EV HEMODİYALİZİ MEDİKAL VE TEKNİK SORUNLAR Sibel Çavuşoğlu Atıl ÖZEL FMC İZMİR EGE NEFROLOJİ DİYALİZ MERKEZİ
MEDİKAL PROBLEMLER Tüm tıbbi tedavilerde olduğu gibi hemodiyaliz sırasında da bazen komplikasyonlar olabilir. Ancak bu komplikasyonlar ev diyalizi sırasında çok daha nadir görülmektedir.
EV DİYALİZİNDE DAMAR YOLU Damar erişim yolu, hastanın hayat yoludur. Hemodiyaliz hastasında fistül, greft ve kateter olmak üzere üç ana damar erişim yolu mevcuttur. Ev diyaliz hastalarımızın %60 ı fistül, %30 u kateter ve %10 u greft kullanmaktadır.
EV DİYALİZİNDE DAMAR YOLU Fistüllü hastalarda button hole,bölgesel ve ip merdiven iğne girişim teknikleri kullanılır. Button hole tekniğinde iğne girişimi her defasında aynı giriş deliğinden,aynı açı ve derinlikle yapılır. İp merdiven tekniğinde ise iğne girişimi bir önceki iğne girişim yerinin 1 cm altından veya üstünden yapılır. Fistül kullanan hastaların; %57 si button-hole, %34 ü ipmerdiven yöntemi ile, %9 u ise bölgesel girişim yapmaktadır.
DAMAR YOLU SORUNLARI Fistül ve greft kullanımı; İğnenin damara yerleştirilememesi İğnenin damardan çıkması Arter veya vende damar şişmesi Kateterde; Arter veya ven lümeninden yeterli kan gelmemesi Damara iğne girişiminde başarılı olunmazsa bir kez daha denenip sorun çözülemezse hemşire ile iletişim kurulur. Damar şişmesi durumunda diyaliz sonlandırılır. Kateterde yeterli kan gelmemesi durumunda hemşire ile iletişim kurularak gerekirse hemşire gözetiminde bir seans planlanır.
DAMAR YOLU SORUNLARI AVF Hastaları Evde Hemodiyaliz (N:136) Merkezde Hemodiyaliz (n:106; ABD) AVF Revizyonu (n/100 hasta yılı) 11 43 Yeni AVF Açılması (n/100 hasta yılı) 4 17 Tablo 1- Merkez ve ev hemodiyalizi hastalarının AVF komplikasyonlarının karşılaştırılması edtnaerca-conference2014 ABSTRACT EVALUATION RESULTS Abstract Acceptance - Oral presentation Is home haemodialysis associated with reduced vascular access complications?
DAMAR YOLU SORUNLARI * Araştırma kapsamına aldığımız hastalarda damar erişim yolu komplikasyonları ile sosyo-demografik özellikler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır. Kelvin ve arkadaşlarının çalışmasında da aynı sonuç bildirilmektedir. Kelvin ve ark.(2004). Long Term Survival of Arteriovenous Fistulas in Home Hemodialysis Patients. Kidney International65. 1890-1896 Suri ve ark.(2013). Risk of Vascular Access Complications with Frequent Hemodialysis. J Am Soc Nephrol 24. 498-505
DİYALİZ SIRASINDA YAŞANABİLECEK SORUNLAR Hipotansiyon Kramp Pıhtılaşma Kaşıntı Ateş titreme Hava embolisi Kan kaçağı Hemoliz Alarmlar
Diyaliz sırasında yaşanabilecek sorunlar Hipotansiyon Kramp Düşük pompa kullanımı ve uzun diyaliz yapılması nedeniyle merkez diyalizine oranla daha nadir karşılaşılır. Hastalar eğitim sırasında nasıl müdahale edeceklerini uygulamalı olarak öğrenirler.
Diyaliz sırasında yaşanabilecek sorunlar Ev Hemodiyalizi (n:59) Merkez Hemodiyalizi (n:453) Hipotansiyon (n/1000 hasta seansı) 5,7 16,5 Kramp (n/1000 hasta seansı) 4,5 12,4 Bu çalışmanın sonucunda intradiyalitik hipotansiyon ev hemodiyalizinde merkeze göre %65 daha az görülmüştür.kas krampları ev hemodiyalizinde merkeze oranla %63 daha az dır. Ercan Ok un 2011 yılındaki çalışmasında da merkezde gece diyaliz uygulayan hastaların intradiyalitik hipotansiyon atakları standart hemodiyalize göre % 68 oranında daha az görülmüştür. edtnaerca-conference2014 ABSTRACT EVALUATION RESULTS Abstract Acceptance - Poster presentation Intradialytic complications in extended home haemodialysis
Diyaliz sırasında yaşanabilecek sorunlar PIHTILAŞMA Ev Hemodiyalizi (n:59) Merkez Hemodiyalizi (n:453) AV setlerde Pıhtılaşma 5,5 5,3 (n/1000 hasta seansı) AV setlerde pıhtılaşma sıklığı ise merkezle benzerdir.
Diyaliz sırasında yaşanabilecek sorunlar Hava embolisi - Hemoliz - Kan Kaçağı Teknik olarak olma olasılığı olan fakat pratikte nadir karşılaşılabilecek komplikasyonlardır. Hastalar her biriyle ilgili eğitim alırlar. Bunlardan herhangi biriyle karşılaşıldığında diyaliz sonlandırılır.
Diyaliz sırasında yaşanabilecek sorunlar ALARMLAR Hastanın eğitimi devam ederken her türlü alarm ve çözüm yolları uygulamalı olarak gösterilir. Hasta düzeltemediği sorunda merkeziyle iletişim kurar. Sorunların hemen hemen hepsi telefonla yönlendirilerek düzeltilebilmektedir. Hastaların ev hemodiyaliz tedavisinin ilk aylarında hemşireyi arama sıklığı ortalama 5/ay dolayındadır. Üçüncü aydan sonra arama sıklığı giderek azalmaktadır.
TEKNİK PROBLEMLER Su sistemi Hemodiyaliz makinesi Elektrik ve su kesintisi Yaşanan sorunların; %25 i teknisyenle telefonda konuşularak %25 i teknisyenin giderek müdahalesi ile %50 si teknik servis tarafından çözümlenmektedir.
SU SİSTEMİ Her seans öncesi su sisteminde sertlik,klor,ph ölçümü ve iletkenlik kontrolü yapılır. Sertlik değeri 0 Klor <0,1 Ph 6,5-8,5 İletkenlik 25 us Herhangi bir parametrede uygunsuzluk varsa teknisyen ile iletişime geçilir. Gerekli yönlendirmeyle sorun telefonla giderilmeye çalışılır. Sorun çözülemezse seans sonlandırılarak teknik servis yönlendirilir.
HEMODİYALİZ MAKİNESİ Makine her seans öncesi T1 testi ile tüm aksamlarını kontrol eder. Herhangi bir sorun varsa test tamamlanamaz. Test geçilemezse teknisyen ile görüşülür. Gerekirse teknik servis yönlendirilir.
ELEKTRİK VE SU KESİNTİSİ Elektrik kesintisi; Hemodiyaliz makinesinin 30 dakikalık bataryası mevcuttur. Bu süre içerisinde elektrik gelirse tedavi devam ettirilir. Uzun sürecekse tedavi sonlandırılır. Su kesintisi; Kesinti süresi öğrenilerek uzun sürecekse tedavi sonlandırılır.