TÜRKİYE DE HAYVANCILIK
Geniş anlamda hayvancılık tarımsal etkinlerin bir koludur. Tarımla uğraşan nüfus bir yandan toprağı işleyip çeşitli ürünler elde ederken, diğer yandan da hayvan besler. Tarımın bir kolu olan hayvancılık ; ekonomik değeri olan hayvanların yetiştirilmesi, çeşitli şekillerde yararlanılması ve pazarlanması olayıdır. Kırsal kesimlerde hayvancılık tarımın sigortası durumundadır. İklimdeki karasızlıkların tarımı olumsuz yönde etkilemesinden dolayı. Tarım hayvancılık birbirini destekler. Örnek : Şeker fabrikaları çevresinde besi hayvancılığının gelişmesi. Türkiye hayvan varlığı fazla olan bir ülkedir. Ancak hayvanlarımızın et, süt, yumurta, yapağı verimleri düşüktür.
Hayvancılık,ülkemizde hızlı bir gelişme göstermesine rağmen istenilen düzeye ulaşamamıştır. Çeşitli iklimleri ve geniş meralarıyla Türkiye, hayvancılık açısından önemli bir potansiyele sahiptir.
HAYVANCILIK İKİ YÖNTEMLE YAPILMAKTADIR
1) Mera Hayvancılığının Özellikleri Yağış ve doğal bitki örtüsünün dağılışı ile hayvan dağılışı arasında bir paralellik vardır. Örneğin çayır alanlarının geniş yer kapladığı alanlarda büyükbaş hayvancılık, bozkırların geniş yer kapladığı yerlerde ise küçükbaş hayvancılık yaygındır. Mera hayvancılığı iklim koşullarına bağlı olduğu için et ve süt verimi yıllara göre değişmektedir. Genel olarak et ve süt verimi düşüktür.
2) Ahır Hayvancılığının Özellikleri Hayvancılık doğal koşullara bağlı değildir. Modern hayvancılık yöntemidir. Ahır adı verilen kapalı mekanlarda yapılır. Verim yüksektir. Marmara bölgesinde yaygındır.
TÜRKİYE DE HAYVANCILIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
a) Hayvan Soyları İyileştirilmeli (Islah edilmeli) Yerli ırklar et-süt verimi yüksek olan ırklarla melezleştirilmeli veya iyi cins hayvan ithal ederek sayısını artırmalıyız. İyi cins hayvan yetiştirmek amacıyla Cumhuriyetin ilk yıllarında çalışmalar başlatılmıştır. İyi cins hayvan yetiştiren çiftliklere hara denir. Örnek : Bursa-Karacabey, Eskişehir- Çifteler.
b) Mera Hayvancılığı Yerine Ahır Hayvancılığı Geliştirilmeli Mera hayvancılığı otlaklarda yapılan hayvancılık şeklidir. Masrafsızdır. Ancak verim düşüktür. Bundan dolayı yem kullanımı fazla olan, fakat verimi yüksek olan ahır hayvancılığına önem verilmelidir.
c) Otlaklar Korunmalı Otlaklarımız tarımda makineleşme ile sürekli olarak daralmaktadır. Ayrıca otlaklarda aşırı otlatma sonucu otlaklar bozulmaktadır. Bu olumsuzluklar sonucunda hayvanlarımız yeterince beslenememektedir. Hayvancılığı geliştirmek için bu olumsuz durumlar önlenmeli.
Otlakların ıslah edilmesi 1. Aşırı otlatmadan kaçınılmalı 2. Zamansız otlatma yapılmamalı 3. Otlak alanları tarlaya dönüştürülmemeli 4. Otlak alanları gübrelenerek - sulanmalı
ç) Yem üretimi artırılmalı. d) Erken kesim önlenmeli (süt kuzu-süt dana) e)salgın hastalıklarla mücadele edilmeli f) Çiftçi eğitilmeli ve kredi desteği sağlanmalı.
HAYVANCILIĞIN COĞRAFİ DAĞILIŞI
Hayvancılık çeşitleri 1.. Büyükbaş hayvancılık Sığır Manda At-katır-eşek Küçükbaş hayvancılık Koyun Keçi 3.Kümes Hayvancılığı 4. İpek Böcekçiliği 5.Arıcılık 6.Su ürünleri Deniz Balıkçılığı Tatlı su balıkçılığı Kültür Balıkçılığı
BÜYÜKBAŞ HAYVANCILIK Sığır, at, eşek, katır, deve
İnek: Türkiye nin doğal koşulları büyükbaş hayvan yetiştiriciliği için elverişli değildir. Onun için belirli yörelerde sınırlı kalmıştır. Karadeniz Bölgesinin kıyı kesimi ile Doğu Anadolu Bölgesinde Erzurum-Kars Bölümünde gelişmiştir. Karadeniz Bölgesinde gelişmesi yağışların fazla olmasından dolayı çayırların fazla olmasıdır. Erzurum-Kars bölümünde gelişmesi yaz yağışlarıyla oluşan gür ot ve çayırlıklardır.büyük baş hayvanlar içinde en fazla sığır(inek, öküz,dana, manda) yetiştiriciliği vardır. Sığırlar içinde de en fazla inek yetiştirilmektedir. Bütün bölgelerimizde inek yetiştiriciliği vardır. İnek yetiştiriciliği ayrıca şeker fabrikaları çevresinde de gelişmiştir. Ş.Pancarı küspesinin hayvan yemi olarak kullanılmasından dolayı.
MANDA: Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; 2012 yılında 107 bin 435 baş manda sayısında il sırayı yüzde 13,07 ile Samsun almakta, bu ilimizi yüzde 9,79 luk payla İstanbul, yüzde 8,29 luk payla da Diyarbakır izlemektedir. Manda kaymağıyla özdeşleşmiş ilimiz olan Afyonkarahisar hayvan sayısı bakımında yüzde 4,73 lük payla 7 nci sırada, sucuk ve pastırmasıyla özdeşleşmiş Kayseri ilimiz ise yüzde 3,40 lık payla 8 nci sırada yer almaktadır.
Katır: erkek eşek ile dişi atın (kısrak) çiftleşmesiyle meydana gelen ve çoğu kez kısır olan melez hayvandır. Bardo:Erkek at (aygır) ile dişi eşek (kancık) çiftleşirse bardo veya ester denen, at görünümünde ama eşek iriliğinde bir melez ortaya çıkar. attan çok katıra benzer ancak eşeğin bütün zayıflıklarını taşır. Bardo katırdan daha az dayanıklı olduğu için seyrek olarak yetiştirilir.
KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIK Koyun Kıl Keçisi TİFTİK Keçisi (Ankara Keçisi)
Türkiye nin toprakları,iklimi,bitki örtüsü ve yer şekilleri kırsal kesimde yaşayanların büyük bir kısmını küçükbaş hayvancılığa yönlendirmiştir.
Koyun:Türkiye Dünyanın en çok koyun yetiştiren ülkelerinden biridir. Bozkırların hayvanıdır. Hafif dalgalı düzlüklerde iyi yetişir. Türkiye nin iklim şartları genelde koyun yetiştiriciliğine elverişlidir. Düşük sıcaklık sebebiyle Doğu Anadolu Bölgesinin doğusunda yetiştiriciliği gelişmemiştir. Ayrıca Doğu Karadeniz Bölümünün kıyı kesiminde yüksek nem ve gür çayırlardan dolayı koyun yetiştirilmez. En fazla koyun yetiştiren bölgemiz İç Anadolu dur. Bozkırların geniş alan kaplamasından dolayı. Doğu Anadolu Bölgesi (batısı) ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleri de koyun yetiştiriciliği gelişmiştir.
Kıvırcık: Soğuğa dayanıklı değildir. Et verimi yüksektir. Marmara ve Ege Bölgelerinde yetiştirilir. Dağlıç ve sakız: Ege ve İç Batı Anadolu da yetiştirilir. Karaman: İç, Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgelerinde yetiştirilir. Merinos: Güney Marmara Bölümünde yetiştirilir. Merinos yünü için yetiştirilmektedir.
Kıvırcık Koç
Dağlıç Koyun
Karaman Koyunu
Merinos Koyunu
Kıl Keçisi: Koyuna göre doğal koşullara daha dayanıklıdır. Beslenmesi koyundan daha kolaydır. Dağlık bölgelerin hayvanıdır. Ağaçların filizlerini yemek suretiyle beslenir. Ormanlara zarar verdiği için sayılarının azaltılması yoluna gidilmektedir. En fazla Akdeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgelerinde yetiştirilir.
Tiftik Keçisi:Tiftiği için yetiştirilmektedir. Yurdumuzda Ankara- Konya çevresi ile Güney Doğu Anadolu Bölgesinde Siirt çevresinde yetiştirilmektedir.
KÜMES HAYVANCILIĞI Tavuk, horoz, hindi, kaz, ördek,devekuşu
Kümes hayvanları içinde en fazla yetiştirilen tavuktur. Kümes hayvancılığı bütün bölgelerimizde yapılabilmektedir. Ama en fazla Marmara ve Ege Bölgelerinde gelişmiştir. İstanbul, İzmir, Manisa, Balıkesir, Ankara gibi büyük kentler çevresinde gelişmiştir. Bu durumun nedeni tüketimin büyük kentlerde fazla olması ve tavuk etinin kısa sürede bozulmasıdır.
Ülkemizde,Bursa Uludağ Üniversitesinde,Kırşehir ve Antalya da damızlık olarak Beslenmektedir.Ülkemizde oldukça yeni bir hayvancılık türüdür. Eti,yumurtası ve tüyü için beslenir. Dünyada:G.Afrika,ABD,Avusturalya,Kanada,Çin,Zimbabve,Avrupada bazı Ülkelerede,İsrail
ARICILIK Bal, bal mumu, polen,arı sütü elde etmek için arıcılık bütün bölgelerimizde yapılabilmektedir. Balı kokusu,rengi ve tadı arıların dolaştığı yere ve çiçeklerişn çeşidine göre değişir. En fazla Ege ve Doğu Anadolu Bölgelerinde gelişmiştir. Muğla, Manisa,İzmir, Balıkesir,Çanakkale, Ağrı, Erzurum, Hakkari, Rize (Anzer yöresinin balları çok ünlüdür.),artvin, Ordu önemli bal üretim merkezlerimizdir.
İPEK BÖCEKÇİLİĞİ İpek böceği yetiştirme ve kozasından ipek elde etme faaliyetidir.dut yaprağı yemek suretiyle beslenir. En fazla G.Marmara da gelişmiştir. Bursa, Balıkesir, Bilecik çevresinde çok gelişmiştir. İpekli dokumada ise Bursa-Gemlik-İstanbul gelişmiştir.
BALIKÇILIK Türkiye, yüksek bir su ürünleri potansiyeline sahiptir. Ancak üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen balıkçılık ülke ekonomisinde önemli bir yere sahip değildir. Deniz balıkçılığı : Denizlerimizde balıkçılık kıyı balıkçılığı şeklinde yapılmaktadır. Balıkçılığın en fazla geliştiği bölge Karadeniz Bölgesidir.
Balıkçılığın gelişememesinin nedenleri a) Açık deniz balıkçılığının yapılmaması b)modern avlanma yöntemlerinin uygulanamaması c) kaçak ve aşırı avlanma d) denizlerimizin hızla kirlenmesi.
İç Sular Balıkçılığı : İç sularda (akarsular,göller ve barajlarda) yapılan balıkçılık.
Balıkçılığın gelişmesi için yapılacak çalışmalar 1. Açık deniz balıkçılığı yapılmalı 2. Tatlı su balıkçılığı teşvik edilmeli 3. Zararlı balık avlama yöntemleri önlenmeli 4. Kıyı ve deniz kirlenmesi önlenmeli 5. Modern balıkçılık yöntemleri uygulanmalıdır. 6. Soğutuculu araçlarla taşıma olanakları artırılmalı 7. Kültür balıkçıllığı geliştirilmelidir 8. Yumurtlama döneminde avlanma yasağı getirilmeli 9. Balıkçılara teşvik ve kredi verilmelidir.