Özet. Abstract. Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 26 (1) 1-6,

Benzer belgeler
PEDİYATRİK KALP CERRAHİSİNDE REKTAL YOLLA VERİLEN KETAMİN, MİDAZOLAM VE KLORALHİDRAT PREMEDİKASYONLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi. Deneysel Hayvan Üretim ve Bakım Birimi Hizmet Fiyatları

Hilal GÜNAL, Mehtap Ş. TUNÇ, Atilla EROL, A. Funda İSLAMOĞLU, Fatma ULUS, Eser ŞAVKILIOĞLU

Serap Kalaycı, Halide Oğuş, Elif Demirel, Füsun Güzelmeriç, Tuncer Koçak

12-15 YAŞ ARASI ANTRENMANLI ÇOCUKLARDA CiNSiYET VE YAŞıN LAKTAT VE KALP ATIM HIZI CEVAPLARINA ETKisi

Hazırlayan Oya SAĞIR Bahçelievler Aile Hastanesi Eğitim Gelişim Hemşiresi 2014

Domitor. ~etis. Medetomidin Hidroklorid. Kopek ve kedilerde enjeksiyon ve inhalasyon ile olu~turulan genel anesteziler oncesi preanestezik olarak

Myastenia Gravis Olgularında Deksmedetomidin-Propofol ile Kas Gevşetici Kullanılmaksızın Anestezik Yaklaşım (Olgu Serisi)

Kronik Hipotansif Diyabetik Hemodiyaliz Hastalarında Midodrin Tedavisinin Etkinliği

Postanestezik ajitasyon

GENÇ BADMiNTON OYUNCULARıNIN MÜSABAKA ORTAMINDA GÖZLENEN LAKTATVE KALP ATIM HIZI DEGERLERi

T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU ANESTEZİ PROGRAMI DÖNEM İÇİ UYGULAMA DEĞERLENDİRME FORMU

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Sadece Hayvan Sağlığında Kullanılır TOMIDIN Enjeksiyonluk Çözelti Veteriner Sedatif - Analjezik

DEĞİŞİK TAZE GAZ AKIM HIZLARININ PEROPERATİF KAS GEVŞETİCİ TÜKETİMİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Giresun İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Prof. Dr. A. İlhan Özdemir Devlet Hastanesi

HIZLI SERİ ENTÜBASYON. Yrd. Doç. Dr. Fırat BEKTAŞ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi

Ağrısız Doğumda Sezaryen Endikasyonu Gelişirse! Tülay ÖZKAN SEYHAN

GS hakkında genel bilgiler. GS ilaçları. Hangi durumlarda hangi ilaç (ilaç stratejileri)

SEDASYON UYGULAMALARINDA HANGİ İLAÇLARI KULLANIYORUZ? Yasemin Oyum Acıbadem Bursa Hastanesi YBÜ Sorumlu Hemşiresi 2014

Kardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi

Travmatik Beyin Hasarı ve Ketamin Kullanımı. Doç. Dr. Tarık Ocak Kanuni Sultan Süleyman EAH Acil Tıp Eğitim Kliniği

MEKANİK VENTİLASYON - 2

β Bloker ve Kalsiyum Kanal Bloker Zehirlenmeleri Uzm. Dr. Yusuf Ali Altuncı Ege Ünv. Tıp Fak. Acil Tıp Ad

26-29 Mayıs 2010 tarihinde Ankara da yapılan 17. Ulusal Cerrahi Kongresi nde Poster olarak sunulmuştur.

DEHİDRE KÖPEKLERDE BİKARBONATLI SODYUM KLORÜR SOLÜSYONUNUN HEMATOLOJİK VE BİYOKİMYASAL PARAMETRELERE ETKİSİ

OFF-PUMP KORONER ARTER BYPASS GREFT CERRAHİSİ İÇİN YÜKSEK FEMORAL BLOK YÖNTEMİ

Hazırlayan: Hatice Şentürk Acıbadem Bursa Hastanesi Klinik Eğitim Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 01/08/2016

RESUSİTASYON FARMAKOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

LABORATUVAR HAYVANLARINDA ANESTEZİ

YENİDOĞANDA MEKANİK VENTİLASYON KURSU OLGU SUNUMU-1

Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi. Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014

PULS-OKSİMETRİ. Dr. Necmiye HADİMİOĞLU. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı

13/05/15 OBEZİTE CERRAHİSİNDE ANESTEZİ YÖNETİMİ SUNU PLANI HASTA TRANSFERİ VE POZİSYON

WOLFF-PARKİNSON-WHİTE SENDROMLU GEBEDE SPİNAL ANESTEZİ DENEYİMİMİZ (Olgu Sunumu)

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü

Konjenital Kalp Cerrahisinde Periferik Venöz Basınç Santral Venöz Basınca Alterna=f Olabilir Mi?

İnvaziv Girişimler. Sunum Planı. SANTRAL VENÖZ KATETER Endikasyonlar. SANTRAL VENÖZ KATETER İşlem öncesinde

Spinal, Epidural, Kombine, RİVA ve Komplikasyonları. Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI. Rejyonel Anestezi Nedir?

HİBRİD VASKULER CERRAHİDE ANESTEZİ DENEYİMLERİMİZ

Bradiaritmiler. Bradikardi. İlk değerlendirme. İlk yaklaşım. İlk yaklaşım. Dr. Özlem YİĞİT Acil Tıp A.D

ANAFLAKSİ. Uzm. Dr. Alpay TUNCAR KIZILTEPE DEVLET HASTANESİ

S Bulun, T Kudsioğlu, N Yapıcı, A Aygün, Z Tuncel, I Doğusoy, T Okay, Z Aykaç

GİRİŞ. Serebral Oksimetre (NIRS) kardiyak cerrahide beyin oksijen sunumunun monitörizasyonunda sıklıkla kullanılmaktadır

ÇOCUK YOĞUN BAKIMDA ULTRASONOGRAFİ EŞLİĞİNDE SANTRAL KATETER UYGULAMALARI

Disritmiler, Ölümcül Disritmiler ve Elektriksel Tedaviler

ULUSAL KONGRESİ. Türk Veteriner Jinekoloji Derneği Ekim Giriş. Giriş. Liberty Hotels Lykia - Ölüdeniz / Fethiye - Muğla

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Alerji-İmmünoloji BD Olgu Sunumu 03 Ekim 2017 Salı

Oksijen tüketimi 1,63-2,17 ml/g/ saat /dk ml/kg / mmhg Eritrosit 7,0-12,5 x 10 6 / mm 3 Hematokrit % ,2-16,6 mg/dl L

Kasık Komplikasyonları ve Yönetimi. Doç.Dr.Gültekin F. Hobikoğlu Medicana Bahçelievler

Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O.

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

1 KETAMİNLE GENEL ANESTEZİ

Çalışmaya dahil edilme kriterleri

International Guidelines for Management of Severe Sepsis and Septic Shock: Dr. Merve Gü eş Öza dı

TRAVMA HASTASINDA SEDOANALJEZİ. Prof. Dr. Mehtap BULUT İstanbul Medipol Üniversitesi Acil Tıp AD

II. YIL ASİSTANLARININ SORUMLU OLDUĞU KONULAR:

Nabızsız Arrest. TYD Algoritması: Yardım çağır KPR başla O2 ver Monitöre veya defibrilatöre bağla. Ritim kontrolü

Pediyatrik Hastalarda Anestezik Nörotoksisite

MODELi OLARAK KISA SÜRELi YÜZME EGZERSizi*

Elazığ İli Karakoçan İlçesinden Elde Edilen Sütlerde Yağ ve Protein Oranlarının AB ve Türk Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi

Erciyes Üniv Vet Fak Derg 14(3), 13(3) , 200, J Fac Vet Med Univ Erciyes 13(3) , 2016

Rejyonel Anestezi Sonrası Düşük Ayak

BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ

Kan Gazı. Dr.Kenan Ahmet TÜRKDOĞAN Isparta Devlet Hastanesi. II. Isparta Acil Günleri Solunum Acilleri, 19 Ocak 2013 Isparta

KVC YOĞUN BAKIMDA HİPOTANSİF VE KANAMALI HASTAYA YAKLAŞIM HEM. ASLI AKBULUT KVC YOĞUN BAKIM

Lokal Anestetikler ve Lokal Anestezi

DANIŞMAN:DOÇ.DR.AYŞE TOPAL Dok.Öğr. Elçin Özocak ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ VETERİNER FAKÜLTESİ CERRAHİ ANABİLİM DALI

2019 YILI ÇİFTLİK HAYVANLARI ALT SINIR ÜCRET TARİFESİ (At, Sığır, Tay-Buzağı, Koyun-Keçi, Domuz)

Pediatrik Havayolu Yönetimi

Sepsis Hastalarının Yoğun Bakımdan Servise Taburculukta ph, LDH ve Kalp Hızının Sistematik Değerlendirilmesi

TÜRK ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON DERNEĞİ (TARD) ANESTEZİ UYGULAMA KILAVUZLARI POSTANESTEZİK BAKIM

YOĞUN BAKIMDA KARDİYAK RESUSİTASYON. Doç.Dr.Hakan Tezcan

ANESTEZİ PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ

SEDASYON / ANALJEZİ UYGULAMA PROSEDÜRÜ

Katır, Eşek, Sığır, Koyun ve Keçilerde Genel Anestezi

CPR. Uzm.Songül DEMİROK Hemşire H.i.E. 2013

Azot Protoksite Alternatif Bir Ajan Remifentanil *

Travma Hastalarında Traneksamik Asit Kullanımının Yeri

DOĞUM EYLEMİNE İLİŞKİN GİRİŞİMLER

AÇIK ve LAPORASKOPİK CERRAHİDE HEMŞİRELİK BAKIMI HEMŞİRE SEHER KUTLUOĞLU ANTALYA ATATÜRK DEVLET HASTANESİ

Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu

İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

Diyaliz hastalarında morbidite ve mortalite oranı genel populasyondan kat daha yüksektir.*

AEROBiK VE ANAEROBiK EGZERSiZ

Ekstrakorporeal Yaşam Destek Tedavileri (ECLS)

ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ. Üsküdar Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu (ÜÜ-HADYEK) BAŞVURU FORMU

HEMODİYALİZDE SIK KARŞILAŞILAN KOMPLİKASYONLAR ve YÖNETİMİ. Dr. Lale Sever

Perioperatif süreçte kan basıncı yükselmesinin olumsuzlukları nelerdir?

Elektif sezeryan girişimlerinde desfluran ve sevofluranın yenidoğan üzerine etkileri ve annede derlenme özelliklerinin karşılaştırılması

DİZ ARTROSKOPİSİNDE SPİNAL ANESTEZİ ALTINDA TURNİKE UYGULANMASININ HEMODİNAMİK VE METABOLİK ETKİLERİ(*)

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ ÇOCUK YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ KRİTİK İLAÇ İNFÜZYONU TABLOLARI

Postüral Drenaj Uygulama

Status Epileptikus Dr. Pelin Cengiz

Köpeklerde Bupivakain ve Levobupivakainin Kardiovasküler Sistem Üzerine Etkileri

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı

İKYD 2010 Önerileri. Kardiyoserebral resüsitasyon TYD KPR Sürekli End-tidal CO2 monitorizasyonu Kaliteli masaj

FLUNİTRAZEPAM İLE ÇOCUKLARDA ANESTEZİ KORKUSUNUN AZALTILMASI KONUSUNDA BİR ÇALIŞMA* GİRİŞ

Deneysel laparotomi uygulanan köpeklerde ARAŞTIRMA sevofluran ve isofluran (Research anestezisinin Report) kardiyovasküler sistem üzerine etkileri

Transkript:

ARAŞTIRMALAR Apaydın, (Research Kaya, Koç, Reports) Kaya TAVŞANLARDA ACEPROMAZİNE-PROPOFOL ANESTEZİSİ* Acepromazine-propofol anesthesia in rabbits Nusret APAYDIN 1, Ümit KAYA 2, Bahattin KOÇ 3, Akife KAYA 4 Özet Amaç: Bu çalışmada tavşanlarda acepromazine (Vetranquil)-propofol (Diprivan) anestezisinin değerlendirilmesi amaçlandı. Materyal ve Metod: Ağırlıkları 1400-2000 gr arasında değişen, 3 aylık, 5 Yeni Zelanda tavşanı kullanıldı. Hayvanlarda, acepromazine (10mg/kg,im) 15 dakika sonra da propofol (10mg/kg,iv) vena auricularis lateralis ten uygulandı. Anestezi öncesi ve anestezi sonrasında (0,20,30,40 dakikalarda) sol a. femoralis ten kan alınarak ph,pco 2,,pO 2,,O 2 saturasyonu, ayrıca bu periyotlarda kalp atım sayısı, solunum sayısı, vücut ısısı, ağrı bulguları, refleksler ve anestezi, göğüs üzerine yatabilme ve tamamen ayakta durabilme süreleri yönünden değerlendirildi. Bulgular: Ortalama anestezi süresi 14.40 dk ± 1.12 dk; göğüs üzerine yatabilme süresi 33.20 dk ± 2.47 dk ve ayakta durabilme süresi 47.00 dk ± 5.15 dk olarak belirlendi. Belirtilen periyodlarda alınan arteriyel kan örneklerinde pco 2 ve po 2 değerlerinde farklılık (p>0.05) önemsiz olarak gözlenmiştir. Solunum oranındaki düşüş (p<0.05) ile kalp atım sayısı (p<0.01) ve O 2 saturasyonundaki (p<0.05) artış ise önemli bulunmuştur. Sonuç: Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisinin oldukça kısa süreli ve yüzeysel anestezi sağladığı gözlenmiş, basit cerrahi girişimler sırasında uygulanabilecek ya da indüksiyon anestezisine olanak sağlayabilecek bir anestezi uygulaması olarak değerlendirilmiştir. Anahtar kelimeler: Acepromazine, Anestezi, Deney hayvanları, Propofol, Tavşan Abstract Aim: In this study, we aimed to evaluate the acepromazine-propofol anesthesia in rabbits. Material and Methods: Five New Zealand white rabbits, 3 months of age and 1.400-2.000 g in weight are included in the study. Acepromazine (10 mg/kg, im) was administered for premedication anesthesia and propofol (10 mg/kg, iv) was maintained fifteen minutes following administration via v. auricularis lateralis. Intermittent arterial blood samples were taken from left femoral arteria at predetermined intervals (0,20,30,40 minutes) before and after anesthesia, and the ph, pco 2, po 2 and O 2 saturations levels measured. Data concerning reflexes, pain and physiological parameters (heart rate, respiration rate, body temperature) were recorded at the pre-determined intervals. The duration of anesthesia, maintaining sternal recumbency and standing position were also recorded. Results: Mean anesthesia time, sternal recumbency time and standing time were recorded as 14.40 min±1.12 min, 33.20 min±2.47 minand 47.00 min±5.15 min, respectively. No statistically significant differences were determined for pco 2 and po 2 (p>0.05). However, a decrease in respiration rate (p<0.05), and an increase in heart rate (p<0.01) and O 2 saturation (p<0.05) were considered to be statistically significant. Conclusion: Acepromazine and propofol anesthesia maintained superficial and short term anesthesia in rabbits and were evaluated as a suitable procedure for anesthesia induction or as appropriate during simple surgical techniques. Key Words: Acepromazine, Anesthesia, Laboratory animals, Propofol, Rabbits *XVIII. Gevher Nesibe Tıp Günler III. Deneysel ve Klinik Araştırma Kongresi ve Workshop 18-20 Mayıs 2000, Kayseri Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi KAYSERİ Cerrahi. Y.Doç.Dr. 1, Doç.Dr. 2, Anesteziyoloji Reanimasyon. Prof.Dr. 3. Başkent Üniversitesi ANKARA Deneysel Hayvanları Üretim ve Araştırma Merkezi. Vet. Hek. 4 Geliş tarihi: 14 Kasım 2002 Acepromazine(ACP, 2-acetyl-10-13-dimethylaminopropil), phenothiazine grubunda, toksitesi düşük, neuroleptaneljezik olarak etkili, % 10 luk konsantrasyonlarda hazırlanmış sarı kristalize solüsyon şeklinde iv, im, sc, ve oral yolla kullanılabilen bir preparattır (4,8,12). Acepromazinin düşük dozlarda uygulanması sonrasında trankilizasyon, kas relaksiyonu ve spontan aktivite gözlenirken, yüksek dozlarda ise Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 26 (1) 1-6, 2004 1

Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisi sedasyon gelişimi izlenir. Ayrıca ACP nin antiemetik, antihistaminik, antikonvulziyonel, antispazmolitik, hipotansif, vasodilatatör ve hipotermik etkilerinden de söz edilebilir (6,8,12). Kalp atım sayısı üzerine etkisi olmadığı gibi, şokta kardiyovasküler etkileri tolere ettiği bildirilmiştir. Klinik dozların solunum sistemi üzerine etkisi ise çok azdır. Tidal volümde hafif bir düşüşe neden olurken, solunum sayısını etkilemez. Fakat sedasyon süresi ve etkileri izlenmeden yüksek doz uygulamaları komplikasyonlara neden olabilir. Düşük dozları genel anestezide preanestezik amaçlı uygulanır. Maksimum etkileri iv uygulamadan 5dk sonra, im uygulamadan ise 30-45 dk sonra gözlenir. Halotan, methoxyfloran ve barbitüratlarla sağlanan genel anestezide yüksek doz uygulandığında ventriküler fibrilasyon ve kardiyak aritmilerin oluşumu bildirilmiştir. Yüksek dozda kullanıldığında antidot olarak epinefrin kullanılabilir (8,12). Tavşanlarda sedasyon sağlanması için sıkça kullanılan doz 0.75-10mg/kg im olarak belirtilmiştir (12). Propofol (Diprivan, 200mg/20ml, Fresenius) ise (2,6-diisopropylpheral), barbitürat, steroid, eugenal sınıfından olmayan emülsiyon şeklinde bir anestezik ajandır (1,2). Perivasküler ve intraarteriyal uygulandığında doku harabiyeti oluşturur. Acepromazine, pethidine, atropine, diazepam, scopolamine, medetomidine, midazolam, fentanyl gibi preanestezik ajanlarla ikili ya da üçlü kombinasyonlarda kullanıldığında kısa süreli anestezi sağlanır (1). Propofol, inhalasyon anestezisi ve nöromüsküler blokaj için premedikasyon veya indüksiyon amacıyla iv yolla tek doz (bolus) olarak da kullanılır. Ultrasonografi, biopsi, dikiş gibi cerrahi manüplasyonlarda istenilen anesteziye ulaşılabilir (1,7,12). Propofol uygulaması ile birlikte hipotansiyon, hipoksemi, hiperkapni, bradikardi, asistoli ve solunum asidozisi benzeri komplikasyonlar görülebilir (3,5,9,10). Komplikasyonlar ve dezavantajlarına karşın propofol, indüksiyon veya kısa süreli bir anestezi için küçük hayvanlarda ve laboratuvar hayvanlarında sık kullanılır (1). Anesteziden uyanma ise uygulanan dozdan bağımsız olarak oldukça hızlı ve sorunsuzdur (5,7,10,11). Bir araştırma sonucuna göre propofol anestezisinden uyanma tiopentone ve ketamine göre daha hızlı olmaktadır. Thiopentone a göre kardiovasküler ve solunum sistemi üzerine etkilerinin daha az olduğu bildirilmiştir (10). Propofol, tavşanlarda sedasyon için 1.5-3-4 mg/kg iv genel anestezi için 0.2-0.6 mg/kg/dk infüzyon şeklinde, intravenöz 7.5 mg/kg dozunda uygulanabilir ve yüzeysel anestezi oluşturur. Uzun süreli bir genel anestezi isteniyorsa 1.55mg/kg/dk infüzyon tarzında ya da intravenöz 15 mg/kg dozunda verilmelidir (1,2,10,12). Bu deneysel çalışmada ise, acepromazine ve propofol ün tavşanlar üzerinde sağladığı genel anestezinin bazı fizyolojik parametreler ve kan gazları değerlerine etkileri gözlenerek, elde edilen sonuçların aktarılması amaçlanmıştır. MATERYAL VE METOD Bu çalışmada, 3 aylık, farklı cinsiyetlerde, 1400-2000 gr arasında değişen ağırlıklarda 5 adet Yeni Zelanda tavşanı kullanıldı. Uygulama öncesinde her tavşanın sol R. femoralis in medial yüzünün gerekli tıraş ve dezenfeksiyonu yapıldı. Çalışmaya alınan tüm tavşanların atropin uygulaması öncesinde vücut ısısı, kalp atımı sayısı, solunum sayısı ölçümlerinden sonra belirlenen ensizyon hattı boyunca deri altı 0.5ml lokal anestezik (Citanest, %2, Eczacıbaşı) enjeksiyonu ile operatif uygulama için gerekli lokal anestezi sağlandı. Deri ensizyonu makasla 4 cm uzunluğunda yapılarak derin fascia içinde seyreden a. femoralis e ulaşıldı. Bu fascia grubu içinde a. femoralis yaklaşık 1-1.5 cm uzunlukta diseke edildi. Daha sonra heparin HCl (Liquamine, 25000IU,Roche) ile hazırlanmış insülin enjektörünün ucu arter uzamına daha uyumlu olması ve kan alımının kolaylaştırması açısından 2 Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 26 (1) 1-6, 2004

Apaydın, Kaya, Koç, Kaya 45 0 eğilerek a.femoralis ten 10 IU arteriyel kan alındı. Örnekler kan gazı cihazında (AVL Compact 1, Blood Gase Analyser) ph, pco 2, po 2 ve O 2 saturasyonu yönünden değerlendirildi. Tavşanlarda, acepromazine (10mg/kg,im) gluteal bölgeden, 15 dakika sonra ise propofol (10mg/ kg,iv) v. auricularis lateralis ten uygulandı. Anestezi öncesi ve anestezi sonrasında (0,20,30,40 dakikalarda) sol a. femoralis ten kan alınarak ph,pco 2,pO 2,O 2 saturasyonu, ayrıca bu periyotlarda kalp atım sayısı, solunum sayısı, vücut ısısı, ağrı bulguları, refleksler ve anestezi; göğüs üzerine yatabilme ve tamamen ayakta durabilme süreleri yönünden değerlendirildi. Anestezi süresince 0,20,30,40 dakikalarda belirtilen ölçümler yapıldı ve a.femoralis ten alınan arteriyel kanda kan gazları değerlerine bakıldı. Son kan örneği ve fizyolojik değerlerin alınmasından sonra operasyon bölgesi dikildi ve hayvanlar kafeslerine konarak anestezi; göğüs üzerine yatabilme ve tamamen ayakta durabilme süreleri yönünden değerlendirildi. Ağrı bulguları (kulak ve ayak parmakları sıkıştırma) ise, yanıt alınamaması, başın hafifçe oynatılması, başın hareket ettirilmesi, tüm vücudun hareket ettirilmesi şeklinde değerlendirildi. Refleks muayeneleri de, reaksiyonun şiddetine göre ile arasında farklı değerlerle belirlendi ve puanlandırıldı. Elde edilen verilerin istatistiksel analizinde nonparametrik Friedman testi kullanıldı. BULGULAR Çalışma grubundaki tüm tavşanlarda, anestezi uygulaması öncesi ve sonrasında (0,20,30,40. dakikalarda) sol a. femoralis ten kan alınarak ph, pco 2, po 2, O 2 saturasyonu ayrıca bu periyotlarda fizyolojik değerler olarak da kalp atım sayısı, solunum sayısı, beden ısısı, ağrı bulguları ve reflekslerden elde edilen sayısal veriler Friedman Testi kullanılarak değerlendirildi. Bu uygulamada izlenen 5 tavşan öncelikle anestezi süresi; göğüs üzerine yatabilme ve tamamen ayakta durabilme süreleri yönünden değerlendirilmiştir (Tablo I). Olgularda ortalama anestezi süresi 14.40 dk±1.12 dk; göğüs üzerine yatabilme süresi 33.20 dk±2.47 dk ve tamamen ayakta durabilme süresi 47.00 dk±5.15 dk olarak belirlendi. Belirtilen periyotlarda alınan arteriyel kan örneklerinde pco 2 (Tablo II) ve po 2 (Tablo II) değerlerinde farklılık (p>0.05) önemsiz olarak gözlenirken, arteriyel kan O 2 saturasyonundaki (Tablo II) artış ise önemli(p<0.05) bulunmuştur. Solunum oranındaki (Tablo II) düşüş (p<0.05) ile kalp atım sayısındaki (Tablo II) artış (p<0.01) tüm olgularda önemli olarak değerlendirilmiştir. Beden ısısı ve ph (Tablo.2) değerleri arasındaki değişim istatistiksel olarak önemsiz bulunurken, sadece 30-40 dk. arasındaki beden ısısı ölçümündeki farklılığın istatistiksel olarak önemli olduğu gözlenmiştir. Ağrı bulguları ve refleks muayeneleri sonucunda elde edilen bulgular ile arasında gözlenmiştir (Tablo III). Tablo I. Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisinde anestezi, göğüs üzerine yatabilme ve ayakta durabilme süreleri OLGU NO Anestezi süresi (dk) Göğüs üzeri yatım (dk) 1 15 30 66 2 12 28 40 3 12 37 39 4 15 30 40 5 18 41 50 Ayağa kalkma (dk) Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 26 (1) 1-6, 2004 3

Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisi Tablo II. Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisinde pco 2 (mmhg), po 2 (mmhg), O 2 (%) sat, solunum sayıları (sol. say./dk), kalp atım sayıları (kalp atım say./dk). ph değerleri ÖLÇÜMLER 0. dakika 20. dakika 30. dakika 40. dakika İstatistiksel anlamlılık pco 2 (mmhg) 29,40±0,85 28,94±1,32 28,22±1,1 30,08±0,92 po 2 (mmhg) 91,38±1,94 88,56±3,34 94,36±4,87 89,26±1,35 O 2 (%) sat 92,92±1,62 96,36±0,58 97,02±0,47 96,74±0,47 P<0,05 solunum sayıları (sol. say./dk). kalp atım sayıları (kalpatımsay./dk) 120±7 56±4 59±3 68±10 P<0,05 186±19 284±26 263±20 294±21 P<0,05 ph 7,34±0,15 7,35±0,22 7,36±0,18 7,35±0,14 Tablo III. Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisinde bazı fizyolojik parametreler OLGU NO Ölçümler 0. dakika 20. dakika 30. dakika 40. dakika 1 Vücut ısısı (C 0 ) 2 Vücut ısısı(c 0 ) 3 Vücut ısısı(c 0 ) 4 Vücut ısısı(c 0 ) 5 Vücut ısısı(c 0 ) 38.77 37.70 39.45 36.80 37.56 36.4 37.36 36.94 37.89 37.56 36.72 36.83 36.67 37.69 37.24 36.6 36.29 36.48 37.22 36.72 4 Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 26 (1) 1-6, 2004

Apaydın, Kaya, Koç, Kaya TARTIŞMA Acepromazin in düşük dozlarda uygulanması sonrasında trankilizasyon, kas relaksiyonu ve spontan aktivite gözlenirken, yüksek dozlarda iyi bir sedasyon gelişimi izlenir(4,8,12). Tavşanlarda sedasyon sağlanması için çok kullanılan doz aralığı 0.75-10mg/kg im olarak belirtilmiştir (12). Propofol için ise; sedasyon amacıyla 1,5-4mg/kg, genel anestezi amacıyla infüzyon tarzında 0.2-0.6mg/kg/dk, intravenöz 7.5 mg/kg kısa süreli ya da infüzyon tarzında 1.55mg/kg/dk, intravenöz 15 mg/ kg dozunda uzun süre etkili kullanım dozları bildirilmektedir (1,2,10,12). Bu çalışmada her tavşana 10 mg/kg acepromazine i m u y g u l a m a s ı i l e p r e m e d i k a s y o n gerçekleştirilmiştir. Uygulamadan 15 dk sonra propofol 10mg/kg iv yolla v. auricularis lateralisten oldukça yavaş ve solunum kontrol edilerek v e r i l m i ş t i r. E l d e e d i l e n b u l g u l a r değerlendirildiğinde sağlanan genel anestezinin yüzeysel olduğu gözlemlenmiş ve literatür verilerle uyumlu bulunmuştur. Propofol indüksiyon ve kısa süreli bir anestezi istemiyle küçük hayvanlarda ve laboratuvar hayvanlarında sık kullanılan bir anestezik ajan olduğu, anesteziden uyanmanın ise uygulanan dozdan bağımsız olmak üzere oldukça hızlı ve sorunsuz gerçekleştiği bildirilmektedir (5,7,10,11). Bu deneysel çalışmada tavşanlarda oluşturulan acepromazine-propofol anestezisi sonrasında ortalama anestezi süresi 14.40 dk±1.12 dk; göğüs üzerine yatabilme süresi 33.20 dk±2.47 dk ve tamamen ayakta durabilme süresi 47.00 dk±5.15 dk olarak belirlendi. Sağlanan anestezi süresinin kısa olduğu, basit cerrahi uygulamalara ve inhalasyon anestezisinde indüksiyon dönemine izin verecek düzeyde olduğu gözlenmiştir. Olguların anesteziden çıkışı ise hızlı ve herhangi bir komplikasyon gelişmesi yönüyle literatür verilerle paralellik göstermiştir. Acepromazinin antiemetik, antihistaminik, antikonvülsiyonel, antispazmolitik, hipotansif, vasodilatatör ve hipotonik etkilerinden de söz edilebilir (6,8,12). Kalp atım sayısı üzerine etkisi olmadığı gibi, şokta gözlenebilecek kardiyovasküler etkileri tolere ettiği ve solunum sayısında değişikliğe neden olmadığı bildirilmiştir (12). Propofol ün ise, hipotansiyon, hipoksemi, hiperkapni, bradikardi, asistoli ve solunum asidozu gibi solunum sistemi üzerine etkileri bildirilmiştir (3,5,9,10). Bu çalışmada, tavşanlarda solunum sayılarındaki düşüş önemli olarak bulunmuştur. Solunum sayısındaki düşüş ve arteriyel kan O 2 saturasyonundaki artış propofol uygulamasının b e k le n il e b i l e cek b i r s o n u c u o la r a k değerlendirilmiştir. Kalp atım sayısındaki artış ise, anestezi sırasındaki beklenmeyen bir bulgu olarak değerlendirilmiştir. Acepromazinin kalp atım sayısı üzerine etkisinin olmaması ve propofol ün bradikardi oluşturduğunun bildirilmesine karşın, gelişen taşikardinin, propofol ün hızla metabolize olmasına, uygulanan dozun derin genel anestezi oluşturmamasına, ölçümler sırasında yapılan uyarımlara ve arteriyel kan alma sırasında oluşan kanamalara bağlanmıştır. ya dayalı ağrı bulguları ve reflekslerin (patellar, palpebral) değerlendirilmesi i l e ş i r u r j i k a l a n e s t e z i n i n d e r i n l i ğ i belirlenebilmektedir (7). Bu çalışmada muayenelerle alınan ağrı bulgularının sonuçları ile arasında değişiklik göstermiştir. Sonuçların dağılımına göre de sağlanan anestezinin yüzeysel etkili olduğu gözlemlenmiştir. Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisinin, kısa süreli ve yüzeysel anestezi sağladığı saptanmış, basit cerrahi girişimlere veya indüksiyon anestezisine olanak sağlayabilecek bir anestezi uygulaması olarak değerlendirilmiştir. Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 26 (1) 1-6, 2004 5

Tavşanlarda acepromazine-propofol anestezisi KAYNAKLAR 1. Aeschbacher G, Webb AI. Propofol in rabbits. 1. Determination of an induction dose. Lab Anim Sci 1993; 43, 324-327. 2. Aeschbacher G, Webb AI. Propofol in rabbits. 2. Long-term anesthesia. Lab Anim Sci 1993; 43, 328-335. 3. Blake DW, Jower B, McGrawth BP. Hemodynamic and heart rate reflex responses to propofol in the rabbit comparison with althesin. Br J Anaesth 1988; 61, 194-199. 4. Hellebrekers LJ, deboer EJ, van Zuylen MA, Vosmeer H. Acepromazine between medetomidine-ketamine and medetomidinepropofol anaestesia in rabbits. Lab Anim 1997; 31, 58-69. 5. Ko JS, Thurmon JC, Tranquilli WJ, Benson GJ, Olson WA. A comparison of medetomidinepropofol and medetomidine-midazolampropofol anesthesia in rabbits. Lab Anim Sci 1992; 42, 503-507. 6. Lipman NS, Marini PP, Erdman SE. A comparison of ketamine/xylazine and ketamine/ xylazine/acepromazine anesthesia in the rabbit. Lab Anim Sci 1990; 40, 395-398. 7. Ma D, Chakrabarti MK, Whitwam JG. Propofol, bradycardia and Bezold-Janisch reflex in rabbits. Br J Anaesth 1999; 82, 412-417. 8. McCormick MJ, Asworth MA. Acepromazine and methoxyflorane anesthesia of immature New Zealand white rabbits. Lab Anim Sci 1971; 21, 220-223. 9. Moore LR., Chang SF., Greenstein T. Urethane-acepromazine: a novel method of administering parenteral anesthesia in the rabbits. Methods Find Exp Clin Pharmacol 1987; 9, 711-715. 10. Mustola ST, Rorarius MG, Baer GA, Rosenberg P, Seppala T, Harmoinen A. Potency of propofol, thiopentone and ketamine at vorious endpoints in New Zealand white rabbits. Lab Anim 2000; 34, 36-45. 11. Simons PJ, Cockshott ID, Douglas EJ, Gordon EA, Knott S, Ruane RJ. Apecies differences in blood profiles, metabolism and excretion of 14C-propofol after inravenous dosing to rat, dogs and rabbit. Xenobiotica 1991; 21, 1243-1256. 12. Thurmon TJ, Tranquilli WJ, Berson GJ. Lumb & Jones Veterinary Anesthesia. Lea & Febiger, Philadelphia 1996;781-786. 6 Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 26 (1) 1-6, 2004