ĐDARE HUKUKU DERSĐ (2010-2011 GÜZ DÖNEMĐ YILSONU SINAVI) DOĞRULAMA SORULARI 1- Yerel idarelerin tümü kamu tüzel kişiliğine sahiptir. D 2- Đl özel idarelerinin kurulması illerinkinden farklı bir kanunla olur. Bu sebeple sonradan kurulan birkaç ilde henüz il özel idareleri kurulamamıştır. Y AÇIKLAMA: Đl özel idareleri, illerin kurulmasına dair kanunla gerçekleşir; farklı bir kanuna ihtiyaç yoktur. Bu sebeple il varsa il özel idaresi kendiliğinden vardır. 5302 sayılı Đl Özel Đdaresi Kanunu, m. 4. 3- Belediye encümeni, belediyenin karar alma organıdır; icrai bir yetkisi yoktur. Y AÇIKLAMA: Belediye Encümeninin kimi konularda karar alma yetkisi olmakla birlikte belediyenin asıl karar alma organı belediye meclisidir. Belediye encümenin görevi, belediye meclisi tarafından alınan kararları uygulamaktır. Ayrıca 5393 sayılı Belediye Kanunun 34. Maddesinde encümene icrai görevler verilmiştir. 4- Kamu kurumlarının kendilerine ait bütçe ve malvarlığı olmasına, kamu kurumlarının mali özerkliği denir. D 5- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının sadece mesleği temsil görevi bulunmaktadır. Bu mesleklerle ilgili düzenleme, denetleme ve disiplin yetkileri idari üst kurullar tarafından yerine getirilmektedir. Y AÇIKLAMA: Kamu Kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görevi sadece mesleği temsil etmek değil; aynı zamanda mesleğin yürütülmesine ilişkin düzenleme, mesleğin yürütülmesini denetleme ve üyeleri üzerinde disiplin yetkisini kullanmaktır. 6- Đdarenin her türlü hukuki eylem ve işlemi bir idari işlemdir. Y AÇIKLAMA: Đdarenin her türlü hukuki eylem ve işlemi idari işlem değildir. Nitekim idarenin yapmış olduğu özel hukuk işlemleri idari işlem kabul edilmez. 7- Yargının denetimi dışında kalan idari işlemlere hükümet tasarrufu adı verilir. Yargı organları bu tür işlemleri denetlemekten kaçındığı için bunlara yargı kısıntısı da denir. D 8- Bireylerin taleplerine idare tarafından otuz gün içersinde cevap verilmemesi, zımni red anlamına gelmektedir. Y AÇIKLAMA: 2577 sayılı Đdari Yargılama Usulü Kanunun 10. Maddesine göre, idarenin 60 gün içinde isteğe cevap vermemesi zımni red kabul edilmektedir. 1
9- Çocuğunu ilköğretim okuluna kaydettirtmek isteyen bir babaya Çorum Đl Nüfus Müdürlüğü tarafından ikametgah ilmühaberi verilmesi, inşai bir idari işlemdir. Y AÇIKLAMA: Đkametgah ilmühaberinin düzenlenmesi inşai (kurucu) bir işlem değil; tespit edici bir işlemdir. 10- Bireysel idari işlemlerin konusu sadece bireylerdir. Nesneler bireysel idari işlemlerin konusu olamaz. Y AÇIKLAMA: Bireysel idari işlemlerin konusu nesneler ve durumlar da olabilir. Örneğin belediyesinin park yapma kararında işlemin konusu bir birey değil, bir nesnedir. 11- Karar alma yetkisi, yetki devrinde yetkiyi devralana geçer; imza devrinde ise yetkiyi devredende kalır. D 12- Alaca Belediyesi nin almış olduğu bir kararın mahkemece hukuka aykırı bulunarak iptal edilmesi sonrası, belediyenin mahkeme kararını uygulamayarak kararında ısrarlı olması halinde negatif hukuka aykırılıktan söz edilir. D 13- Bir üniversitenin Eğitim Fakültesi Dekanlığı yönetim kurulunun almış olduğu dönemde iki vize bir final kararı, sonraki toplantıda geri alınmıştır. Rektörlüğün ikinci kararı uygun bulmayarak onaylamaması durumunda, Eğitim Fakültesi nde dönemde iki vize bir final kararı geçerliliğini sürdürür. D 14- Ankara Büyükşehir Belediyesinin Çankaya Belediyesi sınırları içinde, Çankaya Belediyesi nin görev ve yetkisinde bulunan yeşil alan düzenlemesi kararı alarak uygulaması yetki gaspına örnektir. Y AÇIKLAMA: Yukarıda verilen yetki tecavüzü ne örnektir. Bir idari makamın diğer bir idari makamın yetkili olduğu konu veya yerde işlem yapmasına yetki tecüvüzü denir. Yetki gaspı ise, idareyle ilgisi olmayan ve idare adına irade açıklamaya yetkili olmayan kimselerin yaptığı işlemlerdir. 15- Bir genel müdürün hemşerisi olan özel kalem müdürünü sırf bu yakınlığı sebebiyle daire başkanı olarak atamasında fonksiyon gaspı vardır. Y AÇIKLAMA: Yukarıda verilen yetki saptırması na örnektir. Burada kişisel amaç güdülerek yapılmış bir idari işlem vardır ve işlem amaç bakımından sakattır. Fonksiyon gaspı ise, idarenin yasama veya yürütmenin görev ve yetki alanına giren bir konuda işlem yapmasına denir. 16- Çorum Belediyesi tarafından 5 Mayıs 2012 tarihinde alınan binaların dış cephelerinin sadece beyaz renkli olabileceği kararının, bu tarihten önce oturum izni almış binalarda uygulanmamasına geçmişe etki yasağı denir. D 2
17- Kural olarak idarenin düzenleyici işlemleri kanuna dayanmak zorundadır. Ancak eşyanın tabiatından kaynaklanan sebeplerle de idarenin asli düzenleyici işlem yapabileceği kabul edilir. D 18- Temel hak ve özgürlükler sadece kanunla sınırlandırılabilir. Kanun hükmünde kararnameler normlar hiyerarşisinde kanunlarla eşdeğer olduğundan, kural olarak KHK ile temel hak ve özgürlüklerin düzenlenmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Y AÇIKLAMA: Temel hak ve özgürlükler ancak kanunla sınırlandırılabilir (Anayasa, m. 13). KHK normlar hiyerarşisinde kanuna eşdeğer sayılmakla birlikte kanun değildir. 19- Sadece Danıştay ın olumsuz görüş bildirdiği tüzüklerin Resmi Gazetede yayım zorunluluğu vardır. Diğer tüzükler Cumhurbaşkanının imzasıyla yürürlüğe girer. Y AÇIKLAMA: Danıştay ın olumsuz görüş bildirdiği tüzükler hukuk düzeninde var olamayacağından Resmi Gazete de yayımlanmazlar. Diğer taraftan bütün tüzükler ancak Resmi Gazete de yayım ile yürürlüğe girerler. 20- Kanunda idari sözleşme olarak tanımlanmamakla birlikte, taraflardan birinin kamu tüzel kişisi olduğu sözleşmelerin tümü idari sözleşme niteliğindedir. Y AÇIKLAMA: Bir sözleşmenin idari sözleşme kabul edilebilmesi için taraflardan birinin kamu tüzel kişisi olması yeterli değildir. Sözleşmenin kamu hizmeti yürütülmesine ilişkin olması veya özel hukuku aşan hükümlerin bulunması gerekir. 21-2886 sayılı Kamu Đhale Kanunu nun uygulama imkanı olmayan durumlarda 4734 sayılı Devlet Đhale Kanunu hükümleri uygulanır. Y AÇIKLAMA: Yukarıda kanun numaraları yanlış yazılmıştır. 2886 sayılı Devlet Đhale Kanunu; 4734 Kamu Đhale Kanunu olması gerekir. 22- Kamu ihalelerinde gizlilik ilkesi, ihalenin gizlice açılmasını ve ilgililer dışında kamuoyunun haberdar edilmemesini ifade etmektedir. Y AÇIKLAMA: Kamu ihalelerinde gizlilik ilkesi, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde, yaklaşık maliyet hesaplamasının ihale sonuna kadar gizli tutulmasını ifade eder. Yukarıdaki ifadenin aksine, kamu ihalelerinde saydamlık ilkesi hâkimdir. 23- Kamu hizmetinin bir kamu tüzel kişisi veya onun denetim ve gözetimi altında özel hukuk kişilerine yaptırılması, kamu hizmetinin maddi şartını oluşturur. Y AÇIKLAMA: Kamu hizmetinin bir kamu tüzel kişisi veya onun denetim ve gözetimi altında özel hukuk kişilerine yaptırılması, kamu hizmetinin organik şartını oluşturur. 24- Kızılırmak nehri üzerinde yapılacak olan bir baraj ihalesini alan firmanın, ihalenin hemen sonrasında petrol fiyatlarının üç katına çıkması üzerine, uğradığı zararın farkını idareden talep etmesi fedüprens teorisinin bir sonucudur. Y AÇIKLAMA: Yukarıda verilen örnek öngörmezlik teorisi ne örnektir. 3
25- Bütün özel ve tüzel kişilerin kamu hizmetlerinden eşit şekilde yararlanmasına, kamu hizmetlerinde tarafsızlık ilkesi denir. Y AÇIKLAMA: Bütün özel ve tüzel kişilerin kamu hizmetlerinden eşit şekilde yararlanmasına, kamu hizmetlerinde eşitlik ilkesi denir. Tarafsızlık ilkesi, kamu görevlilerinin hizmet alanlara eşit davranmasıdır. 26- Emanet usulü, kamu hizmetlerinin kamu tüzel kişilerinin gözetim ve denetiminde özel hukuk kişilerine yaptırılmasıdır. Y AÇIKLAMA: Emanet usulü, kamu hizmetlerinin bizzat kamu tüzel kişileri tarafından, kendi personel ve mali kaynaklarıyla, doğrudan doğruya işletilmesidir. 27- Kamu hizmetlerinde devamlılık ilkesi gereğince, kanunun öngördüğü durumlarda dahi kamu hizmeti kesintiye uğratılamaz. Y AÇIKLAMA: Kanunun öngördüğü durumlarda; örneğin mesai saati dışı, hafta sonu, resmi tatiller vs (sağlık, güvenlik gibi kesintisiz yapılması zorunlu olanlar hariç) kamu hizmetleri kesintiye uğrayabilir. Örneğin hafta sonu vergi dairesi çalışmaz. 28- Sokaklarda dilencilik yapılmasının yasaklanması insan onurunun korunması amacıyla yapılan bir kolluk faaliyetidir. D 29- Türk idare hukukunda idari-adli kolluk ayrımının temelinde, yapılan işin suçla ilgili olup olmaması yer almaktadır. D 30- Bir ruhsatın iptal edilmesi şeklinde uygulanan kolluk işlemiyle ilgili bir uyuşmazlık adli yargıda görülür. Y AÇIKLAMA: Đdari kolluk işlemleriyle ilgili uyuşmazlıklar idari yargıda görülür. 31- Đdari kolluk genel kolluk ve özel kolluk olmak üzere iki grupta değerlendirilir. Polis genel kolluk; özel güvenlikçiler ise özel kolluğu oluşturur. Y AÇIKLAMA: Özel güvenlikçiler özel kolluk değildir. 32- Kolluk amiri illerde il emniyet müdürü, ilçelerde ilçe emniyet müdürüdür. Y AÇIKLAMA: Kolluk amiri, illerde vali; ilçelerde kaymakamdır. 33- Anayasaya göre kamu görevlileri, memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler olmak üzere dört gruptur. Y AÇIKLAMA: Anayasanın 128. maddesinde, memurlar ve diğer kamu görevlileri olmak üzere iki grup kamu görevlisinden söz edilmektedir. Yukarıda verilen ayrım Devlet Memurları Kanununa (m. 4) aittir. 34- Valilik ve büyükelçilik istisnai memuriyetler olduğu için, bu görevlere atanmak asgari tahsil şartı ortaokul mezunu olmaktır. D 35-657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre, subaylar ve astsubaylar askerlik hizmetleri sınıfına tabidir. Y 4
AÇIKLAMA: 657 sayılı DMK nda askerlik hizmetleri sınıfı adıyla bir hizmet sınıfı sayılmamıştır. 36- Memuriyette derece dikey ilerlemeyi, kademe yatay ilerlemeyi ifade eder. D 37- Memur disiplin hukukunda kanunsuz ceza olmaz, ancak kanunsuz suç olabileceği kabul edilir. D 38- Đki defa üst üste olumsuz sicil alan bir memurun memuriyetle ilişiği kesilir. Y AÇIKLAMA: Đki defa üst üste olumsuz sicil alan bir memur, başka bir sicil amirinin emrine atanır. Memurun üçüncü defa olumsuz sicil alması halinde memuriyetle ilişiği kesilir. (DMK, m. 120) 39- Özel kişilere ait taşınır malların kamu mülkiyetine geçirilmesine devletleştirme denir. Y AÇIKLAMA: Özel kişilere ait taşınır malların kamu mülkiyetine geçirilmesine istimval denir. Devletleştirme, kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüslerin devlet idaresine geçirilmesidir. (Anayasa, m. 47) 40- Fransa da ilk defa 1873 yılında Blanco kararı ile king do no wrong ilkesinden vazgeçilerek, idarenin sorumluluğu kabul edilmiştir. D 5