abrasive disk:zımpara taşı abrasive machining:aşındırma ile talaş kaldırma acceptance sampling:kabul için örnek alma accessory:aksesuar, yardımcı teçhizat acceleration: hızlanma accuracy:hassasiyet, doğruluk acetylene gas:asetilen gazı acorn nut:tırtıllı somun, taçlı somun actuator:uyarıcı adapter:adaptör (ara rakor; birbirinden ayrı cins iki dişli ucu birleştiren ara parça) addendum:diş ucu (dişlide) adhesion :tutma, adezyon adhesive joining :yapıştırma yolu ile birleştirme adjustment :ayarlama age hardening :yaşlandırarak sertleştirme air furnace :hava fırını allen screw :alyen vida; altı köşeli gömme başlı vida allen wrench :alyen anahtar, gömme anahtar, altı-köşe "L" şeklinde anahtar allotropic changes:allotropik değişme, eşözdek değişimi allowance:pay, tolerans alloy:alaşımanchor bolt:tesbit civatası, ankraj bulonu angle milling cutter:açı frezesi, konik freze bıçağı angle:köşebent demiri, köşebent, korniye; açı annealing:normalleştirme tavı, menevişleme annular gear:içten dişli anodizing:anotlama, anotsal işlem, anotlama usulü ile oksitleme anvil:örs apparatus:cihaz, aygıt, alet apron:araba önlüğü arbor:malafa arc spot welding:arklı nokta kaynağı arch press:kemerli pres artificial aging:suni yaşlanma assemble:monte etmek assembly:takım; birkaç parçadan meydana gelen attachment :yardımcı teçhizat, ataşman austempering :ösmenevişleme austenite :östenit automatic screw machine :index tezgahı axial :eksenel axis: eksen axes: eksenler bainite :bainit, alçak derecede sulanmış çelik bakalite :bakalit ball-bearing :bilyalı rulman band sawing machine :şerit testere barrel finishing :dolaplama base :taban, kaide, temel
base circle :diş dibi dairesi (dişlide) basic spindle: ana iş mili bastard file:orta kalın dişli eğe batch furnace :yığım fırını batch production :küme üretimi batch size :küme büyüklüğü beam :kiriş bearing :yatak, rulman bearing cone :yatak göbeği, iç yatak bearing cup :rulmanların dış çemberi, yatak kabı bellows :körük, körük biçiminde belt :kayış belt polishing :kayışlı parlatma bench lathe :masa tornası, saatçi tornası bench molding :tezgah kalıplaması bending :bükme, eğme bentonite :yumuşak balçık bessemer converter :bessemer potası bevel gear :konik dişli bevel protractor :dereceli gönye bilateral :çift yönlü billet :bilet, ham demir çubuk bit :uç, matkap ucu, kalem ucu blast furnace :yüksek fırın blind riser :kör oluk blister copper :saf bakır block: satır bloom :demir kütüğü blow molding :hava basınçlı kalıplama bluing :menevişleme board hammer :tahtalı şahmerdan bolt :civata bonding :yapıştırma, bağlama boring machine :oyma tezgahı, delik işleme tezgahı boring mill :delik tezgahı bottom board :faraş tahtası brace :el matkabı bracket :konsol, çıkma, destekli raf, dirsek brass :pirinç brazing :sert lehim, pirinç kaynağı break corner :kırma ağız brittle :gevrek, kırılgan broaching :broşlama, tığ çekme, boşaltma broaching machine :boşaltma tezgahı broaching tools :boşaltma kalemleri, boşaltma tığları bronze :bronz, tunç buffer register: tampon kaydedici buffing :Perdahlama
built-up edge :yığma ağız burnishing :çapak temizleme burr :çizik, kazıntı, torna taleminin bıraktığı iz, çapak bushing :burç butt welding :düz ek kaynağı, alın kaynağı butterfly nut :kelebek somun button :kontrol düğmesi, düğme calibration :kalibrasyon, ayar calliper :kumpas calorizing :sementasyon ile aluminyum kaplama cam :kam, eksantrik, armutçuk, mil dirseği, boynuz cap screw :civata başlı vida; altı köşe başlı somunsuz vida, kapak vidası, başlık vidası carbide tools:sert maden takımlar Carbide:karbür carburizing:sementasyon, karbonlama carriage:torna arabası case hardening:doku sertleştirme, sementasyon casting:döküm cavity:kovuk, oyuk, oluk, girinti cement:çimento cementation:katılama, karbonlama center drill:punta matkabı center gauge:punta mastarı center punch:nokta zımbası center:punta (tornada vs.); merkez centerless grinding:puntasız taşlama center-rest:punta mesnedi centrifugal casting:savurma döküm ceramic tools:keramik takımlar chain:zincir chamfer angle:kırma açısı, pah açısı chamfer length:kırma boyu, pah boyu chamfer:kırma, pah, yiv, oluk chassis:şasi, iskelet chip breaker:talaş kırıcı chip pan:talaş haznesi chip:talaş chipless machining:talaşsız işleme chisel edge angle:uç ağız açısı chisel edge:keski ağzı, uç ağız chisel:keski chrome plating:krom kaplama chromium:krom chuck:ayna, aynaya bağlamak (fiil) chuking reamer:kovanlı rayba, tezgah raybası circular pitch:dairesel hatve circular sawing machine:dairesel testere tezgahı, diskli testere makinası clamp:kelepçe, mengene
clapper box:menteşeli takım kutusu clearance fit:bol geçme clearance:boşluk, açıklık, ara clutch:kavrama, debriyaj coarse file:kaba eğe coating:örtme, kaplama coining press:darp presi cold heading:soğuk baş yapma cold sawing:soğuk kesme cold welding:soğuk kaynak cold working:soğuk işlem collar:bir parçanın etrafını saran blok bilezik, yaka, halka collet holder:esnek kovan (pens) tutacağı collet:bilezik, esnek kovan, freze çakısı tutacağı (pens) column:sütun combination chuck:üniversal ayna combination die:keser basar kalıp combined cut:birleşik kesim, kombine kesim compass:pergel, pusula compensation:denkleştirme compound rest:takım kızağı compensation: telafi compression molding:basınçlı döküm compressive strength:sıkıştırma dayanımı Computer Numerical Control (CNC):bilgisayarlı sayısal denetim computer:bilgisayar Concentric:eş merkezli constant: sabit continuous casting:sürekli döküm continuous chip:akma talaş Contour:çevre yolu converter:konverter, değiştirici coolant:soğutucu coordinate words: koordinat kelimeleri cope:örtme, üst döküm derecesi copper (or cupper):bakır core diameter (drills):öz çapı core print:maça yatağı, maça yuvası core:maça (dökümcülükte) corrosion:yenim, paslanma cost:maliyet cotter pin:maşalı pim, kopilya cotton waste:üstüpü counter boring:düz havşa açma counter sinking:konik havşa açma coupling:kavrama, kaplin course:kaba, kalın crest:vida dişinin tepesi
cross-slide:çapraz kızak cross-wise:enlemesine crown gear:akış dişlisi crusible:pota cupola:kupola, döküm ocağı curling:saç kıvırma, kenar kıvırma cutting edge:kesme yüzü, kesme ağzı cutting fluid:kesme sıvısı cutting force:kesme kuvveti cutting speed:kesme hızı cyaniding:siyanürle sertleştirme cycle: çevrim dead center:sabit punta deceleration: yavaşlama decimal point: ondalık noktası dedendum:diş dibi (dişlide) deep drawing:derin çekme deep-hole drilling machine:derin delik delme tezgahı deformation processes:bozundurma süreçleri depreciation:amortisman, aşınma, kıymetten düşme depth gage:derinlik mastarı depth of cut:kesme derinliği dial indicator:komparatör dial:kadran, kontrol saatlerinin yüzü diametral pitch:kutur diş arası diamond tools:elmas takımlar die casting:pres döküm die:kalıp; pafta kalıbı (erkek diş açma aleti) diffusion:yayınım, difüzyon direct arc furnace:ark fırını disc:disk, yuvarlak plaka, kurs discontinuous chip:kesme talaş disposable pattern:harcanır model distortion allowance:çarpılma payı, bozulma payı dividing head:bölüm aynası, divizör dog:fırdöndü, kanca, tornalamada kullanılan ara mesnet double housing planer:çift sütunlu planya double margin drill:çift zırhlı matkap down milling:eş yönlü frezeleme draft allowance:çekme payı drag:alt döküm derecesi draw bar:çekme çubuğu, çektirme draw-cut shaper:çeker keser vargel drawing die:çekme kalıbı drawing:çekme drill chuck:matkap aynası, mandren drill file:delik tesviye eğesi drill performance:matkap verimi
drill point:matkap ucu drilling machine:delme tezgahı, matkap tezgahı drive:tahrik drop forging:şahmerdanda dövme drop hammer:serbest düşüşlü tokmak, şahmerdan drug:alt derece drum lathe:kampana tornası drum:tambur dry-run operation: boşta çalıştırma ductility:yumuşaklık, süreklilik duplicating machine:kopye makinası dwell: bekleme (süresi) dye:boya, boyamak dynamometer:dinamometre eccentric:eksantrik, dış merkezli; kam elastic limit:esneklik sınırı elastic:esnek, elastik elasticity:esneklik electric discharge machining:kıvılcımla malzeme işleme electrode:elektrot, elektrik kaynak çubuğu, elektrik kutup çubuğu electroforming:elektrikle şekillendirme electrohydraulic forming:elektrohidrolik şekillendirme electromechanical grinding:elektro mekanik taşlama electroplating:elektroliz yoluyla kaplama (galvanoplasti) electroslag welding:cürufaltı kaynağı electrotinning:elektrikle kalaylama element:öğe, eleman elongation:uzama embedding:gömülme embossing:kabartma emery paper:zımpara kağıdı emery:zımpara emulsion:sütsü, sübye, emülsiyon enamel:emaye end clearance angle:uç boşluk açısı end cutting edge angle:yan ağız açısı end-mill cutter:parmak freze endurance:dayanım, sürme engine lathe:torna tezgahı equipment:aygıt, aparat, ekipman etching:asitle aşındırma, dağlama expansion reamer:genişletme raybası expansion:genişleme explosive forming:patlama yoluyla şekillendirme, patlama kalıplaması extract:özüt extraction:özütleme extrusion:ekstrüzyon, kalıptan basma, darçıkım face milling cutter:alın frezesi, alın işleme çıkısı
face milling:alın frezeleme face plate:fırdöndü aynası face:alın, yüz facing:alın tornalama işlemi fastening:sıkıştırma, bağlama fatique:yorulma, hareket halindeki aksamın yorulması feed rod:talaş mili feed: besleme (ilerleme) feedback:geriye besleme feedrate:besleme hızı (ilerleme hızı) feeler gage:hassas mastar ferrous metal:demirli, demirden oluşan metal file:eğe, törpü filing:törpüleme, eğeleme fillet weld:pervaz kaynağı fillet:pervaz fillister head screw driver:yıldız uçlu tornavida fillister head screw:yıldız başlı vida fine:ince finish allowance:işleme payı finishing cut:ince işleme finishing teeth:kalibre ağızları finishing:son işleme fit:alıştırma, geçme fixed-cycle: sabit çevrimli fixture:bağlama aygıtı, bağlama düzeni flama hardening:alevle sertleştirme flame cutting:oksijenle kesme flange:flanş; bağlantı, birleşme yüzü flank (gear):diş yanı flank wear:serbest yüzey aşınması flash welding:yakma alın kaynağı flat file:yassı eğe flexibility:esneklik floor molding:yer dökümü flute:yiv, oluk (matkapta) fly nut:kelebek somun fly-cutter:yaprak çakı follower rest:gezer yatak forging:dövme form milling cutter:modül freze bıçağı, profil frezesi forming:şekillendirme foundary process:dökümcülük foundation:temel fracture point:kopma dayanımı fracture:kırılma, kopma frame:iskelet, çerçeve, şasi, gövde friction disc:sürtünme aynası
friction drive:sürtünmeli tahrik, sürtünme mekanizması front pilot (broaches):ön kılavuz furnace:tav fırını, ocak fuse:sigorta; madenin sıcaklık dolayısıyla sıvı haline gelmesi; kaynayıp birleşme gage (or gauge):mastar, ölçü, birim, gösterge, ölçü aleti gage block :johnson mastarı galvanizing :galvanizleme gang drilling machine :çok milli delme tezgahı gasket :conta gasket ring :conta bileziği, salmastra bileziği gate :aralık, kapı gear :dişli gear train :dişli düzeni; birbirine geçmiş müteaddit dişli tertibatı gear-cutting machine :çarklara diş açma makinası girder :kiriş, payanda, putrel, kuşak goggles :kaynakçı gözlüğü grain :tane grain size :tane büyüklüğü graphite :grafit; saf ve yumuşak karbon gravity sintering :ağdırmalı külçeleme gray cast iron :kır dökme demir grease :gres yağı grease gun :gres pompası grinding :taşlama grinding machine :taşlama tezgahı grinding wheel :zımpara taşı, taşlama taşı grinding wheel dresser :zımpara taşı düzelticisi grindstone :bileyi taşı grit :maden talaşı, maden kırıntısı; iri taneli kum grub screw :yarık başlı makina vidası, saplama vidası gun drill :namlu matkabı hacksaw blade :el testere bıçağı hacksaw machine :kollu testere makinası hammer :çekiç hand milling machine :el freze tezgahı hardenability :Sertleşebilme hardness :Sertlik headstock :tornada başlık tarafı, torna aynası, torna feneri, tahrik tertibatı heat treatment:ısıl işlem helical gear:helis dişli helical spring:helezoni yay helical: helisel helix angle:helis açısı herringbone gear:çavuş dişli high accuracy: yüksek doğruluklu high speed steel:hava çeliği, yüksek hız çeliği hobbing:azdırma honing:honlama, ince taşlama, parlatma, bileme
horn press:mahmuzlu pres hose:hortum hot spinning:sıcak sıvama hot working:sıcak işleme hub:göbek (kasnak, dişli vb. göbeği) hydraulic press:hidrolik pres hydraulic shaper:hidrolik vargel hypoid gear:hipoid dişli hypothetical: farazi I-beam :I profilli demir, I-kirişi idler gear:avara dişli image: görüntü impact:çarpma, darbe, şok impurity:pislik, kir, yabancı madde inclined press:eğik pres inclination: eğim increment: artış incremental: artışlı indentation:çukuriz independent chuck:çeneleri ayrı sıkılır ayna, mengeneli ayna index head:bölümlü başlık indicator:gösterge, sayaç induction hardening:endüksiyonla sertleştirme ingot:ingot, külçe injection molding:enjeksiyonlu kalıplama inserted tooth cutter:değişebilir ağızlı çakı, çanak freze inspection:kontrol, muayene instability:dengesizlik installation:yerine takma, kurma, montaj, tesis instruction manual: Talimat Kılavuzu instrument:alet, cihaz, ölçü aleti insulation:izole, yalıtma, tecrit etme interference fit:sıkı geçme, temaslı alıştırma internal grinding:iç silindirik taşlama investment casting:hassas döküm issue: düzenlemek item: husus jack:kriko jam nut:kontra somun, sıkıştırma somunu jaw:çene, mengene veya ayna çenesi jig borer:hassas oyma tezgahı jig:delme kalıbı job lot production:parti imalatı, karışık mal imalatı joint:eklem, mafsal, oynak yeri, ek yeri, bağlantı, tesbit yeri journal bearing:kaymalı yatak key seat:kama yatağı key:kama keyway:kama yuvası, kama oluğu
killed steel:söndürülmüş çelik knob:topuz, tokmak, düğme knuckle joint press:mafsallı pres knurled nut:tırtıllı somun, tırtıllı el ayar somunu knurling tool:tırtıl çekme aleti knurling:tırtıl çekme labor (or labour):iş, işçilik land:faz lap joint:bindirmeli bağlantı lap welding:bindirmeli kaynak, iki parçayı üst üste bindirerek yapılan kaynak lapping:parlatma, lepleme lateral :yanal lathe :torna lead :kılavuz lead screw :vida açma mili (tornada) leather :deri length: boy lever :levye, kol, manivela, kumanda kolu linkage :bağlantı, mekanizma, düzen linear: doğrusal lip angle :kenar açısı live center:döner punta lock nut :kontra somunu longitudional :boyuna, uzunlamasına lubricant :yağlama maddesi lubricating gun :yağ tabancası lubrication :yağlama lubricator :yağdanlık, gresörlük machinability :işlenebilirlik machine bed :tezgah gövdesi machine frame :tezgah gövdesi machine molding :makinalı kalıplama machine screw :makina vidası, civata başlı vida, somunlu vida machine shop :atelye, işlik machine tool :takım tezgahı machining time :işleme zamanı machining: işleme magnet :mıknatıs magnetic chuck :mıknatıslı ayna maintenance :bakım malleable :dövülgen malleable iron :dövülgen demir mandrel :mandrel, malafa, torna punta veya matkap başlığı manual :elle işleyen, elle çalıştırılan; el kitabı manufacturing processes :imalat yöntemleri margin (drills) :faz, zırh martensite :Martensit mash seam weld :ezme dikiş kaynağı
masking :maskeleme mass production :seri imalat material :gereç, malzeme measurement :ölçme, ölçü measuring instruments :ölçme aletleri, ölçme cihazları mechanism :mekanizma, tertibat medium fit:orta sıkı alıştırma, tatlı alıştırma, tatlı geçme mesh :tel örgü, örgü süzgeç; birbirine geçme, dişlilerin temas halinde olması metal removing:talaş kaldırma metal spinning:sıvama metal spraying:metal püskürtme metal:metal metrology:ölçme bilimi mica:mika micrometer:mikrometre mild steel:yumuşak çelik milling cutter:freze çakısı milling machine:freze tezgahı mirror image: ayna görüntüsü monel metal:monel pirinçi morse taper:mors konikliği mould (or mold):döküm kalıbı, kalıp dökme multiple cut:çoklu kesme multipoint:çok ağızlı takım nail puller:kerpeten nail:çivi natural:doğal, tabii neck (drills):boyun needle bearing :iğneli rulman needle file:saatçi eğesi needle:iğne, ibre nipple:nipel, boru rakoru, meme, meme ucu nitriding:nitritleme nodular iron:yumrulu demir nominal size:nominal ölçü nonferrous metal:demir içermeyen metal normalizing:normalleştirme tavı nose: uç notching:kertikleme numerical control:sayısal denetim nut:somun offset: kaydırma (sapma) oil bath:yağ banyosu oil screw gun:vidalı yağ pompası oil tempered:yağda tavlanmış oil:yağ open-end wrench:açık ağız anahtar open-hearth furnace:siemens-martin fırını
operation:işlem ore:cevher oxidation:oksitlenme, paslanma oxy-acetylene welding:oksijen kaynağı panel:pano, tablo, şalter veya kontrol saatleri panosu; plaka parallel file:düz eğe Parkerizing:parkerleme pattern :model (dökümcülükte) pattern allowance :kalıp payı pellet :topak penetration :girinim, penetrasyon percussion press :vurgu presi perforating :delikleme permeability :geçirgenlik piercing :delme (Mannesman metodu) pig iron :pik demir pin :pim, perno, muylu, şiş, iğne pincers :kerpeten, kıskaç, pense pinion :küçük dişli pipe :boru pipe wrench :boru anahtarı pit molding :kuyu dökümü pitch :hatve (vidanın her dişte ilerleme miktarı, iki diş arasındaki uzaklık, adım) pitch circle:diş açıklığı dairesi, bölme dairesi (dişlide) plain milling cutter:silindirik freze bıçağı plain milling machine:düz freze tezgahı planer:planya planetary gear:gezegen dişli, gezer dişli, planet dişli planetary milling machine:gezegen başlı freze tezgahı plant:fabrika, tesis, atölye plastic:plastik plate:levha, plaka plating:kaplama pliers:pense ploughing force:sürtme kuvveti, kazma kuvveti plug gage:delik mastarı plug:tapa, tıkaç, elektrik fişi plumber:tesisatçı pneumatic gage:havalı mastar pneumatic hammer:havalı tokmak pneumatic rammer:havalı (pnömatik) şahmerdan; basınçlı hava tokmağı point angle (drills):uç açısı pointer:gösterge, ibre polishing:parlatma, polisaj porosity:gözeneklilik powder metallurgy:toz metal bilimi precipitation hardening:çökelterek sertleştirme precision:hassasiyet
preset: ön ayar pre-read: önceden-okunmuş press:pres, cendere, presle basma pressing:presle şekillendirme, presle basma işlemi process:süreç product:ürün production:üretim profiling machine:kopye tezgahı protractor:açı ölçer puller:çektirme pulley:kasnak, makara punch:zımba punching:zımba ile delme, presle delme quality control:kalite kontrolu quantity:miktar, nicelik quench hardening:su verme sertleştirmesi quenching:su verme quick return mechanism:vargel mekanizması rapid traverse: hızlı travers rapid traverse rate: hızlı travers hızı rack:kremayer dişli ram:şahmerdan tokmağı, pres kütüğü rammer:şahmerdan range: aralık raw:ham, işlenmemiş, tabii rate: hız reamer:rayba reaming:raybalama recess:oluk, oyuk, girinti red hardness:kızıl sertlik refractory:tuğlamsı reinforce:takviye etme, kuvvetlendirme, sağlamlaştırma relief angle:freze bıçağının arka yüzü ile kesilen parça arasındaki açı remote control:uzaktan kontrol removable pattern:sökülebilir model residual stress:artık gerilme resin:reçine, akındırık resistance welding:direnç kaynağı retaining ring:tesbit segmanı, tesbit bileziği revolver head:döner kafa, döner başlık rigid:esnemez ring gage:yüzük mastar ring:bilezik, halka, piston segmanı riser:oluk riveting:perçinleme rod:çubuk, kol roll forging:dövmeli hadde roll forming:haddeleme
roller bearing :makaralı yatak roller:merdane, rulo, silindir rolling mill:hadde makinası rolling:haddeleme rotation:rotasyon rotational: döner rotary: döner roughing cut:kaba işleme roughing teeth (for broach):kaba kesme ağızları roughness:pürüzlülük round file:yuvarlak eğe rubber:lastik, kauçuk running fit:döner alıştırma, oynar alıştırma run-out:salgı rupture strength:kopma dayanımı rust:pas, paslanma saddle:oturak, eyer, boyun safety pin:emniyet pimi sampling:örnek alma sand:kum saw milling cutter:testere ağızlı freze çakısı saw type cutter:testere tipi çakı sawing machine:testere tezgahı scale:ölçek scaling: ölçekleme scissors:makas scrap:hurda screw cutting:vida açma screw driver:tornavida screw machine:civata makinası seal:keçe, yağ keçesi seam welding:dikiş kaynağı seaming:ekleme, dikiş sensitivity:duyarlık, hassasiyet set screw:tesbit vidası, kontra vida set-up time:hazırlık zamanı shaft:döner mil, şaft shake allowance:tıklama payı shank cutter:parmak freze shank:kesici kalem sapı, şaft shaper:vargel shaving:traşlama shear angle:yarma açısı shear strength:kesme dayanımı, kayma dayanımı shearadizing:toz çinko ile galvanizleme, çinko emdirme shearing:(preste, makasta) kesme sheathing:kaplama sheave:oluklu kasnak, makara
sheet metal screw:saç vidası sheet metal shears:teneke makası sheet:levha shell reamer:takma rayba, kovan rayba shift:değiştirme (yerinden oynatma) shim:şim; dişliler veya hareketli yüzeyle arasındaki açıklığı ayarlamak için kullanılan madeni levhalar shock resistance:sarsım direnci Shot peening :bilyalı yüzey dövme shrink fit:sıkı geçme, sıkma alıştırma shrinkage allowance :çekilme payı side milling cutter :silindirik alın freze bıçağı side rake angle :yan talaş açısı sieve :elek silicon :silisyum silver :gümüş sine bar :sinüs çubuğu single block stop: satır satır durdurma sintering :külçeleme, sinterleme skilled :kalifiye skip: atlama slab :slab, yassı kütük slab milling :vals frezeleme slag :cüruf, dışık, gömlek, kovan, mil üzerine bilezik gibi geçen parça; manşon (boruda) slide:kızak slideway:kızak sliding fit:kayar alıştırma, kayar geçme slip plane:kayma düzlemi slitting file:oluk eğesi slitting:dilme, yarma slotter:yarma frezesi snap gage:çeneli mastar snap ring:tesbit segmanı, yaylı tutturma bileziği soaking pit:çelik demlendirme fırını socket adapter:cırcır anahtarı socket wrench:lokma anahtarı socket:yuva, soket, priz soldering:lehimleme spanner:civata anahtarı spare:yedek, fazla specific:özgül specification:specifikasyon; makina veya cihazın özellikleri, kendine has ölçüleri specimen :numune, örnek spindle :iş mili spindle support :mil desteği spinning :sıvama spirit level : düzeç, kabarcıklı düzeç, su terazisi, tesviye ruhu, freze oluklu kayar geçme yapma; iç ve dış
spline : kama, dil spot face:pul yatağı spot welding:punta kaynağı spraying:püskürtme spring lock washer:yaylı rondela spring washer:yaylı rondela spring winding:yay sarma spring:yay sprocket:zincir dişlisi, cer dişlisi sprue:döküm deliği spur gear:düz dişli square file:dörtköşe eğe square nut:dörtköşe somun stability:dengelilik stainless steel:paslanmaz çelik standard deviation:standart sapma, tek biçim sapması standard:standart, tek biçim, ölçünlü stem:sap, gövde step drill:kademeli matkap stiff:bükülmez storage:depolama strain hardening:uzama sertleşmesi, gerinim sertleşmesi strain:gerinim strength:direnç, mukavemet, dayanım stress:gerilim stretch forming:uzatarak, gererek şekillendirme strip:şerit, lime, kuşak, band stripping machine:sıyırma makinası, soyma makinası stroke:kurs structure:yapı stud:saplama, başlıksız civata submerged are welding:toz atı kaynağı super finishing:hassas perdahlama superfine file:ince perdah eğesi surface finishing:yüzey perdahlama surface hardening:yüzey sertleştirme, semente etmek swaging:tokaçlama sweep pattern:silmeli model Synchronization:senkronize etme; aynı anda ve beraber Table: tabla tailstock :torna punta başlığı tang (drill) :sökme ucu (konik şaftlı) tap :kılavuz tap hole :kılavuz deliği taper :konik taper attachment :konik tornalama aygıtı taper file:konik eğe, fare kuyruğu eğe taper gage :koniklik mastarı
taper reamer :konik rayba taper turning :konik tornalama tapered roller bearing :konik makaralı yatak tapping :kılavuz çekme, kılavuzla diş açma tapping machine :dişi vida dişi çekmek için kılavuz tezgahı tempering :tavlama template :şablon tensile strength :çekme dayanımı tension :gerginlik thread :diş thread cutting :diş açma, vida açma thumb nut :dış yüzü tırtıllı dairesel (silindirik) somun thumb screw :elle gevşetilip sıkıştırılan vida, silindirik başlı ayar civatası tin: kalay, teneke tip: uç (kalemde) titanium: titan tolerance: pay, tolerans tommy bar: lokma anahtar kolu tool compensation: kesici telafisi tool cutter edge angle: ayar açısı tool cutter: kalem tool cutting edge inclination: meyil açısı, eğim açısı tool holder: kalem tutucu, kalemlik, kater tool included angle: uç açısı tool length offset: takım boyu kaydırma tool compensation: takım telafi tool life: takım dayanma zamanı tool minor cutting edge angle: yan bileme açısı tool normal clearance angle: serbest açı tool normal rake angle: talaş açısı tool normal wedge angle: kama açısı tool offset: takım kaydırma tool post: kalem tutacağı, kater tool slide: takım kızağı tool: alet, takım, torna bıçağı toolroom: takımhane torch cutting: üfleçle kesme, kaynakla kesme torch: şaloma, üfleç, hamlaş, asetilen alevi trace: iz çizgisi transition fit:ara geçme triangular file:üçköşe eğe T-slot cutter :yarık freze bıçağı, T-kanalı açma bıçağı unidirectional: tekyönlü U-beam :U profilli demir, U-kirişi user macro: kullanıcı makrosu variable: değişken workpiece: iş parçası
Machinability İşlenebilirlik Machine Makine, tezgah Machine bed Tezgah gövdesi Machine frame Tezgah gövdesi Machine molding Makineli kalıplama Machine screw Makine vidası, civata başlı vida, somunlu vida Machine shop Atelye, işlik Machine tool Takım tezgahı Machining Talaşlı imalat, talaş kaldırma, işleme Machining time İşleme zamanı Magnet Mıknatıs Magnetic chuck Mıknatıslı ayna Maintenance Bakım Malleable Dövülgen Malleable iron Dövülgen demir Mandrel Mandrel, malafa, torna punta veya matkap başlığı Mannesmann mill Dikişsiz boru haddesi, Mannesman haddesi Manua L elle işleyen, elle çalıştırılan; el kitabı Manufacturing engineer İmalat mühendisi Manufacturing process İmal usulü Manufacturing processes İmal usullleri, imalat yöntemleri Manufacturing system İmalat sistemi Margin (drills) Faz, zırh Martensite Martensit Mash seam weld Ezme dikiş kaynağı Masking Maskeleme Mass production Seri imalat Material Gereç, malzeme Measurement Ölçme, ölçü Measuring İnstruments ölçme aletleri, ölçme cihazları Mechanical press Mekanik pres Mechanism Mekanizma, tertibat Medium fit Orta sıkı alıştırma, tatlı alıştırma, tatlı geçme Mesh Tel örgü, örgü süzgeç; birbirine geçme, dişlilerin temas halinde olması Metal Metal Metal removing Talaş kaldırma Metal spinning Sıvama Metal spraying Metal püskürtme Metrology Ölçme bilimi Mica Mika Micrometer Mikrometre Mild steel Yumuşak çelik Milling cutter Freze çakısı
Milling machine Freze tezgahı Minimum bend radius Asgari bükme yarıçapı (radyüsü) Molding (plastik veya polimer malzemeyi enjeksiyon ile) kalıplama Monel metal Monel pirinçi Morse taper Mors konikliği Mould (or mold) Döküm kalıbı, kalıp dökme Multiple cut Çoklu kesme Multipoint Çok ağızlı takım Multislide press Çok kızaklı pres Nail Çivi Nail puller Kerpeten Natural Doğal, tabii Near-net-shape forging Sona yakın şekli veren dövme Neck (drills) Boyun Needle İğne, ibre Needle bearing İğneli rulman Needle file Saatçi eğesi Net-shape forging Son şekli veren (Talaş kaldırma geretirmeyen) dövme Nipple Nipel, boru rakoru, meme, meme ucu Nitriding Nitritleme Nodular cast iron Sfero döküm Nodular iron Yumrulu demir Nominal size Nominal ölçü Nonferrous metal Demir içermeyen metal Normalizing Normalleştirme tavı Notching Kertikleme Notching Çentik açma, uç kesme Numerical control Sayısal (nümerik) kontrol, Sayısal denetim Nut Somun Offset Kaçıklık, sapma, yerinden kaçma Oil Yağ Oil bath Yağ banyosu Oil screw gun Vidalı yağ pompası Oil tempered Yağda tavlanmış Open-die forging Açık kalıpla dövme Open-end wrench Açık ağız anahtar Open-hearth furnace Siemens-martin fırını Operation İşlem Ore Cevher Oriented structure Yönlendirilmiş yapı Oxidation Oksitlenme, paslanma Oxy-acetylene welding Oksijen kaynağı Oxy-acetylene welding Oksijen kaynağı, asetilen kaynağı Pack rolling İki kat metal folyoyu bir arada haddeleme Panel Pano, tablo, şalter veya kontrol saatleri panosu; plaka
Parallel file Düz eğe Parkerizing Parkerleme Pattern Model (dökümcülükte) Pattern allowance Kalıp payı Peening Bilya püskürtme ile toklaştırma veya yüzey işleme Pellet Topak Penetration Girinim, penetrasyon Percussion press Vurgu presi Perforating Delikleme Permeability Geçirgenlik Pickling Pas vs. Temizleme banyosu Piercing Delme (Mannesman metodu) Pig iron Pik demir Pin Pim, perno, muylu, şiş, iğne Pincers Kerpeten, kıskaç, pense Pinion Küçük dişli Pipe Boru Pipe welding Boru kaynatma Pipe wrench Boru anahtarı Pit molding Kuyu dökümü Pitch Hatve, vidanın her dişte ilerleme miktarı, iki diş arasındaki uzaklık, adım Pitch circle Diş açıklığı dairesi, bölme dairesi (dişlide) Plain milling cutter Silindirik freze bıçağı Plain milling machine Düz freze tezgahı Planer Planya Planetary gear Gezegen dişli, gezer dişli, planet dişli Planetary milling machine Gezegen başlı freze tezgahı Plant Fabrika, tesis, atölye Plasma spray forming Plazma spreyi ile şekillendirme Plastic Plastik Plasticity Plastisite Plate Levha, plaka Plating Kaplama Pliers Pense Ploughing force Sürtme kuvveti, kazma kuvveti Plug Tapa, tıkaç, elektrik fişi Plug gage Delik mastarı Plumber Tesisatçı Pneumatic gage Havalı mastar Pneumatic hammer Havalı tokmak Pneumatic rammer Havalı (pnömatik) şahmerdan; basınçlı hava tokmağı Point angle (drills) Uç açısı Pointer Gösterge, ibre Polishing Parlatma, polisaj Porosity Gözeneklilik
Powder metallurgy Toz metal bilimi Precipitation hardening Çökelterek sertleştirme Precision Doğruluk Press Pres, cendere, presle basma Press brake Makas pres, Apkant pres Press forging Presde dövme Pressing Presle şekillendirme, presle basma işlemi Process Süreç Producer goods Üretim malları Product Ürün Product life cycle Ürün hayat çevrimi Production Üretim Production system Üretim sistemi Profiling machine Kopya tezgahı Progressive die Adımlı (basma, delme vs.) Kalıbı Project shop Sipariş usulü üretim yapan atelye Prototype İlk örnek, numune, prototip Protractor Açı ölçer Puller Çektirme Pulley Kasnak, makara Punch Zımba Punching Zımba ile delme, presle delme Quality control Kalite kontrol Quantity Miktar, nicelik Quench hardening Su verme sertleştirmesi Quenching Su verme Quick return mechanism Vargel mekanizması Rack Kremayer dişli Ram Şahmerdan tokmağı, pres kütüğü Rammer Şahmerdan Raw Ham, işlenmemiş, tabii Reamer Rayba Reaming Raybalama Recess Oluk, oyuk, girinti Recrystallization Tekrar (yeniden) kristalleşme Red hardness Kızıl sertlik Refractory Sıcağa dayanıklı Reinforce Takviye etme, kuvvetlendirme, sağlamlaştırma Relief angle Freze bıçağının arka yüzü ile kesilen parça arasındaki açı Remote control Uzaktan kontrol Removable pattern Sökülebilir model Repeatibility Tekrarlanabilirlik Required force Gerekli kuvvet Required power Gerekli güç Residual stress Artık gerilme
Resin Reçine, akındırık Resistance welding Direnç kaynağı Retaining ring Tesbit segmanı, tesbit bileziği Revolver head Döner kafa, döner başlık Rigid Esnemez Ring Bilezik, halka, piston segmanı Ring gage Yüzük mastar Riser Oluk Rivet Perçin Riveting Perçinleme Rod Çubuk, kol Roll bending Merdaneli bükme, silindir makinesinde şekillendirme Roll extrusion Haddeli extrüzyon Roll forging Dövme merdanesinde şekillendirme, merdaneli dövme Roll forming Roll form işlemi, (makaralı bükme?) Roll straightening Merdaneli sac düzeltme Roller Merdane, rulo, silindir Roller bearing Makaralı yatak Rolling Haddeleme Rolling mill Hadde makinesi Rotary piercing Dönerli delme, kesme, koparma Rotation Dönme, bir eksen etrafında dönme, rotasyon Roughing cut Kaba işleme Roughing teeth (for broach) Kaba kesme ağızları Roughness Pürüzlülük Round file Yuvarlak eğe Rubber Lastik, kauçuk Rubber tooling Lastik kalıp Running fit Döner alıştırma, oynar alıştırma Run-out Salgı Rupture strength Kopma dayanımı Rust Pas, paslanma Saddle Oturak, eyer, boyun Safety pin Emniyet pimi Sampling Örnek alma Sand Kum Saw milling cutter Testere ağızlı freze çakısı Saw type cutter Testere tipi çakı Sawing machine Testere tezgahı Scale Ölçek Scissors Makas Scrap Hurda Screw cutting Vida açma Screw driver Tornavida Screw machine Civata makinesi
Seal Keçe, yağ keçesi Seam welding Dikiş kaynağı Seaming Katlamalı dikiş Sensitivity Duyarlık, hassasiyet Set screw Tesbit vidası, kontra vida Set-up time Hazırlık zamanı Shaft Döner mil, şaft Shake allowance Tıklama payı Shank Kesici kalem sapı, şaft Shank cutter Parmak freze Shaper Vargel Shaving Traşlama Shear angle Yarma açısı Shear forming Kesme kuvveti ile sıvama Shear strength Kesme dayanımı, kayma dayanımı Shearadizing Toz çinko ile galvanizleme, çinko emdirme Shearing Kesme Sheathing Kaplama Sheave Oluklu kasnak, makara Sheet Levha Sheet forming Sac şekillendirne Sheet metal screw Sac vidası Sheet metal shears Teneke makası Shell reamer Takma rayba, kovan rayba Shift Vardiya; yerinden oynatma, yer değiştirme, vitese geçirme Shim Şim; dişliler veya hareketli yüzeyle arasındaki açıklığı ayarlamak için kullanılan madeni levhalar Shock resistance Sarsım direnci, şok dayanımı Shot peening Bilyalı yüzey dövme Shrink fit Sıkı geçme, sıkma alıştırma Shrinkage allowance Çekilme payı Side milling cutter Silindirik alın freze bıçağı Side rake angle Yan talaş açısı Sieve Elek Silicon Silisyum Silver Gümüş Sine bar Sinüs çubuğu Sintering Külçeleme, sinterleme Sizing Kalibre etme Skelp Levha Skilled Kalifiye Slab Slab, platina, yassı kütük Slab milling Vals frezeleme Slag Cüruf, dışık Sleeve Gömlek, kovan, mil üzerine bilezik gibi geçen parça; manşon (boruda) Slide Kızak
Slideway Kızak Sliding fit Kayar alıştırma, kayar geçme Slip plane Kayma düzlemi Slitting Dilme, yarma Slitting file Oluk eğesi Slotter Yarma frezesi Snap gage Çeneli mastar Snap ring Tesbit segmanı, yaylı tutturma bileziği Soaking pit Çelik demlendirme fırını Socket Yuva, soket, priz Socket adapter Cırcır anahtarı Socket wrench Lokma anahtarı Soldering Lehimleme Spanner Civata anahtarı Spare Yedek, fazla SPC, Statistical Process Control İstatiksel Proses Kontrolü Specific Özgül Specification Specifikasyon; makine veya cihazın özellikleri, kendine has ölçüleri Specimen Numune, örnek Speed sensitivity Hız hassaslığı (duyarlılığı) Spider-mandrel die Köprü matris Spindle Fener mili Spindle support Mil desteği Spinning Sıvama Spinning Dönerli sıvama Spirit level Düzeç, kabarcıklı düzeç, su terazisi, tesviye ruhu Spline freze Oluklu kayar geçme yapma; iç ve dış dişlileri birbirine geçirmek suretiyle birleştirme Spot face Pul yatağı Spot welding Punta kaynağı Spraying Püskürtme Spring Yay Spring lock washer Yaylı rondela Spring washer Yaylı rondela Spring winding Yay sarma Springback Geri yaylanma Sprocket Zincir dişlisi, cer dişlisi Sprue Döküm deliği Spur gear Düz dişli Square file Dörtköşe eğe Square nut Dörtköşe somun Stability Dengelilik Stainless steel Paslanmaz çelik Staking Punta ile perçinleme Standard Standart, tek biçim, ölçünlü Standard deviation Standart sapma, tek biçim sapması
Station İstasyon, işlem grubu Stem Sap, gövde Step drill Kademeli matkap Stiff Direngen bükülmez Stiffness Direngenlik Storage Depolama Strain Gerinim Strain analysis Şekil değiştirme analizi Strain hardening Uzama sertleşmesi, gerinim sertleşmesi, pekleşme Strength Direnç, mukavemet, dayanım Stress Gerilim Stretch forming Gerdirmeli sıvama (uzatarak, gererek şekillendirme) Stretcher leveling Gerdirmeli kalınlık kalibre etme Stretcher strains Luder bantları, Stringers Kalıntı-katışkı fragmanları Strip Şerit, lime, kuşak, band Stripping machine Sıyırma makinesi, soyma makinesi Stroke Kurs Structure Yapı Stud Saplama, başlıksız civata Submerged arc welding Toz altı kaynağı Subpress die Kendinden tahrikli sac (kesme, bükme vs.) Kalıbı Super finishing Hassas perdahlama Superfine file İnce perdah eğesi Superplastic forming Süperplastik şekillendirme Surface finish Yüzey pürüzlülüğü, temizliği Surface finishing Yüzey perdahlama Surface hardening Yüzey sertleştirme, semente etmek Swaging Radyal dövme (tokaçlama) Sweep pattern Silmeli model Synchronizatio N senkronize etme; aynı anda ve beraber çalışır duruma getirme, eşleme, eş zamanlı Tailstock Torna punta başlığı Tang (drill) Sökme ucu (konik şaftlı) Tap Klavuz Tap hole Klavuz deliği Taper Konik Taper attachment Konik tornalama aygıtı Taper file Konik eğe, fare kuyruğu eğe Taper gage Koniklik mastarı Taper reamer Konik rayba Taper turning Konik tornalama Tapered roller bearing Konik makaralı yatak Tapping Kılavuz çekme, kılavuzla diş açma Tapping machine Dişi vida dişi çekmek için kılavuz tezgahı Tempering Tavlama
Template Şablon Tensile strength Çekme dayanımı Tension Gerginlik Thermit welding Termit kaynağı Thermomechanical processing Termomekanik işleme Thread Diş Thread cutting Diş açma, vida açma Thumb nut Dış yüzü tırtıllı dairesel (silindirik) somun Thumb screw Elle gevşetilip sıkıştırılan vida, silindirik başlı ayar civatası Tin Kalay, teneke Tip Uç (kalemde) Titanium Titanyum Tolerance Pay, tolerans Tommy bar Lokma anahtar kolu Tool Alet, takım, torna bıçağı Tool cutter Kalem Tool cutter edge Angle ayar açısı Tool cutting edge inclination Meyil açısı, eğim açısı Tool holder Kalem tutucu, kalemlik, kater Tool included Angle uç açısı Tool life Takım ömrü Tool minor cutting edge angle Yan bileme açısı Tool normal clearance angle Serbest açı Tool normal rake angle Talaş açısı Tool normal wedge angle Kama açısı Tool post Kalem tutacağı, kater Tool slide Takım kızağı Tooling Kalıp sistemi, takımlar Toolroom Takımhane Tools Kalıplar, takımlar, aletler Torch Üfleç, hamlaş, asetilen alevi, şaloma Torch cutting Üfleçle kesme, kaynakla kesme Torque Burulma momenti, tork Torque wrench Civata sıkma torkunu ölçen anahtar Torsion Burulma, torsiyon Torsional strength Burulma dayanımı Toughness Tokluk Tracing Kopya etme Transfer press Transfer presi Transition fit Ara geçme Transparent Saydam, şeffaf Transverse Enlemesine Treatments İşlemler, muameleler Triangular file Üçköşe eğe Tribology Triboloji, sürtünme teknolojisi
Trimming Çapak alma, traşlama Trimming machine Çapak alma, traşlama makinesi (kordon makinesi) T-slot T-kanalı, t-oluğu T-slot cutter Yarık freze bıçağı, t-kanalı açma bıçağı Tube drawing Boru çekme Tumbling mill Döner değirmen Tungsten Volfram Turning machine Torna tezgahı Turret lathe Revolver torna, yarı-otomatik torna Twist drill Helisel matkap U-beam U profilli demir, u-kirişi Ultimate strength Maksimum mukavemet Ultrasonic machining Ultrasonik işleme, ses üstü dalgalarıyla talaş alma Uniform Düzgün, tek biçimli Unilateral Tek yönlü Upcut milling Aksi yönlü frezeleme Upright drill Sütunlu matkap Upset Yığma, çökertme Upset forging Açık kalıpla yığarak dövme (şişirme) Upsetting Yığma, çökertme Valve Valf, vana, süpap, ventil V-block (vee-block) V-yatağı Vernier caliper Sürgülü kumpas Vise Mengene Void Boşluk Volatile Uçucu Warm working Yarı-sıcak işleme (şekillendirme) Washer Pul, rondela Waviness Dalgalılık Wear Aşınma Welded steel Kaynaklı çelik Welding Kaynak Welding helmet Kaynak başlığı Welding machine Kaynak makinesi Welding powder Kaynak tozu Welding rod Kaynak çubuğu, kaynak elektrodu White cast iron Beyaz pik Wind nut Kelebekli somun Wire drawing Tel çekme Wiring Elektrik şebekesi tel düzeni Wood screw Ağaç vidası Work hardening İşleme sertleşmesi Work table İş tablası Workpiece İş parçası Worm gear Sonsuz dişli, salyangoz dişli
Wrench Anahtar Wrought iron Dövme demir, dörük demir Yield point Akma dayanımı Yoke Çatal, mafsal çatalı Zinc Çinko Zone Bölge A Ağır metaller (heavy metals) - Kadmiyum, krom, kurşun, civa, nikel ve arsenik gibi metaller. Bunlar çeşitli ürünlerin üretiminde kullanılırlar, kimi endüstriyel, şehirsel ve kırsal atıkların yapısında yer alırlar. Besin zincirinde birikme eğilimi gösterirler. Bitki ve hayvanlara toksik etkileri vardır. Ağır su (heavy water) - Deuterium Oxide (D2 O). Bazı nükleer reaktörlerde moderatör olarak kullanılır. Hidrojeninin atom ağırlığı 1 den veya oksijeninin atom ağırlığı 16 dan daha yüksektir. Özellikle normal oksijen atomuna, atom ağırlığı 2 olan hidrojen isotopunun bağlanması ile oluşur. Akua (aqua) - Su, aköz bir çözelti. Su ile ilişkili terimlerde ön ek olarak kullanılır. Akuatik yaşam (aquatic life) - Suda yaşayan tüm canlılar. Bu sınıfta bakteriler, balıklar, köklü bitkiler yanında zooplanktonlar ve insekt larvalar da yer alır. Akufer (aquifer) - Yeraltında suyu depolayan ve/veya aktaran kum, taş veya çakıllardan oluşan geçirgen özellikteki bir jeolojik yapı veya oluşum. Bu oluşum/oluşumlar kuyu ve kaynaklara önemli miktarda su sağlarlar. Akufer, kapalı (aquifer, confined) - Alt ve üstten, geçirgen olmayan veya kısmen geçirgen bir mataryel ile çevrelenmiş ve su hareketi sınırlanmış olan yeraltı su tabakası. Bu tabakadaki yeraltı suyu atmosfer basıncından daha yüksek bir basınca sahiptir. Aldosteron (aldosterone) - Böbrek korteksinden salgılanan, vücutta su ve tuz dengesini düzenleyen steroid hormon. Alkali su (alkaline water) - ph sı 7.4.den daha yüksek olan su. Aluminyum sülfat (aluminum Sulfate) - Formülü, Al2 (SO4)3. Kağıt yapımı su saflaştırılması ve sanitasyon gibi işlemlerde kullanılan beyaz kristal bileşik. Amonyum sülfat (ammonium Sulfate) - Formülü (NH4)2 SO4. Gübrelerde ve su saflaştırmada kullanılan kahverengimsi-gri-byaz kristal tuz Anhidröz (anhydrous) - Susuz, su katılmamış. Antifriz (antifreeze) - Etilen glikol veya alkol gibi sıvılar. Bunlar suya karıştırıldığında donma noktasını düşürürler. Artezyen (artesian) - Genellikle kapalı akuferle eş anlamda kullanılır. Artezyen basıncı (artesian pressure) - Bir artezyen akuferindeki suyun sahip olduğu basınç. Artezyen kuyu suyu (artesian well) - Basınçlı su içeren derin, yeraltı su tabakasına inilerek açılan kuyu. İsmini Avrupa da 1126 yılında açılmış en eski kuyuya sahip olan Fransa nın Artois bölgesinden alır. Kuyu açılarak bu suya ilk ulaşıldığında basınç etkisiyle su fışkırır. Daha sonra suyun toprak seviyesinde akışı devam eder veya etmeyebilir. Asbest (asbestos) - Hava ve suda kirlenmeye yol açan ve solunması durumunda Asbestosis veya kansere yol açan bir mineral fiber. ABD de EPA bu maddenin üretim amacıyla kullanımını ileri derecede sınırlamıştır. Asidite (acidity) - Bir maddedeki hidrojen iyonlarının konsantrasyonunu *H++belirten terim, ph olarak ifade edilir.
Asit yağmurları (acid rain or acid precipitation) - Sülfirik asit ve/veya nitrik asit içeren su damlacıkları, Çapları 3-30 mikron kadardır. ph sı 5.6 dan daha azdır. Volkanik aktiviteden veya fosil yakıtlarının yanmasından açığa çıkan sülfür ve nitrojen oksitlerin atmosferdeki su ile karışmasından oluşur. Binalara ormanlara, ekinlere, suda yaşayan canlılara, doğaya zarar verir. Atmometer - Buharlaşma hızını ölçmek için kullanılan alet. Azotlu atıklar (nitrogenous waste) -Amonyak ve nitrit gibi azotlu maddeler içeren atık sular. (Su Kalitesi) B Bakteri (bacteria) - Tek-hücreli canlı, mikroorganizma. Pek çoğu hastalık etmeni olarak karşımıza çıkar. Hastalık yapmayan bazı bakteri türleri, antibiyotik üretiminde, besinlerin mayalandırılmasında kullanılır. Bakteriyel su kirliliği (bacterial water pollution) - Su içerisinde istenmeyen bakterilerin bulunması durumu. Bu tür sular pek çok hastalığa neden olabilirler. Basınç (pressure) - Bir şeyin diğerine karşı oluşturduğu itme gücü. Basınçlı filtrasyon (pressure filtration) - Dıştan bir basınç uygulanarak sudan tortu bırakan maddelerin ayrıştırılması işlemi. (Su Kalitesi) Basınçlı filtre (pressure filter) - Küçük partiküllü materyalleri sudan ayırmak için kullanılan filtre. Bir kolon içine sıkıştırılmış kum veya antrasit kömürden oluşur. (Su Kalitesi) Batimetrik harita (bathymetric map) - Göller, okyanuslar, nehir ve denizlerdeki suyun derinliğini gösteren harita. Batometre (bathometer) - Suyun derinliğini ölçmek için kullanılan alet. Baz (base) - (1) Suda çözünen, acı lezzette bileşiklerdir. Bunların ph değerleri 7 nin üzerindedir. Asitlerle tepkimeye girerek tuz oluştururlar. Asitten bir proton alıp, bir çift elektron verirler. (2) Çözelti içinde iken ortama hidroksil iyonları verirler. Bu tür çözeltiler sabunumsu, asitleri nötralize eden ve elektriği ileten özelliklere sahiptirler. Besin zinciri (food chain) - Beslenme açısından bir sıra oluşturan bir dizi organizma. Bu sistemde besindeki enerji bir organizmadan diğerine nakledilir. Bu enerji transferi daha yüksek organizmanın daha alt organizmayı tüketmesi şeklinde gerçekleşir. Bikarbonat (bicarbonate) - HCO3 grubu içeren bileşik, örneğin sodyum bikarbonat (NaHCO3 ). Bu bileşik suda iyonize olur ve HCO3 üretir. Boğulma (suffocate) - Oksijensizliğe bağlı ölüm. Böbrek taşı kırma makinası (lithotripter) - Su dolu bir tüp içinde oturan hastaya sok dalgaları uygulayarak böbrek taşlarını parçalayan ve idrarda atılabilecek büyüklüğe getiren makine. Buhar basıncı (vapor pressure) - Bir maddenin buhar halinin yine o maddenin tamamen katı veya sıvı halindeki durumuyla dengede olması anlamındadır. Buharlaşma (evaporation) - Suyun veya diğer sıvı maddelerin gaz haline dönüşme süreci. Atmosferde tersine gerçekleşen olay yoğunlaşmadır. Yeryüzünün % 75'nin okyanus, deniz, göl ve ırmaklarla kaplı olduğu düşünülürse, günde çok büyük miktarda su buharı atmosfere taşınmaktadır. Sıcak ve kuru iklimlerde buharlaşma daha fazladır. Buharlaşma (evaporation) - Sıvının gaz formuna dönüştüğü fiziksel durum. Bulanıklık (turbidity) - Asılı partiküller nedeniyle berraklığın bozulmasının bir ölçüsü. Bulanıklığa neden olan materyaller kil, çamur, çok küçük organik ve inorganik partiküller, çözünmüş renkli organik bileşikler, planktonlar, diğer mikroskobik mikroorganizmalar. Bulanıklığın partiküller üzerinde
patojen bakterilerin yerleşmesi ve dezenfeksiyondan etkilenmemesi nedeniyle sağlığa olumsuz etkisi olabilir. Buz (ice) - Suyun katı hali. Buz örtüsü (ice cap) - Denizler veya karalar üzerinde oldukça geniş bir alanın kar veya buzla kaplanması. Dünya üzerinde birkaç tane buz örtüsü vardır. Bunlar; Antarktik Kıtası, Grönland, ile Kuzey Amerika nın kuzeyi ve Doğu Sibirya'yı da içine alacak şekilde kutup boyunca uzanan Kutup Denizi dir. Buzul (iceberg) - Karasal kökenli, hareketli buz kütleleri. Kutuplarda, kara üzerine yağan karlar birikir ve zamanla eriyen kar suyu donarak büyük kütleler oluşturur. Sürekli bu yolla donarak büyüyen buz kütlelerinin okyanus kıyılarına kadar uzanması sonucunda uç kısımları kopar ve okyanusta yavaşça hareket eden buz kütleleri oluşur. Antarktik Kıtası nda bulunan dev buzullar onlarca kilometre genişliğinde yüzlerce kilometre uzunluğundadır ve deniz seviyesinden yukarıda kalan kısmının yüksekliği 90-100 metreye kadar uzanır. Bu tür bir buzulun denizin altında kalan kısmı da 700-800 metre civarındadır. C C ( C ) - Santigrat derece. Sıcaklık ölçü birimi. Cıva (mercury) (Hg) - Zehirli metalik element, atom sayısı 80, atom ağırlığı 200.59, oda sıcaklığında gümüşümsü yoğun bir sıvı görünümündedir. Ç Çevre (environment) - Organizma, toplum, madde veya enerjiyi etkileyen bütün dış koşulların tamamıdır. Çevre Koruma Örgütü (Environmental Protection Agency -EPA) - Hava-su kirliliği, radyasyon, pestisit zararları ve katı atıkların yok edilmesi ile ekolojik araştırma girişimlerinde kontrolü sağlamaktan sorumlu Amerikan kuruluşu. Çözdürme (solubilize) - Deterjan veya aynı işlevi gören bir başka madde aracılığıyla yağları veya lipid yapısındaki molekülleri suda çözünür hale getirme işlemi. Çözünmek (dissolve) - Bir sıvı içinde parçalanmak. Çözünmüş katı maddeler (dissolved solids) - Katı durumda iken suya karışıp çözünür hale gelmiş bileşikler. Çözünmüş katılar (dissolved solids) - Suda çözünmüş olan mineral ve organik materyaller. Bu maddeler su buharlaştırıldığında veya kurutulduğunda kalıntı bırakırlar. Çözünmüş katıların miktarlarının fazla olması içilebilirliğini ve endüstride kullanımını olumsuz etkiler. Suda bu maddelerin konsantrasyonu analitik olarak belirlenir veya buharlaştırma sonrası kalıntı yöntemi ile saptanır. Çözünmüş oksijen (dissolved oxygen)(do)- Suda çözünmüş halde bulunan oksijen gazı. Çözünürlük (solubility) - Bir maddenin solüt oluşturma kapasitesi. Şeker suda yüksek bir çözünürlük oluştururken altının çözünürlüğü düşüktür D DDT (Dichlorodiphenyltrichloroethane) - Renksiz, kokusuz, suda çözünmeyen kristal yapılı insektisit. Formülü C14 H9 Cl5. Ekosistemlerde birikir ve vertebralılarda toksik etki gösterir. DDT 1972 yılında
EPA tarafından üretimi ve dağıtımı yasaklanana kadar yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Yıllar öncesinden kullanımı durdurulmuş olmasına karşın parçalanma ömrünün çok uzun olması nedeniyle (yarı ömrü 15 yıl) kalıntıları toprak, nehir, bitki ve hayvanlarda hala görülmeye devam etmektedir. Defloridasyon (defluoridation) - Sudaki flor düzeyinin dişlerde leke oluşumunu (florosis) önleyecek seviyeye indirilmesi işlemi. (Su Kalitesi) Dehidrasyon (dehydration) - (1) Bir madde ya da bileşikten suyu çıkarma işlemi. (2) Vücutta, vücudun bir kısmında ya da harhangi bir organdaki sıvı düzeyinin yetersizliğinden kaynaklanan hastalık. Dehidrate etmek (dehydrate) - (1) Bir kimyasal bileşiğin yapısından bağlı suyu ya da moleküler olarak su oluşturabilecek oranlarda bulunan hidrojen ve oksijeni çıkarmak. (2) Besinlerdeki suyu çıkarma işlemi. (3) Anhidröz-susuz hale getirmek için suyu çıkarma işlemi. (4) Su veya nemini kaybetmek, kurumak. Deiyonizasyon (deionization) - Bir bileşikten tüm yüklü atom veya moleküllerin çıkarılması. Tuzun sudan ayrıştırılması işleminde Na ve Cl iyonları yapıdan ayrılır. Deiyonize su (deionized water) - İyon değişim sistemi ile iyonları ayrıştırılmış su. Deklorinasyon (dechlorinate) - Sudan kloru çıkarma işlemi Demineralizasyon (demineralization) - Bir sıvıdan, örneğin sudan, çözünmüş mineral veya mineral tuzlarının ayrıştırılması işlemi. Bu işlemde su iyon değişim ünitesinden geçirilir ve çözünmüş iyonik bileşikler yapıdan ayrıştırılır. Elektrolit olmayan ögeler ve kolloid maddeler bu yolla ayırt edilemezler. Bu su aynı zamanda deiyonize su olarak da bilinir. Deniz kirliliği (marine pollution) - Okyanuslar, körfezler ve denizlerdeki kirlenme. Deniz yaşamı (marine life) - Denizde yaşayan bitki ve hayvanlar. Bu organizmalar 3 gruba ayrılırlar: (1) Benthos - Kelp gibi bitkiler ile dipte yaşayan hayvanlar; (2) Nekton - Balık gibi yüzen hayvanlar ile su akımından bağımsız hareket eden balinalar; (3) Plankton - akıma bağlı taşınan çeşitli küçük mikroskopik organizmalar. Denize ait (marine) - Denizle ilgili konular. Derece (degree) - Sıcaklık göstergesinde tek bir aralığı temsil eden sıcaklık değişim ölçeğidir. Bu aralık Santigrat derecede 1/100, Fahrenhaytta ise 1/180'dir. Desalinasyon (desalination) - Çözünmüş halde bulunan tuzları sudan ayırarak suyun saflaştırılması. Deterjan (detergent) - Sabuna benzeyen sentetik maddeler. Bu maddeler yağı çözer, kiri temizlerler. Dezenfeksiyon (disinfection) - Bir madde içindeki mikroorganizmaların büyük bir kısmının öldürülmesi. Bu işlem bakteri sporlarını ortadan kaldırmaz. Günümüzde içme suları için en çok kullanılan dezenfeksiyon yöntemi klorlamadır. Diğer yöntemler ozonlama ve ultraviyole radyasyonudur. (Su Kalitesi) Dezenfektan yan ürünü (disinfectant by-product) - Klor gibi bir dezenfektan maddenin sudaki hayvansal veya bitkisel kaynaklı organik materyallerle oluşturdukları bileşikler. Bu ürünler insanlar için şüpheli karsinojen maddeler olarak bilinirler. EPA trihalometanlar adı verilen bu bileşikler için maksimum kontaminant düzeylerini belirlemiştir. Dezenfektan (disinfectant) - Sudaki patojen mikroorganizmaları öldürmek için kullanılan bir madde. Dezenfekte etmek (disinfect (disinfected)) - Zararlı mikroorganizmalardan temizlemek. Dilüsyon (dilution) - Bir maddenin hava veya su içerisindeki konsantrasyonunun azaltılması. Distilasyon (distillation): Bir sıvıyı gaz/buhar haline gelene kadar ısıtıp, oluşan buhar/gazı soğutarak yeniden sıvı haline yoğunlaştırma işlemi. Distile su (distilled water) - Distilasyon ile demineralize edilmiş su Distile su (distilled water) (DW) - Distilasyon işlemi ile saflaştırılmış olan su. Çeşitli kimyasallar ve iyonlar içeren su kaynatılır ve oluşan buhar yoğunlaştırılır. İnorganik iyonlar buharlaşmadığından