İÇİNDEKİLER TABLO LİSTESİ... Xİ GİRİŞ... 1 DENİZ YOLU TAŞIMACILIĞI... 7 1.1. Deniz Yolu Taşımacılığının Genel Özellikleri... 7 1.2. Dünya Ticaretinde Deniz Yolu Taşımacılığı ve Dünya Deniz Ticaret Hacminin Gelişimi... 10 1.3. Türkiye'de Deniz Yolu Taşımacılığı ve Türk Deniz Ticaret Filosunun Analizi... 12 1.4. Deniz Yolu Taşımacılık Türleri... 14 1.4.1. Hitap Edilen Alana Göre Deniz Yolu Taşımacılığı Türü... 14 1.4.2. Hizmetin Sürekliliğine Göre Deniz Yolu Taşımacılığı Türleri... 15 1.4.3. Taşınan Yükün Türüne Göre Deniz Yolu Taşımacılığı Türleri... 15 1.5. Deniz Yolu Taşımacılığında Yük ve Gemi Türleri... 17 1.5.1. Deniz Yolu Taşımacılığında Yük Türleri... 17 1.5.2. Deniz Yolu Taşımacılığında Gemi Türleri... 18 1.6. Navlun Piyasaları... 22 1.7. Sigorta, Uluslararası Denizcilik Örgütü, Klas Kuruluşları... 24 1.7.1. Sigorta... 24 1.7.1.1. Tekne ve Makine Sigortası... 25 1.7.1.2. Koruma ve Tazmin Sigortası... 26 1.7.1.3. Yük Sigortası ve Risk... 27 1.7.2. Uluslararası Denizcilik Örgütü... 29 1.7.3. Klas Kuruluşları... 30 GEMİ İŞLETMECİLİĞİ... 31 2.1. Gemi Kiralama ve Ticari Operasyon... 32 2.1.1. Gemi Kiralama... 33 2.1.1.1. Brokerlık ve Gemi Kiralama Süreci... 33 2.1.1.2. Sefer Maliyeti... 35 2.1.2. Gemi Ticari Operasyon Süreci... 37 2.1.2.1. Operasyonda Yapılacak İşlemler... 37 2.1.2.2. Zaman Sayım Hesapları... 39 2.2. Kira Sözleşmeleri ve Yük ile İlgili Evraklar... 41 v
2.2.1. Kira Sözleşmeleri... 41 2.2.1.1. Çıplak Gemi Sözleşmesi... 42 2.2.1.2. Zaman Sözleşmesi... 43 2.2.1.3. Sefer Kiralama Sözleşmesi... 44 2.2.2. Yük ile İlgili Evraklar... 45 2.2.2.1. Konşimento... 45 2.2.2.2. Yükleme Talimatı... 48 2.2.2.3. Teslim Talimatı... 48 2.2.2.4. Kaptan Makbuzu... 48 2.2.2.5. Manifesto... 49 TÜRKİYE'DE KURU YÜK TAŞIMACILIĞINDA GEMİ İŞLETMECİLİĞİ SORUNLARININ TESPİTİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ... 51 3.1. Araştırmanın Amacı, Önemi ve Sınırlılıkları... 51 3.2. Araştırmanın Yöntemi... 52 3.3. Yapılandırılmış Görüşmelerde Sorulan Sorular... 53 3.4. Yapılandırılmış Görüşmede Katılımcıların Sorulara Verdikleri Yanıtlar... 54 3.4.1. Katılımcıların Birinci Grupta Kuru Yük Taşımacılığında Ticari Olarak Gemi İşletmeciliğinin Temel Sorunları Hakkındaki Sorulara Verdikleri Yanıtlar... 54 3.4.2. Katılımcıların İkinci Grupta Kuru Yük Taşımacılığında Gemi İşletmeciliği ile İlgili Sektörde Yaşanılan Genel Sorunlar Hakkındaki Sorulara Verdikleri Yanıtlar... 58 3.5.Yapılandırılmış Görüşmelerin Değerlendirilmesi... 61 3.6. Kuru Yük Taşımacılığında Sefer Esasıyla Gemi Kiralamada, Ticari Olarak Gemi İşletmeciliğinde, En Sık Rastlanan Sorunların Tespiti ve Çözüm Önerilerini Belirlemeye Yönelik Bir Alt Araştırma... 64 3.6.1. Katılımcılara Sorulan Sorular ve Verdikleri Yanıtlar... 64 3.6.2. Katılımcıların Verdikleri Yanıtların Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri... 70 3.7. Türkiye de Deniz Yolu Taşımacılığının Değerlendirilmesi... 74 ÖRNEK OLAY ANALİZİ... 79 4.1. Örnek Olay Analizinin Oluşturulması... 79 4.2. Örnek Olay Analizi... 80 4.2.1. Gemi Bağlantısı... 80 4.2.1.1. Mv Dina Teknik Özellikleri... 80 vi
4.2.1.2. Yük Teklifi... 82 4.2.1.3. Yükleme Limanına Ait Liman Masrafı... 82 4.2.1.4. Boşaltma Limanına Ait Liman Masrafı... 82 4.2.1.5. Sefer Maliyet Hesabı... 83 4.2.1.6. Armatörün Taşıma Şartları... 86 4.2.1.7. Kiracının İlk Karşı Teklifi... 90 4.2.1.8. Armatörün İlk Karşı Teklifi... 95 4.2.1.9. Kiracının İkinci Karşı Teklifi... 97 4.2.1.10. Armatörün, Kiracının İkinci Karşı Teklifine Teyidi... 97 4.2.1.11.Bağlantının Şartlarının Tekrarı (Recap)... 97 4.2.1.12. Nihai Teyit... 105 4.2.2. Gemi Operasyon... 105 4.2.2.1. Kira Sözleşmesi... 105 4.2.2.2. Acente Nominasyonu... 132 4.2.2.3. Sefer Talimatı... 132 4.2.2.4. Yükleme Limanı İhbarının Verilmesi... 134 4.2.2.5. Yükleme Limanı Hazırlık Mektubu... 134 4.2.2.6. Yükleme Limanı Acentesi Tarafından Düzenlenen Evraklar... 134 4.2.2.7. Yükleme Limanı Zaman Sayım Hesabı... 135 4.2.2.8. Temiz Konşimento Verilebilmesi İçin Garanti Mektubu... 136 4.2.2.9. Navlun Faturası... 137 4.2.2.10. Boşaltma Limanı İhbarının Verilmesi... 137 4.2.2.11. Boşaltma Limanında Orijinal Konşimento İbraz Edilememesi Durumunda Yükün Boşaltılması ve Teslimi İçin Verilen Garanti Mektubu... 137 4.2.2.12. Boşaltma Limanı Hazırlık Mektubu... 138 4.2.2.13. Boşaltma Limanı Olaylar Çizelgesi... 138 4.2.2.14. Boşaltma Limanı Zaman Sayım Hesabı... 138 4.2.2.15. Zaman Sayım Hesabı Neticesinin Bildirilmesi... 140 DEMURAJ VE DİSPEÇ HESABI UYGULAMALARI... 141 KAYNAKLAR... 159 EKLER... 163 Ek 1: Çıplak Gemi Kiralamada Sıklıkla Kullanılan Kira Sözleşmesi Örneği... 164 Ek 2: Zaman Esasıyla Gemi Kiralamada Sıklıkla Kullanılan Kira Sözleşmesi Örneği... 176 vii
Ek 3: Kuru Yük Taşımacılığında Gemi İşletmeciliğinin Temel Sorunları Hakkındaki Sorular... 188 Ek 4: Kuru Yük Taşımacılığında Gemi İşletmeciliği ile İlgili Sektörde Genel Olarak Yaşanılan Sorunlar Hakkındaki Sorular... 189 Ek 5: Kuru Yük Taşımacılığında Sefer Esasıyla Gemi Kiralamada, Ticari Olarak Gemi İşletmeciliğinde, En Sık Rastlanan Sorunların Tespiti ve Çözüm Önerilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırmanın Soruları... 190 Ek 6.1: Ambar Temizliği Sorununa İlişkin Uluslararası Gemi İşletmeciliği Firmalarının İngilizce Örneği... 192 Ek 6.2: Sayılabilecek Yüklerde Eksik Boşaltma Sorununa İlişkin Uluslararası Gemi İşletmeciliği Firmalarının İngilizce Örneği... 193 Ek 6.3: Dökme Yüklerde Eksik Boşaltma Sorununa İlişkin İngilizce Örneği... 195 Ek 6.4: Kirli Yüke Temiz Yüklendi İbareli Konşimento Verilmesi Durumunda İngilizce Örneği... 196 Ek 6.5: Orijinal Konşimentosuz Yük Teslimi Durumunda İngilizce Örneği... 197 Ek 6.6: Yükleme Evrakları Beklenmesi Sorununa İlişkin İngilizce Örneği... 198 Ek 6.7: Buzlanmadan Dolayı Oluşabilecek Zaman Kaybı ve Maliyet Artışı Durumunda Uluslararası Gemi İşletmeciliği Firmalarının Bağlantılarında Sıklıkla Kabul Ettikleri Ek Maddenin İngilizce Örneği... 199 Ek 7.1: Yükleme Limanına Ait Geçici Liman Giderleri... 200 Ek 7.2: Boşaltma Limanına Ait Geçici Liman Giderleri... 201 Ek 7.3: Gencon Kira Sözleşmesi (İngilizcesi)... 202 Ek 7.4: Yükleme Limanı Hazırlık Mektubu... 206 Ek 7.5: İkinci Kaptan Makbuzu... 207 Ek 7.6: Manifesto... 208 viii
Ek 7.7: Konşimento... 209 Ek 7.8: Yükleme Limanı Olaylar Çizelgesi... 210 Ek 7.9: Temiz Konşimento Verilebilmesi İçin Garanti Mektubu... 211 Ek 7.10: Boşaltma Limanında Orijinal Konşimento İbraz Edilememesi Durumunda Yükün Boşaltılması ve Teslimi İçin Verilen Garanti Mektubu... 212 Ek 7.11: Boşaltma Limanı Hazırlık Mektubu... 213 Ek 7.12: Boşaltma Limanı Olaylar Çizelgesi... 214 Ek 8.1: Deuraj-Dispeç Hesapları 1. Uygulamaya İlişkin Hazırlık Mektubu ile Olaylar Çizelgesi... 215 Ek 8.2: Demuraj-Dispeç Hesapları 2. Uygulamaya İlişkin Hazırlık Mektubu ile Olaylar Çizelgesi... 217 Ek 8.3: Demuraj-Dispeç Hesapları 3.Uygulamaya İlişkin Hazırlık Mektubu ile Olaylar Çizelgesi... 219 Ek 8.4a: Demuraj-Dispeç Hesapları 4. Uygulamanın 1. Boşaltma Limanına İlişkin Hazırlık Mektubu ile Olaylar Çizelgesi... 221 Ek 8.4b: Demuraj-Dispeç Hesapları 4. Uygulamanın 2. Boşaltma Limanına İlişkin Hazırlık Mektubu ile Olaylar Çizelgesi... 225 Ek 9: Gemi Bağlantısı ve Operasyonunda Kullanılan Başlıca Kısaltmalar... 230 Ek 10: Deniz Yolu Taşımacılığında Kullanılan Başlıca Kavramlar... 238 Ek 10.1: Genel Kavramlar... 238 Ek 10.2: Navlun ve Yükleme Boşaltma ile İlgili Kavramlar... 239 Ek 10.3: Demuraj-Dispeç Hesapların ile İlgili Kavramlar... 240 ix