TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. EKONOMİK GELİŞMELER ÖZET DEĞERLENDİRME RAPORU NİSAN 2007/ II HAZIRLAYANLAR Mustafa ŞİMŞEK Fulya BAYRAKTAR Mustafa TOSUN EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ Nisan 2007

Nisan ayının ikinci ve üçüncü haftasında ekonomide yaşanan gelişmeler ve bunun piyasalara yansımaları, açıklanan son veriler ışığında aşağıda özetlenmiştir. Yurtiçi Piyasaları Etkileyen Gelişmeler Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, 18 Nisan 2007 tarihli toplantısında; Banka bünyesindeki Bankalar arası Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Repo-Ters Repo Pazarı nda uygulanmakta olan kısa vadeli faiz oranının, %17,50 oranında sabit tutulmasına karar verdi. Para Politikası Kurulu, son dönemde açıklanan iktisadi faaliyete ilişkin verilerin, Ocak ayı Enflasyon Raporu nda ortaya konan görünüm ile uyumlu olduğu değerlendirmesini yapmıştır. Özel kesim tüketim talebindeki yavaşlama devam ederken dış talep gücünü korumaktadır. Toplam talep koşullarının enflasyondaki düşüş sürecine verdiği destek sürmektedir. Enflasyondaki düşüş eğiliminin yılın ikinci çeyreğinden itibaren belirginleşeceği öngörülmektedir. Bununla birlikte, enflasyon beklentilerinin henüz hedeflerle uyumlu olmaması ve geçmişe dönük fiyatlama davranışının sürmesi, petrol fiyatlarındaki yükseliş, belirsizlik algılamalarının devam etmesi ve hizmet fiyat enflasyonuna ilişkin riskler göz önüne alınarak, para politikasındaki temkinli duruşun güçlendirilmesine karar verilmiştir. Hazine Müsteşarlığı ndan yapılan açıklamaya göre; 6. Gözden Geçirme çalışmaları kapsamında; Mart ayı içerisinde gerçekleştirilen görüşmelerin ardından, bir çok alanda sağlanan mutabakata istinaden, Uluslar arası Para Fonu Heyeti nin ülkemizden ayrıldığı tarihten itibaren yürütülen teknik çalışmalar sonuçlandırılmış olup, bu konuda da Uluslararası Para Fonu Heyeti ile mutabakata varılmıştır. Bu aşamada, programda ortaya konan kamu maliyesi hedeflerine KİT lerin yapacağı katkıyı desteklemek üzere KİT ve Merkezi Yönetim Bütçesi harcamalarında GSMH nın yüzde 0,2 si oranında tasarrufa gidilmesi kararlaştırılmıştır. Ayrıca, kısa vadede KİT lerin tahsilat sistemlerini daha sağlıklı bir yapıya kavuşturacak, orta vadede ise maliyet yapılarında meydana gelen kalıcı nitelikteki değişikliklerin bu kuruluşların mali performanslarını bozmamasını sağlayacak yapısal nitelikli adımların atılması üzerinde görüş birliği sağlanmıştır. Bu çalışmalar sonucunda, Niyet Mektubu taslağı üzerinde mutabakat sağlanmış olup, prosedüre yönelik hususların tamamlanmasını müteakip Uluslararası Para Fonu İcra Direktörleri Kurulu nun 2007 yılı Mayıs ayı içinde toplanarak, 6. Gözden Geçirmeyi görüşmesi beklenmektedir. Uluslararası Para Fonu (IMF), yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü Raporu nda Türk ekonomisinin yüzde 5 ve 2008 yılında yüzde 6 büyümesini beklediğini bildirdi. IMF, cari işlemler açığının GSYİH ya oranının bu yıl yüzde 7,3, 2008 yılında ise yüzde 6,8 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyor. Standart & Poor s Direktörü Farouk Soussa, Türkiye ile küresel piyasalardaki reel faiz farklılığının carry trade i teşvik ettiğini ve bu durumun Türkiye açısından cari açıktan daha endişe verici olduğunu söyledi. 1

Uluslararası Piyasalardaki Gelişmeler ABD Merkez Bankası nın (FED) 20/21 Mart taki Açık Piyasa Komite (FOMC) Toplantısı nın tutanakları yayımlandı. Tutanaklarda, ekonominin ılımlı büyümesini sürdüreceği, yüksek kaynak kullanımı nedeniyle enflasyon üzerindeki baskının devam ettiği vurgulanırken, enflasyonun kontrol altına alınması için gerekirse faizlerin artırılabileceği sinyali verildi. ABD de Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), Mart ayında %0,6 olan beklentilerin üzerinde, %1 artış kaydetti. 12 aylık ÜFE artışı %3,2 seviyesinde gerçekleşti. Çekirdek üretici fiyatları ise %0,2 olan artış beklentilerinin aksine değişmedi. ABD de Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), Mart ayında beklentilerin paralelinde %0,6 artış kaydetti. 12 aylık TÜFE artışı da %2,8 olarak gerçekleşti. Gıda ve enerji maliyetlerinin dışarıda bırakıldığı çekirdek tüketici fiyatlarındaki artış ise %0,2 olan beklentilerin biraz altında %0,1 olarak açıklandı. ABD nin dış ticaret açığı, Şubat ayında 60,5 milyar dolarlık beklentilerin altında, 58,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. ABD de cari açığın finansmanı için önem arz eden net sermaye girişleri, Şubat ayında 80 milyar dolar olan beklentilerin üzerinde, 94,5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Ocak ayı rakamı ise 74,6 milyardan 79,6 milyar dolara revize edildi. ABD de yeni ev başlangıçları verisi, Mart ayında 1.500 bin adet olan beklentilerin biraz üzerinde ve 1.518 bin adet olarak açıklandı. ABD de perakende satışlar, Mart ayında bir önceki aya göre %0,4 olan beklentilerin üzerinde ve %0,7 artış kaydetti. Çekirdek olarak kabul edilen otomobil hariç perakende satışlar ise %0,7 düzeyindeki beklentilerin biraz üzerinde ve %0,8 oranında arttı. Avrupa Merkez Bankası (ECB), beklendiği gibi faiz oranlarını %3,75 seviyesinde değiştirmeden bıraktı. ECB nin Haziran daki toplantısında faiz oranlarını artırabileceği düşünülüyor. Euro Bölgesi, 2006 yılının dördüncü çeyreğinde, bir önceki döneme göre %0,9, 2005 in aynı dönemine göre ise %3,3 büyüdü. Böylece, 2006 yılında EURO alanı büyümesi %2,7 düzeyinde gerçekleşti. Euro Alanı mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi Şubat ayında bir önceki aya göre %0,2 olan beklentilerin üzerinde, %0,6 artış kaydetti. 2006 nın aynı ayına göre ise sanayi üretimi beklentiler paralelinde %4,1 yükseldi. Euro Alanı Şubat ayı dış ticaret dengesi 1,7 milyar açık verdi. Dış ticaret dengesi, bir önceki yılın aynı ayında 3,3 milyar açık vermişti. Euro Alanı Mart ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP), %0,6 olan beklentilerin biraz üzerinde ve %0,7 olarak gerçekleşti. Yıllık artış ise beklentiler paralelinde %1,9 oldu. Bir önceki yılın aynı döneminde yıllık artış %2,2 olarak açıklanmıştı. Çin Merkez Bankası, piyasadaki fazla likiditeyi azaltmak amacıyla bankalardan tutmasını istediği karşılık oranını %0,5 artırdı. 16 Nisan da yürürlüğe girecek olan uygulama ile karşılık oranı büyük bankalar için %10,5, küçük bankalar için %11 olarak belirlendi. 2

Çin ekonomisinin 2007 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %11,1 büyüdüğü açıklandı. Hızla büyüyen ekonomide enflasyonun yavaşlatılması için faiz oranlarının artırılabileceği yönündeki beklentilerin ağırlık kazanması, başta Çin borsası olmak üzere dünya borsalarının gerilemesine neden oldu. Japonya Merkez Bankası, beklentilere uygun olarak faiz oranlarında bir değişiklik yapmadı. Banka kısa vadeli faiz oranlarını %0,5 düzeyinde sabit tuttu. Son Açıklanan Veriler TÜİK tarafından açıklanan, 1997=100 temel yıllı Aylık Sanayi Üretim Endeksi, 2007 yılı Şubat ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,1 artarak 128,3 olmuştur. Sanayiinin alt sektörleri düzeyinde, madencilik sektörü endeksi %4,3, imalat sanayi sektörü endeksi %7,4 ve elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise %6,3 artış göstermiştir. 2007 yılı Şubat ayında, 2006 yılı aynı ayına göre imalat sanayi endeksinde en yüksek yüzde değişim oranı %37,7 kok 20 15 10 5 0-5 -10 % -5.2 14.9 Aylık Sanayi Üretim Endeksi Artışı kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatında izlenirken, bunu %31,4 ile diğer ulaşım araçlarının imalatı ve %27,4 ile b.y.s. elektrikli makine ve cihazların imalatı takip etmektedir. T.C. Merkez Bankası tarafından, Ödemeler Dengesine ilişkin yayınlanan son verilere göre; 2006 yılı Şubat ayında 3.282 milyon dolar olarak gerçekleşen cari işlemler açığı, bu yılın Şubat ayında %0,8 oranında azalarak 3.256 milyon dolara düşmüştür. Alt kalemler itibarıyla bakıldığında; ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre % 6,5 oranında azalarak 2.769 milyon dolara düştüğü, hizmetler dengesindeki fazlanın %7,4 oranında büyüyerek 261 milyon dolara çıktığı, gelir dengesindeki açığın %29,3 artışla 843 milyon dolara yükseldiği ve cari transferlerden kaynaklanan girişlerin %5,6 artışla 95 milyon dolar olarak gerçekleştiği gözlemlenmiştir. Bunun sonucu olarak, 2007 yılının Ocak-Şubat döneminde cari açık, bir önceki yılın aynı dönemine göre %13,3 oranında artarak 5.532 milyon dolardan 6.265 dolara yükselmiştir. 2007 yılının Ocak-Şubat döneminde gerçekleşen 6,3 milyar dolarlık cari açığın finansmanına baktığımızda, finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişinin, bir önceki yılın aynı dönemine göre %41,7 azalarak, 4,4 milyar dolar olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bu dönemde gözlemlenen başlıca gelişmeler şu şekilde özetlenebilir: Doğrudan yatırımlar kaleminde 7,3 milyar dolar ve portföy yatırımlarında 6,1 milyar dolar net giriş gerçekleşmişken, ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan diğer yatırımlar kaleminde ise 3,7 milyar dolar net çıkış kaydedilmiştir. Bu gelişmeler sonucu resmi rezervlerde 4,1 milyar dolar artış olmuştur. 7.1 5.7 9.1 6.5 8.1 10.0 8.7 4.5 4.1 3.2 11.6 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar 3.0 2006 2007 3

TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre; 2006 yılı Mart ayında %80,7 düzeyinde olan üretim değeri ağırlıklı, İmalat Sanayii Kapasite Kullanım Oranı (KKO), 2007 yılı Mart ayında %81,9 düzeyinde gerçekleşmiştir. İşyerlerinin tam kapasite ile % 85 80 75 70 İmalat Sanayi KKO 82.3 80.1 80.9 78.3 82.6 83.1 80.7 77.2 çalışmamasının nedenleri Aylar 2006 2007 olarak, önem sırasına göre, talep yetersizliği ilk sırada yer alırken, hammadde yetersizliği, mali imkânsızlıklar, işçilerle ilgili meseleler ve enerji yetersizliği diğer nedenler olmuştur. KKO, 2007 yılı Şubat ayında ise %80,3 düzeyindeydi. İşyerlerindeki üretim miktarı Mart ayında, bir önceki aya göre %6,3 oranında artmıştır. 2007 yılı Nisan ayında üretim miktarının %6,7, satış miktarının %4,1, satış fiyatlarının %0,5 ve hammadde fiyatlarının %0,6 artacağı beklenmektedir. TÜİK tarafından açıklanan, Hanehalkı İşgücü Araştırması 2007 Ocak Dönemi (Aralık, Ocak, Şubat) Sonuçları na göre; 2007 yılı Ocak döneminde, çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 870 bin kişi artarak 52 milyon 151 bin kişiye ulaşmıştır. İstihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 915 bin kişi artarak 21 milyon 749 bin kişiye ulaşırken, işgücüne katılma oranı %46,8 olarak gerçekleşmiştir. İssizlik oranı %11,8 den %11,0 e düşerken, tarım dışı issizlik oranı %13,7 düzeyinde gerçekleşmiştir. Ocak 2007 döneminde, istihdam edilenlerin %25,5'i tarım, %20,3 ü sanayi, %5'i inşaat, %49,1 i ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, tarım sektöründe istihdamın payının 0,5 puan, inşaat sektörünün payının 0,3 puan arttığı, buna karşılık sanayi sektörünün payının 0,4 puan, hizmetler sektörünün payının ise 0,5 puan azaldığı görülmektedir. Maliye Bakanlığı ndan yapılan açıklamaya göre; Şubat 2007 de 2,8 milyar YTL açık veren Merkezi Yönetim Bütçesi, 2007 yılının Mart ayında 4,8 milyar YTL fazla verdi. (Mart 2006 da 561 milyon YTL. bütçe açığı verilmişti). Yıl sonu bütçe açığı hedefi yaklaşık 16,8 milyar YTL olarak belirlenmişti. Faiz dışı denge, 2006 yılı Mart ayında 1,7 milyar YTL. iken, 2007 yılının aynı ayında %419,7 oranında artarak 8,8 milyar YTL. oldu. 75.4 2007 yılı Mart ayında, bütçe harcamaları 15,6 milyar YTL, bütçe gelirleri ise 20,5 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamalarının yaklaşık 4 milyar YTL olduğu bu ayda, vergi gelirleri 11,3 milyar YTL ile merkezi yönetim bütçe gelirlerinin %55,1 ini oluşturmuştur. Ocak-Mart 2006 döneminde 10,2 milyar YTL. olan faiz dışı fazla tutarı, 2007 yılının aynı döneminde %23,5 oranında artarak, 12,6 milyar YTL ye ulaşmıştır. Bu tutar (12,6 milyar YTL), yılın tamamı için hedeflenen 36,1 milyar YTL nin %34,9 una karşılık gelmektedir. 2006 yılının ilk üç aylık döneminde yaklaşık 1 milyar YTL. olan bütçe açığı ise, 2007 nin ilk üç ayı itibarıyla 3,3 milyar YTL. olmuştur. T.C. Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamaya göre; Şubat ayında 114.7 düzeyinde olan Reel Kesim Güven Endeksi, Mart ayında da aynı düzeyi koruyarak 114.7 düzeyinde gerçekleşmiştir. Toplam sipariş miktarı son üç ay 81.8 79.4 82.7 82.4 82.8 81.7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 4

eğilimi ve üretim hacmi artış beklentilerindeki güçlenme endeksi, reel kesim güven endeksini artırıcı yönde etki yaparken, toplam sipariş miktarı ve mamul mal stoklarına ilişkin değerlendirmeler ile sabit sermaye yatırım harcaması beklentilerindeki sınırlı artışlar da endekse olumlu katkı sağlamıştır. İhracat sipariş miktarı beklentisi ve genel gidişata yönelik değerlendirmelerdeki zayıflamalar ile toplam istihdam beklentisinin bir önceki aya göre bir miktar zayıflaması ise, endeksi azalış yönünde etkilemiştir. T.C. Merkez Bankası nın mali ve reel sektörden katılımcılarla gerçekleştirdiği Nisan ayı I. Dönem Beklenti Anketi sonuçlarına göre; Türkiye ekonomisinin 2007 yılında %4,8 büyüyeceği, tüketici fiyatlarının %7,44 oranında artacağı, cari işlemler açığının 31,3 milyar dolar ve dolar kurunun 1,5009 YTL civarında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Önümüzdeki 12 ve 24 ay sonrasının yıllık TÜFE beklentileri ise sırasıyla %6,64 ve %5,54 düzeyindedir. 12 ay sonrası için, 6 ay vadeli hazine bonosunun yıllık bileşik getirisi %16,78, 5 yıl vadeli, 6 ayda bir ödemeli devlet tahvillerinin yıllık bileşik getirisi de %16,60 olarak beklenmektedir. Hazine Müsteşarlığı ndan yapılan açıklamaya göre, Hazine nin nakit dengesine ilişkin geçici sonuçlar alınmış olup, bu sonuçlara göre, 2007 yılı Mart ayında nakit bazda 14,3 milyar YTL. gelir elde edilmiş, 11,8 milyar YTL. faiz dışı harcama yapılmış ve 2,5 milyar YTL. faiz dışı fazla oluşmuştur. Bu gelişmeler sonucunda, Mart ayında, 3,9 milyar YTL. faiz ödemesinden sonra, Hazine nakit dengesi 1,4 milyar YTL. açık vermiştir. Yılın ilk üç aylık dönemi itibarıyla (Ocak-Mart) da, nakit bazda 39,6 milyar YTL. gelir elde edilmiş, 33,3 milyar YTL. faiz dışı harcama yapılmış ve 6,3 milyar YTL. faiz dışı fazla oluşmuştur. Toplam 15,8 milyar YTL. faiz ödemesinden sonra, Hazine nakit dengesi 9,5 milyar YTL. açık vermiştir. Merkez Bankası tarafından bankalara duyurulan toplam karşılıksız çek sayısı, 2007 Mart ayında, bir önceki aya göre yüzde 11,3 artarak 113.090 a çıktı. Birikimli karşılıksız çek sayısı Mart ayında, geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında ise yüzde 20,8 oranında azalış göstererek 270.997 den 214.654 e geriledi. TÜİK tarafından yayımlanan, Kamu Sektöründe Çevresel İstihdam ve Harcamalar Raporu na Göre; kamu sektörü 2005 yılı toplam çevresel harcamaları, 3,39 milyar YTL cari ve 2,04 milyar YTL yatırım harcaması olmak üzere toplam 5,44 milyar YTL olarak gerçekleşti. Yatırım harcamalarının %58,6 sı belediyelere, %35,8 i kamu kuruluşlarına ve %5,6 sı il özel idarelerine aittir. Kamu sektörü yatırım harcamalarının %38 ini atıksu yönetimi, %20 sini içme ve kullanma suyu, %4 ünü atık yönetimi için yapılan harcamalar oluşturmaktadır. Kamu sektörü toplam çevresel yatırım harcamalarının gayri safi yurt içi hasıla içindeki payı 2005 yılında binde 4,18'dir. Kamu kuruluşlarının çevresel yatırım harcamalarında 2004 yılına göre %26'lık bir artış olurken, belediyelerin çevresel yatırım harcamalarında %5 lik bir azalma görülmektedir. Ayrıca, kamu kuruluşlarının çevresel istihdamı 14.500 kişidir. Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemlerindeki Gelişmeler 30 Mart - 13 Nisan 2007 döneminde, Merkez Bankası Analitik Bilânçosu aktif büyüklüğü, %1,72 oranında daralarak 110.679 milyon YTL seviyesine gerilemiştir. Bu dönemde Dış Varlıklar kalemi %3,71 oranında azalırken, İç Varlıklar kalemi %12,84 düzeyinde artış göstermiştir. 5

Bilânçonun pasif kalemleri incelendiğinde ise bu dönemde Merkez Bankası Toplam Döviz Yükümlülüklerinin %7,86 oranında gerilediği görülmektedir. Toplam Döviz Yükümlülükleri kaleminin alt ayırımına bakıldığında ise Dış Yükümlülükler kaleminin %1,17 oranında artarken, İç Yükümlülükler kaleminin %12,29 düzeyinde azalış kaydettiği göze çarpmaktadır. Nisan ayı maaş ödemeleri nedeniyle artan nakit ihtiyacına bağlı olarak bu dönem Rezerv Para kalemi ve Emisyon Hacminde sırasıyla %6,30 ve %6,74 oranlarında artışlar gerçekleşmiştir. Sözkonusu parasal genişlemenin enflasyonist bir baskı yaratmaması amacıyla Açık Piyasa İşlemlerinin bir politika aracı olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu dönem Açık Piyasa İşlemlerinden Doğan Borçlar kalemi %32,10 oranında genişleyerek, Rezerv Para kalemindeki artış miktarının (2,26 milyar YTL) tamamına yakının APİ yoluyla piyasadan çekildiği anlaşılmaktadır. Diğer yandan Mart ayının ikinci yarısında %62,39 oranında gerileyen Kamu Mevduatı kalemi, bu dönemde de %66,79 düzeyinde azalış göstererek 356 milyon YTL seviyesine inmiştir. 30 Mart 13 Nisan 2007döneminde TCMB brüt döviz rezervleri, 1.791 milyon dolar azalarak 65.707 milyon dolar seviyesine gerilemiştir. Merkez Bankası Analitik Bilançosu Ana Kalemleri (Milyon YTL.) 31.03.06 30.03.07 13.04.07 Son Yıl Değişim Dönem AKTİFLER 101.151 112.616 110.679 9.528-1.937 1.DIŞ VARLIKLAR 83.123 99.097 95.424 12.301-3.673 2.İÇ VARLIKLAR 18.028 13.519 15.255-2.773 1.736 PASİFLER 101.151 112.616 110.679 9.528-1.937 1.TOPLAM DÖVİZ YÜKÜMLÜKLERİ 51.354 72.156 66.484 15.130-5.672 1.1. DIŞ YÜKÜMLÜKLER 22.772 23.726 24.004 1.232 278 1.2. İÇ YÜKÜMLÜKLER 28.582 48.430 42.480 13.898-5.950 1.2.1. Döv. Ol. Takip Ol. Mev. 14.500 29.855 24.773 10.273-5.082 1.2.2. Bankaların Döviz Mevduatı 14.082 18.575 17.707 3.625-868 2.MERKEZ BANKASI PARASI 49.797 40.460 44.195-5.602 3.735 2.1. REZERV PARA 32.705 35.865 38.125 5.420 2.260 2.1.1. Dolaşıma Çıkan Banknot 20.207 22.212 23.710 3.503 1.498 2.1.2. Bankalar Mevduatı 12.418 13.418 14.263 1.845 845 2.1.3. Diğer Kalemler 80 235 152 72-83 2.2. DİĞER MB PARASI 17.092 4.595 6.070-11.022 1.475 2.2.1. APİ den Doğan Borçlar 14.549 3.523 5.714-8.835 2.191 2.2.2. Kamu Mevduatı 2.543 1.072 356-2.187-716 TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 58.283 67.498 65.707 7.424-1.791 Kaynak: TCMB Tahvil-Bono Piyasası Nisan ayının ikinci haftasına %19,24 düzeyinden başlayan piyasanın gösterge kâğıdı niteliğindeki (18 Nisan tarihine kadar) 26 Kasım 2008 itfa tarihli tahvilin yıllık bileşik faizi, FED ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) den gelen faiz artırımı sinyallerinin etkisiyle piyasada hakim olan satışlar sonucu %19,50 düzeyine kadar yükseldi. Nisan ayının üçüncü haftasının ilk günlerinde bu seviyelerde 6

seyreden gösterge kâğıdının yıllık bileşik faizi, hafta sonuna doğru Cumhurbaşkanlığı 20 19,8 seçimine ilişkin olumlu 19,6 19,4 beklentilerin güçlenmesine 19,2 bağlı olarak 20 Nisan tarihi 19 18,8 itibariyle %18,93 seviyesine 18,6 18,4 kadar geriledi. 18 Nisan tarihinden itibaren piyasanın yeni gösterge kâğıdı niteliğine Tarih gelen 4 Şubat 2009 itfa tarihli tahvilin yıllık bileşik faizi ise haftayı %18,62 seviyesinden kapattı. Döviz Piyasası Getiri oranı (%) 29.03 Gösterge tahvilin yıllık bileşik getirisi 02.04 04.04 06.04 10.04 12.04 16.04 18.04 20.04 Nisan ayının ikinci haftasına 1,3658 YTL seviyesinden YTL ABD Dolar Denge Kuru başlayan dolar kuru, alternatif piyasalarda yaşanan satışlara 1,40 1,38 bağlı olarak piyasaya gelen 1,35 alımlarla hafta ortasında 1,33 1,3755 YTL düzeyine kadar yükseldi. Ancak Nisan ayının 1,30 üçüncü haftasında, ABD de açıklanan TÜFE verisinin FED faizlerinde indirim beklentisini Tarih güçlendirmesi sonucu dolar 1,35 YTL seviyesinin altına indi. Hafta sonuna doğru Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili olumlu beklentilerin satın alınmaya başlanılması sonucu artan satışlarla dolar kuru 20 Nisan Merkez Bankası gösterge kuru itibariyle 1,3424 YTL seviyesine kadar geriledi. Dolar bu dönemde YTL karşısında %1,71 oranında değer kaybederken, euronun değer kaybı ise %1,03 olarak gerçekleşmiştir. 30.03 Nisan ayının ikinci haftasına 1,3418 seviyesinden başlayan /$ paritesi, Avrupa Merkez Bankası nın Haziran ayında faiz artıracağına ilişkin beklentilerin güçlenmesinin etkisiyle artış kaydederek, 20 Nisan tarihli Merkez Bankası gösterge kurları itibariyle 1,3610 düzeyine yükselmiştir. 03.04 05.04 09.04 11.04 13.04 17.04 19.04 İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Nisan ayının ikinci haftasına 45.845 puan seviyesinden başlayan İMKB Bileşik Endeksi, haftanın ilk günlerinde FED in toplantı tutanaklarında faiz artırımı sinyalinin verilmesine bağlı olarak 45.000 puana kadar geriledi. Ancak ilerleyen günlerde banka ve holding Endeks 48000 46000 44000 42000 40000 30.03 02.04 03.04 04.04 İMKB Bileşik Endeksi 05.04 06.04 09.04 10.04 11.04 12.04 13.04 Tarih 16.04 17.04 18.04 19.04 20.04 7

hisselerinde yoğunlaşan yabancı alımlarının etkisiyle yükselişe geçen bileşik endeks, Nisan ayının ilk yarısını 46.044 puandan tamamladı. Nisan ayının üçüncü haftasının ilk günlerinde Çin de açıklanan enflasyon ve büyüme verilerine yönelik endişelerle S&P nin açıklamalarının etkisiyle tekrar 45 binli seviyelere inen İMKB Bileşik Endeksi, hafta sonuna doğru Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin olarak artan olumlu beklentilerle 20 Nisan tarihli işlem günü kapanışı itibariyle 47.356 puana kadar yükseldi. İMKB Bileşik Endeksi bu dönemde %3,30 oranında değer kazanırken, yabancı portföylerin piyasa içerisindeki payı da %69,77 seviyesinden %70,12 düzeyine yükselmiştir. Türk Bankacılık Sektörü Gelişmeleri Bankacılık Sektörü İle İlgili Seçilmiş Göstergeler (Milyon YTL.) Değişim (%) 29.12.06 02.04.07 16.04.07 Yıl Sonuna Göre Dönem MEVDUAT TOPLAM MEVDUAT 308.396 315.210 315.048 2,2-0,1 YTL 189.094 194.529 193.614 2,4-0,5 YP 119.302 120.681 121.434 1,8 0,6 YP Mevduat/Toplam Mevduat (%) 38,7 38,3 38,5 KREDİLER TOPLAM KREDİLER 214.978 226.619 227.067 5,6 0,2 YTL 156.446 165.285 166.207 6,2 0,6 YP 58.531 61.334 60.860 4,0-0,8 YP Krediler/Toplam Krediler (%) 27,2 27,1 26,8 Krediler * /Mevduat (%) 72,3 74,6 74,8 Takipteki Alacaklar (Brüt) 8.127 8.606 8.672 6,7 0,8 Takipteki Alacaklar / Krediler (%) 3,64 3,66 3,68 Menkul Değerler Portföyü 158.792 166.628 165.262 4,1-0,8 MDP/ Mevduat (%) 51,5 52,9 52,5 (*): Krediler=Toplam Krediler+Takipteki Alacaklar (Brüt) Kaynak: BDDK 02-16 Nisan 2007 döneminde, bankacılık sektörü toplam mevduat hacminde önemli bir değişiklik gerçekleşmezken, toplam kredilerdeki artış trendinin de son derece ivme kaybettiği görülmektedir. Bu dönemde YTL krediler 6 oranında artış gösterirken, yabancı para cinsinden krediler ise 8 düzeyinde azalış kaydetmiştir. Ancak bu dönemde döviz sepetinin %1,36 oranında değer kaybettiği dikkate alındığında, yabancı para cinsinden kredilerin döviz bazında artış gösterdiği anlaşılmaktadır. Diğer yandan bir süredir azalma trendi içerisinde bulunan takipteki alacakların kredilere oranın, toplam kredilerin artış oranındaki gerilemenin de etkisiyle, bu dönemde artış kaydettiği görülmektedir. Mart ayının ikinci yarısında %1,2 düzeyinde gerileyen bankacılık sektörü menkul değerler portföyü büyüklüğü, bu dönemde de 8 oranında azalış göstermiştir. Bankacılık sektörü menkul değerler portföyü büyüklüğünde, yaklaşık bir aylık bir dönemdir devam eden gerilemenin, hazine bonosu ve devlet tahvili getirilerinde görülen azalmalara bağlı olarak diğer getirili aktiflere yönelinmesinin bir sonucu olduğu düşünülmektedir. 8

MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER 2005 2006 2007 Ocak Şubat Mart GSMH (Milyon $) 360.876 399.673 - - - Büyüme Oranı 7,6 6,0 - - - İmalat Sanayi KKO (%) 80,3 81,0 78,3 80,3 81,9 İşsizlik Oranı (%) 10,3 9,9 - - - Enflasyon (ÜFE) (%) 2,66 11,58-0,05 0,95 0,97 Enflasyon (TÜFE) (%) 7,72 9,65 1,00 0,43 0,92 TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi 171,4 160,2 164,7 - - Cari İşlemler Dengesi (Milyon $) -22.824-31.316-3.009-3.256 - Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) -43.298-51.890-3.136-2.769 - - İhracat-FOB (Milyon $) 73.476 85.142 6.835 7.979 - - İthalat-FOB (Milyon $) 116.774 137.032 9.971 10.748 - İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%) 62,9 62,1 68,5 74,2 - Bütçe Gelirleri (Milyon YTL) 137.981 171.309 12.392 13.236 20.481 - Vergi Gelirleri (Milyon YTL) 106.929 137.474 11.077 11.540 11.330 - Diğer Gelirler (Milyon YTL) 31.052 33.835 1.315 1.696 9.151 Bütçe Harcamaları (Milyon YTL) 146.098 175.304 18.488 15.314 15.641 - Faiz Harcamaları (Milyon YTL) 45.680 45.945 7.021 4.967 3.979 - Faiz Hariç Harcamalar (Milyon YTL) 100.418 129.359 11.467 10.347 11.662 Bütçe Dengesi (Milyon YTL) -8.117-3.995-6.096-2.077 4.841 - Faiz Dışı Denge (Milyon YTL) 37.563 41.951 925 2.890 8.820 Merkezi Yönetim Top. İç Borç Stoku (Milyon $) 182.428 178.906 181.965 189.028 191.091 Merkezi Yönetim Top. Dış Borç Stoku (Milyon $) 64.643 66.576 66.982 68.037 68.033 Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, DPT 9

İletişim Bilgileri Oktay Küçükkiremitçi Müdür 0312 4179200/2340 oktay-k@tkb.com.tr Mustafa Şimşek Müdür Yardımcısı 0312 4179200/2340 m-simsek@tkb.com.tr Fulya Bayraktar Kıdemli Uzman 0312 4179200/2356 f-bayraktar@tkb.com.tr Mustafa Tosun Kıdemli Uzman 0312 4179200/2355 mustafa-t@tkb.com.tr 10