BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ BİLGİ NOTU MART 2017 Maliye Bakanlığı 17/04/2017 tarihinde 2017 yılı ayına ilişkin Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu nu yayımladı. 2017 yılı ayında geçen yılın aynı ayına göre; Bütçe gelirleri % 3,0 azalarak 39.059 milyon TL, Bütçe giderleri % 25,0 artarak 58.571 milyon TL olmuştur. 2016 yılı ayında 6.569 milyon TL açık veren bütçe dengesi, 2017 yılının aynı ayında % 197,0 artışla 19.512 milyon TL açık vermiştir. Faiz dışı denge 12.362 milyon TL açık vermiştir. Faiz hariç giderler % 28,2 artarak 51.421 milyon TL ye, faiz giderleri % 6,3 artarak 7.150 milyon TL ye yükselmiştir. Vergi gelirleri % 8,9 artarak 33.201 milyon TL olmuştur. 2017 yılı döneminde geçen yılın aynı dönemine göre; Bütçe gelirleri % 9,9 artarak 144.735 milyon TL, Bütçe giderleri % 21,3 artarak 159.657 milyon TL olmuştur. 2016 yılının döneminde 46 milyon TL fazla veren bütçe, 2017 yılının aynı döneminde 14.922 milyon TL açık vermiştir. Faiz dışı fazla % 76,4 azalarak 3.902 milyon TL olmuştur. Faiz hariç giderler % 22,2 artarak 140.832 milyon TL ye, faiz giderleri % 14,3 artarak 18.824 milyon TL ye yükselmiştir. Vergi gelirleri % 12,0 artarak 121.616 milyon TL olmuştur. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 1
Bütçe Dengesi 2017 yılının ayında geçen yılın aynı ayına göre bütçe giderleri % 25,1 artışla 58.571 milyon TL ye yükselirken, bütçe gelirleri % 3,0 azalarak 39.059 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Böylece 2016 yılı ayında 6.569 milyon TL olan bütçe açığı, bu yılın aynı ayında % 197,0 artışla 19.512 milyon TL olmuştur. 2016 yılı ayında 160 milyon TL faiz dışı fazla verilmiş iken, 2017 yılı ayında 12.362 milyon TL faiz dışı açık verilmiştir (Tablo 1, Grafik 1). Tablo 1. Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri Bütçe Giderleri 46.838 58.571 25,1 131.667 159.657 21,3 Faiz Hariç Giderler 40.109 51.421 28,2 115.201 140.832 22,2 Faiz Giderleri 6.729 7.150 6,3 16.466 18.824 14,3 Bütçe Gelirleri 40.269 39.059-3,0 131.714 144.735 9,9 Vergi Gelirleri 30.497 33.201 8,9 108.543 121.616 12,0 Bütçe Dengesi -6.569-19.512 197,0 46-14.922-32.317,0 Faiz Dışı Denge 160-12.362-7.825,0 16.512 3.902-76,4 Grafik 1. Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri (Milyon TL) 180.000 160.000 140.000 120.000 131.667 115.201 131.714 108.543 159.657 140.832 144.735 121.616 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 16.466 16.512 18.824 46 3.902-20.000-14.922-40.000 2016 2017 Bütçe Giderleri Faiz Hariç Giderler Faiz Giderleri Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 2
2017 yılının döneminde geçen yılın aynı dönemine göre bütçe giderleri % 21,3 artışla 159.657 milyon TL ye, bütçe gelirleri % 9,9 artışla 144.735 milyon TL ye yükselmiştir. Böylece 2016 yılı döneminde 46 milyon TL fazla veren merkezi yönetim bütçesi, bu yılın aynı döneminde 14.922 milyon TL açık vermiştir. Faiz dışı fazla % 76,4 azalarak 3.902 milyon TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Bütçe Giderleri 2017 yılının ayında bütçe giderleri, bir önceki yılın aynı ayına göre % 25,0 artışla 58.571 milyon TL olmuştur. Faiz hariç giderler % 28,2 artışla 51.421 milyon TL ye, bunun alt kalemi olan personel giderleri % 7,0 artışla 12.873 milyon TL ye, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri % 5,0 artışla 2.083 milyon TL ye, mal ve hizmet alım giderleri % 20,6 artışla 4.685 milyon TL ye, cari transferler % 38,0 artışla 27.046 milyon TL ye, sermaye giderleri % 82,1 artışla 3.212 milyon TL ye, sermaye transferleri % 131,0 artışla 468 milyon TL ye, borç verme gelirleri % 62,4 artışla 1.054 milyon TL ye yükselmiştir. Faiz giderleri % 6,3 artışla 7.150 milyon TL olmuştur (Tablo 2). Tablo 2. Bütçe Giderleri Bütçe Giderleri 46.838 58.571 25,0 131.667 159.657 21,3 Faiz Hariç Giderler 40.109 51.421 28,2 115.201 140.832 22,2 Personel Giderleri 12.033 12.873 7,0 38.672 41.904 8,4 SGK Devlet Primi Giderleri 1.984 2.083 5,0 6.555 6.992 6,7 Mal ve Hizmet Alım Giderleri 3.883 4.685 20,6 9.228 11.053 19,8 Cari Transferler 19.593 27.046 38,0 54.234 71.426 31,7 Sermaye Giderleri 1.764 3.212 82,1 3.264 4.991 52,9 Sermaye Transferleri 203 468 131,0 670 1.117 66,9 Borç Verme 649 1.054 62,4 2.578 3.349 29,9 Yedek Ödenekler 0 0-0 0 - Faiz Giderleri 6.729 7.150 6,3 16.466 18.824 14,3 İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 3
2017 yılının döneminde bütçe giderleri, bir önceki yılın aynı dönemine göre % 21,3 artışla 159.657 milyon TL olmuştur. Faiz hariç giderler % 22,2 artışla 140.832 milyon TL ye, bunun alt kalemi olan personel giderleri % 8,4 artışla 41.904 milyon TL ye, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri % 6,7 artışla 6.992 milyon TL ye, mal ve hizmet alım giderleri % 19,8 artışla 11.053 milyon TL ye, cari transferler % 31,7 artışla 71.426 milyon TL ye, sermaye giderleri % 52,9 artışla 4.991 milyon TL ye, sermaye transferleri % 66,9 artışla 1.117 milyon TL ye, borç verme giderleri % 29,9 artışla 3.349 milyon TL ye yükselmiştir. Faiz giderleri de % 14,3 artarak 18.824 milyon TL olmuştur. Bütçe Gelirleri 2017 yılının ayında bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre % 3,0 azalarak 39.059 milyon TL olmuştur. Vergi gelirleri % 8,9 artışla 33.201 milyon TL ye yükselirken, vergi dışı diğer gelirler % 55,0 azalışla 3.626 milyon TL ye gerilemiştir. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri % 10,2 artışla 1.634 milyon TL ye, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri % 153,8 artışla 598 milyon TL ye yükselmiştir (Tablo 3). Tablo 3. Bütçe Gelirleri 2017 yılının döneminde bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine % 9,9 artışla 144.735 milyon TL olmuştur. Vergi gelirleri % 12,0 artışla 121.616 milyon TL ye yükselmiş, vergi dışı diğer gelirler % 7,0 azalışla 16.447 milyon TL ye gerilemiştir. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri % 18,3 artışla 4.469 milyon TL ye, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri % 29,4 artışla 2.203 milyon TL ye yükselmiştir. Bütçe Gelirleri 40.269 39.059-3,0 131.714 144.735 9,9 Genel Bütçe Gelirleri 38.551 36.828-4,5 126.234 138.063 9,4 Vergi Gelirleri 30.497 33.201 8,9 108.543 121.616 12,0 Vergi Dışı Diğer Gelirler 8.054 3.626-55,0 17.691 16.447-7,0 Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri 1.483 1.634 10,2 3.777 4.469 18,3 Düzen. ve Denet. Kurum. Gelirleri 235 598 153,8 1.702 2.203 29,4 İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 4
2017 yılının ayında bir önceki yılın aynı ayına göre gelir vergisi % 10,0, kurumlar vergisi % 71,2, özel tüketim vergisi % 13,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi % 15,6, ithalde alınan katma değer vergisi % 12,3, damga vergisi % 10,3, harçlar % 9,1 artış göstermiştir. Bunların yanında dahilde alınan katma değer vergisi % 33,1 azalmıştır (Tablo 4, Grafik 2). Tablo 4. Vergi Gelirleri Gelir Vergisi 7.641 8.406 10,0 22.871 24.972 9,2 Kurumlar Vergisi 521 892 71,2 10.272 12.612 22,8 Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi 2.655 1.776-33,1 13.118 13.501 2,9 Özel Tüketim Vergisi 7.443 8.436 13,3 25.318 28.080 10,9 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 738 853 15,6 2.663 3.163 18,8 İthalde Alınan Katma Değer Vergisi 7.190 8.076 12,3 17.925 21.377 19,3 Damga Vergisi 1.099 1.212 10,3 3.500 3.838 9,7 Harçlar 1.443 1.574 9,1 5.044 5.412 7,3 Diğer 1.767 1.976 11,8 7.831 8.662 10,6 Genel Bütçe Vergi Gelirleri Toplamı 30.497 33.201 8,9 108.543 121.616 12,0 2017 yılı döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi % 9,2, kurumlar vergisi % 22,8, dahilde alınan katma değer vergisi % 2,9, özel tüketim vergisi % 10,9, banka ve sigorta muameleleri vergisi % 18,8, ithalde alınan katma değer vergisi % 19,3, damga vergisi % 9,7 ve harçlar % 7,3 artmıştır. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 5
Grafik 2. Vergi Gelirleri TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ (Milyon TL) 30.000 28.080 25.000 22.871 25.318 24.972 21.377 20.000 17.925 15.000 10.000 5.000 10.272 13.118 13.501 12.612 7.831 5.044 5.412 2.663 3.500 3.163 3.838 8.662 0 2016 2017 Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi Özel Tüketim Vergisi Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi İthalde Alınan Katma Değer Vergisi Damga Vergisi Harçlar Diğer Bu konuyla ilgili ayrıntılı verilere www.maliye.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 6