Bu anket TÜBĐTAK tarafından desteklenen bir proje kapsamında, projede görevli Muğla Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından yürütülmektedir. Bu anketin amacı, kamu hizmetlerinden yararlanan vatandaşların (hasta, öğrenci, öğrenci velisi, mükellef, müşteri gibi) ve onların yakınlarının kamu hizmetlerini sunan çalışanlara yönelttiği şiddet davranışlarının yoğunluğunu, biçimlerini, kaynaklarını ve etkilerini belirlemektir. Bu amaca uygun olarak hazırlanan anket, Muğla, Đzmir ve Ankara illerindeki belediye, sağlık, güvenlik, eğitim, denetleme, teftiş ve posta dağıtım gibi çeşitli kamu hizmetlerinde çalışanlara uygulanacaktır. Anket formunda kesinlikle çalışanın kimliğini açıklaması istenmemektedir. Ayrıca, kamusal hizmet ve görevinin gerektirdiği yasal sorumlulukları ihlal eden soru da bulunmamaktadır. Ankete katılım gönüllülük esasına dayalıdır. Araştırmaya yapmış olduğunuz katkıdan dolayı teşekkür eder, çalışmalarınızda kolaylıklar dileriz. Yrd. Doç. Dr. Recep Kapar Muğla Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Serap ÖZEN Muğla Üniversitesi serapozen@mu.edu.tr 0 252 211 14 38 1. Yaşınız: 2. Cinsiyetiniz: ( ) Erkek ( ) Kadın 3. Eğitiminiz: ( ) Đlkokul ( ) Ortaokul ( ) Lise ( ) Ön Lisans ( ) Lisans ( ) Lisansüstü 4. Medeni Durumunuz: ( ) Evli ( ) Bekar ( ) Diğer 5. Çalıştığınız Kurumun bulunduğu il/ilçe:./... 6. Çalıştığınız Kurumun adı:.... 7. Çalıştığınız birimin adı:... 8. Statünüz: ( ) Đşçi ( ) Memur ( ) Sözleşmeli Personel 9. Göreviniz:... 10. Ünvanınız:... 11. Varsa, daha önce görev yaptığınız iller:... 12. Kamu hizmetlerinde toplam hizmet yılınız: 13. Bu kurumda hizmet yılınız:... 14. Hizmet sunduğunuz vatandaşların cinsiyeti: ( ) Çoğunlukla erkek ( ) Çoğunlukla kadın ( ) Cinsiyet dağılımı eşit 15. Hizmet sunduğunuz vatandaşların yaşı: ( ) Çoğunlukla genç ( ) Çoğunlukla orta yaş ( ) Çoğunlukla yaşlı ( ) Yaş dağılımı eşit 16. Hizmet sunduğunuz vatandaşların eğitim durumu: ( ) Çoğunlukla eğitimli ( ) Çoğunlukla eğitimsiz ( ) Her eğitim düzeyinden eşit A. FĐZĐKSEL ŞĐDDET: Dövmek, vurmak, itmek, sıkıştırmak, çarpmak, tekmelemek, çelme takmak, tokatlamak, bıçaklamak, ateş etmek, ısırmak, tırmalamak, saç çekmek, çimdiklemek vb. davranışlar. S.1. Göreviniz nedeniyle veya işinizi yaparken vatandaşın (hasta, müşteri, öğrenci, esnaf, mahkûm, mükellef, veli, halktan biri veya bunların yakınları gibi) fiziksel şiddetine maruz kaldınız mı? m [Bu seçeneği işaretlediyseniz 9. soruya geçiniz.] m m m m Aşağıdaki 2.-8. soruları yaptığınız iş dolayısıyla EN SON YAŞADIĞINIZ FĐZĐKSEL ŞĐDDET OLAYINI göz önünde bulundurarak yanıtlayınız S.2. Size karşı fiziksel şiddete başvuran kişi ya da kişiler kimlerdi? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz.) ( ) Hizmet sunduğum kişi/kişiler (Hasta, mükellef, vatandaş, müşteri, öğrenci, mahkûm vb.) ( ) Hizmet sunduğum kişilerin yakını/yakınları (Hasta sahipleri, veliler, refakatçiler, akrabaları vb.) ( ) Diğer (belirtiniz)...
S.3. Fiziksel şiddet olayı ne zaman gerçekleşti? ( ) Son bir yıl içinde ( ) 1-5 yıl arası ( ) 5 yıldan daha eski S.4. Fiziksel şiddet olayı nerede gerçekleşti? ( ) Đşyerimde/işyerimin önünde ( ) Hizmet sunduğum vatandaşın işyerinde /evinde ( ) Kamuya açık bir alanda (sokak, çarşı vb.) ( ) Evimde/evimin önünde ( ) Diğer (belirtiniz)... S.5. Maruz kaldığınız fiziksel şiddeti tarif eder misiniz? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Ateşli bir silahla saldırı ( ) Bir aletle saldırı (bıçak, taş, sopa, tornavida vb) ( ) Dayak, yumruk, tokat, tekmeleme, ısırma, kafa atma, çelme takma ( ) Sıkıştırma, tırmalama, saç çekme, çimdikleme ( ) Tükürme, su fırlatma veya dökme ( ) Diğer, (belirtiniz).. S.6. Fiziksel şiddet olayı sonucunda; ( ) Yaralanmadım ( ) Yaralandım, ancak tedavi gerekmedi ( ) Yaralandım, ayakta tedavi gerekti ( ) Yaralandım, bir süre yatarak tedavi gördüm ( ) Sakatlandım S.7. Sizce bu kişinin fiziksel şiddete başvurmasının nedeni neydi? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Kamu görevini engelleme amacı (tebligata, mal alıkoymaya, gözaltına almaya direnme ve denetim, inceleme tespit etme, tutanak tutma görevini engelleme gibi) ( ) Hizmet sunumunun gecikmesi (ambulansın, itfaiye veya polis aracının geciktiğinin düşünülmesi, uzun süre kuyrukta veya bekleme salonunda bekleme gibi) ( ) Kötü haber almak (öğrencinin başarısızlığı, hastanın durumunun kötüleşmesi veya ölmesi) ( ) Sunulan hizmetten memnuniyetsizlik ( ) Đhmal edildiğini düşünme ( ) Ödeme yapmaktan kaçınma isteği ( ) Cezadan kaçınma/ceza alma korkusu ( ) Ayrıcalıklı davranılma talebinin yerine getirilmemesi ( ) Hırsızlık amacıyla davranma ( ) Yanlış anlama ve iletişim sorunu ( ) Madde bağımlılığı veya alkol kullanımı ( ) Akıl hastalığı, psikolojik sorunlar S.8. Fiziksel şiddet olayından sonra neler yaptınız? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Hiç olmamış gibi davrandım ( ) Hiç kimseye söz etmedim ( ) Đş arkadaşlarıma anlattım ( ) Aileme anlattım ( ) Amirime/kurumuma bildirdim ( ) Đzin/rapor kullandım ( ) Đşyerindeki görev yerimin değiştirilmesini istedim ( ) Üye olduğum sendika/meslek örgütüne bildirdim ( ) Savcılığa/karakola başvurdum ( ) Dava açtım ( ) Tazminat aldım 2
S.9. Göreviniz dolayısıyla aile üyeleriniz (eşiniz, çocuklarınız) hizmet sunduğunuz vatandaşların fiziksel şiddetine maruz kaldı mı? ( ) 10 ve üzeri maruz kaldı S.10. Çalışma arkadaşlarınız görevleri nedeniyle veya işlerini yaparken vatandaşın (hasta, müşteri, öğrenci, esnaf, mahkûm, mükellef, veli, halktan biri veya bunların yakınları gibi) fiziksel şiddetine maruz kaldı mı? [Bu seçeneği işaretlediyseniz 12. soruya geçiniz.] S.11. En son yaşadıkları fiziksel şiddet olayı sonucunda arkadaşım/arkadaşlarım (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Yaralanmadı ( ) Yaralandı, ancak tedavi gerekmedi ( ) Yaralandı, ayakta tedavi gerekti ( ) Yaralandı, bir süre yatarak tedavi gördü ( ) Sakatlandı ( ) Öldürüldü B. SÖZEL ŞĐDDET ve TEHDĐT: Küfür, tehdit, ateşli silah gösterme, meydan okuma, imalı konuşma, bağırma, takip etme, küçük düşürecek isim takma, iftira, telefon ve postayla çirkin mesajlar göndererek rahatsız etme vb. kişiyi utandıran, gururunu kıran, korkutan, uygunsuz, istenmeyen söz ve davranışlar. S.12. Göreviniz nedeniyle veya işinizi yaparken vatandaşın (hasta, müşteri, öğrenci, esnaf, mahkûm, mükellef, veli, halktan biri veya bunların yakınları gibi) sözel şiddet ve tehdidine maruz kaldınız mı? m [Bu seçeneği işaretlediyseniz 19. soruya geçiniz.] m m m m Aşağıdaki 13.-18. soruları yaptığınız iş dolayısıyla EN SON YAŞADIĞINIZ SÖZEL ŞĐDDET VE TEHDĐT OLAYINI düşünerek cevaplayınız. S.13. Sözel şiddet uygulayan ve tehdit eden kişi ya da kişiler kimdi? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Hizmet sunduğum kişi/kişiler (Hasta, mükellef, vatandaş, müşteri, öğrenci, mahkûm vb.) ( ) Hizmet sunduğum kişilerin yakını/yakınları (Hasta sahipleri, veliler, refakatçiler, akrabaları vb.) ( ) Diğer (belirtiniz)... S.14. Sözel şiddet ve tehdit olayı ne zaman gerçekleşti? ( ) Son bir yıl içinde ( ) 1-5 yıl arası ( ) 5 yıldan daha eski S.15. Sözel şiddet ve tehdit olayı nerede gerçekleşti? ( ) Đşyerimde/işyerimin önünde ( ) Hizmet sunduğum vatandaşın işyerinde /evinde ( ) Kamuya açık bir alanda (sokak, çarşı vb.) ( ) Evimde/evimin önünde ( ) Diğer (belirtiniz)... 3
S.16. Maruz kaldığınız sözel şiddeti ve tehdidi tarif eder misiniz? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Ateşli silah veya kesici alet göstererek tehdit ( ) Saldırgan ve tehditkâr bir duruş şekli takınma ( ) Telefon veya posta ile çirkin mesajlar ( ) Açıkça tehdit ( ) Sinsice, düşük bir sesle tehdit ( ) Meydan okuma, kavgaya çağırma ( ) Küfür, hakaret ( ) Bağırarak konuşma ( ) Đmalı konuşma veya bakışlar ( ) Đsim takma, alay etme, küçük düşürme ( ) Kasıtlı sessizlik ( ) Đftira ( ) Dedikodu ( ) Gereksiz yere amirlere şikâyet ( ) Politikacılara şikâyet ( ) Kaba el kol hareketleri ( ) Sahip olunan maddi varlıklara (bilgisayar, çalışma masası, konut, otomobil vb.) zarar verme ( ) Diğer (belirtiniz).. S.17. Sizce bu kişinin sözel şiddete ve tehdide başvurmasının nedeni neydi? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Kamu görevini engelleme amacı (tebligata, mal alıkoymaya, gözaltına almaya direnme ve denetim, inceleme tespit etme, tutanak tutma görevini engelleme gibi) ( ) Hizmet sunumunun gecikmesi (ambulansın, itfaiye veya polis aracının geciktiğinin düşünülmesi, uzun süre kuyrukta veya bekleme salonunda bekleme gibi) ( ) Kötü haber almak (örneğin, öğrencinin başarısızlığı, hastanın durumunun kötüleşmesi veya ölmesi) ( ) Sunulan hizmetten memnuniyetsizlik ( ) Đhmal edildiğini düşünmesi ( ) Ödeme yapmaktan kaçınma isteği ( ) Cezadan kaçınma/ceza alma korkusu ( ) Ayrıcalıklı davranılma talebinin yerine getirilmemesi ( ) Hırsızlık amacıyla davranması ( ) Yanlış anlama ve iletişim sorunu ( ) Madde bağımlılığı veya alkol kullanımı ( ) Akıl hastalığı, psikolojik sorunlar S.18. Sözel şiddet ve tehdit olayından sonra neler yaptınız? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Hiç olmamış gibi davrandım ( ) Hiç kimseye söz etmedim ( ) Đş arkadaşlarıma anlattım ( ) Aileme anlattım ( ) Amirime/kurumuma bildirdim ( ) Đzin/rapor kullandım ( ) Đşyerindeki görev yerimin değiştirilmesini istedim ( ) Üye olduğum sendika/meslek örgütüne bildirdim ( ) Savcılığa/karakola başvurdum, ( ) Dava açtım ( ) Tazminat aldım S.19. Göreviniz dolayısıyla aile üyeleriniz (eşiniz, çocuklarınız) hizmet sunduğunuz vatandaşların sözel şiddet ve tehdidine maruz kaldı mı? 4
S.20. Çalışma arkadaşlarınız görevleri nedeniyle veya işlerini yaparken vatandaşın (hasta, müşteri, öğrenci, esnaf, mahkûm, mükellef, veli, halktan biri veya bunların yakınları gibi) sözel şiddet ve tehdidine maruz kaldı mı? C. CĐNSEL TACĐZ: Rahatsız edici, küçük düşürücü, utandırıcı nitelikteki cinsellik ya da fiziksel görünüm ile ilgili konuşmalar, laf atmalar, imalar, cinsel içerikli fıkralar anlatma ya da şakalar yapma, fotoğraf gösterme, sürtünme, dokunma ya da okşama gibi fiziksel temaslar, ırza geçme gibi istenmeyen ya da ısrarcı cinsel içerikli davranışlar. S.21. Göreviniz nedeniyle veya işinizi yaparken vatandaşın (hasta, müşteri, öğrenci, esnaf, mahkûm, mükellef, veli, halktan biri veya bunların yakınları gibi) cinsel tacizine maruz kaldınız mı? m [Bu seçeneği işaretlediyseniz 24. soruya geçiniz.] m m m m S.22. En son yaşadığınız cinsel tacizi gerçekleştiren kişi ya da kişiler kimdi? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Hizmet sunduğum kişi/kişiler (Hasta, mükellef, vatandaş, müşteri, öğrenci, mahkûm vb.) ( ) Hizmet sunduğum kişilerin yakını/yakınları (Hasta sahipleri, veliler, refakatçiler, akrabaları vb.) ( ) Diğer (belirtiniz)... S.23. En son yaşadığınız cinsel taciz ne zaman gerçekleşti? ( ) Son bir yıl içinde ( ) 1-5 yıl arası ( ) 5 yıldan daha eski S.24. Çalışma arkadaşlarınız görevleri nedeniyle veya işlerini yaparken vatandaşın (hasta, müşteri, öğrenci, esnaf, mahkûm, mükellef, veli, halktan biri veya bunların yakınları gibi) cinsel şiddetine maruz kaldı mı? D. Hizmet sunduğunuz vatandaşların fiziksel, sözlü ve/veya cinsel şiddetine maruz kalmamış yada tanıklık etmemişseniz 28. soruya geçiniz. S.25. Yaşadığınız bu şiddet ve tehdit olayı/olayları işinizi nasıl etkiledi? (Birden fazla seçeneği işaretleyebilirsiniz) ( ) Verimlilik ve performansta azalma ( ) Đşe karşı olan bağlılığın azalması ( ) Đşten sağlanan tatminin azalması ( ) Đşe gitme isteğinde azalma ( ) Tek başına çalışmayı istememe ( ) Görev yapılan bölümü değiştirme isteği ( ) Görev yapılan şehri değiştirme isteği ( ) Saldırı gelebilecek kişi ve koşullardan uzak durma ( ) Başka saldırıların ortaya çıkmaması için özel itina gösterme ( ) Etkilemedi 5
S.26. Yaşadığınız bu şiddet ve tehdit olayı/olayları olayı ruhsal durumunuzu ve sağlığınızı nasıl etkiledi? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Olayı unutamama ( ) Baygınlık, sık sık fenalaşma ( ) Endişe ve güvensizlik ( ) Tansiyon sorunları ( ) Yalnızlık duygusu ( ) Baş ağrısı ( ) Kendine olan saygıda azalma ( ) Mide ağrısı ( ) Korku ve kaygı ( ) Uyku düzensizlikleri ( ) Öfke ve kızgınlık ( ) Alkol ve sigara kullanımında artış ( ) Saldırganlık ( ) Đntihar düşüncesi veya girişimi ( ) Depresyon ( ) Etkilemedi ( ) Suçluluk duygusu ( ) Diğer (belirtiniz).. S.27. Yaşadığınız bu şiddet ve tehdit olayı/olayları olayı aile ve sosyal yaşantınızı nasıl etkiledi? (Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz) ( ) Olayı aile üyelerinden gizleme ( ) Olayı aile üyeleriyle paylaşma ( ) Aile üyelerine sınırlama getirme ve uyarma (gidecekleri yer, kiminle gidecekleri gibi) ( ) Aile üyelerinin güvenliğini artırmak için ek önlemler alma (kamera, alarm vb) ( ) Aile ilişkilerinde sorunlar ( ) Etkilemedi ( ) Diğer (belirtiniz).. E. AŞAĞIDAKĐ SORULARI GENEL OLARAK ĐŞĐNĐZĐ VE ÇALIŞMA KOŞULLARINIZI GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURARAK YANITLAYINIZ. S.28. Đşinizi fiziksel şiddete maruz kalma bakımından riskli/tehlikeli buluyor musunuz? ( ) Hayır, tehlikeli bulmuyorum ( ) Evet, tehlikeli buluyorum S.29. Đşinizi sözel şiddete ve tehdide maruz kalma bakımından riskli/tehlikeli buluyor musunuz? ( ) Hayır, tehlikeli bulmuyorum ( ) Evet, tehlikeli buluyorum S.30. Đşinizi cinsel tacize maruz kalma bakımından riskli/tehlikeli buluyor musunuz? ( ) Hayır, tehlikeli bulmuyorum ( ) Evet, tehlikeli buluyorum S.31. Kurumunuz ve yöneticileriniz, çalışanların maruz kaldığı fiziksel, sözel ve cinsel şiddet sorunuyla ilgileniyorlar mı? ( ) Hayır, ilgilenmiyorlar ( ) Evet, ilgileniyorlar, ancak özel önlemler alınmıyor ( ) Evet, ilgileniyorlar ve gerekli özel önlemler alınıyor S.32. Đşyerinizde şiddet olaylarının önüne geçilebilmesi için önerileriniz nelerdir? işaretleyebilirsiniz) ( ) Özel güvenlik önlemlerinin artırılması (kamera, alarm vb.) ( ) Kamu güvenlik önlemlerinin artırılması (polis, jandarma vb) ( ) Đşyeri girişlerinin daha sıkı kontrol altına alınması ( ) Đşyerinin fiziki tasarımının yenilenmesi ( ) Çalışan sayısının arttırılması ( ) Yasalardaki ceza hükümlerinin ağırlaştırması ( ) Đşyeri ve ev ziyaretlerinin yalnız yapılmaması ( ) Kamu görevlisi olduğunu gösterir üniforma ve işaret taşınması ( ) Çalışanlara bireysel savunma teknikleri konusunda eğitim verilmesi ( ) Çalışanlara iletişim ve çatışma çözme yöntemleri konusunda eğitim verilmesi ( ) Đşyerinde ödeme ve nakit bulundurma gibi işlerin sınırlandırılması ( ) Hizmet sunulan alanların ve bekleme mekânlarının konforunun geliştirilmesi (Birden fazla seçenek Anketimiz tamamlanmıştır. Gösterdiğiniz ilgi ve destek için teşekkür ederiz. 6