Mikrobiyoloji Laboratuvarında Test / Yöntem Seçimi Dr. Nuran ESEN Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı KLİNİK MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARINDA KALİTE ve VERİFİKASYON KURSU 5-6 Mayıs 2012
Mikrobiyoloji laboratuvarında hangi testleri çalışmalıyız?
İdeal Test Doğru sonuç Daha az invaziv Hızlı sonuç Ucuz Kolay uygulanan, kolay yorumlanan Kolay ulaştırılan Saklama koşulu gerektirmeyen Uzun raf ömrü NATURE REVIEWS MICROBIOLOGY 2004: 231
Teknik Clinical Chemistry 2000, 1041
Laboratuvar Testleri Tanı koyma Tanıyı dışlama Prognozla ilgili bilgi Tedavi takibi Asemptomatik olgularda tarama Epidemiyolojik çalışmalar Sürveyans
Yeni test Yeni gelişen teknolojiler Salgınlar Klinisyen görüşleri... Test değişimi Performansı yetersiz Pahalı Üretimden kaldırılmış...
Performans Duyarlılık Özgüllük Olumlu ve olumsuz öngörü değerleri (PPD, NPD) Olumlu ve olumsuz olabilirlik oranları (LHR+, LHR-)
Prevalans: %10 Performans Altın Standart Araştırılan Test (+) (-) (+) (-) 90 a 10 c 10 PPD a/a+b b %90 890 d NPD d/c+d %99 Duyarlılık a/a+c Özgüllük d/b+d %90 %99
Prevalans: %1 Performans Altın Standart Araştırılan Test (+) (-) (+) (-) 9 a 1 c 10 PPD a/a+b b %47 980 d NPD d/c+d %100 Duyarlılık a/a+c Özgüllük d/b+d %90 %99
Performans Altın Standart (+) (-) Araştırılan Test (+) a b (-) c d Duyarlılık a/a+c Özgüllük d/b+d LR (+) = duyarlılık / (1-özgüllük) LR (-) = (1- duyarlılık) / özgüllük
Fagan Nomogramı Tanı koydurur! LR(+) LR(-) Test Öncesi Olasılık Olabilirlik Oranı Tanıyı dışlar! Test Sonrası Olasılık
Etkileri Tanı stratejisi Tedavi stratejisi Komplikasyonların engellenmesi
Deneyimli personel Etkileri Personelin harcadığı zaman Ekipman ve fiziksel alan Kullanılan diğer kaynaklar (Elektrik) Örnek ve testleri saklama koşulları Teste erişim, dağıtım, teknik servis Hastanede yatma süresi
Etkinlik Test maliyeti Geri ödeme koşulları Testin karar vermeye katkısı Testin hastaya sağladığı yararlar Testin topluma sağladığı yararlar
Kanıta Dayalı Uygulamalar Sorun Soru oluşturma Tarama Eleştirel değerbiçme Uygulama Gözden geçirme
Eleştirel Değerbiçme Geçerlilik Çalışmanın tasarımı uygun mu? Önemlilik Test sonuçları tanı koyma/dışlamaya yardımcı mı? Uygulanabilirlik Bizim hasta grubumuzda kullanılabilir mi?
Geçerlilik Altın standart tüm olgulara uygulanmış mı? Bağımsız ve kör bir karşılaştırma yapılmış mı? Hasta seçimi uygun mu? Testin ayrıntıları yeterince açık yazılmış mı?
Önemlilik Duyarlılık Özgüllük Olumlu ve olumsuz öngörü değerleri (PPD, NPD) Olumlu ve olumsuz olabilirlik oranları (LHR+, LHR-)
Uygulanabilirlik Testin maliyeti uygun mu? Sonuçlar hastalarıma uygulanabilir mi? Sonuçlar hastaya yaklaşımımı değiştirecek mi? Testin sonunda hastalarım daha çok yarar görecekler mi?
DSÖ 1. Politika değiştirilmesine ihtiyacın ortaya çıkması (yeni teknolojiler ) 2. Kanıtların gözden geçirilmesi (sistematik derlemeler) 3. GRADE yaklaşımı ile uzmanlar kurulunun kanıtları değerlendirmesi 4. Taslak politika ve rehberlerin gözden geçirilmesi (Stratejik ve teknik danışma kurulu) 5. Yeni politika ve rehberlerin hazırlanması ve yaygınlaştırılması BMJ 2008: 5