T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI FARKLI JEOLOJİK ORTAMLARDA YAPILAN BASINÇLI SU TESTİ VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ DÖNEM PROJESİ ÖZGÜR YAĞCIOĞLU DENİZLİ, TEMMUZ - 2017

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI FARKLI JEOLOJİK ORTAMLARDA YAPILAN BASINÇLI SU TESTİ VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ DÖNEM PROJESİ ÖZGÜR YAĞCIOĞLU DENİZLİ, TEMMUZ - 2017

KABUL VE ONAY SAYFASI ÖZGÜR YAĞCIOĞLU tarafından hazırlanan Farklı Jeolojik Ortamlarda Yapılan Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi adlı proje çalışması Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Dönem Projesi olarak kabul edilmiştir. İmza Danışman Doç. Dr. İbrahim ÇOBANOĞLU... Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu nun. tarih ve. sayılı kararıyla onaylanmıştır.... Prof. Dr. Uğur YÜCEL Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü

Bu projenin tasarımı, hazırlanması, yürütülmesi, araştırmalarının yapılması ve bulgularının analizlerinde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini; bu çalışmanın doğrudan birincil ürünü olmayan bulguların, verilerin ve materyallerin bilimsel etiğe uygun olarak kaynak gösterildiğini ve alıntı yapılan çalışmalara atfedildiğine beyan ederim. ÖZGÜR YAĞCIOĞLU

ÖZET FARKLI JEOLOJİK ORTAMLARDA YAPILAN BASINÇLI SU TESTİ VERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS DÖNEM PROJESİ ÖZGÜR YAĞCIOĞLU PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI (TEZ DANIŞMANI:DOÇ. DR. İBRAHİM ÇOBANOĞLU) DENİZLİ, TEMMUZ - 2017 Bu proje çalışmasında baraj ve göletlerde zemin ve kayalardaki geçirimliliğin belirlenmesi amacıyla kullanılan Basınçlı Su(Lugeon) Testi ana hatları ele alınmıştır. Elde edilen verilerin hesaplanması ve yorumlanması işlem aşamaları anlatılmıştır. Afyonkarahisar ili sınırları içerisinde yer alan çeşitli gölet projelerinin etüt işleri kapsamında açılan temel sondaj kuyularında, farklı jeolojik ortamlarda yapılan basınçlı su testlerinin sonuçları ve elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Gölet yerlerindeki arazi çalışmalarında yüzeylenmeler ve sondajlardan yararlanılmıştır. Sondajlarda yapılan basınçlı su testleri ile ana kayanın geçirimlilik durumu belirlenmiştir. Gövde altından oluşabilecek su kaçaklarının engellemesi için yapılacak olan perde enjeksiyonu projelerinin oluşturulması için veri sağlanmıştır. Elde edilen verilerden enjeksiyon perdesinin derinlikleri hesaplanmıştır. Sondajlardan elde edilen karotlardan ana kayanın RQD, ayrışma derecesi ve çatlak sıklığı parametreleri belirlenmiştir. Bu parametrelerden RQD ve ayrışma derecesinin basınçlı su testi sonuçları ile olan ilişkisi ve litolojik özellik ve çeşitliliğe bağlı olarak deney sonuçlarındaki değişimler incelenmiştir. ANAHTAR KELİMELER:Lugeon, Test, Geçirimlilik, Enjeksiyon, i

ABSTRACT EVALUATİON OF LUGEON TEST VALUES IN DİFFERENT GEOLOGİCAL CONDİTİONS MSC NON-THESIS ÖZGÜR YAĞCIOĞLU PAMUKKALE UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE GEOLOGİCAL ENGİNEERİNG (SUPERVISOR:ASSOC. PROF. DR. İBRAHİM ÇOBANOĞLU) DENİZLİ, JULY 2017 In this study, the Lugeon test (LT) was investigated to determine the permeability of the soil and rock in dams and ponds. Calculation of the obtained data and interpretation process steps are explained. Lugeon tests results obtained in different geological environments and the obtained data were evaluated in drilling wells within the study projects of various pond projects located in Afyonkarahisar region. The permeability of the bedrock was determined by the Lugeon tests. Different data is provided to establish curtain injection projects to prevent water leaks that can occur under the pond body. The depth of the injection plan was calculated from the obtained Lugeon test data. RQD, alteration degree and crack frequency of the main rock were determined from the cores obtained from the boreholes. With these parameters, the relationship between RQD and the degree of alteration with Lugeon tests results is evaluated. The effects and changes of lithological properties on the experimental results are also examined. KEYWORDS:Lugeon, Test, Permeability, Injection ii

İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... i ABSTRACT... ii İÇİNDEKİLER... iii ŞEKİL LİSTESİ... v TABLO LİSTESİ...vi ÖNSÖZ... vii 1. GİRİŞ... 1 2. BASINÇLI SU (LUGEON) TESTİ... 2 2.1 Genel Bilgiler... 2 2.2 Basınçlı Su Testi Uygulama Şekilleri... 2 2.2.1 Tek Pakerli Basınçlı Su Testi... 2 2.2.2 Çift Pakerli Basınçlı Su Testi... 3 2.3 Basınçlı Su Testi Koşullarının Sağlanması... 4 2.4 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi... 6 2.4.1 Lugeon Değerinin Hesaplanması... 6 2.4.1.1 Emilme Katsayısının Hesaplanması... 7 2.4.1.2 Gerçek(Efektif) Basınç Değerinin Bulunması... 7 2.4.2 Lugeon Değeri İle Grafiğin Yorumu Ve Değerlendirilmesi... 12 3. ÖRNEK ÇALIŞMALAR... 15 3.1 Demirçevre Göleti Temel Sondaj Çalışması... 15 3.1.1 Çalışma Alanı Ve Proje... 15 3.1.2 Çalışma Alanının Jeolojisi... 16 3.1.3 Zemine Ait Mühendislik Özellikleri... 17 3.1.3.1 SK 1 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 17 3.1.3.2 SK 2 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 18 3.1.3.3 SK 3 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 19 3.1.4 Basınçlı Su Testi Verileri... 20 3.1.5 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi... 22 3.2 Karamık Göleti Temel Sondaj Çalışması... 23 3.2.1 Çalışma Alanı Ve Proje... 23 3.2.2 Çalışma Alanının Jeolojisi... 24 3.2.3 Zemine Ait Mühendislik Özellikleri... 25 3.2.3.1 SK 1 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 26 3.2.3.2 SK 2 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 27 3.2.3.3 SK 3 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 28 3.2.3.4 SK 4 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 29 3.2.3.5 SK 5 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 29 3.2.4 Basınçlı Su Testi Verileri... 31 3.2.5 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi... 36 3.3 Ekinhisar Göleti Temel Sondaj Çalışması... 36 3.3.1 Çalışma Alanı Ve Proje... 36 3.3.2 Çalışma Alanının Jeolojisi... 37 3.3.3 Zemine Ait Mühendislik Özellikleri... 38 3.3.3.1 SK 1 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 39 3.3.3.2 SK 2 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 39 iii

3.3.3.3 SK 3 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 40 3.3.3.4 SK 4 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 41 3.3.3.5 SK 5 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 42 3.3.4 Basınçlı Su Testi Verileri... 43 3.3.5 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi... 48 3.4 Başören Göleti Temel Sondaj Çalışması... 48 3.4.1 Çalışma Alanı Ve Proje... 48 3.4.2 Çalışma Alanının Jeolojisi... 49 3.4.3 Zemine Ait Mühendislik Özellikleri... 50 3.4.3.1 SK 1 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 51 3.4.3.2 SK 2 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 51 3.4.3.3 SK 3 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 52 3.4.3.4 SK 4 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 53 3.4.3.5 SK 5 Nolu Temel Sondaj Kuyusu... 54 3.4.4 Basınçlı Su Testi Verileri... 55 3.4.5 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi... 60 4. SONUÇ VE ÖNERİLER... 61 5. KAYNAKLAR... 62 6. ÖZGEÇMİŞ... 63 iv

ŞEKİL LİSTESİ Sayfa Şekil 2.1: Tek pakerli ve çift pakerli basınçlı su testi... 3 Şekil 2.2: Grafik Yöntemi ile Lugeon Değerinin Belirlenmesi... 6 Şekil 2.3: Gerçek Basıncın Hesaplanması... 9 Şekil 2.4: Tijlerde Sürtünme Kaybını Gösteren Abak... 10 Şekil 2.5: Demir Boru ve AX tipi tijlerde sürtünme kayıpları... 10 Şekil 2.6: BX ve NX tipi tijlerde sürtünme kayıpları... 11 Şekil 2.7: Basınçlı su deneylerinde elde edilen eğri tipleri ve yorumları (Albayrak,1975)... 12 Şekil 2.8:Camberfot a göre basınçlı su deneyi eğri tipleri ve yorumları (Albayrak,1975)... 13 Şekil 2.9: Lugeon değerine göre enjeksiyon perdesi derinliğinin belirlenmesi (Şekercioğlu, 1998 den uyarlanmıştır)... 14 Şekil 3.1: Çalışma alanı yer bulduru haritası... 16 Şekil 3.2: Gövde ekseni yer bulduru haritası... 16 Şekil 3.3: Çalışma alanı yer bulduru haritası... 23 Şekil 3.4: Gölet ekseni yer bulduru haritası... 24 Şekil 3.5: Çalışma alanı ve çevresine ait stratigrafik sütun kesit... 25 Şekil 3.6: Çalışma alanı yer bulduru haritası... 37 Şekil 3.7: Gölet ekseni yer bulduru haritası... 37 Şekil 3.8: Çalışma alanı yer bulduru haritası... 49 Şekil 3.9: Gölet ekseni yer bulduru haritası... 49 v

TABLO LİSTESİ Sayfa Tablo 2.1: Derinliğe bağlı basınç çizelgesi... 5 Tablo 2.2: Lugeon değerine göre geçirimliliğin belirlenmesi... 13 Tablo 3.1: Temel sondaj kuyularının yeraltı suyu durumları... 17 Tablo 3.2: Temel sondaj kuyularının yerleri ve derinlikleri... 17 Tablo 3.3: SK - 1 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 20 Tablo 3.4: SK - 2 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 21 Tablo 3.5: SK - 3 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 22 Tablo 3.6: Temel sondaj kuyularında yeraltısuyu durumu... 26 Tablo 3.7: Temel sondaj kuyularının yerleri ve derinlikleri... 26 Tablo 3.8: SK - 1 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 31 Tablo 3.9: SK - 2 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 32 Tablo 3.10: SK - 3 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 33 Tablo 3.11: SK - 4 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 34 Tablo 3.12: SK - 5 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri... 35 Tablo 3.13: Temel sondaj kuyularında yeraltı suyu durumu... 38 Tablo 3.14: Temel sondaj kuyularının yerleri ve derinlikleri... 38 Tablo 3.15: SK - 1 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 43 Tablo 3.16: SK - 2 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 44 Tablo 3.17: SK - 3 nolu temel sondaj kuyusunun basınçlı su testi verileri... 45 Tablo 3.18: SK - 4 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 46 Tablo 3.19: SK - 5 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 47 Tablo 3.20: Temel sondaj kuyularında yeraltı suyu durumu... 50 Tablo 3.21: Temel sondaj kuyularının yerleri ve derinlikleri... 50 Tablo 3.22: SK - 1 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 55 Tablo 3.23: SK - 2 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 56 Tablo 3.24: SK - 3 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 57 Tablo 3.25: SK - 4 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 58 Tablo 3.26: SK - 5 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri... 59 vi

ÖNSÖZ Bu çalışma, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı nda Yüksek Lisans Dönem Projesi olarak hazırlanmıştır. Proje danışmanı olarak çalışmanın tüm aşamasında bilgi ve desteğini esirgemeyen, çalışmanın gerçekleştirilmesi için gerekli ortamı hazırlayarak karşılaşılan güçlüklerin aşılmasında yol gösterici olan Sayın Doç. Dr. İbrahim ÇOBANOĞLU na içten teşekkürlerimi sunarım. Proje çalışmasının verilerinin elde edildiği, aynı zamanda çalışma arkadaşlarım olan Devlet Su İşleri 11. Sondaj Şube Müdürlüğü personeline teşekkürlerimi sunarım. Proje çalışması sırasında göstermiş olduğu maddi, manevi her türlü fedakârlığı için, babam, anneme ve kardeşime en içten teşekkürlerimi sunarım. Özgür YAĞCIOĞLU Denizli 2017 vii

1. GİRİŞ Bu çalışmada ağırlıklı olarak su ile ilgili mühendislik yapılarında zemin ve kayalardaki geçirimliliğin belirlenmesi amacıyla yaygın olarak kullanılmakta olan Basınçlı Su Testi adıyla bilinen arazi geçirimlilik deneyi ana hatları ile ele alınarak incelenmiştir. Elde edilen deney verilerinin hesaplanması ve yorumlanması işlem aşamaları anlatılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise Afyonkarahisar İli Sınırları içindeki çeşitli baraj ve gölet projeleri etüt işleri kapsamında farklı jeolojik ortamlarda uygulanmış Basınçlı Su Testlerinin verileri incelenmiş ve elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerde litolojik özellik ve çeşitliliğe bağlı olarak deney sonuçlarındaki değişimlerin incelenmesi amaçlanmıştır. 1

2. BASINÇLI SU (LUGEON) TESTİ Basınçlı Su Testi, baraj ve gölet yerlerinde açılan temel sondaj kuyularında anakayanın geçirimliliğini ve jeoteknik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılan ve en çok kullanılan yöntemdir. 2.1 Genel Bilgiler Basınçlı Su Testi, çatlaklı, kırıklı, tabakalı kaya ortamlarında geçirimliliğin değerlendirilmesinde en çok ve en sık kullanılan yöntemdir. Elde edilen sonuç Lugeon birimi ile ifade edilir. Lugeon, tanım olarak, 10 atmosfer (yaklaşık 10 kg/cm²) basınç altında 1 dakikada, 1 metrelik deney uzunluğuna (1 metrelik kademeye) 1 litre su basılmasıdır. Deneyi ilk olarak uygulayarak adını veren Marucie Lugeon un kaya porozitesi katsayısı dediği bu katsayıya günümüzde lugeon birimi denilmesi alışkanlık haline gelmiştir. Lugeon deneyleri 1-5 m arasında değişen kalınlıklarda zonlara (kademelere) uygulanır. Yüksekliği 30 m yi geçen barajlarda, 10 kg/cm2 basınç altında, 10 dakikada kaya tarafından emilerek içine çekilen su miktarı her metrede 1 l/dk yı geçmemelidir. Yüksekliği 30 m yi geçmeyen barajlarda ise, 10 kg/cm2 basınç altında, 10 dakikada kaya tarafından emilerek içine çekilen su miktarı metrede 3 litre/dakika civarında olursa geçirimsizlik açısından başarılı olunmuş sayılır (Albayrak,1975). 2.2 Basınçlı Su Testi Uygulama Şekilleri Basınçlı Su Testi uygulamaları tek veya çift paker(lastikli tıkaç) kullanılarak iki farklı şekilde yapılabilir. 2.2.1 Tek Pakerli Basınçlı Su Testi 2

Bu yöntem daha çok pekişmemiş, zayıf, çok parçalı birimlerde uygulanır. Öncelikle seçilen kademe boyu kadar delgi işlemi yapılır. Lastikli boru yerleştirilerek belirlenen basınç altında kuyuya su enjekte edilir. Gerekli ölçümler alındıktan sonra lastikli boru geriye çekilerek, olası yıkıntı veya çökme olan yerler çimentolanarak ikinci kademe için tekrar delgi işlemi yapılır. Aynı işlemler kuyu sonuna kadar devam ettirilerek her kademedeki su kayıpları kaydedilir. 2.2.2 Çift Pakerli Basınçlı Su Testi Bu yöntem duraylılığı yüksek, çimentolama gerektirmeyen, kuyuda yıkıntılara neden olmayacak pekişmiş birimlerde ve sağlam kayalarda uygulanır. Kuyu tam derinliğine kadar delindikten sonra iki lastik arası kademe boyu olacak şekilde ve bu aralıkta delikli boru bulunacak şekilde su enjeksiyonu için boru indirilir. Deney kuyu tabanından başlamak üzere kademe kuyu ağzına kadar sürer. Her kademedeki su kayıpları kaydedilerek hesaplamalara geçilir. Şekil 2.1: Tek pakerli ve çift pakerli basınçlı su testi 3

2.3 Basınçlı Su Testi Koşullarının Sağlanması Öncelikle deneyde kullanılacak olan suyun görünüm itibarıyla berrak olması ve silt içermemesi gerekmektedir. Bunun yanında, suyun içinde çözünmüş havanın, zemin ve kaya boşluklarını doldurması ile kuyuya aşırı türbülanslı akım gelmesi, deney sonuçları üzerinde önemli hatalara neden olabilir. Deney sırasında kullanılan suyun sıcaklığının, yeraltı suyu sıcaklığından daha fazla olması, hava kabarcıklarına neden olur. Bu kabarcıklar boşlukları doldurarak hatalı ölçümlere neden olabilir. Deney delik çapının 3,5 inçi (yaklaşık 9 cm) geçmemesi istenilen durum olmasına karşın, uygun ekipman olması halinde daha geniş çaplı deliklerde deney yapılabilir (USDI,1981). Bu deneylerde kuyunun pozisyonu dikey olabileceği gibi, yatay veya açılı da olabilir. Deneyde kullanılan tıkaç lastiklerden, kullanım kolaylığı ve ekonomik açıdan hava ve/veya su ile şişirilebilen cinste olanı seçilmektedir. Suyun kuyuya basınçla verilmesini sağlayan delikli borunun çapı 1 inç (2.54 cm) ve boyu seçilen deney kademesi boyu kadar olmalıdır. Bu deliklerin toplam alanı, aynı borunun kesit alanının iki katından büyük olmamalıdır. İstenilen basınçta suyun kuyuya gönderilmesi için basınç ayar vanası ve avare vanası kullanılır. Genelde kademe boyu 2 m olarak seçilmesine rağmen, bazı özel durumlarda, jeolojik yapıya bağlı olarak, kademe boyu 5 m' ye kadar çıkartılabilir. Zayıf ve çöküntü yapabilen birimlerde açılan kuyularda, kademe boyunu büyük almak pratik olmaz. Kuyuya basınçla verilen suyun jeolojik birim tarafından alınan miktarına "su kaybı su kaçağı" denir. Bu kayıp, ya su saatiyle ya da disk şeklindeki yazıcı tip ölçü aletiyle ölçülmektedir. Her deney kademesinde zeminin veya kayanın fiziksel özelliklerine bağlı olarak 1, 2 veya 3 atm den başlayarak, genellikle 2 atm lik artışlarla kuyu kademe derinliğine bağlı olarak 10 atm'e kadar basınçlı su verilir. Buna göre basınç artışları, 2-4-6-8-10, 1-3-5-7-9 veya 3-5-7-9 olabilir. Bazı durumlarda basınçlardaki artış 3 er atmosfer olabilir. Basınçlı su testleri sırasında uygulanan her basınç değeri için kuyuya basılan su miktarı 5 er dakikadan en az 10 dakika boyunca iki kez okunur. Su alışının çok az olduğu bazı durumlarda basınç miktarı artırılabilir veya ölçüm zamanı artırılabilir. 4

Basıncın aşırı artırılmasında kuyu dışına doğru tehlikeli bir biçimde patlama olabileceği gibi kuyuda yıkıntılara da neden olması, basınçlı su deneylerinde dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur. Zayıf ve çöküntü yapabilen kaya birimlerde ilerlemeye paralel olarak, her 1-5 metrede bir derinliğe göre değişen basınçlarda yukarıdan aşağıya doğru tek lastikli basınçlı su deneyleri yapılır. Homojen ve yıkıntı yapmayan kaya birimlerde ise kuyu tamamlandıktan sonra derinliğe göre değişen basınçlarda çift lastikli basınçlı su deneyleri yapılır. Tıkaç lastiğin(paker) sıkıldığı kısımda kuyu cidarı genişleme yapmış ve lastik tutmazsa, deney takımları her defasında 25 30 cm yukarı alınarak sağlam bir kısım bulunarak tutturulur. Böylece basınçlı su deneyi yapılmamış ve kayıpları belirlenmemiş hiçbir ara bırakılmamış olur. Örnek olması açısından Tablo 2.1 de, 2 atm ile başlayan ve 2 atm lik artışlarla derinliğe bağlı olarak basınç değerleri verilmiştir. Tablo 2.1: Derinliğe bağlı basınç çizelgesi Kuyu Derinliği Uygulanacak Basınç Geri Dönüşsüz Geri Dönüşlü 0.00 4.00 2 2 4.00 10.00 2-4 2 4 2 10.00 20.00 2 4-6 2 4 6 4 2 20.00 30.00 2 4 6-8 2 4 6 8 6 4 2 30.00 40.00 2 4 6 8-10 2 4 6 8 10 8 6 4 2 > 40.00 2 4 6 8-10 2 4 6 8 10 8 6 4 2 Basınçlı su deneylerinde zaman ve maliyet açısından genelde geri dönüşümsüz basınçlar uygulanır. Ancak su basılan kademelerdeki çatlak kırıkların özelliklerinin belirlenmesi açısından geri dönüşümlü basınçların uygulanması daha doğru olduğu gibi daha duyarlı deney sonuçları elde edilir. 5

2.4 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi 2.4.1 Lugeon Değerinin Hesaplanması Basınçlı su deneyi ile elde edilen veriler Lugeon grafik yöntemine göre değerlendirilerek kaya ortamının geçirimliliği belirlenir. Bu yöntemde deney kademesindeki emilme katsayıları ve gerçek(efektif) basınç değerleri hesaplanır. Şekil 2.2 de lugeon değerinin grafiksel yöntemle bulunması gösterilmiştir. Grafiksel yöntemde bir kademedeki çeşitli basınç değerlerine karşılık gelen emilme katsayısı değerleri yardımıyla lugeon eğrisi çizilir. Bu eğri üzerinden 10 kg/cm² gerçek (efektif) basınç değerine karşılık gelen emilme katsayısı, deneyin yapıldığı kademe boyunca lugeon değeri olarak geçirimliliği verir. Şekil 2.2: Grafik Yöntemi ile Lugeon Değerinin Belirlenmesi Çeşitli nedenlerle deney sırasında 10 atmosfer basınç uygulanamaması durumunda lugeon değeri aşağıdaki gibi hesaplanabilir. (2. 1) Burada; 6

lugeon = lugeon değeri (litre/dakika/metre), Q = Kuyuya basılan su miktarı (litre/dakika), P = Uygulanan basınç (kg/cm 2 ya da yaklaşık olarak atmosfer), L = Kademe boyu (metre) dir. 2.4.1.1 Emilme Katsayısının Hesaplanması Emilme katsayısı, 1 dakikada 1 metrelik deney kademesinde litre olarak emilen suyun miktarı olarak tanımlanır ve aşağıdaki formüle göre hesaplanır. Emilme katsayısı = Q/(L t) (2. 2) Burada; Q = Deney kademesine verilen su miktarı (lt) L= Deney kademesinin uzunluğu (m) t = Deney süresi (dk) 2.4.1.2 Gerçek(Efektif) Basınç Değerinin Bulunması Lugeon deneylerinde uygulanacak gerçek(efektif) basınç, manometre basıncı ile statik yükün toplamından, boru, tij, vana gibi elemanlarda olan sürtünme (yük) kayıplarının çıkartılmasına eşittir (Şekil 2.3). Gerçek basınç, kuyunun konumu, manometrenin deney kademesi ortasına olan mesafesi ile yeraltı su seviyesi durumu göz önüne alınarak belirlenir. Gerçek basınç aşağıdaki formül ile hesaplanır. (2. 3) Burada; Peff: Gerçek Basınç Pm: Manometrede Okunan Basınç 7

H: Yeraltı suyu olmaması durumunda, deney kademesinin orta noktasından manometreye kadar olan düşey uzaklık (m) H': Yeraltı suyu olması durumunda, yeraltı suyu düzeyinden manometreye kadar olan düşey uzaklık (m) Pc: Tij ve borulardaki sürtünme kaybı Şekil 2.4, Şekil 2.5 ve Şekil 2.6 da çeşitli tip ve boydaki tijlerde olan sürtünme kayıplarını gösterir abaklar verilmiştir. Lugeon değerlerinin hesaplanabilmesi için Evirgen (1994) tarafından yapılan çalışmada, 1 m uzunluğundaki boruda yük kayıplarının kg/cm² birimi ile hesaplanmasında aşağıdaki eşitlik kullanılmıştır. (2. 5) Burada; Pc = Borulardaki sürtünme (yük) kayıpları (kg/cm²) d = Boru iç çapı (mm) q = Basılan su miktarı (litre/saniye) dır. Tijlerdeki sürtünme kayıplarının sayısal değeri, diğer yüklere göre çok küçük olduğu için göz ardı edilebilir. 8

Şekil 2.3: Gerçek Basıncın Hesaplanması 9

Şekil 2.4: Tijlerde Sürtünme Kaybını Gösteren Abak Şekil 2.5: Demir Boru ve AX tipi tijlerde sürtünme kayıpları 10

Şekil 2.6: BX ve NX tipi tijlerde sürtünme kayıpları 11

2.4.2 Lugeon Değeri İle Grafiğin Yorumu Ve Değerlendirilmesi Çalışmalar sırasında uygulanan gerçek(efektif) basınçlara bağlı olarak emilme katsayısı grafikleri çizilir ve grafiklerin yorumlamaları yapılır (Şekil 2.7 ve 2.8). Şekil 2.7: Basınçlı su deneylerinde elde edilen eğri tipleri ve yorumları (Albayrak,1975) 12

Şekil 2.8:Camberfot a göre basınçlı su deneyi eğri tipleri ve yorumları (Albayrak,1975) Elde edilen Lugeon değeri kullanılarak jeolojik ortamın geçirimliliği hakkında bilgi sahibi olunur. Lugeon değerine bağlı olarak geçirimliliğin belirlenmesi aşağıdaki tablo kullanılarak yapılır (Tablo 2.2). Tablo 2.2: Lugeon değerine göre geçirimliliğin belirlenmesi Lugeon Değeri Geçirimlilik <1 Geçirimsiz 1-5 Az Geçirimli 5-25 Geçirimli >25 Çok Geçirimli 13

Basınçlı su testi sonuçları ile su yapılarının geçirimlilik yönünden sorunsuz hale getirilmesi için iyileştirme yöntemleri belirlenmektedir. Bu yöntemlerden en çok kullanılanı enjeksiyon perdesidir. Elde edilen Lugeon değerleri kullanılarak Şekil 2.9 da verilen çizelgeden enjeksiyon perdesinin derinliği tespit edilir. Şekil 2.9: Lugeon değerine göre enjeksiyon perdesi derinliğinin belirlenmesi (Şekercioğlu, 1998 den uyarlanmıştır) 14

3. ÖRNEK ÇALIŞMALAR 3.1 Demirçevre Göleti Temel Sondaj Çalışması 3.1.1 Çalışma Alanı Ve Proje Demirçevre Göleti Projesi, Afyonkarahisar İli, Merkez İlçesi, Demirçevre Köyü sınırları içerisinde yapılması planlanan ve içme suyu arıtma tesisinden çıkan suyun tutulması ve görsel amaçlı bir projedir. Proje sahası, İç Ege Bölgesinde Afyonkarahisar İli Merkez İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje sahası, Akarçay Havzası içerisinde, Merkez İlçesinin yaklaşık olarak 10 km. kuzeybatısında yer almaktadır. Çalışma alanına ait yer bulduru haritası Şekil 3.1 ve 3.2 de verilmiştir. Proje ile göletin aks yeri ve ilgili yapı yerlerinde yüzeylenen kaya türlerinin mühendislik jeolojisi özelliklerini, sondaj, arazi ve laboratuvar deneyleri ile belirlemek ve yapıların jeoteknik açıdan değerlendirilmesine yönelik veriler sağlamaktır. 15

Çalışma Alanı Şekil 3.1: Çalışma alanı yer bulduru haritası K Gövde Ekseni Şekil 3.2: Gövde ekseni yer bulduru haritası 3.1.2 Çalışma Alanının Jeolojisi Proje alanı ve civarında alttan üste doğru, Pliyosen yaşlı Traki-andezit ve Kuvaterner yaşlı alüvyon yer almaktadır. Çalışma alanı yakınlarında yamaçlarda 16

yamaç molozu örtüsü yer yer belirgin alanlarda görülür. Vadi tabanları da güncel alüvyon örtü ile kaplanmıştır. 3.1.3 Zemine Ait Mühendislik Özellikleri Gölet alanında, aks yeri üzerinde geçilen birimlerin litolojisi, kalınlığı, fiziksel ve geçirimlilik özelliklerinin araştırılması, yeraltı suyu durumunu belirlemek ve cut-off kazı derinliklerinin belirlenmesi amacı ile toplam 70 metre derinliğinde 3 adet düşey temel sondaj kuyusu açılmıştır. Açılan 3 adet temel sondaj kuyusunda yeraltı suyu durumları ve kuyu yerleri ve derinlikler Tablo 3.1 ve Tablo 3.2 de verilmiştir. Tablo 3.1: Temel sondaj kuyularının yeraltı suyu durumları Kuyu No. Yeraltı Suyu Seviyesi (m) SK 1 4,00 SK 2 1,00 SK 3 8,00 Tablo 3.2: Temel sondaj kuyularının yerleri ve derinlikleri Kuyu No. Kuyu Yeri Yaklaşık Kotu Derinlik SK 1 Sağ Sahil 1062 25 SK 2 Talveg 1052 20 SK 3 Sol Sahil 1062 25 3.1.3.1 SK 1 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sağ sahilde 1062.00 m kotunda, 25.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 4.00 m dir. SK 1 kuyusunda karot tanımlamaları 17

0.00 3.00 m arası yamaç molozu, 3.00 25.00 m arası Traki-andezit şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 9.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 9.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 9.00 25.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 18.00 20.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli 9.00 18.00 ve 20.00 25.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 13.00 15.00 ve 17.00 25.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 5.00 13.00 m arası çok ayrışmış(w4), 15.00 17.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 3.00 5.00 m arası az ayrışmış(w2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 5.00 9.00, 11.00 15.00 ve 17.00 25.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 3.00 5.00, 9.00 11.00 ve 15.00 17.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 13.00 15.00 ve 17.00 25.00 m arası >50 ve parçalanmış, 5.00 13.00 ve 15.00 17.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı, 3.00 5.00 m arası 3-10 ve kırıklı durumdadır. 3.1.3.2 SK 2 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Talvegde ve 1052.00 m kotunda, 20.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 1.00 m dir. SK 2 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 8.00 m arası alüvyon, 8.00 25.00 m arası Traki-andezit şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 6.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 6.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 6.00 20.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 18.00 20.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli 8.00 18.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. 6.00 8.00 m arası su kuyu ağzından geldiği için deney yapılamamıştır. 18

Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 8.00 10.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 12.00 14.00 ve 18.00 20.00 m arası çok ayrışmış(w4), 10.00 12.00 ve 14.00 16.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 16.00 18.00 m arası az ayrışmış(w2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 8.00 20.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 8.00 10.00, 12.00 14.00 ve 16.00 20.00 m arası >50 ve parçalanmış, 10.00 12.00 ve 14.00 16.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı durumdadır. 3.1.3.3 SK 3 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sol sahilde 1062.00 m kotunda, 25.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 8.00 m dir. SK 3 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 4.50 m arası yamaç molozu, 4.50 25.00 m arası Traki-andezit şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 4.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 4.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 4.00 25.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 4.00 6.00 m arası L<1 ve geçirimsiz, 16.00 18.00 ve 22.00 25.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 6.00 16.00 ve 18.00 22.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 8.00 20.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 6.00 8.00 m arası çok ayrışmış(w4), 22.00 25.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 4.50 6.00 ve 20.00 22.00 m arası az ayrışmış(w2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 6.00 25.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 4.50 6.00 m arası 50<RQD<75 ve orta durumda olduğu belirlenmiştir. 19

Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 8.00 20.00 m arası >50 ve parçalanmış, 6.00 8.00 ve 20.00 25.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı, 4.50 6.00 m arası 1-3 ve az çatlaklı-kırıklı durumdadır. 3.1.4 Basınçlı Su Testi Verileri Tablo 3.3: SK - 1 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK - 1 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ Orta 9,00 12,00 Derecede Zayıf Ayrışmış (25<RQD<50) 9,70 (W3) 12,00 14,00 Az ayrışmış Çok Zayıf (W2) (RQD<25) 14,82 14,00 16,00 Zayıf (25<RQD<50) 10,21 16,00 18,00 17,40 Ayrışmamış 18,00 20,00 4,84 (W1) Çok Zayıf 20,00 22,00 14,67 (RQD<25) 22,00 24,00 13,83 24,00 25,00 15,09 TANIMLAMA Traki-andezit 20

Tablo 3.4: SK - 2 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK 2 KADEME AYRIŞMA DERİNLİĞİ DURUMU RQD(%) 6,00 8,00 - - 8,00 10,00 Tamamen Ayrışmış (W5) 10,00 12,00 Orta Derecede Ayrışmış (W3) 12,00 14,00 Çok Ayrışmış (W4) Çok Zayıf 14,00 16,00 Orta Derecede (RQD<25) Ayrışmış (W3) 16,00 18,00 Az ayrışmış (W2) 18,00 20,00 Çok Ayrışmış (W4) LUGEON DEĞERİ Kuyu ağzından su geldi. 8,41 12,37 5,57 12,88 7,92 4,12 TANIMLAMA Alüvyon Traki-andezit 21

Tablo 3.5: SK - 3 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK 3 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 4,00 6,00 Az Ayrışmış Orta (W2) (50<RQD<75) 0,87 6,00 8,00 Çok Ayrışmış (W4) 6,40 8,00 10,00 7,50 10,00 12,00 21,48 12,00 14,00 Tamamen 5,25 14,00 16,00 Ayrışmış (W5) Çok Zayıf 11,25 16,00 18,00 (RQD<25) 4,65 18,00 20,00 12,31 20,00 22,00 Az Ayrışmış (W2) 12,57 22,00 25,00 Orta Derecede Ayrışmış (W3) 3,80 TANIMLAMA Traki-andezit 3.1.5 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi Demirçevre Göleti temel sondaj çalışması sonucunda gövde ekseni boyunca alüvyon ve yamaç molozunun kazı ile kaldırılması gerektiği belirlenmiştir. Çalışma alanında ana kaya olarak belirlenen traki-andezitin sağ sahil, talvege ve sol sahilde az geçirimli-geçirimli olduğu ve perde enjeksiyonu ile geçirimsiz hale getirilmesi gerektiği tespit edilmiştir. h = 10 m. olduğundan enjeksiyon perdesinin derinliğinin 20 metre olması gerektiği hesaplanmıştır(şekil 2.9). Yapılan basınçlı su testi sonuçlarına göre tüm kuyularda RQD değerlerinin azaldığı kademelerde lugeon değerlerinin arttığı belirlenmiş olup ayrışma derecesi ile lugeon değerleri arasında herhangi bir ilişki tespit edilememiştir. 22

3.2 Karamık Göleti Temel Sondaj Çalışması 3.2.1 Çalışma Alanı Ve Proje Karamık Göleti, Afyonkarahisar İli, Çay İlçesi, Karamık Beldesi, Karamık Deresi üzerinde yer almaktadır. Karamık Göleti ile Karamık Beldesi tarım arazilerine sulama suyu temin edilmesi amaçlanmaktadır. Proje sahası, İç Ege Bölgesinde Afyonkarahisar İli Çay İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje sahası, Akarçay Havzası içerisinde, Çay İlçesinin yaklaşık olarak 17 km. güneybatısında, Karamık Beldesinin 1,5 km. doğusunda, Arazhöyüğü mevkisinde yer almaktadır. Çalışma alanına ait yer bulduru haritası Şekil 3.3 ve 3.4 de verilmiştir. Proje ile göletin aks yeri ve ilgili yapı yerlerinde yüzeylenen kaya türlerinin mühendislik jeolojisi özelliklerini, sondaj, arazi ve laboratuvar deneyleri ile belirlemek ve yapıların jeoteknik açıdan değerlendirilmesine yönelik veriler sağlamaktır. Çalışma Alanı Şekil 3.3: Çalışma alanı yer bulduru haritası 23

K Gölet Ekseni Şekil 3.4: Gölet ekseni yer bulduru haritası 3.2.2 Çalışma Alanının Jeolojisi Proje alanı ve civarında alttan üste doğru, Prekambriyen yaşlı şist ve kuvarsitler, Üst Kambriyen Alt Ordovisiyen yaşlı kumtaşı, çamurtaşı, kireçtaşı çökelleri, Kretase yaşlı kireçtaşı çökelleri, düzlük alanlarda ise Kuvaterner yaşlı genç alüvyon tortul birimler yer almaktadır. Karamık Beldesi yakınlarında yamaçlarda yamaç molozu örtüsü yer yer belirgin alanlarda görülür. Kuzey ve Batıya doğru geniş ovalık alan ve vadi tabanları da güncel alüvyon örtü ile kaplanmıştır. Aşağıdaki jeolojik birimler alttan üste doğru tanımlanmıştır. İnceleme alanı ve yakın civarının stratigrafik sütun kesiti Şekil 3.5 de verilmiştir. Senozoyik (Kuvaterner): Alüvyon(Qal), Yamaç birikimi(qyb) Mesozoyik (Kretase): Kireçtaşı(Kçt) Paleozoyik (Üst Kambriyen Alt Ordovisiyen): Şisti yapıda Metakumtaşı, Metaçamurtaşı, Metasilttaşı, Kireçtaşı (Pçt) Prekambriyen (?): Metamorfik Şistler, Kuvarsitler(Karasal Çökeller)(Pkş) 24

Şekil 3.5: Çalışma alanı ve çevresine ait stratigrafik sütun kesit 3.2.3 Zemine Ait Mühendislik Özellikleri Gölet alanında, aks yeri üzerinde geçilen birimlerin litolojisi, kalınlığı, fiziksel ve geçirimlilik özelliklerinin araştırılması, yeraltı suyu durumunu belirlemek ve cut-off kazı derinliklerinin belirlenmesi amacı ile 205 metre derinliğinde 5 adet düşey temel sondaj kuyusu açılmıştır. Açılan 5 adet temel sondaj kuyusunda yeraltı suyu durumları ve kuyu yerleri ve derinlikler Tablo 3.6 ve Tablo 3.7 de verilmiştir. 25

Tablo 3.6: Temel sondaj kuyularında yeraltısuyu durumu Kuyu No. Yeraltı Suyu Seviyesi(m) SK 1 27,58 SK 2 11,74 SK 3 1,92 SK 4 14,55 SK - 5 26,70 Tablo 3.7: Temel sondaj kuyularının yerleri ve derinlikleri Kuyu No. Yeri Yaklaşık Kotu(m) Derinlik(m) SK 1 Sol sahil 1174 45,00 SK 2 Sol sahil 1160 35,00 SK 3 Talveg 1141 40,00 SK 4 Sağ sahil 1158 35,00 SK - 5 Sağ sahil 1183 50,00 3.2.3.1 SK 1 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sol sahilde 1174,00 m kotunda, 45.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 27.58 m dir. SK 1 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 3.00 m arası yamaç molozu, 3.00 19.00 m arası Grimsi-kahverengimsi iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması, 19.00 45.00 m arası ise Grimsi-Siyahımsı iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, meta silttaşı ardalanması şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 9.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 9.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 9.00 45.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 9.00 11.00 ve 17.00 19.00 m 26

arası 5<L<25 ve geçirimli, 11.00 17.00 ve 19.00 45.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 3.00 4.50 m arası tamamen ayrışmış(w5), 4.50 19.00 ve 25.00 27.00 m arası çok ayrışmış(w4), 19.00 25.00 ve 27.00 45.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 3.00 17.00 ve 37.00 45.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 17.00 19.00 ve 25.00 33.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf, 19.00 23.00 ve 35.00 37.00 m arası 50<RQD<75 ve orta, 23.00 25.00 m arası 90<RQD<100 ve çok iyi durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 3.00 19.00, 29.00 31.00 ve 33.00 45.00 m arası >50 ve parçalanmış, 19.00 23.00, 25.00 29.00 ve 31.00 33.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı, 23.00 25.00 m arası 3-10 ve kırıklı durumdadır. 3.2.3.2 SK 2 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sol sahilde 1160.00 m kotunda, 35.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 11.74 m dir. SK 2 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 1.00 m arası yamaç molozu, 1.00 18.00 m arası Grimsi-kahverengimsi iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması, 18.00 35.00 m arası ise Grimsi-Siyahımsı iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, meta silttaşı ardalanması şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 3.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 3.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 3.00 35.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 15.00 35.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 13.00 15.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli, 3.00 13.00 m arası 25<L ve çok geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 1.00 35.00 m arası çok ayrışmış(w4) durumdadır. 27

Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 1.00 35.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 1.00 31.00 m arası >50 ve parçalanmış, 31.00 35.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı durumdadır. 3.2.3.3 SK 3 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Talveg 1141.00 m kotunda, 40.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 1.92 m dir. SK 3 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 4.50 m arası alüvyon, 4.50 40.00 m arası ise Grimsi-Siyahımsı iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, meta silttaşı ardalanması şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 6.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 6.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 6.00 40.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 34.00 40.00 m arası L<1 ve geçirimsiz, 8.00 10.00 ve 14.00 34.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 6.00 8.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. 10.00 14.00 m arası kuyu ağzından su gelmesi sebebiyle yapılamamıştır. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 8.00 10.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 4.50 8.00 ve 10.00 32.00 m arası çok ayrışmış(w4), 32.00 34.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 34.00 40.00 m arası az ayrışmış(w2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 4.50 20.00 ve 26.00 32.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 20.00 26.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf, 34.00 36.00 m arası 50<RQD<75 ve orta, 32.00 34.00 ve 36.00 40.00 m arası 75<RQD<90 ve iyi durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 4.50 40.00 m arası >50 ve parçalanmış durumdadır. 28

3.2.3.4 SK 4 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sağ sahilde 1158.00 m kotunda, 35.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 14.55 m dir. SK 4 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 1.50 m arası yamaç molozu, 1.50 23.50 m arası Grimsi-kahverengimsi iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması, 23.50 35.00 m arası ise Grimsi-Siyahımsı iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, meta silttaşı ardalanması şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 4.50 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 4.50 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 4.00 35.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 6.00 18.00 ve 24.00 35.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 4.00 6.00 ve 18.00 24.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 1.50 3.00, 10.00 12.00 ve 22.00 26.00 m arası çok ayrışmış(w4), 3.00 6.00, 8.00 10.00, 12.00 16.00, 20.00 22.00 ve 26.00 34.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 6.00 8.00, 16.00 20.00 ve 34.00 35.00 m arası az ayrışmış(w2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 1.50 6.00, 8.00 16.00, 18.00 28.00 ve 30.00 34.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 6.00 8.00, 16.00 18.00, 28.00 30.00 ve 34.00 35.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 1.50 34.00 m arası >50 ve parçalanmış, 34.00 35.00 m arası 3-10 ve kırıklı durumdadır. 3.2.3.5 SK 5 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sağ sahilde 1183.00 m kotunda, 50.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 26.70 m dir. SK 5 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 6.00 m arası ayrışmış, parçalanmış grimsi-kahverengimsi iç içe geçmiş bant 29

şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması, 6.00 24.00 m arası Grimsi-kahverengimsi iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması, 24.00 50.00 m arası ise Grimsi-Siyahımsı iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, meta silttaşı ardalanması şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 6.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 6.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 6.00 50.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 6.00 12.00, 14.00 16.00 ve 42.00 50.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 12.00 14.00 ve 16.00 42.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 0.00 6.00, 12.00 14.00 ve 18.00 22.00 m arası çok ayrışmış(w4), 6.00 12.00, 14.00 18.00, 22.00 46.00 ve 48.00 50.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 46.00 48.00 m arası az ayrışmış(w2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 0.00 8.00, 12.00 16.00, 18.00 24.00, 26.00 32.00 ve 36.00 42.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 10.00 12.00, 16.00 18.00, 24.00 26.00, 32.00 36.00, 42.00 44.00 ve 48.00 50.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf, 8.00 10.00 ve 44.00 48.00 m arası 50<RQD<75 ve orta durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 0.00 44.00 m arası >50 ve parçalanmış, 44.00 50.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı durumdadır. 30

3.2.4 Basınçlı Su Testi Verileri Tablo 3.8: SK - 1 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK 1 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ TANIMLAMA 9,00 11,00 11,52 Grimsikahverengimsi 11,00 13,00 Çok Zayıf 1,93 13,00 15,00 (RQD<25) 1,55 iç içe geçmiş 15,00 17,00 1,84 bant şeklinde Çok Ayrışmış şistli yapıda (W4) metakumtaşı, Zayıf 17,00 19,00 9,56 metaçamurtaşı, (25<RQD<50) metasilttaşı ardalanması 19,00 21,00 Orta 1,70 Orta derecede 21,00 23,00 (50<RQD<75) 1,95 Ayrışmış Çok İyi 23,00 25,00 (W3) 1,98 (90<RQD<100) Grimsisiyahımsı iç içe Çok Ayrışmış 25,00 27,00 1,97 (W4) Zayıf geçmiş bant 27,00 29,00 1,73 (25<RQD<50) şeklinde şistli 29,00 31,00 1,92 yapıda 31,00 33,00 1,57 metakumtaşı, 33,00 35,00 1,46 Orta derecede metaçamurtaşı, Orta 35,00 37,00 Ayrışmış 1,65 metasilttaşı (50<RQD<75) (W3) ardalanması 37,00 39,00 1,46 39,00 41,00 Çok Zayıf 1,52 41,00 43,00 (RQD<25) 1,73 43,00 45,00 1,56 31

Tablo 3.9: SK - 2 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK 2 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ TANIMLAMA 3,00 5,00 63,21 Grimsikahverengimsi 5,00 7,00 63,50 7,00 9,00 63,65 iç içe geçmiş 9,00 11,00 63,80 bant şeklinde 11,00 13,00 63,95 şistli yapıda 13,00 15,00 7,12 metakumtaşı, 15,00 17,00 1,86 metaçamurtaşı, metasilttaşı 17,00 19,00 Çok Ayrışmış (W4) Çok Zayıf (RQD<25) 1,73 ardalanması Grimsisiyahımsı 19,00 21,00 1,63 iç içe 21,00 23,00 1,59 geçmiş bant 23,00 25,00 1,66 şeklinde şistli 25,00 27,00 1,76 yapıda 27,00 29,00 1,84 metakumtaşı, 29,00 31,00 1,33 metaçamurtaşı, 31,00 33,00 1,57 metasilttaşı 33,00 35,00 1,68 ardalanması 32

Tablo 3.10: SK - 3 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK 3 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 6,00 8,00 Çok Ayrışmış (W4) 5,11 8,00 10,00 Tamamen Ayrışmış (W5) 4,02 Kuyu 10,00 12,00 ağzından su Çok Zayıf geldi. (RQD<25) Kuyu 12,00 14,00 ağzından su geldi. 14,00 16,00 2,35 Çok Ayrışmış 16,00 18,00 2,40 (W4) 18,00 20,00 2,84 20,00 22,00 2,27 Zayıf 22,00 24,00 2,23 (25<RQD<50) 24,00 26,00 1,89 26,00 28,00 1,97 Çok Zayıf 28,00 30,00 1,84 (RQD<25) 30,00 32,00 1,49 32,00 34,00 Orta derecede İyi Ayrışmış (W3) (75<RQD<90) 1,33 34,00 36,00 Orta Az Ayrışmış (50<RQD<75) 1,20 36,00 38,00 (W2) İyi 0,88 38,00 40,00 (75<RQD<90) 0,98 TANIMLAMA Grimsisiyahımsı iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması 33

Tablo 3.11: SK - 4 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK 4 KADEME AYRIŞMA DERİNLİĞİ DURUMU RQD(%) 4,00 6,00 Orta derecede Çok Zayıf Ayrışmış (W3) (RQD<25) 6,00 8,00 Az Ayrışmış Zayıf (W2) (25<RQD<50) 8,00 10,00 Orta derecede Ayrışmış (W3) 10,00 12,00 Çok Ayrışmış Çok Zayıf (W4) (RQD<25) 12,00 14,00 Orta derecede 4,48 3,75 3,98 14,00 16,00 Ayrışmış (W3) 4,16 Zayıf 16,00 18,00 Az Ayrışmış 4,79 (25<RQD<50) (W2) 18,00 20,00 12,09 Orta derecede 20,00 22,00 5,15 Ayrışmış (W3) Çok Zayıf 22,00 24,00 Çok Ayrışmış (RQD<25) 6,80 LUGEON TANIMLAMA DEĞERİ 19,83 4,50 Grimsikahverengimsi iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması 24,00 26,00 (W4) 3,58 Grimsisiyahımsı 26,00 28,00 3,33 iç içe Zayıf geçmiş bant 28,00 30,00 Orta derecede 2,98 (25<RQD<50) şeklinde şistli Ayrışmış (W3) 30,00 32,00 Çok Zayıf 2,49 yapıda 32,00 34,00 (RQD<25) 2,09 metakumtaşı, metaçamurtaşı, 34,00 35,00 Az Ayrışmış Zayıf 2,05 metasilttaşı (W2) (25<RQD<50) ardalanması 34

Tablo 3.12: SK - 5 Temel sondaj kuyusu Basınçlı su testi verileri SK 5 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 6,00 8,00 Çok Zayıf (RQD<25) 4,82 8,00 10,00 Orta derecede Orta Ayrışmış (W3) (50<RQD<75) 3,94 10,00 12,00 Zayıf (25<RQD<50) 4,20 Çok Ayrışmış 12,00 14,00 Çok Zayıf 24,94 (W4) (RQD<25) 14,00 16,00 3,91 Orta derecede Zayıf 16,00 18,00 Ayrışmış (W3) 5,43 (25<RQD<50) 18,00 20,00 Çok Ayrışmış 5,93 Çok Zayıf 20,00 22,00 (W4) 8,53 (RQD<25) 22,00 24,00 7,82 24,00 26,00 Zayıf (25<RQD<50) 8,40 26,00 28,00 8,27 Çok Zayıf 28,00 30,00 7,07 (RQD<25) 30,00 32,00 8,57 32,00 34,00 Orta derecede Zayıf 9,05 34,00 36,00 Ayrışmış (W3) (25<RQD<50) 9,67 36,00 38,00 10,66 Çok Zayıf 38,00 40,00 9,00 (RQD<25) 40,00 42,00 7,02 42,00 44,00 Zayıf (25<RQD<50) 3,79 44,00 46,00 2,40 Orta Az Ayrışmış 46,00 48,00 (50<RQD<75) 2,52 (W2) 48,00 50,00 Orta derecede Zayıf ayrışmış (W3) (25<RQD<50) 1,68 TANIMLAMA Grimsikahverengimsi iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması Grimsisiyahımsı iç içe geçmiş bant şeklinde şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanması 35

3.2.5 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi Karamık Göleti temel sondaj çalışması sonucunda gövde ekseni boyunca alüvyon ve yamaç molozunun kazı ile kaldırılması gerektiği belirlenmiştir. Çalışma alanında ana kaya olarak belirlenen şistli yapıda metakumtaşı, metaçamurtaşı, metasilttaşı ardalanmasının sol sahilde ve talvegde az geçirimli, sağ sahilde ise geçirimli olduğu ve perde enjeksiyonu ile geçirimsiz hale getirilmesi gerektiği tespit edilmiştir. h =33 m. olduğundan enjeksiyon perdesinin sol sahil ve talvegde 24 metre, sağ sahilde ise 33 metre derinliğinde yapılması gerektiği tespit edilmiştir(şekil 2.9). Yapılan basınçlı su testi sonuçlarına göre RQD veayrışma derecesi ile lugeon değerleri arasında herhangi bir ilişki tespit edilememiştir. 3.3 Ekinhisar Göleti Temel Sondaj Çalışması 3.3.1 Çalışma Alanı Ve Proje Ekinhisar Göleti Projesi, Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi, Ekinhisar Köyü sınırları içinde yapılması planlanan ve Ekinhisar Köyü tarım arazilerine sulama suyu temin edilmesi amaçlanan bir projedir. Proje sahası, İç Ege Bölgesinde Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje sahası, Sandıklı İlçesinin yaklaşık olarak 9 km. kuzeybatısında, Ekinhisar Köyünün 2 km. doğusunda yer almaktadır. Çalışma alanına ait yer bulduru haritası Şekil 3.6 ve 3.7 de verilmiştir. Proje ile göletin aks yeri ve ilgili yapı yerlerinde yüzeylenen kaya türlerinin mühendislik jeolojisi özelliklerini, sondaj, arazi ve laboratuvar deneyleri ile belirlemek ve yapıların jeoteknik açıdan değerlendirilmesine yönelik veriler sağlamaktır. 36

Çalışma Alanı Şekil 3.6: Çalışma alanı yer bulduru haritası K Gölet Ekseni Şekil 3.7: Gölet ekseni yer bulduru haritası 3.3.2 Çalışma Alanının Jeolojisi Proje alanı ve civarında akarsu yatağında güncel alüvyon(qal) birikimi ana kaya üzerinde uyumsuz yer almaktadır. Çalışma alanı ve yakınlarında yamaçlarda 37

yamaç molozu(qym) örtüsü yer yer belirgin alanlarda görülür. Çalışma alanında anakayayı Pliyosen yaşlı Adatepe andezitleri(padz) oluşturmaktadır. 3.3.3 Zemine Ait Mühendislik Özellikleri Gölet alanında, aks yeri üzerinde geçilen birimlerin litolojisi, kalınlığı, fiziksel ve geçirimlilik özelliklerinin araştırılması, yeraltı suyu durumunu belirlemek ve cut-off kazı derinliklerinin belirlenmesi amacı ile 236 metre derinliğinde 5 adet düşey temel sondaj kuyusu açılmıştır. Açılan 5 adet temel sondaj kuyusunda yeraltı suyu durumları ve kuyu yerleri ve derinlikler Tablo 3.13 ve Tablo 3.14 de verilmiştir. Tablo 3.13: Temel sondaj kuyularında yeraltı suyu durumu Kuyu No. Yeraltı Suyu Seviyesi (m.) SK 1 12,20 SK 2 14,60 SK 3 18,50 SK 4 32,00 SK 5 36,00 Tablo 3.14: Temel sondaj kuyularının yerleri ve derinlikleri Kuyu No. Yeri Yaklaşık Kotu Derinlik SK 1 Sol sahil 1069 42 SK 2 Sol sahil 1060,5 42 SK 3 Talveg 1046 50 SK 4 Sağ sahil 1056,5 48 SK 5 Sağ sahil 1069 54 38

3.3.3.1 SK 1 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sol sahilde 1069,00 m kotunda, 42.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 12.20 m dir. SK 1 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 2.00 m arası yamaç molozu, 2.00 10.00 m arası yer yer ayrışarak killeşen tüf, 10.00 26.00 m arası andezitik aglomera, 26.00 36.00 m arası tüf, 36.00 42.00 m arası ise andezitik tüf/tüf şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 20.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 20.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 20.00 42.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 20.00 26.00, 30.00 32.00, 34.00 38.00 ve 40.00 42.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 26.00 30.00, 32.00 34.00 ve 38.00 40.00 m arası L<1 ve geçirimsiz özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 2.00 22.00 ve 38.00 42.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 22.00 24.00, 26.00 28.00 ve 34.00 38.00 m arası çok ayrışmış(w4), 24.00 26.00 ve 30.00 34.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 28.00 30.00 m arası az ayrışmış (W2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 2.00 22.00, 24.00 30.00 ve 34.00 42.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 22.00 24.00 ve 30.00 34.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 2.00 42.00 m arası >50 ve parçalanmış durumdadır. 3.3.3.2 SK 2 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sol sahilde 1060,50 m kotunda, 42.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 14.60 m dir. SK 2 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 4.50 m arası yamaç molozu, 4.50 8.00 m arası yer yer andezitik aglomera, 8.00 23.00 m arası altere tüf, 23.00 24.00 m arası ayrışmış tüf, 24.00 42.00 m arası ise andezit/andezitik tüf şeklinde yapılmıştır. 39

Kuyuda 0.00 12.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 12.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 12.00 42.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 12.00 18.00, 20.00 26.00 ve 38.00 40.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 18.00 20.00, 26.00 38.00 ve 40.00 42.00 m arası L<1 ve geçirimsiz özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 6.00 22.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 4.50 6.00 ve 22.00 24.00 m arası çok ayrışmış(w4), 24.00 28.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 28.00 42.00 m arası az ayrışmış (W2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 4.00 24.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 24.00 28.00 m arası 50<RQD<75 ve orta, 36.00 38.00 m arası 75<RQD<90 ve iyi, 28.00 36.00 ve 38.00 42.00 m arası 90<RQD<100 ve çok iyi durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 4.00 24.00 m arası >50 ve parçalanmış, 24.00 28.00 ve 36.00 38.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı, 28.00 36.00 ve 38.00 42.00 m arası 3-10 ve kırıklı durumdadır. 3.3.3.3 SK 3 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Talvegde 1046,00 m kotunda, 50.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 18.50 m dir. SK 3 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 2.00 m arası yamaç molozu ve alüvyon girişiği, 2.00 15.00 m arası ayrışmış andezitik aglomera, 15.00 18.00 m arası ayrışmış andezit, 18.00 50.00 m arası andezit şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 10.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 10.00 m arası çok geçirimli durumdadır. Kuyuda 10.00 50.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 20.00 24.00, 28.00 38.00 ve 42.00 50.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli, 10.00 20.00, 24.00 28.00 ve 38.00 42.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. 40

Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 2.00 18.00 ve 38.00 50.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 18.00 20.00, 22.00 28.00 ve 30.00 38.00 m arası çok ayrışmış(w4), 20.00 22.00 ve 28.00 30.00 m arası az ayrışmış (W2) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 2.00 20.00 ve 32.00 50.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 22.00 30.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf, 20.00 22.00 ve 30.00 32.00 m arası 50<RQD<75 ve orta durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 2.00 28.00 ve 32.00 50.00 m arası >50 ve parçalanmış, 28.00 32.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı durumdadır. 3.3.3.4 SK 4 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sağ sahilde 1056,50 m kotunda, 48.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 32.00 m dir. SK 4 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 1.00 m arası yamaç molozu, 1.00 8.00 m arası tamamen ayrışmış andezitik aglomera, 8.00 30.00 m arası ayrışmış andezitik aglomera, 30.00 33.00 m arası ayrışmış andezit, 33.00 48.00 m arası ise andezit/andezitik aglomera şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 24.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 8.00 ve 10.00 16.00 m arası çok geçirimli, 8.00 10.00 ve 16.00 24.00 m arası geçirimli durumdadır. Kuyuda 24.00 48.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 24.00 34.00 ve 44.00 46.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli, 34.00 44.00 ve 46.00 48.00 m arası L<1 ve geçirimsiz özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 1.00 32.00 ve 38.00 46.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 32.00 34.00 m arası çok ayrışmış(w4), 34.00 38.00 ve 46.00 48.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 1.00 48.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf durumda olduğu belirlenmiştir. 41

Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 1.00 48.00 m arası >50 ve parçalanmış durumdadır. 3.3.3.5 SK 5 Nolu Temel Sondaj Kuyusu Akışa göre sağ sahilde 1069,00 m kotunda, 54.00 m derinliğinde düşey olarak açılmıştır. Yeraltı suyu seviyesi 36.00 m dir. SK 5 kuyusunda karot tanımlamaları 0.00 3.00 m arası tamamen ayrışmış andezitik aglomera, 3.00 20.00 m arası çok ayrışmış andezitik aglomera, 20.00 47.00 m arası andezit, 47.00 54.00 m arası andezitik aglomera şeklinde yapılmıştır. Kuyuda 0.00 18.00 m arası basınçsız su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre 0.00 1.00 m arası çok geçirimli, 8.00 18.00 m arası geçirimli durumdadır. Kuyuda 18.00 54.00 m arası basınçlı su testi yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre, 18.00 36.00 ve 40.00 46.00 m arası 25<L ve çok geçirimli, 36.00 40.00 m arası 5<L<25 ve geçirimli, 46.00 54.00 m arası 1<L<5 ve az geçirimli özellikte olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemelere göre ayrışma durumu, 0.00 20.00 ve 22.00 24.00 m arası tamamen ayrışmış(w5), 46.00 54.00 m arası çok ayrışmış(w4), 20.00 22.00, 24.00 26.00, 28.00 34.00 ve 36.00 40.00 m arası orta derecede ayrışmış(w3), 26.00 28.00 m arası az ayrışmış(w2), 34.00 36.00 ve 40.00 46.00 m arası ayrışmamış(w1) durumdadır. Sondajdan elde edilen RQD değerlerinin 0.00 20.00, 22.00 24.00 ve 46.00 54.00 m arası RQD<25 ve çok zayıf, 24.00 26.00, 32.00 34.00 ve 36.00 38.00 m arası 25<RQD<50 ve zayıf, 20.00 22.00, 26.00 32.00 ve 38.00 40.00 m arası 50<RQD<75 ve orta, 42.00 46.00 m arası 75<RQD<90 ve iyi, 34.00 36.00, 40.00 42.00 m arası 90<RQD<100 ve çok iyi durumda olduğu belirlenmiştir. Karotlarda yapılan incelemede çatlak sıklığı, 0.00 20,00, 22.00 24.00 ve 46.00 54.00 m arası >50 ve parçalanmış, 20.00 22.00, 24.00 34.00 ve 36.00 42.00 m arası 10-50 ve çok çatlaklı-kırıklı, 34.00 36.00 ve 42.00 46.00 m arası 3-10 ve kırıklı durumdadır. 42

3.3.4 Basınçlı Su Testi Verileri Tablo 3.15: SK - 1 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri SK 1 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 20,00 22,00 Tamamen Çok zayıf ayrışmış (W5) (RQD<25) 2,12 22,00 24,00 Çok ayrışmış Zayıf (W4) (25<RQD<50) 1,89 24,00 26,00 Orta derecede ayrışmış (W3) 1,13 26,00 28,00 Çok ayrışmış Çok zayıf (W4) (RQD<25) 0,93 28,00 30,00 Az ayrışmış (W2) 0,99 30,00 32,00 Orta derecede Zayıf 1,14 32,00 34,00 ayrışmış (W3) (25<RQD<50) 0,92 34,00 36,00 Çok ayrışmış 1,07 36,00 38,00 (W4) Çok zayıf 1,16 38,00 40,00 Tamamen (RQD<25) 0,91 40,00 42,00 ayrışmış (W5) 1,06 TANIMLAMA Andezitik aglomera Tüf Andezitik tüf/tüf 43

Tablo 3.16: SK - 2 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri SK - 2 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 12,00 14,00 1,75 14,00 16,00 Tamamen 1,32 16,00 18,00 ayrışmış 1,22 Çok zayıf 18,00 20,00 (W5) 0,99 (RQD<25) 20,00 22,00 1,45 22,00 24,00 Çok ayrışmış (W4) 1,87 24,00 26,00 Orta derecede 1,65 Orta ayrışmış 26,00 28,00 (50<RQD<75) 0,92 (W3) 28,00 30,00 0,83 30,00 32,00 Çok iyi 0,89 32,00 34,00 (90<RQD<100) 0,82 34,00 36,00 36,00 38,00 Az ayrışmış (W2) İyi (75<RQD<90) 0,87 0,80 38,00 40,00 Çok iyi 1,02 40,00 42,00 (90<RQD<100) 0,74 TANIMLAMA Altere tüf Andezit/Andezitik tüf 44

Tablo 3.17: SK - 3 nolu temel sondaj kuyusunun basınçlı su testi verileri SK 3 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 10,00 12,00 3,76 12,00 14,00 Tamamen 4,55 14,00 16,00 ayrışmış (W5) Çok zayıf 4,07 16,00 18,00 (RQD<25) 3,87 18,00 20,00 Çok ayrışmış (W4) 2,67 20,00 22,00 Az ayrışmış Orta (W2) (50<RQD<75) 6,59 22,00 24,00 5,33 Çok ayrışmış 24,00 26,00 4,80 (W4) Zayıf 26,00 28,00 4,82 (25<RQD<50) Az ayrışmış 28,00 30,00 18,59 (W2) Orta 30,00 32,00 14,88 (50<RQD<75) Çok ayrışmış 32,00 34,00 15,55 (W4) 34,00 36,00 16,28 36,00 38,00 7,94 38,00 40,00 3,33 Çok zayıf 40,00 42,00 3,73 (RQD<25) 42,00 44,00 Tamamen 19,86 44,00 46,00 ayrışmış (W5) 17,70 46,00 48,00 5,51 48,00 50,00 7,01 TANIMLAMA Andezitik aglomera Andezit 45

Tablo 3.18: SK - 4 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri SK 4 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 24,00 26,00 2,24 26,00 28,00 Tamamen 1,12 28,00 30,00 ayrışmış (W5) 2,19 30,00 32,00 2,83 32,00 34,00 Çok ayrışmış (W4) 1,20 34,00 36,00 Orta derecede Çok zayıf 0,38 36,00 38,00 ayrışmış (W3) (RQD<25) 0,64 38,00 40,00 0,71 40,00 42,00 Tamamen 0,78 42,00 44,00 ayrışmış (W5) 0,72 44,00 46,00 1,28 46,00 48,00 Orta derecede ayrışmış (W3) 0,71 TANIMLAMA Andezitik aglomera Andezit Andezit/Andezitik aglomera 46

Tablo 3.19: SK - 5 nolu temel sondaj kuyusu basınçlı su testi verileri SK - 5 KADEME AYRIŞMA LUGEON RQD(%) DERİNLİĞİ DURUMU DEĞERİ 18,00 20,00 Tamamen Çok zayıf ayrışmış (W5) (RQD<25) 32,92 20,00 22,00 Orta derecede Orta ayrışmış (W3) (50<RQD<75) 31,51 22,00 24,00 Tamamen Çok zayıf ayrışmış (W5) (RQD<25) 33,91 24,00 26,00 Orta derecede Zayıf ayrışmış (W3) (25<RQD<50) 31,45 26,00 28,00 Az ayrışmış (W2) Orta 33,36 28,00 30,00 (50<RQD<75) 31,15 30,00 32,00 Orta derecede 29,71 32,00 34,00 ayrışmış (W3) Zayıf (25<RQD<50) 27,48 34,00 36,00 Ayrışmamış (W1) 36,00 38,00 Orta derecede 38,00 40,00 ayrışmış (W3) 40,00 42,00 Ayrışmamış Çok iyi (90<RQD<100) 27,40 Zayıf (25<RQD<50) 23,57 Orta (50<RQD<75) 24,82 Çok iyi (90<RQD<100) 27,41 42,00 44,00 (W1) İyi 10,84 44,00 46,00 (75<RQD<90) 6,21 46,00 48,00 2,76 48,00 50,00 Çok ayrışmış Çok zayıf 1,95 50,00 52,00 (W4) (RQD<25) 1,22 52,00 54,00 1,22 TANIMLAMA Andezitik aglomera Andezit Andezitik aglomera 47

3.3.5 Basınçlı Su Testi Verilerinin Değerlendirilmesi Ekinhisar Göleti temel sondaj çalışması sonucunda gövde ekseni boyunca alüvyon ve yamaç molozunun kazı ile kaldırılması gerektiği belirlenmiştir. Çalışma alanında ana kaya olarak belirlenen andezit, andezitik aglomera ve andezitik tüfün sol sahilde geçirimsiz-az geçirimli, talvegde az geçirimli-geçirimli ve sağ sahilde geçirimli-çok geçirimli olduğu belirlenmiştir. h =23 m. Olduğundan sol sahilde 18 metre ve talveg ve sağ sahilde 27 metre derinliğindeki perde enjeksiyonu ile geçirimsiz hale getirilmesi gerektiği tespit edilmiştir(şekil 2.9). Yapılan basınçlı su testi sonuçlarına göre RQD ve ayrışma derecesi ile lugeon değerleri arasında bir ilişki tespit edilememiştir. 3.4 Başören Göleti Temel Sondaj Çalışması 3.4.1 Çalışma Alanı Ve Proje Başören Göleti, Afyonkarahisar İli, Şuhut İlçesi, Başören Köyü sınırları içinde yer almaktadır. Söz konusu gölet ile Başören Köyü tarım arazilerine sulama suyu temin edilmesi amaçlanmaktadır. Proje sahası, İç Ege Bölgesinde Afyonkarahisar İli Şuhut İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje sahası, Akarçay Havzası içerisinde, Şuhut İlçesinin yaklaşık olarak 12 km. güneybatısında, Başören Köyünün 2 km. güneybatısında yer almaktadır. Çalışma alanına ait yer bulduru haritası Şekil 3.8 ve 3.9 da verilmiştir. Proje ile göletin aks yeri ve ilgili yapı yerlerinde yüzeylenen kaya türlerinin mühendislik jeolojisi özelliklerini, sondaj, arazi ve laboratuvar deneyleri ile belirlemek ve yapıların jeoteknik açıdan değerlendirilmesine yönelik veriler sağlamaktır. 48

Çalışma alanı Şekil 3.8: Çalışma alanı yer bulduru haritası K Gölet ekseni Şekil 3.9: Gölet ekseni yer bulduru haritası 3.4.2 Çalışma Alanının Jeolojisi Proje alanı ve civarında akarsu yatağında güncel alüvyon birikimi ana kaya üzerinde uyumsuz yer almaktadır. Çalışma alanı ve yakınlarında yamaçlarda yamaç 49