Serüveni 2.ÜNİTE:ATOM VE PERİYODİK SİSTEM 1.BÖLÜM: ATOM KAVRAMININ GELİŞİMİ Kütlenin Korunumu Yasası Sabit Oranlar Yasası
KÜTLENİN KORUNUMU YASASI Antoine Laurent Lavoisier yaptığı bir deneyde ; Bir miktar kalay ve hava içeren cam balonun ağzını kapatmış ve tartmıştır. Sonra bu kapalı balonu ısıtmış Kalayın tebeşir tozuna benzer bir toza dönüştüğünü gözlemlemiştir. Kabı yeniden tartmış ve kütlenin değişmediğini gözlemlemiştir. Bu deneyler sonucunda KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU nu ortaya koymuştur. KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU:Kimyasal tepkimelerde oluşan ürünlerin kütleleri toplamı tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamına eşittir. ÖRNEK: Oda koşullarında gerçekleşen; C 6 H 12 O 6(k) 2C 2 H 5 OH (s) + 2CO 2 (g) Tepkimede 180 gram C 6 H 12 O 6(k) katısından 92 gram 2C 2 H 5 OH (s) ve 50 litre CO 2 gazının aynı koşullardaki özkütlesi kaç g/l dir. Çözüm: SABİT ORANLAR YASASI Joseph Proust tarafından ortaya konulmuştur. Bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında sabit bir oran vardır. Bileşikteki elementlerin kütlece yüzdeleri sabittir. Bileşiğin miktarının değişmesi elementler arasındaki sabit oranı değiştirmez. ÖRNEK: Ca 3 N 2 bileşiğinin sabit oranını hesaplayınız.(ca:40 N:14)
UYARI: 1- Sabit oranlar yasası BİLEŞİKLER için geçerlidir.karışımlara uygulanamaz. 2- Sabit oranlar yasası bir bileşiğin tüm örnekleri için doğrudur. 3- Sabit oran bileşikten bileşiğe farklılık gösterir. Bir bileşiğin sabit oranını bulmak için ; Bileşik Formülüne Elementlerin atom kütlelerine ihtiyaç vardır. ÖRNEK ÇALIŞMALAR 1.SORU: Sabit oranlar yasası:bir bileşikteki elementlerin arasında sabit oran vardır. Bu yasaya: I- Hava II- Petrol III- Su Yukarıdaki maddelerden hangileri örnek verilebilir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I,II,III 2.soru: 1.kap 2.kap ok 3.soru: Kapalı bir kapta yapılan deneyler aşağıdaki gibi gösterilmiştir. Deney1: Ca + S CaS Başlangıçta: 40 gr 32 gr 0 Sonuç: 0 0 72 gr Deney2: Ca + S CaS Başlangıç: 80 gr 32 gr 0 Sonuç: 40 gr 0 72 gram Bu deneylerden yararlanıldığında; I-Başlangıçtaki kütle sonuçtaki kütleye eşittir. II- Tepkimelerde kütle korunur III-Tepkimelerdeki maddeler belirli bir oranda bir araya gelir. Sonuçlarından hangilerine ulaşılır? A)Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II,III CaCO 3 Yukarıdaki terazi sisteminde 1.kapta bir miktar CaCO 3 katısı,2.kaptaki kütle ile dengededir.sistem bir süre ısıtılınca terazinin dengesi ok yönünde bozulduğuna göre, I-Kimyasal tepkime gerçekleşmiştir. II- 1.kaptaki katı kütlesi azalmıştır. III-1.kapta gaz çıkışı olmuştur. Yargılardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 4.soru: Ağzı açık bir kapta kütlenin korunumunu deneylerle incelemek isteyen bir öğrenci ; I-KClO 3(k) KCl(k) + 3/2O 2 (g) II- CaO(k) + CO 2 (g) CaCO 3 (k) III-Fe 2 O 3 (k) 2Fe(k) + 3/2O 2 (g) Yukarıda verilen tepkimelerden hangilerini kullanamaz? A)YalnızI B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III
SABİT ORANLAR YASASI 1.TEST 1.SORU: CaS bileşiğinde kütlece birleşme oranı 5/4 tür.30 gram Ca ile 40 gram S tepkimeye girdiğinde kaç gr CaS oluşur? A) 90 B) 54 C) 46 D) 30 E) 40 CaI 2 bileşiğinde kütle oran 5/32 dir.10 gram Ca ile 32 gram I 2 kullanılarak en çok kaç gram CaI 2 elde edilir? A)37 B)42 C) 27 D) 17 E) 32 2.soru: X 3 Y 2 bileşiğinde X/Y kütle oranı 6/7 dir.buna göre 3,9 gram bileşikte kaç gr X bulunur? A)2,1 B) 1,8 C) 18 D) 21 E) 1,3 Kütlece birleşme oranı X/Y= 3/5 olan XY bileşiğinden 56gram elde etmek için kaç gr X kullanılmalıdır? A) 35 B) 21 C) 24 D) 40 E) 64 3.soru: X kütlesi 14 7 Y kütlesi 2 4 7,2 gram bileşikte kaç gram Y vardır? A)5,6 B) 1,6 C) 4,0 D) 2,8 E) 3,2 4 2 X kütlesi Y kütlesi 12 2 4 42 gram bileşikte kaç gram Y vardır? A)6 B) 12 C) 36 D) 48 E)54
4.SORU: N 2 O 5 Bileşiğinde kütlece birleşme oranı 7/20 dir.eşit kütlede N 2 ve O 2 elementlerinin tam verimli tepkimesinden 5,4 gram N 2 O 5 bileşiği elde edildiğine göre hangi elementten kaç gram artar? A)2,6 gr N 2 B) 2,6 gr O 2 C) 1,4 gr N 2 D) 1,4 gr O 2 E) 3,6 gr N 2 X ve Y 2 elementlerinden oluşan XY 3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı 2/3 tür.eşit kütlede X ve Y 2 den en fazla 60 gram XY 3 bileşiği oluştuğuna göre hangi elementten kaç gr artar? A)12gr Y 2 B) 24 gr N 2 C) 12 gr X D) 24 gr X E) 36 gr N 2 5.soru: Al 2 S 3 bileşiğinin %36sı Al içeriyor.20 gr Al ve 32 gr S elementinin tepkimesinden hangi elementten kaç gr artar? A)2 gr S B) 18 gr Al C) 18 gr S D) 2 gr Al E) 32 grs X 2 Y 3 bileşiğinde %70 X bulunmaktadır.35 gr X ile 19 gr Y nin tepkimesinden hangi elementten kaç gr artar? A) 4 gr X B) 4 gr Y C) 15 gr X D) 15 gr Y E) 17 gr Y 6.soru: XY bileşiğinde m x /m y =7/6 dır.eşit kütlede X ve Y nin tepkimesinden hangi elementten % kaçı artar? A)50/3 B) 100/7 C) 50/7 D)100/3 E) 25/3 CaO bileşiğinde kütle oran 5/2 dir.eşit kütle alındığında hangi elementten % kaçı artar? A)60 B) 30 C)40 D) 75 E) 45
7.soru: 4 gram S ile bir miktar O 2 gazının tam verimli tepkimesinden 10 gram SO 3 gazı oluşurken 4 gram O 2 gazı artmaktadır.başlangıçtaki O 2 gazı kaç gr? A) 10 B) 8 C) 7 D) 9 E) 3 SORU: X 3 Y 8 Bileşiğinde X ve Y nin kütlece birleşme oranı 9/2 dir.10 gr Y ile bir miktar X birleşerek X 3 Y 8 oluştuğunda 5 gr X artmaktadır.başlangıçta alınan X in kütlesi kaç grdır? A) 55 B) 45 C) 50 D) 40 E) 30 8.soru: X 2 S bileşiğinin kütlece %80 X vardır.buna göre X in atom kütlesini bulunuz(s:32) A) 35 B) 42 C) 128 D) 64 E)64 X 3 N 2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı 30/7 dir.buna göre X elementinin atom kütlesini bulunuz?(n:14) A) 20 B) 40 C) 28 D) 60 E) 64 9.soru: X 2 Y 3 bileşiğinde kütlece %70 X elementi vardır.xin atom kütlesinin Y nin atom kütlesine oranı kaçtır? A)7/3 B) 7/4 C) 7/2 D) 7/5 E) 7/1 XO 3 bileşiğinin 2 gramında 0,8 gr X elementi bulunduğuna göre X in atom kütlesinin O nin atom kütlesine oranı kaçtır? A)2/3 B)2/1 C) 2/5 D)3/2 E)3/1
kütle 10 10.soru: 4 X kütle 28 SORU: Y zaman 16 Y X ve Y den oluşan bir bileşikte X ve Y kütlelerinin zamanla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir. X ve Y nin atom kütleleri arasında X/Y=2/1 oranı olduğuna göre bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir? A)3/4 B) 3/2 C) 4/3 D) 4/1 E) 3/1 X zaman X ve Y elementlerinin reaksiyonundan X 2 Y 3 bileşiğinin oluşmasına ilişkin grafik yukarıdaki gibidir. Buna göre; I-Bileşiğin kütlece %70 X vardır II- Oluşan bileşik 40 grdır III-Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir. Yargılardan hangileri doğrudur? A)Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 11.soru: 20 gram X 2 Y 3 bileşiğinin 6 gramı Y dir. Buna göre X 3 Y 4 bileşiğinin kütlece birleşme oranı kaçtır? A)21/4 B) 21/2 C) 14/3 D) 14/5 E) 21/8 XY 3 bileşiğinin kütlece birleşme oranı m x /m y =2/3 ise X 2 Y 5 bileşiğinin kütlece birleşme oranı m x /m y kaçtır? A)1/2 B) 1/3 C) 2/3 D) 3/5 E) 4/5
12.soru: XY 2 bileşiğinin kütlece birleşme oranı X/Y=3/8 dir.x 2 Y 3 bileşiğinden 9 gr elde etmek için eşit kütlelerde X vey kullanılırsa hangi maddeden kaç gr artar? a)3 gr Y b)6 gr Y C) 3 gr X d) 8 gr X e) 12 gr X X 2 Y 6 bileşiğinde X/Y kütle oranı 4/1 dir.x 3 Y 4 bileşiğinden 20 gr elde etmek için eşit kütlede X ve Y kullanılırsa hangi maddeden kaç gr artar? A)16 gr X B) 18 gry C) 18 gr X D) 16 gr Y E) 9 gr X 13.soru:X 2 Y 3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı 7/12 dir.xy n bileşiğinde kütlece birleşme oranı 7/16 olduğuna göre n sayısı kaçtır? a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5 X 2 Y 3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı 7/3 tür.x 3 Y n bileşiğinin kütlece birleşme oranı 21/8 olduğuna göre n sayısı kaçtır? A)2 B)4 C)5 C) 1 D) 8 E)7 14.soru: Bileşik Kütlesi Bileşik Kütlesi 20 17 X kütlesi 12 18 Bileşiğin formülünü bulunuz(x:24 Y:16) A)XY B) X 2 Y 3 C) XY 3 D) X 3 Y E) X 3 Y 2 9 15 X kütlesi Bileşiğin formülünü bulunuz(x:27 Y:16) A)XY B) X 2 Y 3 C) XY 3 D) X 3 Y E) X 3 Y 2