ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI BOLU GELİŞİM PLANI

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI BOLU GELİŞİM PLANI (2014-2018)

İçindekiler ÖNSÖZ... 1 1 GENEL BİLGİLER... 3 1.1 KONUMU... 3 1.2 COĞRAFYA... 3 1.2.1 Akarsular ve Göller:... 3 1.2.2 Dağlar... 4 1.2.3 Ovalar ve Platolar... 4 1.2.4 Sıcak Su Kaynakları ve Maden Suları... 4 1.3 AV VE YABAN HAYATI... 4 1.4 İKLİMİ... 5 1.5 BİTKİ ÖRTÜSÜ... 6 1.6 NÜFUS... 6 2 MEVCUT DURUM VE POTANSİYEL... 7 2.1 SU VE SU YAPILARI... 7 2.1.1 Yeraltı Ve Yerüstü Su Kaynakları Varlığı ve Özellikleri... 8 3 2003-2013 YILLARI ARASINDA TAMAMLANAN TESİSLER... 10 3.1.1 Gölet ve Sulaması İnşaaları... 10 4 ORMANCILIK VE EROZYONLA MÜCADELE... 11 BOLU İLİNİN ORMANLIK ALANI 5.142.950 DEKAR OLUP, YÜZÖLÇÜMÜNÜN % 64 Ü ORMANLIK ALANDIR. BOLU İLİ ORMANLARININ %76 SI NORMAL, %24 Ü BOZUK ORMANLARDAN OLUŞMAKTADIR. BİTKİ ÖRTÜSÜ; TÜRKİYE NİN BU FLORA ZENGİNLİĞİNDE ÖNEMLİ YERİ OLAN BÖLGELERDEN BİRİ BOLU BÖLGESİDİR. TÜR SAYISI 883 KADARDIR. BUNLARIN 84 Ü TÜRKİYE ENDEMİK TÜRLERİNDENDİR. SADECE BOLU YA ENDEMİK OLAN 3 TÜR BULUNMAKTADIR. 11 4.1 2003-2013 YILLARI ARASINDA YAPILAN İŞLER VE BUNLARLA İLGİLİ BİLGİLER;... 11 4.1.1 2003-2013 Yılları arasında yapılan silvikültürel faaliyetler;... 14 4.1.2 2003-2013 Yılları arasında yapılan toprak muhafaza ile ilgili faaliyetler;... 14 4.2 DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR... 15 4.3 METEOROLOJİ... 18 5 YATIRIMLAR VE HİZMETLER... 19 5.1 SU VE SU YAPILARI... 19 5.2 ORMANCILIK VE EROZYONLA MÜCADELE... 36 5.3 METEOROLOJİ... 44

Bolu Gelişim Planı 1 ÖNSÖZ İçinde bulunduğumuz yüzyıl, pek çok imkânı insanlığın hizmetine sunarken diğer taraftan tabii kaynaklar ve çevresel değerler üzerindeki baskıyı artırmıştır. Tabii kaynaklarımızın başında yer alan orman ve su kaynaklarımız koruma kullanma dengesi gözetilerek işletilmekte ve insanlarımızın hizmetine sunulmaktadır. Ülkemizin önemli ziraat merkezlerinden biri olan Bolu da, tabii kaynakların korunması ve geliştirilmesinin yanı sıra projelendirilen yatırımların hızla tamamlanması Bolu nun yanı sıra bölge açısından büyük önem arz etmektedir. Planlı yatırımlar bir bölgenin, bir ilin gelişimine hız kazandırmaktadır. Bu minvalde planlı, nereye ulaşmak istediğini bilen, hedef ve faaliyetlerini belirlemiş ve bu hedeflere ulaşmak için stratejisini ortaya koymuş bir teşkilat olarak Bolu ya ve halkına faydalı hizmetler sunmanın gayreti içerisindeyiz. Ağaçlandırmadan erozyon kontrolüne ve çölleşmeyle mücadeleye, sulamadan içme suyu teminine, taşkın koruma tesislerinden dere ıslah projelerine, etkili ve güvenilir meteorolojik verinin sağlanmasına kadar pek çok faaliyet ve yatırımlar Bakanlığımızca gerçekleştirilmekte ve bu hizmetlerin Bolu nun en ücra köşesine kadar ulaştırılmasına çalışılmaktadır. Bu minvalde Bakanlığımız birimlerinin görev ve sorumlulukları dâhilinde, Bolu nun potansiyelini ortaya koyan, mevcut ve gelecekte yapılması planlanan iş, faaliyet ve projelerden teşekkül eden 2014-2018 dönemi Bolu Gelişim Planı nın hazırlanmasında desteklerini esirgemeyenlere ve emeği geçenlere teşekkür eder, Plan ın ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını temenni ederim. Prof. Dr. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı

2 Bolu Gelişim Planı

Bolu Gelişim Planı 3 1 GENEL BİLGİLER 1.1 Konumu Türkiye yüzölçümünün % 1,015'lik bölümünü kaplayan Bolu İli, 8.276 km² (827.600 Ha.) yüzölçümü ile Karadeniz Bölgesi nin Batı Karadeniz bölümünde yer alır. Ortalama rakım 1000 m., merkez ilçe rakımı ise 725 m. civarındadır. Bolu nun, batısında Düzce ve Sakarya, güneybatısında Bilecik ve Eskişehir, güneyinde Ankara, doğusunda Çankırı, kuzeyinde Zonguldak ve kuzey doğusunda Karabük İlleri yer alır. 1.2 Coğrafya Topraklarının yarıdan fazlası ormanlarla kaplı olan Bolu' nun yüzey şekillerinde dağlar, platolar ve ovalar önemli yer tutar. Önemli dağları güneyde Bolu Dağları, Abant Dağları, kuzeyde Sünnice Dağları, Çele Doruğu, Gerede' nin kuzeyinde Arkot ve Göl Dağları' dır. En güneyde ilk iki sıradan daha yüksek olan ve genel olarak Köroğlu Dağları adı verilen volkanik dağlar uzanır. 1.2.1 Akarsular ve Göller: İl sınırları içindeki topraklardan kaynaklanan suların tümü Karadeniz e ulaşır. Başlangıç kolu Abant Gölünün gideğeni olan Bolu Suyu (Büyüksu) ile kaynaklarını Çağa Gölünden alan, Mengen Çayı birleştikten sonra il sınırları dışında Devrek Çayı adıyla, Filyos Çayına katılır. Filyos Çayının başlangıç kolu sayılan Gerede Çayı, Köroğlu Dağlarındaki Aladağ ın kuzey ve doğu yamaçlarından doğar. Güney, güneybatı ve batı kesimden çıkan Kirmir, Aladağ, Çatak, Göynük, ve Mudurnu Çayları, il sınırları dışında Sakarya Irmağına katılır. Bolu ili sınırları içerisinde Abant, Yedigöller, Sünnet, Sülük, Çubuk, Yeniçağa, Karamurat ve Karagöl gölleri bulunmaktadır. Göynük ün 27 km doğusunda yer alan Sünnet Gölü nün rakımı 820 m ve alanı 18 ha, en derin yeri ise 22 m dir. Abant Gölü nün rakımı 1.325 m., yüzey alanı 128 ha. dır. Yeraltı suyu ve yan derelerle beslenir. Abant suyu adıyla gölden çıkan akarsu Büyüksu Çayı nın kaynağını oluşturur. 7 gölün isimleri; Büyükgöl, Seringöl, Deringöl, Nazlıgöl, Küçükgöl, İncegöl ve Sazlıgöl dür. Bu göller, aralarında 100 m. yükseklik farkı bulunan iki plato üzerinde yer alırlar. Bu platoların ortalama rakımı 780 m.dir. Göllerin en büyüğü olan Büyükgöl ün alanı 22,5 dekar, en derin yeri 15 m. dir.sülük Gölü ise Göynük ün 15 km kadar kuzeydoğusunda, etrafı yeşilliklerle çevrili küçük bir göldür. Heyelan sonucu oluştuğu kabul edilmektedir. Çubuk Gölü Göynük ün 11 km kuzeyinde, Çubuk köyü yakınında, ilin küçük göllerinden biridir. 15 ha genişliğindeki gölün en derin yeri 13 m dir. Yeniçağa ilçe merkezinin kuzey bitişiğindedir. Rakımı 989 m olan, oldukça sığ bir göldür. Alanı 260 ha.dır. Karamurat Gölü, Mudurnu nun 30 km kuzeybatısında, Karamurat köyü

4 Bolu Gelişim Planı yakınındadır. Etrafı yükseltilerle çevrili bir çanak içinde küçük bir göldür. Dipten kaynayan ve etraftaki yükseltilerden inen sularla beslenir. 1.2.2 Dağlar Doğu - Batı doğrultusunda uzanan dağlar ve bunların arasında yer alan tarıma elverişli ovalar, vadiler ve akarsu tabanları Bolu İli nin genel görünümünü oluşturur. Düzce İli sınırları içinde kalan Karadeniz kıyı dağları en kuzeyde ve kıyıda uzanan sırada Kaplandede ve Orhan Dağları adını alır. Genel yükseltisi 1000 m. civarındadır. Daha yüksek olan ve daha içerideki sırayı Göl, Sünnice, Bolu, Elmacık ve Keremali Dağları oluşturur. En yüksek noktaları 2.000m.ye yakındır. Daha güneyden geçen ve Bolu İli nin önemli bir kesimini oluşturan en yüksek sırayı ise Köroğlu, Seben ve Beylik Dağları oluşturur. Bu sıranın en yüksek noktası (Köroğlu Tepesi) 2.499 metredir. Köroğlu Dağları volkanik yapılı dağlardır. 1.2.3 Ovalar ve Platolar Ovalar Bolu İli nde genellikle doğu-batı doğrultusunda sıralanan ovalar, dağ eşikleriyle birbirinden ayrılmıştır. Bunlar; Bolu, Gerede, Himmetoğlu ve Mudurnu Ovalarıdır. Platolar Küçük akarsu vadilerinin yararak parçaladığı yüksek düzlükler ve dağ ortakları olarak yer alan platoları iki grupta toplamak mümkündür. 1-Karadeniz kıyı dağları arasında kalan ve ikinci depresyon alanını oluşturan alçak platolardır. 2-Dağ sıralarının güneyinde kalan ve üçüncü depresyon alanını çeviren yüksek platolar. Bolu coğrafyasında platoların (Yaylaların) ayrı bir önemi vardır. Türkiye de hemen her bölümde rastlanan yaylalar içinde pek azı hariç, Bolu Yaylaları kadar yeşil, havadar, serin ve verimli olanına rastlamak olanaksızdır. Bolu Yaylaları ormanlarla kaplı, dağlar üzerinde yemyeşil ve akarsular geçen verimli düzlüklerdir. Başlıcaları şunlardır; Aladağ, At, Kızık, Gerede, Kıbrıscık, Mengen, Göynük ve Seben Yaylaları. 1.2.4 Sıcak Su Kaynakları ve Maden Suları Jeolojik bakımdan yurdumuzun en önemli fay tabakası üzerinde kurulmuş bulunan ilimiz, jeotermal su kaynaklarına da sahiptir. Termal kaynaklar iç turizm bakımından büyük önem taşımaktadır. Karacasu, Mudurnu - Babas ve Sarot, Seben - Kesenözü Pavlu, Göynük - Çatak Kaplıcaları. İlimizdeki başlıca kaplıcalardır. Bolu da, Bolu Ovasını çevreleyen dağlar ormanca zengin olup, yağışların toprağa kolayca sızmasını sağlayarak yer altı su kaynağının zenginleşmesini sağlarlar. Bu sulardan bir kısmı diplere kaymadan yamaçlar boyunca yüzeye çıkarak çeşitli tatlı su kaynakları ve pınarları oluşturur. Buna karşın sular faylı bölümlerde toplanmış ise altta mağmadan gelen kızgın gazların etkisiyle ısınır ve bazı mineralleri eritip bünyelerine alarak yüzeye çıkarlar. Bu durumda sıcak su kaynakları ve maden suları oluşur. Maden sularının en önemlileri Ömerler, Akkaya, Kınık maden sularıdır. 1.3 Av Ve Yaban Hayatı Bolu İli Alan Bilgileri: Yedigöller YHGS: 49,637 Ha olup; 2013 yılı tüm alanda tahmin edilen hayvan sayıları envanter sonuçları Geyik: 680, Karaca: 995 ve Domuz: 1970 adettir. Abant YHGS: 1860 Ha

Bolu Gelişim Planı 5 Göynük Kapı Ormanı YHGS: 21.896 Ha Devlet Avlakları Dörtdivan Köroğlu Devlet Avlağı Gerede Salur Devlet Avlağı Kıbrıscık Devlet Avlağı Seben Kavaklıdağ Devlet Avlağı Örnek Avlaklar Sazakiçi Örnek Avlağı Celal Acar Örnek Avlağı Mengen Geyik Gölü Örnek Avlağı : 30.955,60 Ha :10.600,364 Ha : 26.233,20 Ha : 15.367,1 Ha : 9132 Ha : 3791 Ha : 4416 Ha 1.4 İklimi İklim bakımından ağırlıklı olarak Karadeniz Bölgesi nin etkisi altında bulunmakla birlikte, coğrafi konumu nedeni ile başka komşu bölgelerin özelliklerinden de etkilenmektedir. Bolu; Karadeniz, Marmara ve Orta Anadolu ikliminden etkilenmekte, bu durum tarımsal yapıyı çeşitlendiren farklılıklara yol açmaktadır. Yüzey biçimlerinin farklılığı, denizden uzaklık ve yüksekliklerin etkileriyle il bütününde değişik iklim türlerine ve mikro-klima alanlarına rastlamak mümkündür.

6 Bolu Gelişim Planı Mudurnu İlçesi nin batısı ile Göynük İlçesi nin büyük bir bölümü İç Anadolu iklim bölgesi içindedir. Yine Seben ve Kıbrısçık ilçelerinin güney bölümleri, İç Anadolu iklim bölgesine yakınlıkları nedeni ile farklılık gösterirler. Bolu da genellikle Karadeniz kıyısında görülen ılıman iklimin, güneye doğru yükseltiler nedeni ile karasallaştığı görülmektedir. Bu geçiş özelliği, yörenin kıyı kesiminde serin yazlara, ılık kışlara ve mevsimlere oldukça eşit dağılan yağışlara yol açar. Güneye inildikçe yükselti artar ve yağışların dağılımı değişir. Yazlar kuraklaşır, daha sert iklim özellikleri belirir. İlimizin güneyinde yağışlar, kuzeye göre daha azdır. Yağışların Bolu da % 60 ı, Mudurnu da % 70 i, Seben de % 56 sı, Göynük te % 68 i ilkbahar ve kış aylarında görülür. Kış aylarında yağışlar, Bolu, Mudurnu ve Göynük te kar olarak, Seben de yağmur olarak düşer. Gerede İlçesinde yağışlar genellikle yaz mevsiminin ilk ayında en yüksek değerine ulaşır. Kış aylarında ise yağış kar olarak düşer ve uzun süre kalır. Bolu ve çevresinde hakim rüzgar lodos dur. Seben de ise, kuzeyindeki dağların kuzey rüzgarlarını tutması sonucunda, daha çok güney-güneybatı rüzgarlarının etkisi görülür. Denizlerden karaya doğru gelen hava kitlelerinin getirdiği bol nem ve sıcaklığın ılımlı oluşu nem açısından zenginliğe neden olmaktadır. 1.5 Bitki Örtüsü Bolu'nun iklimi deniz iklimi ile iç Anadolu'nun kara (bozkır) iklimi arasında bir geçiş alanıdır. Her iki iklimin tesiri de vardır. Karadeniz kenarındaki yerlerde yazlar serin ve kışlar ılık geçer. Yaz ve kış arasında fark azdır. İç kısımlarda ise yaz ve kış arasındaki sıcaklık farkı çok fazladır. Hatta gece ile gündüz arasında büyük ısı farkı vardır. Bu kısımda kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Sıcaklık, yaz ve kış aylarında + 39,4 C ile -31,5 C arasında seyreder. Senelik yağış miktarı 535-1084 mm arasındadır. Yağışın üçte biri kış devresine aittir. Bolu'nun yarıdan fazlası ormanlıktır. Ormanların arazi içindeki oranı % 55'e yaklaşmaktadır. Ormanlar kestane, kayın, kavak, defne, ıhlamur, dışbudak, karaağaç, gürgen, meşe ve 1200 metreden sonra çam ağaçları ile çok zengin ağaç türlerine sahiptir. Topraklarının % 20'si ekili arazidir. Çayır ve mer'alar % 16'dır. İl topraklarının sadece % 10'u tarıma elverişli değildir. Bolu'da meyve ağaçları da çok fazladır. 1.6 Nüfus Yıl Toplam Kır Şehir 2000 270.654 127.969 142.685 2007 270.417 112.479 157.938 2008 268.882 99.396 169.486 2009 271.545 101.474 170.071 2010 271.208 101.246 169.962 2011 276.506 100.953 175.553 2012 281.080 99.467 181.613 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre ilin genel nüfusu 281.080 olup, kentsel nüfus 181.613, kırsal nüfus 99.467 dir. İlimizde şehirde yaşayan nüfusun toplam nüfusa oranı % 65 iken, kırsalda yaşayan nüfusun toplam nüfusa oranı % 35 tir. Bolu Şehir Merkezi Nüfusu 131.264 tür.

Bolu Gelişim Planı 7 2 MEVCUT DURUM VE POTANSİYEL 2.1 Su ve Su Yapıları Bolu ili Batı Karadeniz ve Sakarya Havzaları içinde yer almaktadır. Batı Karadeniz Havzası Havza Koruma Eylem Planı 2011 yılında başlatılmış olup, 2013 yılı sonunda tamamlanmıştır. Havza Koruma Eylem Planı kapsamında; havzadaki yüzey, yer altı ve kıyı sularının miktarlarının, özelliklerinin ve kirlilik durumunun ve havzadaki kentsel, endüstriyel, tarımsal, ekonomik vb. faaliyetlere bağlı olarak oluşan baskı ve etkilerinin tespit edilmesi, havza bazında tespit edilen kirlilik kaynaklarının ve yüklerinin ayrıntılı olarak incelenmesi, su kalitesi haritalarının oluşturulması, çevresel altyapı durumunun tespit edilmesi, havzanın korunması, kirliliğin azaltılması ve iyileştirilmesi için havzadaki tüm paydaşların katılımı ile kısa, orta ve uzun vadede tedbirlere yönelik çalışmaların ve plan, program, önceliklendirmelerin yapılması sağlanmıştır. Havza Koruma Eylem Planları Hazırlanması çalışmaları kapsamında havzadaki su kalitesi, kirletici kaynaklar, korunan alanlar ve içme suyu kaynakları göz önüne alınarak 2010 yılında hazırlanmış olan Sakarya Havzası Koruma Eylem Planı Taslağı, mevcut proje ile AB SÇD gerekliliklerine uygun şekilde revize edilmiştir. Bolu ilinin Sakarya Havzası sınırları içerisinde kalan bölümünde OSB bulunmamakta olup, bölgede yoğunluk gösteren tavuk üretim çiftliklerinin yanında kesimhaneler de bulunmaktadır. Mudurnu da faaliyet gösteren 2 kanatlı kesimhanede de AAT bulunmakta olup, arıtılmış atıksu Mudurnu Çayı na deşarj edilmektedir Bolu Mekez Atıksu Arıtma tesisi biyolojik (klasik aktif çamur sistemi) ve fiziksel arıtma üniteleri içeren 56000 m³/gün kapasiteli tesis, 2033 yılına kadar ihtiyaca cevap verecek şekilde projelendirilmiştir. Tesiste Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği deşarj standartlarına uygun olarak arıtım gerçekleştirilmektedir. İkinci kademe devreye alınmasıyla ileri biyolojik arıtma kabiliyetinin kazandırılması ve 2050 yılına kadar arıtma ihtiyacının karşılanması planlanmaktadır. Havzalarda kullanılabilir su potansiyelinin % 70-75 gibi çok önemli bir kısmı sulamada, kalan kısmı ise kentsel ve endüstriyel amaçlı kullanılmaktadır. -Bolu İli'nin yer aldığı Sakarya Havzası nda şahıslara ve kuruluşlara, içme, kullanma ve sanayi suyu olarak tahsis edilen yeraltı suyu miktarı 651,9 x 106 m3/yıl olup bu miktar mevcut yeraltı suyu işletme rezervinin % 43üne karşı gelmektedir. -Sakarya Havzası nda, sulama birliklerince işletilen sulama şebekelerine 2000-2009 döneminde tahsis edilen ortalama su miktarı 291,2 milyon m3/yıl dır. -Ayrıca, Sakarya Havzası toplam su potansiyelinin ~ %19,3 ü sulamada kullanılmakta, %80,7 i ise sulama dışı (içme, kullanma, sanayi, çevresel ihtiyaç debisi vb.) faaliyetler için tahsis edilecek durumda bulunur. Bolu İli Sakarya Havzasında görev alanına giren konularla ilgili istatistiki veriler TÜİK 2012 adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre Bolu İlinin 2012 nüfusu toplamda 281081 'dir. %11,3 yıllık ortalama artış hızı ile bu oranın 2023 yılında 318158 olması beklenmektedir. Havzalarda kullanılabilir su potansiyelinin % 70-75 gibi çok önemli bir kısmı sulamada, kalan kısmı ise kentsel ve endüstriyel amaçlı kullanılmaktadır.

8 Bolu Gelişim Planı -Bolu İli'nin yer aldığı Sakarya Havzası nda şahıslara ve kuruluşlara, içme, kullanma ve sanayi suyu olarak tahsis edilen yeraltı suyu miktarı 651,9 x 106 m3/yıl olup bu miktar mevcut yeraltı suyu işletme rezervinin % 43üne karşı gelmektedir. -Sakarya Havzası nda, sulama birliklerince işletilen sulama şebekelerine 2000-2009 döneminde tahsis edilen ortalama su miktarı 291,2 milyon m3/yıl dır. -Ayrıca, Sakarya Havzası toplam su potansiyelinin ~ %19,3 ü sulamada kullanılmakta, %80,7 i ise sulama dışı (içme, kullanma, sanayi, çevresel ihtiyaç debisi vb.) faaliyetler için tahsis edilecek durumda bulunur. 2.1.1 Yeraltı Ve Yerüstü Su Kaynakları Varlığı ve Özellikleri Bolu ili, iklimine, doğal bitki örtüsüne ve jeolojik yapısına bağlı olarak, yer altı suyu ve doğal kaynak suları bakımından da zengin sayılabilecek bir araziye sahiptir. İldeki yer altı suyu rezervi toplam 108 hm3 ü bulmaktadır.

Bolu Gelişim Planı 9 Yer altı suyu rezervlerinin büyük kısmı ovalarda bulunmaktadır. Yer altı suyunun varlığı yapıların depreme dayanıklılığını azaltan bir etken olduğundan, ovalarda yapılaşma açısından dikkate alınması gereken bir konudur. Bolu ilinde merkez ilçe ve diğer ilçeler genel olarak içme ve kullanma sularının önemli bir kısmını doğal kaynaklardan sağlamaktadır. Merkez ilçeye su sağlayan Kökez, Bayramışlar ve Değirmenözü kaynakları özellikle kayda değer kaynaklar arasında bulunmaktadır. Kökez kaynağından sağlanan su, Belediye tarafından şehrin dört bir tarafına serpiştirilmiş çeşmelerle serbestçe kullanılmak üzere halkın hizmetine sunulmaktadır. Bolu ili normal doğal kaynak suları dışında maden suyu kaynaklarına da sahiptir. Merkez ilçede Kokaksu, Akkaya ve Ömerler, Mengen de İncedere maden suları bulunmaktadır. Bunlardan Yeniçağa Anatolya maden suyu ile Akkaya maden suyu 1998 yılında kurulan bir işletme tarafından şişelenerek pazarlanmaktadır. Bolu Kaplıcaları, Bolu Ovası güney kenarında, Karacasu mevkiinde ve Kuzey Anadolu fayına bağlı olarak oluşmuş iki kaynak bulunmaktadır. Bunlardan biri Büyük Kaplıca, diğeri Küçük Kaplıca olarak adlandırılır. Büyük Kaplıcanın su sıcaklığı 40-44oC, Küçük Kaplıcanınki ise 40-46oC dir. Kaplıcaların debisi son yıllarda yapılan çalışmalarla 55 lt/sn ye çıkarılmıştır. Ayrıca Bolu İlinde 9,50 MW kurulu güce sahip Yürse Hidroelektrik Santrali ile 9,45 MW kurulu güce sahip Üççamlıtepe Hidroelektrik Santrali enerji üretimi amacıyla yapılacak olup, planlama raporları hazırlanmıştır. Batı Karadeniz Havzasında Bolu il sınırı içinden 48,44 km Bolu Çayı ve 360 km uzunluğundaki Filyos Çayı geçmektedir. Gölköy Barajı, Bolu ili merkezde, Büyükdere akarsuyu üzerinde, sulama ve içme suyu amacıyla 1965-1970 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 1534 hm3, su yatağından yüksekliği 21.5 m, normal su kotunda göl hacmi 24.1 hm3, normal su kotunda göl alanı 1.31 km2 dir. Köprübaşı Barajı ve HES; Bolu ili Mengen ilçesinde, Bolu Çayı üzerinde, enerji ve taşkın kontrolü amacıyla 2002-2009 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Kil çekirdekli kaya dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 9.01 hm3, su yatağından yüksekliği 108 m, normal su kotunda göl hacmi 199,26 hm3, normal su kotunda göl alanı 5,27 km2 dir.

10 Bolu Gelişim Planı 3 2003-2013 Yılları Arasında Tamamlanan Tesisler 2003-2013 Yılları arasında yapılan işler ve bunlarla ilgili bilgiler Köprübaşı Barajı ve HES İnşaatı tamamlanmış olup yılda 203,12 Gwh elektrik üretimi yapması planlanmaktadır. Ayrıca 2 İlçeyi taşkından korumaktadır. İl merkezi 2 İlçe Merkezi 4 mahalle ve 11 köyün taşkından korunması için 28 adet tesis inşa edilmiş olup 2003-2013 yılları arasında 2013 fiyatları ile 319.381.838 TL yatırım yapılmıştır. 2 ilçe merkezinin korunması için inşaat devam etmektedir. Bolu İli Dsi, Eie ve tüzel kişiler tarafından yapılan ve yapılması planlanan toplam 827,592 GWh/yıl elektrik üretimi planlanmaktadır. Gölsu faaliyetleri kapsamında planlama,proje inşaatları devam eden toplam 8 adet sulama ile 5042 ha arazi sulanması planlanmaktadır. Ayrıca Tekke barajı ile 15523 ha tarım arazisi ile Gerede ve Dörtdivan İlçe Merkezi'ne toplam 7,03 hm3/yıl içme suyu, Çele Barajı ile Bolu İlinin içme suyu sorunlarının giderilmesi planlanmaktadır. 3.1.1 Gölet ve Sulaması İnşaaları Bolu da 9 adet gölet ve sulaması inşa edilmektedir. Bu göletlerden sonra suya hasret 50.420 dekar araziyi suyla buluşturulacak. Bu tesisler; 1. Bolu Merkez Sultanbey Göleti 2. Bolu Merkez Sultanköy Göleti 3. Bolu Dörtdivan Tekkedere Köyü tersip bendi 4. Bolu Kıbrıscık Alanhimmetler Göleti ve Sulaması 5. Göynük Gökçesaray Göleti 6. Seben Taşlıyayla Göleti Sulaması 7. Göynük Yeniköy-Dedeler Göleti 8. Göynük Değirmenözü-Bulanık Göleti 9. Göynük Hasanlar Göleti Ayrıca yapılacak olan Tekke Barajı ile Dörtdivan ovasında yer alan yaklaşık 155.230 dekar zirai arazi sulanacak. Gerede ile Dörtdivan İlçelerine içmesuyu temin edilecek. Tekke Barajının inşaat ihalesi 08.10.2013 tarihinde yapıldı.

Bolu Gelişim Planı 11 4 Ormancılık ve Erozyonla Mücadele Bolu ilinin ormanlık alanı 5.142.950 dekar olup, yüzölçümünün % 64 ü ormanlık alandır. Bolu ili ormanlarının %76 sı normal, %24 ü bozuk ormanlardan oluşmaktadır. Bitki örtüsü; Türkiye nin bu flora zenginliğinde önemli yeri olan bölgelerden biri Bolu bölgesidir. Tür sayısı 883 kadardır. Bunların 84 ü Türkiye endemik türlerindendir. Sadece Bolu ya endemik olan 3 tür bulunmaktadır. 4.1 2003-2013 Yılları arasında yapılan işler ve bunlarla ilgili İL ADI ORMAN ALANI İlin Genel Alanı Normal Bozuk TOPLAM Koru K.T./B Koru K.T./ Orman Alanı SERVET ARTIM B. dekar dekar dekar dekar % Bin m 3 Bin Ster Bin m 3 Bin Ster BOLU 3.892.220 1.250.730 5.142.950 8.062.040 64 87.120 2 2.270 0 bilgiler; Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Eylem Planı (2008-2012) kapsamında; 59.040 dekarı 2012 yılında olmak üzere 5 yılsonunda 429.680 dekar alanda çalışılmış ve yaklaşık 28 milyon 503 bin adet fidan toprakla buluşturulmuştur. 2003-2012 yılları arasında ise 624.360 dekar alanda çalışılmış ve yaklaşık 37 milyon 719 bin adet fidan toprakla buluşturulmuştur. Bolu İline 2003-2013 yılları arasında 433 km yeni yol, 280 km büyük onarım, 592 km üst yapı, 663 km sanat yapısı olmak üzere 1.968 km yol yatırım faaliyeti yapılmıştır. ORKÖY çalışmaları kapsamında 2003-2013 döneminde; Sosyal nitelikli kredilerden 2.207 aileye 3.538.038 TL, ekonomik nitelikli kredilerden 509 aileye 4.803.497 TL olmak üzere toplam 2.716 aileye 8.341.535 TL kredi desteği sağlanmıştır. 2003-2013 yılları arasında 3 adet bal ormanı, 2 adet şehir ormanı, 16 adet mesire yeri açılmıştır.

12 Bolu Gelişim Planı Yakacak odun üretiminin 2.484.000 Ster, endüstriyel odun üretiminin ise 6.777.000 m 3 gerçekleşmesi beklenmektedir. Bolu ilinde 2013 yılında ağaçlandırma ve toprak muhafaza projesi kapsamında yapılacak çalışmalar; Ağaçlandırma : 3.000 dekar, Ağaçlandırma bakım : 8.500 dekar Rehabilitasyon bakımı : 39.240 dekar, Rehabilitasyon tesis : 33.380 dekar, Toprak muhafaza tesisi : 100 dekar Toprak muhafaza bakımı : 10.000 dekar Mera ıslahı : 2.500 dekar Fidan üretimi : 4 milyon 500 bin adet 2008-2012 yılları arasında uygulanan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Eylem Planı kapsamında; 234 kilometre karayolu/kent içi/köy yolu ağaçlandırması yapılarak yaklaşık 141.119 adet, 12 adet mezarlık ağaçlandırılarak 615 adet, 3 adet ibadethane bahçesi ağaçlandırılarak 90 adet, 160 adet okul bahçesi ağaçlandırılarak 14.525 adet fidan toprakla buluşturulmuştur.

Bolu Gelişim Planı 13 2013 yılında, Erozyonla Mücadele Eylem Planı (2013-2017) gereği, Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Projesi kapsamında yapılacak çalışmalar; Ağaçlandırma tesis: 3.000 dekar, Ağaçlandırma bakım: 8.500 dekar, Rehabilitasyon tesis: 33.380 dekar, Rehabilitasyon bakım: 39.240 dekar, 2013 yılı bitimine kadar; gelir getirici türlerle, 116 köyde, 4.249 dekar sahada 182.747 adet ceviz, badem, kestane, alıç, fıstıkçamı, ıhlamur ve kiraz fidanı dikilmesi planlanmıştır. 2014 yılı içerisinde Bolu ilinde; Orman Genel Müdürlüğünce yürütülen ağaçlandırma ve toprak muhafaza projesi kapsamında; 1.000 hektar Ağaçlandırma, 300 hektar Ağaçlandırma bakım, 618 hektar Rehabilitasyon, 1.675 hektar Rehabilitasyon bakımı çalışmaları yapılacaktır. Ceviz Eylem Planı (2012-2016) kapsamında; 3.190 dekar sahada ceviz fidanı dikilmesi planlanmıştır. Badem Eylem Planı (2013-2017) kapsamında; 3.400 dekar sahada badem fidanı dikilmesi planlanmıştır. Fidan üretimi; 23,15 hektar alanda kurulmuş olan ve toplamda 10 milyon adet/yıl kapasiteli, Bolu fidanlığı olmak üzere 1 adet orman fidanlığında yapılmaktadır. 2003-2013 yılları arasında; 58 milyon 626 bin adet fidan, 44 ton tohum üretilmiştir.

14 Bolu Gelişim Planı 4.1.1 2003-2013 Yılları arasında yapılan silvikültürel faaliyetler; Ormanların Gençleştirilmesi (hektar) 7.095 Ormanların Bakımı (hektar) 53.641 YARDOP (hektar) 0 Rehabilitasyon (hektar) 70.320 4.1.2 2003-2013 Yılları arasında yapılan toprak muhafaza ile ilgili faaliyetler; Toprak Muhafaza Tesis Ha 3.164 Mera Islahı Tesis Ha 805 2014-2018 Yılları arasında Yapılacak Çalışmalar Toprak Muhafaza Tesis Ha 60 Mera Islahı Tesis Ha 1.500 İLÇE ADI SEL EYLEM PLANI KAPSAMINDA ÇALIŞILACAK HAVZALAR ALT SEL HAVZASI SEL HAVZASI HAVZA ADI MİKRO HAVZA ADI SAYISI SEL HAVZASI ALANI (Ha.) Merkez Uluçay Ilıca Deresi 1 8.359,00 Merkez Uluçay Kabuz Deresi 1 12.411,00 Merkez Aladağ Bozyer Deresi 2 10.471,00 Çayı BARAJ HAVZASI YEŞİLKUŞAK EYLEM PLANI PROGRAMI HAVZA ADI 2013 2014 2015 2016 Sakarya Havzası Batı Karadeniz Havzası 1-1

Bolu Gelişim Planı 15 4.2 Doğa Koruma ve Milli Parklar 2003-2013 yılları arasında yapılan işler ve bunlarla ilgili bilgiler

16 Bolu Gelişim Planı

Bolu Gelişim Planı 17

18 Bolu Gelişim Planı 4.3 Meteoroloji Bolu İlinde : 11 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu; Gerede, Kıbrıscık, Kartalkaya Kayak Merkezi, Bolu, Bolu Dağı, Mudurnu, Seben, Göynük, Mengen, Batı Karadeniz Orman Arş., Yeniçağa (437.000 TL) Hava Durumu Artık Anlık Öğreniliyor

Bolu Gelişim Planı 19 5 YATIRIMLAR VE HİZMETLER 5.1 Su ve Su Yapıları İşin Adı Ülkemize Özgü Su Kalitesi Ekolojik değerlendire Sisteminin Kurulması Projesi AB Su Çerçeve Direktifine uygun olarak havza / bölge / Ülke koşullarına uygun biyolojik indekslerin, mevcut tipolojilere özgü referans nokta ve koşulların, sınıflandırma çalışmalarında kullanılacak sınıf sınır değerlerinin ve ekolojik kalite oranlarının belirlenmesi. İşin Durumu Plan aşamasında İşin Durumu ile İlgili Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2016 Kalkınma Bakanlığı 2013 Yatırım Programına alınmış olan projenin teknik şartnamesi tamamlanmış olup, ihale süreci devam etmektedir. Maliyeti Teknik Özellikleri 4.000.000 TL Proje kapsamında; Ülkemizin 25 havzasını kapsayacak şekilde daha önce yapılmış ve yapılmakta olan tüm izleme çalışmaları derlenerek envanter çalışmasının yapılması, AB Su Çerçeve Direktifi kapsamında Ülkemizin değişik coğrafik ve iklimsel özelliklerini temsil edecek ve 8 havzada (Aşağı Fırat, Batı Akdeniz, Ceyhan, Aras, Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz, Kuzey Ege ve Sakarya) nehir, göl, geçiş ve kıyı sularında fizikokimyasal, hidromorfolojik ve biyolojik kalite elementlerinin (balık, bentik makroomurgasız, fitoplankton, fitobentoz, makrofit/makroalg/angiosperm) 1 yıl boyunca izlenmesi, sucul flora ve fauna tür listelerinin 8 havza ve diğer havzalar için hazırlanması, biyolojik indekslerin geliştirilmesi, tipe özgü referans noktaların ve durumun belirlenmesi, tipe özgü sınıf sınır değerlerinin belirlenmesi, ve ekolojik durum/potansiyelin belirlenmesi işleri gerçekleştirilecektir.

20 Bolu Gelişim Planı Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Türkiye de Su Çerçeve Direktifinin izleme ile ilgili Madde 8 ve Ek 5 hükümlerinin uygulanabilmesi için altyapı oluşturulacak, proje kapsamında geliştirilmesi planlanan biyolojik metrik veya indekslerin uygulanması ile su kalitesi izleme ve değerlendirme konusunda Ülkemizin temel eksikliklerinden biri giderilmiş olacak ve hidrobiyoloji konusundaki bilimsel çalışmalara katkı sağlanacaktır. Projenin ardından tüm ülkede uygulanır ve kullanılır hale getirilecek olan ekolojik değerlendirme sistemi ile su kalitesi izleme konusunda ülkemizdeki en önemli eksiklik tamamlanmış olacak, Ülkede sağlıklı ve düzgün işleyen bir su kalitesi izleme ağının oluşturulması ile önemli mertebede milli ekonomiye katkı sağlanacaktır. Su Çerçeve Direktifine göre tasarlanmış izleme ağından gelecek verilerle mevcut su kalitesi belirlenebilecek ve çevresel hedefleri karşılayamama riski bulunan su kütleleri için önlemler alınarak belirli bir süre sonra iyi su durumuna ulaşılabilecektir.

Bolu Gelişim Planı 21 İşin Adı Sakarya Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması Sakarya havzasında taşkın risk ön değerlendirmesinin yapılması, sayısal modelleme yapılması ve sonuçlarının CBS ortamına aktarılması, taşkın tehlike haritalarının oluşturulması, taşkın risk haritalarının oluşturulması, taşkın riski açısından taşkın öncesi, esnası ve sonrasında alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi hususları göz önünde bulundurularak, elde edilen veriler sonucunda Sakarya Havzası Taşkın Yönetim Planı nın oluşturulmasını içermektedir. İşin Durumu Plan aşamasında İşin Durumu ile İlgili Açıklama 2016-2019 yılları arasında Sakarya Havzası Taşkın Yönetim Planının hazırlanması Başlama-Bitiş Tarihi 2016-2019 Maliyeti 400.000,00 Teknik Özellikleri Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Taşkın riski açısından taşkın öncesi, esnası ve sonrasında alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi, havzasında taşkın risk ön değerlendirmesinin yapılması, Sayısal modelleme yapılması ve sonuçlarının CBS ortamına aktarılması Taşkın tehlike haritalarının oluşturulması, Taşkın risk haritalarının oluşturulması, Taşkın riski açısından taşkın öncesi, esnası ve sonrasında alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi, Taşkın tehlikesi altındaki bölgelerde erken uyarı sistemleri muhtemel can ve mal kaybını önleyecektir. Halkın bilinçlendirilmesi, yaşam kalitesinin ve refah düzeyinin yükseltilerek taşkın risk farkındalığının ve kültürünün artırılması sağlanacaktır Taşkın Yönetim Planları ile bölgenin ekonomik alt yapısı belirlenecek ve tehlike bölgelerinde üretim yapılmayacaktır. Taşkın sigortasının hazırlanması veya geliştirilmesi sağlanacaktır. Taşkın Sahalarının önceden belirlenmesi ile doğal dere yataklarının imara açılma izinleri kaldırılacak ve imar planları "Taşkın Yönetim Planları" dahilinde gözden geçirilecektir.

22 Bolu Gelişim Planı İşin Adı Batı Karadeniz Havzası Kuraklık Yönetim Planı Hazırlanması Projesi Batı Karadeniz Havzası'nın su bütçesi ve kuraklığa karşı hassasiyeti göz önünde bulundurularak, entegre havza yönetimi yaklaşımı ile kuraklığın ve su kıtlığının üretim kaynaklarına ve sosyo-ekonomik hayata olumsuz etkilerinin azaltılması ve /veya önlenmesi, havzadaki kısıtlı su kaynaklarının akılcı ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için kuraklık ve su kıtlığı indikatörlerinin ve eşik değerlerinin belirlendiği, buna göre kuraklık öncesinde, esnasında ve sonrasında yapılacak çalışmalar ve alınması gereken tedbirlerin ortaya konduğu kuraklık yönetim planı oluşturulacaktır. İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama İhale Aşamasında Batı Karadeniz Havzası Kuraklık Yönetim Planı Hazırlanması Projesinin 2016 yılında başlaması hedeflenmektedir. Başlama-Bitiş Tarihi Başlama 2016 - Biitş 2018 Maliyeti 310.000,00 TL Teknik Özellikleri Batı Karadeniz Havzası 'Kuraklık Yönetim Planı Hazırlanması İşi' doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanımının planlanması için havza sınırları esas alınarak yapılacaktır. Batı Karadeniz Havzası Türkiye nin 25 nehir havzasından biridir. Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Kuraklığın oluşturması muhtemel sosyo ekonomik etkilerin, kuraklık öncesi, sonrası ve kuraklık esnasında alınacak önlemlerle azaltılması hedeflenmektedir. Kuraklık olayı başta tarım olmak üzere bir çok sektörde ekonomik kayıplar oluşturmaktadır, bu proje sonunda ortaya konacak olan kuraklık yönetim stratejileri ile kuraklığın ekonomiye getirdiği zarar en aza indirilecektir. Tabiata Katkısı Proje kapsamında, yaşanması muhtemel kuraklık sebebiyle meydana gelecek havza yüzey suyu ve yeraltı suyu bütçesindeki değişime bağlı olarak içme-kullanma suyunun, tarımsal sulamanın, enerji üretiminin ve sucul ekosistemin ne şekilde etkileneceği belirlenecek ve alınması gereken tedbirler ortaya konacaktır.

Bolu Gelişim Planı 23 İşin Adı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Türkiye nin Yeraltı Suyu Yönetimi Kapasitesinin Geliştirilmesi Projesi (ESEI 2012 Programlaması) Proje ile Türkiye de, Yeraltı suyu Direktifi (2006/118/EC) ve Su Çerçeve Direktifi nin yeraltı suyu ile ilgili hususları hakkında uygulama adımlarının uygulanabilmesine yönelik idari ve teknik kapasite geliştirilecek, tüm havzalar için örnek olacak bir uygulama gerçekleştirilecektir. Ön İhale Duyurusu Yapılma Aşamasında Proje Fişi kabul edilmiş olup ön ihale duyurusu yapılma aşamasına gelinmiştir. Eş zamanlı olarak projeye ilişkin iş tanımı metni hazırlanmış ve Merkezi İhale ve Finans Birimi ve Avrupa Birliği Delegasyonuna görüş için gönderilmiştir. Merkezi İhale ve Finans Birimi'nin ihale sürecini başlatması beklenmektedir. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2016 Maliyeti 2.200.000 Euro Teknik Özellikleri Söz konusu projenin uygulanacağı pilot havzalar Sakarya ve Akarçay Havzaları olarak belirlenmiştir. Proje ile yeraltı suyu yönetimi konusunda sorumluluk sahibi olan kurumların bir analizi yapılacak, eksiklikler tespit edilecek, bu kurumların ilgili personeline gerekli eğitimler verilecektir. Yeraltı suyu Direktifi (2006/118/EC) ve Su Çerçeve Direktifi nin yeraltı suyu ile ilgili konularında belirtilen uygulama adımları (yeraltı suyu kütlelerinin belirlenmesi, karakterizasyonu, uygun bir yeraltı suyu izleme programının oluşturulması, yeraltı suyu kütlelerinde izleme yapılması, eşik değerlerin belirlenmesi, yeraltı sularındaki kirlenmeye ilişkin bir trend değerlendirmesinin yapılması vb.) Sakarya ve Akarçay Havzalarında gerçekleştirilerek bu sayede ülkemizin diğer havzalarında da uygulamaların geliştirilebilmesi için tecrübe edinilecektir. Bunlara ilaveten, proje kapsamında, Türkiye'de yeraltı suyu yönetiminde var olan idari ve teknik eksiklikler ve ihtiyaçların tespit edilmesine ilişkin bir çalışma da yürütülecektir.

24 Bolu Gelişim Planı Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Projede yeraltı suyunun kullanımı ve yönetimi ile ilgili olacak kurum, kuruluş, sivil toplum örgütleri ve meslek kolları paydaş olarak seçilmiştir. Proje kapsamında,tüm paydaşlar arasında bir iletişim stratejisinin oluşturulmasına ilişkin çalışmalar yürütülecektir. Dolayısı ile proje ile birlikte, yeraltı sularının miktar ve kalite olarak korunmasında toplumsal bir farkındalık oluşturulacaktır. Yeraltı sularının kirlenmesinin önlenmesi ve iyi duruma getirilmesine amaçlayan proje, öncelikle pilot havzalarda ve daha sonra elde edilecek metodolojinin diğer havzalarda uygulanması ile birlikte bütün havzalarda, kalite ve miktar açısından iyi durumda olan yeraltı sularının elde edilmesine imkan verecektir. Yeraltı suları, yüzey sularını besleme özelliğinden, içme suyu sağlanmasına, hemen her alanda söz konusu olabilen doğal kaynaklardır. Kirlendikleri takdirde temizlenmesi ancak çok yüksek bütçelerle mümkün olabilen bu doğal kaynakların korunması ekonomik bir fayda da sağlayacaktır. Proje ile risk altında olan yeraltı suyu kütleleri belirlenecek, bu kütlelerin daha fazla kirletilmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. Buna ilaveten, yeraltı suyu kütlelerinin karakterizasyonunda, YAS kütlelerinin yerüstü suları ve karasal ekosistemle ilişkisi de incelenecek, bağlantılı ekosistemlerin de yeraltı sularından ötürü kirlenip kirlenmediği ortaya konulacaktır.

Bolu Gelişim Planı 25 İşin Adı İşin Durumu* İşin Durumu ile İlgili Açıklama Bolu Dörtdivan Tekke Barajı Bu proje ile 15523 ha(brüt) alan sulanacak. Kati projeleri tamamlanmıştır. İhale süreci devam etmektedir. İhale süreci devam etmekte olup 2014 yılı başında yer teslimin yapılması planlanmaktadır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2019 Maliyeti 98.000.000 TL Teknik Özellikleri Yağış alanı : 139 km² Yıllık ortalama akım : 44,14 hm 3 Max. depolama hacmi : 52,91 hm 3 Min. depolama hacmi : 6,42 hm 3 Aktif hacim : 46,49 hm 3 Max. su seviyesi : 1312,28 m Nor. su seviyesi : 1310, m Min su seviyesi : 1271,5 m Nor su seviyesinde göl alanı : 2,025 km 2 Min su seviyesinde göl alanı : 0,546 km 2 Tipi : Ön yüzü beton kaplı kaya dolgu Amacı : Sulama, içme ve kullanma suyu Kret uzunluğu : 438,0 m Kret genişliği : 12,00 m Talvegden yüksekliği :71,00 m Temelden yüksekliği : 86,00 m Sosyal Faydaları Sağlıklı İçme Suyu Sağlamak

26 Bolu Gelişim Planı İşin Adı İşin Durumu* İşin Durumu ile İlgili Açıklama Bolu Dörtdivan Tekke Barajı Sulaması Gerede İlçesine 6,43 hm 3 /yıl ve Dörtdivan İlçesine 0,60 hm 3 /yıl olmak üzere toplam 7,03 hm 3 /yıl içme kullanma suyu temin edilecektir Kati projeleri tamamlanmıştır. İhale süreci devam etmektedir. İhale süreci devam etmekte olup 2014 yılı başında yer teslimin yapılması planlanmaktadır. Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2019 Maliyeti 270.000.000 TL Teknik Özellikleri Yağış alanı : 139 km² Yıllık ortalama akım : 44,14 hm 3 Max. depolama hacmi : 52,91 hm 3 Min. depolama hacmi : 6,42 hm 3 Aktif hacim : 46,49 hm 3 Max. su seviyesi : 1312,28 m Nor. su seviyesi : 1310, m Min su seviyesi : 1271,5 m Nor su seviyesinde göl alanı : 2,025 km 2 Min su seviyesinde göl alanı : 0,546 km 2 Tipi : Ön yüzü beton kaplı kaya dolgu Amacı : Sulama, içme ve kullanma suyu Brüt sulama sahası : 15523 ha Sulama sistemi : Basınçlı borulu Yıllık sulama suyu ihtiyacı :22,54 hm3 Sulama modülü : 0,26 lt/sn/ha Sulama ana iletim hattı uzunluğu :29 507 m İletim hattı tipi : 700~2000 mm CTP boru İçmesuyuna verilen yıllık su Gerede : 6,43 hm3 İçmesuyuna verilen yıllık su D.Divan : 0,60 hm3 Sosyal Faydaları Sağlıklı içme suyunun sağlanması salgın hastalıkların önüne geçecektir. Ekonomik Faydaları Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar

Bolu Gelişim Planı 27 İşin Adı Bolu Çele Barajı ve İçme Suyu Bolu ilinin içme suyunu karşılamak. İşin Durumu Proje aşamasında Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2020 Maliyeti 180.000.000 TL Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Sağlıklı içme suyunun sağlanması salgın hastalıkların önüne geçecektir. Nehir havzalarında ekosistemin korunması, tabii hayatın sürekliliğinin sağlanması açısından önem arz etmektedir. Arıtma tesislerinin kurulması sonucu yer altı ve yer üstü sularının kirliliği önlenerek ekosistemlerinin korunması sağlanacaktır. Eko Sistemimi ve Yaban Hayatı Korumak.

28 Bolu Gelişim Planı İşin Adı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2018 Maliyeti Teknik Özellikleri Üst Politika Belgeleri ile İlişkisi Bolu Ovası Sulaması Rehabilitasyonu Proje aşamasında Bolu İmar Sahası Çıkınca 550 ha Sulama Alanı Rehabilite Edilecektir. 165.000.000 TL Sulama Alanı : 8700 ha Bolu İmar Sahası Planları Ekonomik Faydaları Havzalarda doğal kaynakların korunması İşin Adı İşin Durumu Bolu Seben Taşlıyayla sulaması Sulama şebekesi vasıtasıyla su ihtiyacı karşılanılması planlanmaktadır. Proje aşamasında Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2018 Maliyeti 140.000.000 TL Teknik Özellikleri Sulama Alanı : 3005 ha Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar Toprak verimliliği artırmak,eko sistemi ve yaban hayatı korumak

Bolu Gelişim Planı 29 İşin Adı İşin Durumu Bolu Göynük Yeniköy Dedeler Köyü Göleti ve Sulaması Sulama şebekesi vasıtasıyla su ihtiyacı karşılanılması planlanmaktadır. Proje aşamasında Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2017 Maliyeti 20.000.000 TL Teknik Özellikleri Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Sulama Alanı : 150 ha Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar Toprak verimliliği artırmak,eko sistemi ve yaban hayatı korumak İşin Adı Bolu Göynük Değirmenözü Bulanık Göleti ve Sulaması Sulama şebekesi vasıtasıyla su ihtiyacı karşılanılması planlanmaktadır. İşin Durumu Proje aşamasında Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2017 Maliyeti 20.000.000 TL Teknik Özellikleri Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Sulama Alanı : 150 ha Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar Toprak verimliliği artırmak,eko sistemi ve yaban hayatı korumak

30 Bolu Gelişim Planı İşin Adı Bolu Göynük Hasanlar Göleti ve Sulaması Sulama şebekesi vasıtasıyla su ihtiyacı karşılanılması planlanmaktadır. İşin Durumu* Proje aşamasında Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2017 Maliyeti Teknik Özellikleri Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı 20.000.000 TL Sulama Alanı : 150 ha Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar Toprak verimliliği artırmak,eko sistemi ve yaban hayatı korumak İşin Adı İşin Durumu Bolu Merkez Sultanköy Göleti ve Sulaması Sulama şebekesi vasıtasıyla su ihtiyacı karşılanılması planlanmaktadır. Proje aşamasında İşin Durumu ile İlgili Açıklama Bolu ovası sulaması rehabilitasyon ile koordineli olarak değerlendirilmektedir.(pompalı sulama alanların cazibe ile sulanması düşünülmektedir. Başlama-Bitiş Tarihi 2015-2017 Maliyeti Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı 15.000.000 TL Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar Toprak verimliliği artırmak,eko sistemi ve yaban hayatı korumak

Bolu Gelişim Planı 31 İşin Adı İşin Durumu* İşin Durumu ile İlgili Açıklama Bolu Mengen Baraklar ve Kaynarca Dereleri Yeniçağ Aşağıkuldan Köyü Taşkın Koruma İnşaatı Bu iş kapsamında Yeniçağa Aşağı Kuldan Köyü nde değişik yükseklikte toplam 257 metre dik kesitli betonarme duvarlı kanal değişik yüksekliklerde 5 adet duvar üstü betonarme plak yol geçişi 1 adet yaya köprüsü, Mengen İlçe Merkezi Kaynarca ve Baraklar Derelerine 249 metre çift taraflı kagir duvar 1 adet 12 metre açıklıklı köprü 3 adet kagir birit yapılarak bir adet ilçe merkezi ve bir adet köyün taşkından korunması planlanmaktadır. Mengen İlçesi Kaynarca Deresi nde 2.50 metre yüksekliğinde 432,00 metre çift taraflı kagir taşkın koruma duvarı imalatı, Mengen İlçesi Baraklar Deresi nde 2.00 metre yüksekliğinde 88,92 metre çift taraflı kagir taşkın koruma duvarı imalatı, Baraklar Deresi nde 3.00 metre yüksekliğinde 166 metre tek taraflı kagir taşkın koruma duvarı imalatı Baraklar Deresi nde 2.70 metre yüksekliğinde 50.50 metre tek taraflı dik kagir taşkın koruma duvarı imalatı ve biritleri yapılarak tamamlanmıştır. Aşağıkuldan Köyü nde değişik kesitlerde 131.1 metre betonarme kanal ve 1 adet 5 metre genişliğinde yol geçişi yapılmış olup imalatlar devam etmektedir. Taşkın Koruma Yapım İnşaatı devam etmektedir. Başlama-Bitiş Tarihi 2011-2014 Maliyeti 545.849,00 TL Teknik Özellikleri Yağış Alanı (Mengen Kaynarca Deresi) : 63.8 km² Yağış Alanı (Mengen Baraklar Deresi) : 26.4 km² Yağış Alanı (Yeniçağa Aşağı Kuldan Köyü) : 1.13 km² 500 yıllık tekerrür debisi (Mengen Kaynarca) : 61.054 m³/sn 500 yıllık tekerrür debisi (Mengen Baraklar) : 31.787 m³/sn Yeniçağa Aşağı Kuldan Köyü : 20.310 m³/sn Sosyal Faydaları İnsan sağlığı ve hayatı, çevre, kültürel miras, ekonomik faaliyetler ve altyapı sistemleri için olumsuz etkilerini azaltmak mümkündür

32 Bolu Gelişim Planı İşin Adı İşin Durumu Bolu Dörtdivan İlçe Merkezi Ulusu Deresi II. Kısım ve Eğrice Deresi Taşkın Koruma İnşaatı Bu iş kapsamında Ulusu deresinde 1999 metre çeşitli yüksekliklerde harçlı pere ile çift taraflı şev kaplaması yapılacaktır. Eğrice Deresinde 264 metre çeşitli yüksekliklerde harçlı pere ile çift taraflı şev kaplaması yapılacak olup ayrıca 1 adet yaya köprüsü imal edilecektir. İmalatlar sonunda 1 adet ilçe merkezinin taşkından korunması planlanmaktadır. 2014 Yılında İmalatlara Başlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 2013-2014 Maliyeti Sosyal Faydaları 1.550.000 TL Can ve mal güvenliği sağlamak İşin Adı Bolu Merkez Çamyayla Köyü Seben Deresi Taşkın Koruma İnşaatı Bu iş kapsamında Çamyayla Köyü Seben Deresinde 1111 metre çift taraflı kagir taşkın koruma duvarı (h=2.00 m), 164 metre tek taraflı kagir taşkın koruma duvarı (h=2.00 m), 8 adet menfez ve panel çit imalatları yapılarak bir köyün taşkından korunması planlanmaktadır. İşin Durumu 2014 Yılında İmalatlara Başlanacaktır. İşin Durumu ile İlgili Açıklama Taşkın Koruma İnşaatını Çebi İnşaat Taah. San. Turizm ve Tic. Ltd.Şti firması tarafından yüklenilmiştir. Başlama-Bitiş Tarihi 2013-2014 Maliyeti 1.050.00 TL Sosyal Faydaları İnsan sağlığı ve hayatı, çevre, kültürel miras, ekonomik faaliyetler ve altyapı sistemleri için olumsuz etkilerini azaltmak mümkündür

Bolu Gelişim Planı 33 İşin Adı Bolu Kıbrıscık Alanhimetler Göleti ve Sulaması Bolu Kıbrıscık İlçesinde brüt 450 ha, net 393 ha arazi borulu sulama şebekesi vasıtasıyla su ihtiyacı karşılanılması planlanmaktadır. İşin Durumu* İnşaat yapım aşaması devam etmektedir. İşin Durumu ile İlgili Açıklama Toplam 24307 metre olan su iletim hattının 20198 metrelik çeşitli çap ve basınçta yüksek polietilenden üretilen şebeke borularının kazısı yapılmış olup, yastık ve gömlekleme tabakalarıyla birlikte boru döşenmiştir. Hatlarda kullanılacak olan 108 adet vana, vantuz, hidrant, tahliye yapıları ve ayrım yapıları sanat yapıları ile birlikte yapılmış olup 4000 metrelik anaboru hattı çalışmaları ve sanat yapıları devam etmektedir.. Gövde sıyırma ve şekil verme işlemleri tamamlanmış olup cut-off kazısı oluşturulmuştur, Derivasyon-dipsavak kazıları tamamlanmış olup. 1 ve 2 nolu anolar hariç Derivasyondipsavak imalatları tamamlanmıştır. Dolusavak kazıları tamamlanmıştır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014 Maliyeti 8.895.530 TL Teknik Özellikleri Tipi :Kil çekirdekli kaya dolgu Amacı :Sulama Kret uzunluğu :150,45 m Kret genişliği :10,00 m Talvegden yüksekliği :38,10 m Temelden yüksekliği :44,10 m Toplam gövde dolgu hacmi :298 492 m 3 Brüt sulama sahası :450 ha Net sulama sahası :393 ha Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Yapılan proje kırsal kesimde yaşayan halkın köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamını sağlayacaktır. Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar Toprak verimliliği artırmak,eko sistemi ve yaban hayatı korumak

34 Bolu Gelişim Planı İşin Adı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Bolu Göynük Gökçesaray Göleti ve Sulaması Bolu Göynük İlçesinde brüt 396 ha brüt 346 ha net arazi borulu sulama şebekesi vasıtasıyla su ihtiyacı karşılanacaktır Proje aşamasında 2013 Ek yatırım programına alınmış olup 2014 yılında ihale edilip başlanılması planlanmaktadır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2016 Maliyeti 10.000.000 TL Teknik Özellikleri Tipi : Homojen Dolgu Amacı : Sulama Kret uzunluğu : 242,00 m Kret genişlği : 8,00 m Talveg kotu : 8,00 m Talvegden yüksekliği : 33,50 m Temelden yüksekliği : 37,50 m Toplam gövde dolgu hacmi : 365 000 m 3 Max. depolama hacmi : 1,521 hm 3 Nor. depolama hacmi : 1,259 hm 3 Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Yapılan proje kırsal kesimde yaşayan halkın köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamını sağlayacaktır. Tarım ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliği artar Toprak verimliliği artırmak,eko sistemi ve yaban hayatı korumak

Bolu Gelişim Planı 35 İşin Adı İşin Durumu Göynük Kayabaşı Köyü Kuru Dere Yukarı Havza Islahı 3 adet kuru dere üzerine birer adet ıslah sekisi ve ayrıca kuru dere-3 üzerinde ıslah sekisine ek olarak bir adet taban kuşağı yapılarak belirtilen köyde rusubatın engellenerek taşkın tehlikesinin ortadan kaldırılması planlanmaktadır 2014 Yılında İmalatlara Başlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 2014 Maliyeti Teknik Özellikleri Sosyal Faydaları 160.000 TL Yağış Alanı (Kuru Dere-1) :2 ha Yağış Alanı (Kuru Dere-2) :3.5 ha Yağış Alanı (Kuru Dere-3) :3 ha İnsan sağlığı ve hayatı, çevre, kültürel miras, ekonomik faaliyetler ve altyapı sistemleri için olumsuz etkilerini azaltmak mümkündür

36 Bolu Gelişim Planı 5.2 Ormancılık ve Erozyonla Mücadele ORMAN YOLLARI YAPIMI VE BAKIMI İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Bolu İli ormanlarında; 270 km yeni yol, 275 km büyük onarım, 575 km üst yapı, 575 km sanat yapısı, 1.120 km aplikasyon. Proje ve plan safhasında. 2014 yılı ile 2018 yıları arasında çalışmalara başlanarak tamamlanması sağlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 01.01.2014-31.12.2018 Maliyeti Teknik Özellikleri 21.560.000 TL Orman yolları 292 sayılı Orman Yolları Planlaması, Yapımı, Bakımı adlı tebliğde belirtilen özelliklere uygun yapılacaktır. Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Yapılan yatırımlar kırsal kesimde yaşayan halkın ormancılık faaliyetlerine etkin katılımını ve köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamını sağlayacaktır. Bolu İli nde 2014 yılında 4.312.000 TL lik yatırımla ekonomik ve insan işgücü yönünden istihdamda ve kalkınmada katkı sağlanacaktır. Planlı bir şekilde yapılacak yatırımlarla çevreyle uyumlu şekilde çalışmalar yapılacaktır.

Bolu Gelişim Planı 37 ORMANLARIN KORUNMASI Orman koruma, ormanda böcek hastalıklarıyla mücadele, ormanda böcek hastalıklarıyla mücadele yatırımı ve çalışmaları. İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Proje ve plan safhasında. 2014 yılı ile 2018 yıları arasında çalışmalara başlanarak tamamlanması sağlanacaktır. Başlama-Bitiş Tarihi 01.01.2014-31.12.2018 Maliyeti 90.000 TL Sosyal Faydaları Tabiata Katkısı Yapılan yatırımlar kırsal kesimde yaşayan halkın ormancılık faaliyetlerine etkin katılımını ve köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamını sağlayacaktır. Halkın çevreye, doğaya olan duyarlılığı artırılacaktır. Planlı bir şekilde yapılacak yatırımlarla çevreyle uyumlu şekilde çalışmalar yapılacaktır. Ormanların tahribatına yol açan böcek populasyonlarının çoğalmasını önleyici tedbirler alınacak, ormanların tahrip olarak azalmasının önüne geçilecektir. Mevcut olan ormanlara bilinçsizce müdahale edilmesinin önüne geçilerek daha verimli ve kaliteli yapıda ormanların oluşmasına zemin hazırlanacaktır. Nesli tehlikede olan türler korunacak, hava, su ve toprak yani çevreye, biyoçeşitliliğe olumlu tesirleri olacaktır. Tabiata uygun ve sürdürülebilir, yerel halkın desteği ve katılımı sağlanmış ormancılık faaliyetlerine ulaşılmış olacaktır.

38 Bolu Gelişim Planı ORKÖY FAALİYETLERİ İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi Maliyeti Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı Orman köylülerinin sosyal ve ekonomik maksatlı krediler ile destekklenmesi suretiyle kalkınmalarına katkı sağlanacaktır. Proje ve plan safhasında. Bütçe ödenekleri çerçevesinde, köylüler ile tarımsal kalkınma kooperatiflerinin talepleri ve kalkınma planları doğrultusunda destekleme faaliyetleri yürütülmeye devam edecektir. Yıllık olarak her takvim yılı. 1000 aileye sosyal maksatlı, 125 aileye ekonomik maksatlı kredi desteği sağlanması öngörülmüş olup, yaklaşık maliyeti 3.575.000 TL'dir Orman köylüsünün sosyal ve ekonomik kalkınmalarına katkısı katkısı bulunan proje uygulamaları ve desteklemelerle kırsal kesimde yaşayan halkın köyden kente göçünü engelleyip yerinde istihdamı sağlanacaktır. Orman köylüsünün ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmak üzere kredi desteklemleri ile kurulan işletmeler vasıtasıyla istihdam artışı sağlanacaktır. Uygulanmakta olan sosyal nitelikli güneş enerjisi, dam örtülüğü ve ısı yalıtımı (mantolama) projeleri ile odun tüketimi azaltacak ve doğa tahribatı önlenecektir.