İSTANBUL, 02.02.2012 SİRKÜLER (2012/10) Konu: Yeni Türk Ticaret Kanunu İle Getirilen Yenilikler 2011 yılında TBMM nce kabul edilen 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu, bazı maddeleri daha sonraki tarihlerde yürürlüğe girmek üzere geneli itibariyle 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. 1535 maddeden ibaret olan yeni Türk Ticaret Kanununun maddelerinin çoğunluğu eski Türk Ticaret Kanunu ndaki hükümlerle aynı olup, günümüz türkçesiyle yeniden kaleme alınmıştır. Yaklaşık 550-600 civarındaki maddenin ise bazılarında kısmi, bazılarında köklü değişiklikler yapılmıştır. Yeni kanun ile getirilen ve şirketleri etkileyecek yenilikler özet olarak aşağıdaki gibidir. 1-Anonim Şirketlerde Yönetim kurulu Üyeliği İle İlgili Önemli Değişiklikler Yapılmıştır. Tek kişilik anonim ve limited şirket kurulmasına imkan tanınmış ve buna paralel olarak tek kişilik yönetim kurulu oluşumu mümkün kılınmıştır. Yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olma zorunluluğu yeni TTK ile kaldırılmış ve bu sayede yönetim kurulu üyelerinin daha uzman ve profesyonel kişilerden oluşması imkânı tanınmıştır. Ayrıca şirket yönetim kurulu üyelerinin en az dörtte birinin yüksek öğrenim görme zorunluluğu getirilerek yönetimin profesyonelleşmesi amaçlanmıştır. Ancak bu kural tek üyeli yönetim kurullarında uygulanmayacaktır.(madde 359) Yönetim kurulu üyelerinin sadece gerçek kişi değil, tüzel kişi olması imkânı da getirilmiştir. Buna göre; tüzel kişilerin belirleyecekleri ve ismini tescil ve ilan ettirilecekleri bir temsilci ile şirket yönetim kurulunda söz sahibi olabilmesi imkânı getirilmiştir. ( Madde 359/2) İşlem kolaylığını sağlamak için, yönetim kurulu üyelerinden en az birinin Türkiye de ikamet etmesi ve Türk vatandaşı olması zorunluluğu getirilmiştir. Yeni TTK uyarınca; yönetim kurulu toplantılarını kolaylaştırmak amacıyla toplantıların elektronik ortamda yapılabilmesi imkânı getirilmiştir.
2-Aynı Nev i den Olmayan Şirketlerin Birleşmesine İmkan Tanınmıştır. Buna göre bir anonim şirket ile bir limited şirket birleşebilecektir. Ayrıca anonim ve limited şirketler devralan şirket olmaları şartıyla kollektif ve komandit şirketlerle birleşebilecektir. 3-Ortakların ve Yöneticilerin Şirkete Borçlanması İle İlgili Değişiklikler Yapılmıştır. Yeni TTK pay sahiplerinin şirkete borçlanmalarını engelleyecek bir yasak getirmiştir. Yeni kanun, söz konusu düzenlemeye bir de istisna getirmiştir. Hükme göre, anonim şirketlerde pay sahiplerinin şirkete borçlanması yasak olmakla birlikte pay sahiplerinin, iştirak taahhüdünden doğan borçları istisna sayılmıştır. Pay sahiplerinin bu istisna dışında şirkete borçlanmaları durumunda Yeni TTK de üç yüz günden beş yüz güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.(madde 358), (Madde 562/5.c) Benzer şekilde yönetim kurulu üyeleri, onların yakınları, yönetim kurulu üyeleri ile yakınlarının ortağı olduğu şahıs şirketleri ve en az %20 pay ile ortağı oldukları sermaye şirketleri de şirkete borçlanamayacaklardır.( Madde 395/2) 4-Şirketlere İnternet Sitesi Kurma Ve Bazı Bilgileri Sitede Yayınlama Zorunluluğu Getirmiştir. Sermaye şirketleri için internet sitesinin 01.07.2013 tarihine kadar oluşturulması zorunluluğu getirilmiştir. Bu tarihten itibaren üç ay içerisinde internet sitesi kurma zorunluluğunu yerine getirmeyen anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, limitet şirket müdürleri ve sermayesi paylara bolunmuş komandit şirkette yönetici olan komandite ortakların altı aya kadar hapis ve yüz günden üç yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacakları hükme bağlanacaktır. ( Madde 1534/1) İnternet sitesinde aşağıdaki bilgilerin yayınlanması zorunlu tutulmuştur. a) Şirketçe kanunen yapılması gereken ilanlar. b) Pay sahipleri ile ortakların menfaatlerini koruyabilmeleri ve haklarını bilinçli kullanabilmeleri için görmelerinin ve bilmelerinin yararlı olduğu belgeler, bilgiler, açıklamalar. 2
c) Yönetim ve müdürler kurulu tarafından alınan; rüçhan, değiştirme, alım, önerilme, değişim oranı, ayrılma karşılığı gibi haklara ilişkin kararlar; bunlarla ilgili bedellerin nasıl belirlendiğini gösteren hesapların dökümü. d) Değerleme raporları, kurucular beyanı, payların halka arz edilmesine dair taahhütler, bunlara ait teminatlar ve garantiler; iflasın ertelenmesine veya benzeri konulara ilişkin karar metinleri; şirketin kendi paylarını iktisap etmesi hakkındaki genel kurul ve yönetim kurulu kararları, bu işlemlerle ilgili açıklamalar, bilgiler, belgeler. e) Ticaret şirketlerinin birleşmesi, bölünmesi, tur değiştirmesi halinde, ortakların ve menfaat sahiplerinin incelemesine sunulan bilgiler, tablolar, belgeler; sermaye artırımı, azaltılması dâhil, esas sözleşme değişikliklerine ait belgeler, kararlar; imtiyazlı pay sahipleri genel kurulu kararları, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemler dolayısıyla hazırlanan raporlar. f) Genel kurullara ait olanlar dâhil her türlü çağrılara ait belgeler, raporlar, yönetim kurulu açıklamaları. g) Şeffaflık ilkesi ve bilgi toplumu acısından açıklanması zorunlu bilgiler. h) Bilgi alma kapsamında sorulan sorular, bunlara verilen cevaplar, diğer kanunlarda pay sahiplerinin veya ortakların aydınlatılması için öngörülen hususlar. ı) Finansal tablolar, kanunen açıklanması gerekli ara tablolar, özel amaçlarla çıkarılan bilançolar ve diğer finansal tablolar, pay ve menfaat sahipleri bakımından bilinmesi gerekli finansal raporlamalar, bunların dipnotları ve ekleri. i) Yönetim kurulunun yıllık raporu, kurumsal yönetim ilkelerine ne ölçüde uyulduğuna ilişkin yıllık değerlendirme açıklaması; yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle yöneticilere ödenen her türlü paralar, temsil ve seyahat giderleri, tazminatlar, sigortalar ve benzeri ödemeler. j) Bağımsız denetçi, özel denetçi, işlem denetçisi raporları. k) Yetkili kurul ve bakanlıkların konulmasını istedikleri, pay sahiplerini ve sermaye piyasasını ilgilendiren konulara ilişkin bilgiler. (Madde 1524) 3
5-Yeni Türk Ticaret Kanununda Muhasebe ve Denetime Yönelik Önemli Değişiklikler Yapılmıştır. Murakıplık Sistemi Kaldırılmış ve Bağımsız Denetim Zorunluluğu Getirilmiştir. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte şirketlerin uymak zorunda oldukları muhasebe sistemi ve düzenleyecekleri mali tablolar ( bilanço, gelir tablosu vb. ) tamamen değişecek olup, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren tüm şirketler artık finansal tablolarını uluslararası finansal raporlama standartları ile tam uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları na göre hazırlamak zorunda olacaklardır. Bu nedenle şirket muhasebe departmanı çalışanlarının 1 Ocak 2013 tarihine kadar TMS nın uygulamasına yönelik eğitimlerini mutlaka almaları ve diğer hazırlıkları tamamlamaları son derece önem taşımaktadır. Yeni TTK nda denetimle ilgili hükümler başta olmak üzere birçok hüküm Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ve muhasebe ilkelerinden etkilenerek hazırlanmıştır. Bağımsız denetçi denetimin ait olduğu dönemin ilk üç ayı içerisinde genel kurul tarafından seçilmek zorundadır. Yönetim kurulu seçilen bağımsız denetçiyi ticaret sicilline tescil ettirecek ve Ticaret Sicili gazetesi ile şirketin web sitesinde ilan edecektir. Buna göre ilk defa bağımsız denetime tabi tutulacak 2013 yılı hesaplarının denetimi için Geçici 6.maddenin 3 numaralı bendi uyarınca en geç 1 Mart 2013 tarihine kadar bağımsız denetçi seçilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde mahkeme tarafından bağımsız denetçi ataması yapılacaktır. Şirketler seçilen bağımsız denetçiyi görevden alamayacak olup, bağımsız denetçinin ancak mahkeme tarafından görevinden alınabileceği hüküm altına alınmıştır. ( Madde 399/4 ) Yeni düzenlemede şirketler bakımından denetim 3 ayrı tür olarak düzenlenmiştir. Buna göre; mevcut düzenlemede yer alan ancak uygulama bakımından işler olmayan murakıplık müessesesi yerine şirket yapılarına göre ihtiyaç duyulması halinde uygulanacak olan belirli denetim mekanizmaları oluşturulmuştur. Bu mekanizmalar; (Madde 397 400) Bağımsız denetim İşlem denetçisi Özel denetçi Yeni düzenlemeye göre; büyük ölçekli şirketler, bağımsız denetleme kuruluşlarınca denetlenecek, orta ve küçük ölçekli şirketler ise, bir veya birden fazla YMM ve/veya SMMM tarafından denetlenecektir. Küçük ve orta ölçekli şirketlerde denetimi yapacak bu kişiler asgari olarak belirtilmiş olup, bu şirketlerin bağımsız denetleme kuruluşları tarafından denetlenmesinde herhangi bir engel yoktur. 4
5 İçerenköy, Ali Nihat Tarlan Cad. Mevcut yapıda murakıplık müessesesinin, herhangi bir meslek bilgisi ve/veya şart gerektirmediğinden, bu kurumun çok da işlevsel ve yönlendirici olmadığı aşikârdır. Bu durumda şirketlerde istenen şeffaflık ve tutarlılık ilkelerinden sapılması yeni düzenlemeleri gerekli kılmıştır. Getirilen bu yeni sistemde murakıplık müessesesi şirketin bir organı olmaktan çıkarılmıştır. Bunun yerine şirketlerin ölçekleri ile paralel olarak denetim, bağımsız denetim kuruluşlarına veya en az bir SMMM veya YMM ye bırakılmıştır. Kabul edilen bu yeni sistemde, denetimin daha işlevsel bir hale getirildiğini söyleyebiliriz. İşlem denetçisi şirketin kuruluşunu, sermaye artırımını, azaltılmasını, birleşmeyi, bölünmeyi, tür değiştirmeyi, menkul kıymet ihracını veya herhangi bir şirket işlem kararını denetimini yapan kişiye denmektedir. İşlem denetçisi de kanunda veya esas sözleşmede aksi öngörülmemişse genel kurul tarafından seçilecektir. Sonuç olarak her şirketin hem bir bağımsız denetçisinin hem de işlem denetçisinin olması zorunludur. Bağımsız denetçi aynı zamanda işlem denetçisi olamayacaktır. 6-Yeni Türk Ticaret Kanunu İle Defterin Açılış ve Kapanışlarının Noterce Onaylanması Zorunlu Hale Getirilmiştir. Yeni TTK ile tüm defterlerin açılış ve kapanışları noter onayı zorunlu hale getirilmiştir. Buna göre; uygulamada zaman bakımından sıkışıklık yaratmamak için tasdik suresi, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayına kadar yapılabilecektir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın Tebliği ne uygun şekilde ticari defterlerin açılış ve kapanış onaylarını yerine getirmeyenler 200 günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır. (Madde 64/3), (Madde 562) 7-Anonim ve Limited Şirketler İçin Asgari Sermaye Tutarı Belirlenmiştir. Asgari sermaye tutarı limited şirketler için 10.000 TL, anonim şirketler için 50.000 TL ( kayıtlı sermaye sistemini kabul eden anonim şirketlerde 100.000 TL ) olarak belirlenmiştir. Mevcut sermayeleri bu tutarın altında olan şirketlerin sermayelerini 14.02.2014 tarihine kadar yükseltmeleri zorunludur. 8-Şirketlere Yıl İçinde Kar Payı Avansı Dağıtma İmkanı Getirilmiştir. Kar payı ( temettü) avansı dağıtma hakkı hali hazırda Sermaye Piyasası Kanunu na tabi ( halka açık şirketler) şirketler için geçerli olup diğer şirketler için geçerli değildir. Yeni Türk Ticaret Kanunu nun 509.maddesi ile diğer şirketlerin de kar payı avansı dağıtmalarına imkan tanınmış, usul ve esaslarının Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın yayımlayacağı tebliğ ile düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.
9-Anonim Şirketlere Kendi Paylarını Satın Alma İmkanı Getirilmiştir. Mevcut Türk Ticaret Kanunu na göre bir şirket kural olarak kendi paylarını iktisap veya rehin olarak kabul edememektedir. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte anonim şirketler sermayelerinin %10 nu aşmamak şartı ile kendi paylarını iktisap ya da rehin olarak kabul edebileceklerdir. Bunun için genel kurulun bu konuda yönetim kuruluna yetki vermesi gerekmektedir. ( Madde 379) 10-Yeni TTK da Toplantı ve Karar Yeter Sayıları Konusunda Değişiklikler Yapılmıştır. Mevcut sistemde; şirketlerin tabiiyetini değiştirmek veya pay sahiplerinin taahhütlerini arttırmak hususundaki kararlar için oybirliği aranmakta, şirketin faaliyet konusu ve türünün değiştirilmesi için ise 2/3 üne sahip pay sahiplerinin toplanmasın aramakta, bu sayı sağlanamıyorsa ikinci toplantı için yarı çoğunluk aranmaktaydı. Kararların ise oy çoğunluğuyla alınması esastır. Yeni TTK ise, farklı sözleşme değişiklikleri için 4 farklı nisap öngörmüştür. Buna göre, Oybirliği gerektiren konular; Bilanço zararının kapatılması için yüküm ve ikinci yüküm koyan kararlar, şirket merkezinin yurtdışına taşınmasına ilişkin kararlar, ( Madde 421/2) Esas sermayenin en az % 75 inin olumlu oyunu gerektiren konular; Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi, imtiyazlı pay oluşturulması,nama yazılı paylarının devrinin sınırlandırılması, ( Madde 421/3) Esas sermayenin en az % 50 sinin olumlu oyunu gerektiren konular; Esas sözleşmede her türlü değişikliğe ilişkin kararlar, nevi değiştirme,birleşme ve bölünmeye ilişkin kararlar, ( Madde 421/1) Esas sermayenin en az % 60 ının olumlu oyunu gerektiren konular; Yeni pay alma hakkının kaldırılması ya da sınırlandırılmasına ilişkin kararlar, ( Madde 461) Pay senetleri menkul kıymet borsasında işlem gören şirketlerde; Olağan toplantı ve karar yeter sayıları için sermayenin en az dörtte birinin hazır olması ve mevcut olayların çoğunluğu ile karar verilmesi gerekmektedir.( Madde 418) 6
11-Şirketlerin Ana Sözleşmelerini 14.08.2012 Tarihine Kadar Yeni Türk Ticaret Kanunu na Uygun Hale Getirmeleri Zorunlu Kılınmıştır. ( 6103 Sayılı Kanun Madde 22) Bilgilerinize sunarız. Saygılarımızla, 7