Sayfa1 Siyasi İstikrar İndeksi (Sİİ) Referans No: 130404 Şanlı Urfa-Habur Otoyolu Siyasi iktidar, önceden planladığı ve açıkladığı üzere Doğu ve G.Doğuda hacimli etkide otoyol/bölünmüş yol inşa etmekte, edecektir. Bölgede mevcut bölünmüş yolların uzunluk-genişlikleri kadar kaliteleri/sağlamlıkları, güvenlik sahasında neticeyi etkileyicidir. Diyarbakır-Mardin yolu gibi ana arterlerde dahi arka arkaya mayınlama yapılabilmiştir. Nusaybin de halen görev yapan polislerimizin servis otobüsü Diyarbakır yolunda bombalanmıştır. Van çevresindeki yenigüçlü yollarımız saldırıya uğrayabilmiştir. Kuzey Irak la hedeflenen yeni-güncel siyasi ve ekonomik mimariyse Habur-İpek Yolu güvenliğinin önemini artırmıştır. Habur yolunun Ocak.2016 da tıkanması, ülke toplam ihracat parametrelerini bozabilmiştir. Ekonomi Bakanı Elitaş, maliyeti 1 milyar USD olarak açıklamıştır. Cizre meskûn mahal çatışmalarında mevcut bölünmüş yol, mahalleri fiziki düzeyde keserek güvenlik kuvvetlerine dolaylı destek vermişti. Bölgede daha önce önemle izlendiğini naklettiğimiz; askerî kapasiteyi yukarı sıçratan Şırnak-Van yolu, sınır hattına paralel güvenlik yolları hatırdadır. Siyasi iktidar yol/otoyol planlamaları, süren meskûn mahal çatışmalarında ek parametredendir. Meskûn mahal çatışmalarında yol varlığı, nitelikleri, kritik parametreden olup izlemededir. Aşağıda ilk resimde Doğu ve G. Doğuda planlanan Batı-Doğu istikametli üç ana otoyol nakledilmiştir.
Sayfa2 PKK nın da yol planlaması mevcut, eylemlerdeki sistematikleşme (Temmuz-Ekim2015) nakledilmişti. Mor çizgiler, PKK yol kesme eylemleridir.
Sayfa3 Aşağıda nakledilen resim, bölgede bölünmüş yolları göstermektedir. Naklin sebebi bölgedeki yol varlığını nakilden başka, havaalanları ve il merkezlerine yakınlıkları, sınır hattına makul mesafeyi, baraj inşalarını destekledikleri, askerî hareketleri kolaylaştırdıkları, nispi dengeli dağılımı göstermektir. Bölgede mevcut bölünmüş yollar, üstlendikleri trafiğe nazaran fazlasıyla yeterlidir. İstisnası Habur a yaklaştıkça sınır kapısında beklemeden kaynaklanan sıkıntılardır ki bu yol planlama/inşasını değil hat-merkez güncellemeyi icap ettiricidir. Misalen; Şırnak ta binlerce bina yıkıma uğramışken şehirde doğalgaz boru hattı döşeme gayreti absürt, borular satın alınmıştır. Şırnak tan geçecek doğalgaz hat inşası da, soru işaretidir. Yine misalen; Şırnak İl Özel İdaresi, Habur da 230 adet lojman inşa ettirecek, ihaleye çıkmıştır. Şırnak yıkım halindeyken gümrük-saha lojmanı inşa edildiğine göre idaredeki panik, odaklanan husus, kamu hizmetini güncelleme yetenekleri ortadadır! Kastedilen, siyasi iktidarın otoyol inşa planlamalarının süren meskûn mahal çatışmalarına göre revize edilme ve ertelenme gerekleridir.
Sayfa4 Meskûn mahal çatışmaları ortamında mevcut alt yapı-kamu tesisleri korunamazken yenisini inşanın maksadı, çok çok geniş sahada muazzam dağınık halde inşa alan/tesisleriyle yol açacağı güvenlik yüklerinin nasıl izale edilecekleri, izah edilmelidir. Buna rağmen siyaset kurumu talimatıyla idare, Ş. Urfa-Habur otoyol ihale sürecini devam ettirmektedir. Güvenlik tesis edilmeden otoyol inşası makul değildir. Şırnak-Van yolunun yarım kaldığını, Şırnak-Cizre yeni yolunun açılamadığını hatrlatalım. Aşağıda nakledilen resim bölgede planlanan Ş. Urfa-Habur otoyol inşasına dairdir. Uzunluğu 454 km dir. Nakledilen resimdeki gibi yol inşa edilecek güzergah ve merkezler, bölünmüş yollardaki merkezlerden bir miktar farklı/kaymış haldedir. Planlanan otoyol; Ş. Urfa merkezden Siverek e, Diyarbakır merkezden Bağlar ve Çınar a, Mardin merkezden Kızıltepe ve Derik e, Nusaybin e, İdil den Cizre ve Silopi ye (Habur a) şeklinde güzergahtadır. Planlanan otoyolun yukarıdaki son resim detaylandırılarak bakıldığında yayılacağı inşa sahası, bunların dağ-tepe sair erişimi, güvenlik planlamasını ağır güçleştiricidir. Yol için ayrılacak güvenlik
Sayfa5 kaynakları yürütülen meskûn mahal çatışmaları için dahi yetmemekte, fasıl daha ileri götürülmeyecektir. Planlanan otoyolun gerekliliği tartışma konusu değil, muhakkak öyledir ancak kamu hizmet üretiminde zamanlama/öncelik hayatidir. Planlanan otoyolun önceden tesisi halindeyse güvenlik parametrelerini destekleyeceği açık husustan olup, raporun ana fikrini teyit etmektedir. Planlanan otoyol, mevcut güvenlik parametreleriyle ikaz edildiği üzere çelişiktir. İhale ertelenmelidir. Saygılarımızla, Bu raporun barındırdığı ya da dayandığı bilgiler yazarlarının doğru ve güvenilir olduğuna inandığı kaynaklardan alınmış ve akademik denetime tabi tutulmuştur. Bununla birlikte üçüncü şahıslardan alınan hiçbir bilginin doğruluğu ve tamlığı bağımsız olarak onaylanmamış buna dair bir garanti verilmemiştir. Rapordaki ifadeler geleceğe dair güncel beklentiler temin edebilir ve doğrudan güncel veya tarihi bir gerçeğe ilişkin olmayan herhangi bir beyan içerebilir. İşbu ifadeler bilinen / bilinmeyen riskler, tereddüt ve kapsamlı olarak belirtilmemiş başka faktörler içerebilir. Bu rapora katkıda bulunanlar sürekli değişen bir çevrede faaliyet gösterdiğinden devamlı yeni risklerin ortaya çıkması doğaldır. Okuyucu bu ifadelere aşırı bir güven sergileyerek yatırım ya da ticari bir işlem yapmamaları için uyarılmaktadır. Raporun hazırlanmasına katkıda bulunanlar yeni bir bilginin doğuracağı sonucu müteakiben hiçbir ifade üzerinde halka açık bir güncelleme yapma zorunluluğu taşımaz. Raporu yazanlar bu bilgilerin kullanımına bağlı doğacak hiçbir zarar yahut kayıptan hiçbir şekilde sorumlu tutulamazlar. Tüm hakları saklıdır. Bu raporun hiçbir parçası fotokopi, kayıt, bilgi depolama ve yeniden kullanımı mümkün kılacak araç / sistem dâhil olmak üzere alıntı yapılamaz, yeniden yayınlanamaz.