan tüm asansörlere bir kimlik numarası vermek ve bu asansörlerde yapılan periyodik kontrol faaliyetlerini online olarak takip etmek üzere bir veri tabanı oluşturulmuştur. Asansörlerin yıllık bakımlarının düzenli olarak yaptırılmasını sağlamak amacıyla Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliğinde değişiklik yapılmış ve gerekli önlemlerin alınmaması durumunda artık bina sorumlularına da cezai işlem uygulanabilmektedir.
GÖNÜLLÜ GERİ ÇAĞIRMA FAALİYETLERİ Gönüllü geri çağırma, kullanıcılarda olan veya piyasada bulunan bir ürünün insan sağlığına, can ve mal güvenliğine, hayvan ve bitki yaşamı ile sağlığına ve çevreye tehdit arz etmesi durumunda Bakanlık müdahalesine gerek kalmadan üreticisi tarafından alınan her türlü tedbiri ifade eder. Bakanlığımız PGD faaliyetleri çerçevesinde, 108 marka/modele ilişkin 305.728 adet ürün için gönüllü geri çağırma faaliyeti sürmektedir. Bu ürünlerin 293.364 adedini otomotiv ürün grubuna ait bildirimler oluşturmaktadır. 2014 yılı başında Bakanlığımız PGD Yönetmeliği güncellenerek gönüllü geri çağırma faaliyeti esasları yeniden ele alınmıştır. Değişiklik sonrası otomotiv sanayinin yanında diğer ürünlerde de gönüllü geri çağırma faaliyetlerinin hız kazanması beklenmektedir.
DENETİM SONUÇLARI Toplam Denetim Sayısı 36.361 67.180 80.368 59.888 2012 2013 2014 2015 İlk 9 Ay Teste Giden Ürün Sayısı 482 1.082 803 127 2012 2013 2014 2015 İlk 9 Ay
DENETİM SONUÇLARI Verilen İdari Para Cezası Tutarı (TL) 6.145.895 863.081 2.233.974 2.985.420 2012 2013 2014 2015 İlk 9 Ay Uygunsuzluk Oranı %18 %10 %11 15% 2012 2013 2014 2015 İlk 9 Ay
DENETİM SONUÇLARI Toplatma Kararı Sayısı 2015 İlk 9 Ay 78 2014 56 2013 26 2012 12 Taşınabilir Basınçlı Ekipman(1), Basınçlı Ekipmanlar(2), Otomotiv(1), Elektrikli Ekipman(53), Gaz Yakan Cihazlar(16), Makine(5) olmak üzere toplam 78 farklı marka/model ürün için toplatma kararı alınmıştır. Geçmiş yıllarda verilen ve yasal süreci tamamlanan 118 ürüne ilişkin toplatma kararları Bakanlığımız internet sayfasında ilan edilmiştir.
İHBAR-ŞİKAYET YOLLARI Güvensiz ürünlere ilişkin bilgilere bakanlığımız internet sayfasından ulaşabilirsiniz. http://www.sanayi.gov.tr/newsdetails.aspx?newsid=1515 9&lng=tr Ayrıca güvensiz ürünlere ilişkin ihbar ve şikayetlerinizi internet sitemizde yer alan ihbar ve şikayet formunu doldurarak ya da ALO 130 Ürün Güvenliği Şikayet Hattını arayarak bizlere iletebilirsiniz. https://bim.sanayi.gov.tr/temp/webform1