EŞDEĞERLİK RAPORU/ EQUIVALENCE ASSESSMENT REPORT

EŞDEĞERLİK RAPORU/ EQUIVALENCE ASSESSMENT REPORT Belgelendirme Kuruluşu Bilgileri/ Details of the certification body İsim / Name Adres / Address Posta Kodu-Şehir/Postal code-city IMO-CONTROL SERTİFİKASYON TİC.LTD.ŞTİ. 225. Sok. No:29 D:6-7 Bornova İzmir/TÜRKİYE Telefon Faks / Telephone-Fax 00 90 232 347 47 05-00 90 232 347 47 80 E-mail imotr@imo-control.org Raporu Hazırlayan Denetim Ekibi/Details of the assessment team memberpreparing the report Adı / Name Orbay ERVENSEVDİ Başdenetçi Dr. Mehmet HASDEMİR Denetçi Telefon-Faks/ Tel-Fax +90 532 747 70 50 +90 505 768 40 68 E-Posta / E-Mail oervensevdi@ turkak.org.tr hasdemir44@gmail.com Denetlenen Alan ve Denetim Tarihi / Assessment Date and Assessed areas Tanık denetimler/ Witness assessment : 01-02-06 Eylül 2014 Ofis Denetimi / Office assessments : 03-04-05 Eylül 2014 1/9

RAPOR İÇERİĞİ Sayfa No 1. GİRİŞ... 3 2. EŞDEĞERLİK İSTENİLEN STANDART/YÖNETMELİKLER... 3 3. KAPSAMLAR... 4 4. UYUMLU VE EŞDEĞER ALANLARIN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ... 4 5. KONTROL SİSTEMİ... 7 6. SONUÇ... 9 2/9

1. GİRİŞ IMO-Control Sertifikasyon Tic. Ltd.Şti; TR Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın onayı ile TR-OT-02 kodu ile Türkiye de organik tarım kontrol ve sertifikasyon faaliyetinde bulunmak üzere yetkilendirilmiştir. Türkiye de yürüttüğü faaliyetlerini TR-5262 sayılı Organik Tarım Kanunu ve buna dayanılarak yayımlanan yönetmeliğe göre sürdürmektedir. Bu faaliyetleri için politikalarını 01.01 tr Quality Manual IMO-Control (V:04.04.14) ve 2.1.6 Standard Kontrol Programında (V:1.8.2014) açıklamaktadır. IMO in oluşturduğu organik tarım programının büyük bir çoğunluğu AB organik tarım yönetmelikleri ile uyumludur. Uyumlu olmayan bazı hususlarda ise Gıda Kodeksi CAC/GL 32 dikkate alınarak, AB 834/2007 nolu Konsey Yönetmeliğinin 33. maddesine istinaden IMO tarafından eşdeğer kurallar belirlenmiştir. (EC) 644/2014 e göre IMO-CONTROL Ltd. Şti. TR-BIO-158 kodu ile AB mevzuatına göre organik ürün belgelendirmesi yapmak üzere Türkiye de işlenmemiş A-Bitkisel ürünler ve D- Gıda olarak kullanılacak işlenmiş tarım ürünleri kapsamlarında kontrol ve sertifikasyonda yetkilendirilmiştir. Bunun dışında 11 ayrı ülkede daha yetkilendirildiği görülmüştür. Ancak akreditasyon denetimi tarihi itibariyle Türkiye dışında kontrol ve sertifikasyon faaliyeti henüz gerçekleştirmediği anlaşılmıştır. Ayrıca Türkiye dışındaki ülkeler içerisinde yer alan Kazakistan, Rusya, Ukranya ve Birleşik Arap Emirliklerinde E-Yem kapsamının da olduğu görülmüştür. Bu değerlendirme raporu ise üçüncü ülkelerden organik ürünlerin ithalatı hakkında 834/2007 sayılı Konsey Yönetmeliğin uygulanmasıyla ilgili ayrıntılı kuralları belirleyen 1235/2008 sayılı Komisyon Yönetmeliğinin 11.3.(c) maddesi çerçevesinde hazırlanmıştır. Ayrıca IMO nun kontrol ve sertifikasyon sistemi, (AB) 834/2007 nin III, IV ve V. Başlıkları ile (AB) 889/2008 e göre değerlendirilmiştir. 2. EŞDEĞERLİK İSTENİLEN STANDART/YÖNETMELİKLER EC 834/227 Sayılı Organik Üretim ve Organik Ürünlerin Etiketlenmesi Hususundaki Konsey Yönetmeliği EC 834/2007 sayılı Yönetmeliğinin uygulanması için ayrıntılı kuralları içeren (EC) No 889/2008 sayılı Komisyon Yönetmeliği Üçüncü ülkelerden organik ürünlerin ithalatı hakkında 834/2007 sayılı Konsey Yönetmeliğin uygulanmasıyla ilgili ayrıntılı kuralları belirleyen 1235/2008 sayılı Komisyon Yönetmeliği *Raporun ilerleyen aşamalarında yer alan AB yönetmelikleri ifadesi, yukarıda açıklanan mevzuatları tanımlamaktadır. 3/9

3. KAPSAMLAR EA 03/12 ye göre; A: İşlenmemiş Bitkisel Ürünler Kapsamı B: Canlı Hayvanlar veya İşlenmemiş Hayvansal Ürünler Kapsamı D: Gıda Olarak Kullanılacak Tarımsal Ürünler E: Yem Olarak Kullanılacak İşlenmiş Tarım Ürünleri Kapsamı 4. UYUMLU VE EŞDEĞER ALANLARIN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ IMO-Control Sertifikasyon Tic. Ltd.Şti; organik ürünlerin belgelendirmesine esas ana politikasını 01.01 tr Quality Manual IMO-Control (V:04.04.14) ve 2.1.6 Standard Kontrol Programında (V:1.8.2014) açıklamaktadır. Ayrıca AB 834/2007 ve 889/2008 sayılı yönetmeliklerde yer alan ve üçüncü ülkelerde AB üyesi ülkelerden farklı ele alınması gereken konular için kural ve prosedürleri tanımlanmaktır. IMO farklı ele alınması gereken konuları belirlemek ve eşdeğer uygulamaları tanımlamak için AB Üyesi Olmayan 3. Ülkelerdeki Müteşebbisler İçin IMO III 1.1. G-e IMO Organic Standard (V:1.7/05.2014) oluşturmuştur. Eşdeğerlik amacıyla oluşturulan bu doküman, İsviçre Akreditasyon Kurumu SAS tarafından ilk olarak 28.10.2011 tarihinde değerlendirilmiş ve eşdeğer olduğu belirtilmiştir. TÜRKAK tarafından 01-06 Eylül 2014 tarihleri arasında yapılan akreditasyon gözetim denetiminde, İsviçre Akreditasyon Kurumu SAS tarafından hazırlanmış 28.10.2011, 09.08.2012 ve 19.02.2014 tarihli raporlar görülmüştür. Bu değerlendirme sonrasında IMO, AB mevzuatında yapılan revizyonu adapte etmek üzere çeşitli revizyonlar yaptığı anlaşılmıştır. Revizyona neden olan AB mevzuatları aşağıda çıkarılmıştır. Commission Regulation (EC) No 344/2011 of 8 April 2011 Commission Regulation (EC) No 203/2012 of 8 March 2012 Commission Regulation (EC) No 505/2012 of 14 June 2012 Commission Regulation (EC) No 1030/2013 of 24 October 2013 Commission Regulation (EC) No 1364/2013 of 17 December 2013 Commission Regulation (EC) No 354/2014 of 9 April 2014 SAS tarafından yapılan eşdeğerlik değerlendirmesinin IMO Organic Standardının Version 1.2 (10/2010) dikkate alınarak yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu değerlendirme sonrasında yukarıda açıklanan AB mevzuatlarındaki değişiklikler nedeniyle, uyuma yönelik olarak IMO Organic Standardında revizyonlar yapılmıştır. Halen IMO III 1.1. G-e IMO Organic Standard (V:1.7/05.2014) kullanılmaktadır. Bu revizyonlar, AB mevzuat değişikliğine uyum sağlama amacıyla yapılmış olup herhangi bir yeni eşdeğerlik oluşturmamıştır. Ancak sadece IMO organik standardının eklerinde yapılan değişiklik, eşdeğerlik olarak ele alınabilecek bir revizyondur. 4/9

AB mevzuatında yapılan değişikliklere uyum sağlamak için IMO Organik Standardında yapılan revizyonlar aşağıdadır: 1. Tavukçulukta Konvansiyonel Hayvan Girişi (süre uzatımı): Organik olarak yetiştirilen piliçler temin edilemediğinde, konvansiyonel olarak yetiştirilen 18 haftadan küçük piliçlerin organik yetiştiricilik yapılan işletmeye dahil edilmesine ilişkin tanınan süre 31/12/2011 tarihinden, 31/12/2014 tarihine uzatılmıştır. 2. Feed from own holding or from other organic holdings (ilave düzenleme) In case of pigs and poultry, at least 20 % of the feed shall come from the farm unit itself or in case this is not feasible, be produced in the same region in cooperation with other organic farms or feed business operators. 3. Non-organic feed materials, feeds of animal origin, minerals and feed additives and aids : It was chanced due to 889-Art. 22 4. Use of non-organic feed of plant and animal origin for livestock: It was chanced due to 889-Art. 43 5. Beekeeping Feeding: It was chanced due to 889-Art. 19 6. Use of certain products and substances in processing of food: It was chanced due to 889- Art. 27 7. Specific rules for the making of wine: It was chanced due to 889-Art. 29-95-10 8. Community logo: It was chanced due to 889-Art. 57 9. Specific labelling requirements for feed: It was chanced due to 889-Art. 59 and 60 10. Annex I- Fertilizers, soil conditioners and nutrients referred to in Article 6.4.2.1: It was chanced due to (EC) 354/2014 11. Annex II-Pesticides plant protection products referred to in Article 6.4.3.1: It was chanced due to (EC) 354/2014 12. Annex V- Feed materials referred to in Article 6.7.4.4. (1), (2), and (3): It was chanced due to (EC) 505/2012 13. Annex VI- Feed additives and certain substances used in animal nutrition referred to in Article 6.7.4.4 (4): It was chanced due to 505/2012 Yeni Eşdeğerlik Revizyonu Yukarıda ayrıntılı olarak verilen revizyonlara ilave olarak IMO Organik Standardının ekinde yer alan, izin verilen gübre ve toprak iyileştiricileri düzenleyen Ek Ia da ve bitki koruma ürünlerini düzenleyen Ek II da aşağıda belirtildiği şekilde revizyon yapılmıştır. 1. Annex Ia- Fertilizers, soil conditioners and nutrients equivalent to those listed: IMO may allow the use of any fertilizer authorised in the Annex I of Regulation (EC) No 889/2008 but removed in the Regulation (EU) No 354/2014 until November 2014. 2. Annex IIa- Pesticides plant protection products equivalent to those listed in : IMO may allow the use of any pesticide authorised in the Annex II of Regulation (EC) No 889/2008 but removed in the Regulation (EU) No 354/2014 until November 2014 and if compliant with the requirements of this Annex IIa. Eşdeğerlik olarak yapılan revizyonlar yukarıda görüldüğü üzere organik üretimde kullanımına izin verilebilen girdilerle ilgilidir. Ancak IMO-Control Sertifikasyon Tic. Ltd.Şti, Türkiye de TR Organik Tarım Mevzuatlarına uygun girdilerin kullanımına izin verdiğinden, Türkiye lokasyonu için eşdeğerlik olarak görülebilecek bir uygulaması bulunmamaktadır. 5/9

IMO Organik Standardında Eşdeğer Olarak Belirtilen Alanlar 1. Kontrol ziyaretleri (889-Art. 65): For inspection and certification of producer groups in non-eu countries, the rules defined in Annex XV (definition of ICS system) apply. 2. Paralel üretim (889-Art. 40): IMO is notified of the harvest of each of the products concerned at least 48 hours in advance except in cases of continuous harvest throughout the year. Upon completion of the harvest, the producer informs the certification body of the exact quantities harvested on the units concerned and of the measures applied to separate the products. 3. Aynı anda organik ve organik olmayan hayvan üretimi (889-Art. 17): Any non-organic animals which use the land concerned are derived from farming systems that target the sustainable use of land (e.g. farms in disadvantaged areas, environmental schemes): - In third countries, where state programmes on rural development exist and are implemented in the area concerned, IMO verifies if these programmes are equivalent to Regulation (EC) No 1698/2005 on support for rural devel-opment by the European Agricultural Fund for Rural Development (EAFRD) and Regulation (EC) No 1257/1999 on support for rural development from the European Agricultural Guidance and Guarantee Fund (EAGGF). - In third countries, where no state programmes on rural development are implemented in the area concerned, non-organic livestock may use organic pasturage for a limited period of time each year, provided that such animals come from a farming an extensive farming system (equivalent to 170 kg of nitrogen per ha and year) and provided that organic animals are not present at the same time on that pasture. A confirmation has to be signed by the owner of the common grazing land in order to confirm the farming system nonorganic animals are coming from an extensive farming system. IMO-Control Sertifikasyon Tic. Ltd.Şti nin; Türkiye de aynı anda organik ve organik olmayan hayvan üretimine ilişkin politikası TR Organik Tarım Mevzuatının 16.1-(ç,d) maddesine göre 170 kg/n/ha /yıl ı aşamayacak sayıda belirlenmesi ve aynı anda konvansiyonel-organik hayvanların bulunmaması şartını uygulamaktadır. 4. Tohum ve vejetatif üretim materyallerinin kullanımı (889-Art. 45): 5. Gübre ve toprak iyileştiriciler (889-Art. 3): Where the nutritional needs of plants cannot be met by cultivation practices, crop rotation and the application of organic material (paragraph 6.4.2) only fertilisers and soil conditioners referred to in Annex I and Annex Ia of this Standard may be used in organic production and only to the extent necessary. 6. Bitki koruma (834-Art. 12.1 ve 889-Art. 5) - In the case of an established threat to a crop, plant protection products may only be used 6/9

if they have been authorised for use in organic production under Annex X. - Where plants cannot be adequately protected from pests and diseases by the measures mentioned above, only products referred to in Annex 11 and Annex 2 of this Standard may be used in organic production. 7. Temizlik maddeleri (834-Art. 12.1) Products for cleaning and disinfection in plant production shall be authorised by the certification body according to the criteria defined in Annex X. 8. Hayvanların tanımlanması (889-Art. 75) In Non-EU countries, where individual identification of large mammals is not obligatory, IMO demands from the operator to introduce an adequate system for individual permanent marking of the animals. Animals have to be marked within one year after the first inspection or at least before they or the products derived from these animals leave the holding as organic. The farmer shall register this individual identification in a livestock inventory list. IMO-Control Sertifikasyon Tic. Ltd.Şti nin; Türkiye de hayvan kayıtlarına ilişkin politikası TR Organik Tarım Mevzuatının 6.1. a-1 maddesine göre büyükbaş, küçükbaş hayvancılık işletmeleri ile arıcılık işletmeleri için bakanlığın kayıt sistemine kayıtlı olma şartını aramaktadır. 9. Kanatlılarda Kesim Yaşı (889-Art. 12) In third countries, where the definition of slow growing strains is missing, strains used by the certified operator are evaluated by the certification body on basis of the following criteria: Crossbreeds are classified as slow growing if they reach a maximum of 80% of the daily weight gain of breeds which have been selected for maximum performance. The following benchmark applies which may be adapted to the data available in the country of certification:a) broilers: 44g/day until a weight of 2 kg b) turkeys: 76 g /day for females until a weight of 10.6 kg, 116 g /day for males until weight of 21 kg. IMO-Control Sertifikasyon Tic. Ltd.Şti nin; Türkiye de kanatlıların kesim yaşına ilişkin politikası TR Organik Tarım Mevzuatının 19.1.(r) maddesine göre Organik etlik piliç yetiştiriciliğinde yavaş gelişen genotiplerin kullanılması durumunda asgari kesim yaşı 72 gündür. 10. Arıcılıkta balmumu kullanımı (889-Art. 38 ve 44) After the conversion period of 12 months has expired, certification may be granted under the determined conditions: 5. KONTROL SİSTEMİ 2.1.6 Standard Kontrol Programının (V:1.8.2014) 3 maddesinde kontrollerin nasıl yapılacağı tanımlanmıştır. Buna göre; kontrol öncesinde, kontrol tarihi firma/müteşebbis ile konuşularak tespit edilmektedir. Kontrol zamanın seçimi, tarımsal işletmelerde üretim periyodu (bitki, hayvan), ürün işleyen işletmelerde de üretim çeşidi ve zamansal uygunluğu göz önünde 7/9

bulundurularak yapılmaktadır. Müteşebbis/İşletme, ziyaret için kontrolden en az iki hafta önceden bilgilendirileceği, bununla birlikte IMO-CONTROL habersiz kontroller yapma hakkını saklı tutacağı tanımlanmıştır. Kontrol tarihinin bildirilmesi için 00.2.1 tr,e Teftiş Tarihi için İletişim Kurma (V:1.8.2014) dokümanı kullanılmaktadır. Bu form kontrol tarihi, kapsamı ve kontrolör adını içermektedir. Kontrol bildirimi ile mevcutsa, işletmeye bir önceki kontrole ait özet değerlendirme raporu ve operatör profili gözden geçirilmek ve güncellenmek üzere iletilmektedir. IMO, TR ve AB kapsamlarında yaptığı kontrolleri, kendi yetkili kontrolleri aracılığıyla gerçekleştirmekte ve bu kontrollerin sonucunu dokümante etmektedir. Faaliyet tipine göre kontrol raporu bir dizi farklı dokümandan oluşmaktadır. AB ve TR mevzuatlarına göre ayrı bir raporlama yapılmamakta, ortak kontrol formları ve raporlama yapılmaktadır. Akreditasyon denetimi tarihi itibariyle, IMO-Control Sertifikasyon Ticaret Ltd. Şti. Türkiye de faaliyette bulunduğundan, sadece AB ye göre gerçekleştirilmiş bir kontrol raporu bulunmamaktadır. Bu durum kapsamlar itibariyle yapılan dosya incelemelerinde doğrulanmıştır. Numune Alma: 2.1.6 Standard Kontrol Programının (V:1.8.2014) 6.8 maddesinde numune almaya ilişkin politika tanımlanmıştır. Kalıntı analizleri organik ürünlerin kalitesini kontrol etmek için iyi bir araç olarak belirtilmiş ve sertifikalama kararını etkileyebileceği açıklanmıştır. Bu nedenle IMO- CONTROL Ltd. Şti. her bir proje için ayrı olarak yıllık olarak numune alım programları hazırlamaktadır. Numuneler bu program dahilinde alınır ve özellikle akredite laboratuarlarda analiz edilir. Detaylar ayrı bir prosedürde (TR I 4.6.1) belirlenmiştir. Ayrıca her yıl alınan numune sayısının kontrol edilen müteşebbis sayısın en az %5 i kadar olacağı belirtilmiştir. Numune alma politikasının doğrulanması, TÜRKAK tarafından gerçekleştirilen akreditasyon gözetim denetim programı kapsamında 02.09.2014 tarihinde gerçekleştirilen bitkisel üretim (kapsam A) tanık denetimde doğrulanmıştır. Paralel üretim: IMO III 1.1. G-e IMO Organic Standard (V:1.7/05.2014) 6.3 maddesinde AB mevzuatına göre paralel üretime ilişkin politika tanımlanmıştır. Ayrıca 4.3.4 Paralel Üretim (V:13.05.2011) dokümanı bulunmaktadır. Örnek olarak seçilen Kolaylar Tarım Ürünleri San. Ticaret Şti nin dosyasında 26.09.2011 tarihinde düzenlenmiş form görülmüştür. Ayrıca başka bir üretici olan Kilis/Türkiye adresinde bulunan İzzettin ÇELEBİ nin konvansiyonel zeytin ve organik zeytin üretimi olduğu için alacağı tedbirleri ve 3 yıl içerisinde organik tarıma geçeceğine ilişkin 26.10.2013 tarihli taahhütname görüldü. Yaptırımlar: 4.5.1 tr, e Yaptırım Politikası ve Kataloğuna (V: 04.08.2014) göre yürütülmektedir. 4.5.1 tr, e Yaptırım Politikası ve Kataloğunda, 2014 yılında revizyon yapılarak, yaptırımın bildirilmesi ve itirazlar hakkında ilaveler açıklamalarda bulunulmuştur. Yaptırımlar dokuz ayrı kategoride ele alınmaktadır. Ayrıca kapsamlar bazında yaptırım kataloğu bulunmaktadır. Yükümlülükler, kontrolörler tarafından ilgili yaptırım kataloğu doğrultusunda özet değerlendirme raporunda belirtilmekte ve gözden geçiren sertifiker tarafından doğrulanmaktadır. Yaptırımlar yazılı olarak müteşebbise bildirilmektedir. İtirazın ise IMO ya 14 gün içerisinde yapılması gerektiği tanımlanmıştır. 8/9

Takip kontrolü IMO-CONTROL Ltd. Şti. yılda en az bir defa, üretimin/hazırlanma aşamasının veya diğer işletme sahalarının tam bir kontrolünü gerçekleştirmektedir. Takip kontrole ilişkin kuruluş politikası ise 2.1.6 Standard Kontrol Programının (V:1.8.2014) 6.2 maddesinde açıklanmıştır. Ayrıca 4.5.1 tr, e Yaptırım Politikası ve Kataloğuna (V: 04.08.2014) göre takibi gereken uygunsuzluklar olması halinde ek kontroller ve örnekleme kontrolleri yürütülmektedir. Yaptırım kataloğuna göre kontrolde III kategoride yer alan bir uygunsuzluğun tespit edilmesi takip kontrolünü (ek kontrolü) zorunlu kılmaktadır. Bu aşamada şayet teftiş müteşebbis tarafından 2 ay (veya tanımlanmış süre zarfında) içerisinde konfirme edilmez ve izin verilmez ise sertifikalanmanın askıya alınacağı belirtilmektedir. Bilgi Alışverişi IMO III 1.1. G-e IMO Organic Standardının (V:1.7/05.2014) 5.2.7 maddesinde diğer belgelendirme kuruluşları ile bilgi alışverişine ilişkin politika tanımlanmıştır. 6. SONUÇ IMO-Control Sertifikasyon Tic. Ltd.Şti; AB 834/2007 ve 889/2008 sayılı yönetmeliklerde yer alan ve üçüncü ülkelerde AB üyesi ülkelerden farklı ele alınması gereken konular için kural ve prosedürleri, IMO III 1.1. G-e IMO Organic Standardında (V:1.7/05.2014) tanımlamaktadır. Eşdeğerlik amacıyla oluşturulan bu doküman, İsviçre Akreditasyon Kurumu SAS tarafından ilk olarak 28.10.2011 tarihinde değerlendirilmiş ve eşdeğer olduğu belirtilmiştir. SAS tarafından yapılan eşdeğerlik değerlendirmesi sonrasında, AB mevzuatlarındaki değişiklikler nedeniyle, uyuma yönelik olarak IMO Organic Standardında revizyonlar yapılmıştır. Halen IMO III 1.1. G- e IMO Organic Standard (V:1.7/05.2014) kullanılmaktadır. Bu revizyonlar, AB mevzuat değişikliğine uyum sağlama amacıyla yapılmış olup herhangi bir yeni eşdeğerlik oluşturmamıştır. Sonuç olarak, TÜRKAK tarafından 01-06 Eylül 2014 tarihleri arasında yapılan akreditasyon gözetim denetiminde, İsviçre Akreditasyon Kurumu SAS tarafından hazırlanmış 28.10.2011, 09.08.2012 ve 19.02.2014 tarihli raporlarda belirtildiği şekilde, IMO nun oluşturduğu organik tarım programının büyük bir çoğunluğunun AB organik tarım yönetmelikleri ile uyumlu olduğu, uyumlu olmayan bazı hususlarda IMO tarafından belirlenen kuralların ve Türkiye de yapılan uygulamaların eşdeğer olduğu görülmüştür. İş bu rapor tarafımızdan tanzim ve imza edilmiştir. 29.09.2014 Orbay EVRENSEVDİ Başdenetçi Dr. Mehmet HASDEMİR Denetçi 9/9