GLİ TUNÇBİLEK BÖLGESİ YERALTI NAKLİYATININ BİLGİSAYAR OPTİMİZASYON YÖNTEMİ İLE İRDELENMESİ

Benzer belgeler
RAILSIM BENZETİM PROGRAMININ ZONGULDAK MERKEZ LAWARI RAY ULAŞIM SİSTEMİNE UYCULANMASI

IE 303T Sistem Benzetimi L E C T U R E 3 : O L A Y Ç I Z E L G E L E M E A L G O R I T M A S I

Tali Havalandırma Hesaplamaları Auxiliary Ventilation Calculations

ProModel ile Modelleme. Benzetim 14. Ders

Faaliyet Faaliyet zamanı dağılımı A U(5, 8) B U(6, 15) U(10,20) U(4,20) U(12,25) U(15,30)

BMÜ-421 Benzetim ve Modelleme Kesikli Olay Benzetimi. İlhan AYDIN

BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ

GEMİ ÇELİK TEKNE AĞIRLIK DAĞILIMININ MODELLENMESİNDE BİR YAKLAŞIM: HACİMSEL ORANLAR YAKLAŞIMI

MONTE CARLO BENZETİMİ

KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ

Türkiye de. İş Kazalarıİstatistikleri, Maden erlendirilmesi. H. Can Doğan

RETScreen International ve ALWIN Yazılımları Kullanılarak Rüzgar Enerji Santrali Proje Analizi

ÜRETİM SÜREÇLERİNİ GÖZLEMLEMEK VE KONTROL ETMEK İÇİN KABLOSUZ ÇÖZÜM

RAMBLE VE LAC IM TAŞI NAKLİYATI OPTİMİZASYON MODELİ

Üretim Yönetimi Ürün Tasarımı Ürün Tasarımını Etkileyen Faktörler. Bölüm 3. Üretim Sistemlerinin Tasarımı ve Kuruluşu

T.C. ATAKUM BELEDİYESİ 2018 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE GELECEK YILLARA İLİŞKİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER

ENM 316 BENZETİM DERS 3 KUYRUK SİSTEMİ. Operasyon yönetiminde önemli bir alana sahiptir.

BENZETİM. Prof.Dr.Berna Dengiz. 4. Ders Modelleme yaklaşımları Benzetim yazılımlarında aranan özellikler M/M/1 Kuyruk Sistemi benzetimi

ELEKTRİK TESİSLERİNDE HARMONİKLERİN PASİF FİLTRE KULLANILARAK AZALTILMASI VE SİMÜLASYONU. Sabir RÜSTEMLİ

DOĞRUSAL PROGRAMLAMA TEKNİĞİ İLE KÖMÜR DAĞITIM OPTİMİZASYONU COAL DISTRIBUTION OPTIMIZATION BY UTILIZING LINEAR PROGRAMMING

SİSTEM SİMÜLASYONU BENZETIM 1 SİMÜLASYON MODEL TÜRLERİ 1. STATİK VEYA DİNAMİK. Simülasyon Modelleri

5.47. HURDA MALZEMELERİN PRESLENMESİ OTOMASYONU. Engin AVCI

MADENLERDE NAKLİYAT ÖNSÖZ

AŞINMAYA KARŞI DAYANIKLI DALGIÇ POMPALAR

SU ŞEBEKE VE ARITMA TESİSLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI GÖREV YETKİ VE SORUMLULUK YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Teşkilat

Emisyon Envanteri ve Modelleme. İsmail ULUSOY Çevre Mühendisi Ennotes Mühendislik

SANAYİDE GELİŞMELER VE İSTİHDAM EĞİLİMLERİ. Esra DOĞAN, Misafir Araştırmacı. Mehmet Furkan KARACA, Yardımcı Araştırmacı

T.C. ATAKUM BELEDİYESİ 2016 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU

Madenlerde Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme Selin Arslanhan Araştırmacı

TC ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ULAŞ. MYO/RAYLI SİSTEMLER İŞLETMECİLİĞİ PROGRAMI RAY120 Tren Mekaniği Bahar Dönemi Final Sınavı

TÜRKİYE 6. KÖMÜR KONGRESİ The Sixth Coal Congress of TURKEY

Türkiye Kömür Madenciliği Yatırımları için Bir Risk Analiz Modeli

SANAYİDE GELİŞMELER VE İSTİHDAM EĞİLİMLERİ. Esra DOĞAN, Misafir Araştırmacı. Melike Berna AKÇA, Yardımcı Araştırmacı.

5.18. BİSKÜVİ ÜRETİMİNDE KULLANILAN BİR OTOMASYON SİSTEMİNE AİT BENZETİM PROJESİ

4. HİSTOGRAM. Tolerans Aralığı. Değişim Aralığı HEDEF. Üst Spesifikasyon Limiti. Alt Spesifikasyon Limiti

DESTEK DOKÜMANI 1/11. Ürün : UNITY2 Bölüm : PLANLAMA. Đçindekiler

ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ

SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ.DR. SAADETTIN ERHAN KESEN. Ders No:2 Simülasyon Örnekleri

KARIK SULAMA SABİT DEBİLİ AÇIK KARIK

Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler

RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN

ELEKTRİKLİ KAPSÜLLERİN GECİKMELİ OLARAK ATEŞLENMESİ AMACIYLA f GELİŞTİRİLEN ELEKTRONİK BİR DEVRENİN TANITIMI VE DENEME ÇALIŞMALARI

KİRİŞLERDE PLASTİK MAFSALIN PLASTİKLEŞME BÖLGESİNİ VEREN BİLGİSAYAR YAZILIMI

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 6: Veri Boşlukları, Veri Akış Faaliyetleri ve Prosedürler. Esra KOÇ , ANTALYA

ENM 316 BENZETİM ÖDEV SETİ

Yönetimde Karar Verme Teknikleri

EYLÜL 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU

Hatay İskenderun Bilgi Notu

ÜÇ EKSENLİ MASA TİPİ CNC FREZE TEZGAHI TASARIM VE PROTOTİPİ. Cem DOĞAN, Kerim ÇETĠNKAYA

SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI

TÜRKĐYE ELEKTRĐK ĐLETĐM SĐSTEMĐNDE RÜZGAR SANTRALI BAĞLANTILARI

İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROLÜ

KÖMÜR YÜZDÜRME-BATIRMA DENEYLERİ

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI

«Kalıplama Hatlarında Sarsak Etkinliğinin Artırılması» «Increasing The Shake-Out Efficiency In Moulding Lines»

EME 3105 SİSTEM SİMULASYONU (ARENA) Hafta 3

BENZETİM. Prof.Dr.Berna Dengiz

TTK Amasra Taşkömürü İşletmesi 1989 Yılı Toz Ölçüm Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Hazırlayan: Tunçer YILDIZ/ÜÇGE DRS Genel Müdür Yardımcısı

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 )

Bölüm 2. Bir boyutta hareket

EK YAKIT OLARAK ÇİMENTO FABRİKALARINDA KULLANILABİLECEK ATIKLAR

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri

Örnek...4 : İlk iki sınavında 75 ve 82 alan bir öğrencinin bu dersin ortalamasını 5 yapabilmek için son sınavdan kaç alması gerekmektedir?

5.55. SERAMİKLERE SIR ATMA VE KURUTMA OTOMASYONU

RADYOLOJİDE YALIN İYİLEŞME. Yük. End Müh: Reşan ARLIER Adana Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği Ar-ge Ve Proje Birim Sorumlusu

METAN DRENAJI VE KOZLU BÖLGESİNDE TATBİKATI

Operasyonel Risk Ölçümünde Modelleme ve Sınırları. Burak Saltoğlu Boğaziçi Üniversitesi ve Riskturk 3 Aralık 2013

SANAYİDE GELİŞMELER VE İSTİHDAM EĞİLİMLERİ. Esra DOĞAN, Misafir Araştırmacı. Emrah ÇETİN, Yardımcı Araştırmacı. Yönetici Özeti

5.35. BASKI DEVRE MONTAJ OTOMASYONU

EPDK, PETROL PİYASASINDA YENİ LİSANS İLE MEVCUT LİSANSLARIN TADİL BAŞVURULARINA İLİŞKİN KURUL KARARLARINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER YAPTI

SU YÖNETİMİ VE KAYIP-KAÇAKLARIN DÜŞÜRÜLMESİ

Kent İçi Raylı Sistemlerde Verimlilik

ÖLÇME BİLGİSİ ALANLARIN ÖLÇÜLMESİ

HASRET ŞAHİN ISI EKONOMİSİ

Uygulamada Gauss-Kruger Projeksiyonu

TOPRAK İŞ KONU-10 KAMYONLARLA TAŞIMA

Klasik ve İstatistiksel Rezerv Hesaplama Yöntemlerinin Hüsamlar Linyit Sahası İçin Karşılaştırılması

SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU'NDA UYGULANAN KÖMÜR KAZISI PRİM HESABINA ALTERNATİF BÎR YAKLAŞIM

Türkiye Kömür Madenciliğinde Ekonometrik Verimlilik

Nakliyat Organizasyonu

Boru Çaplarının Hesaplanması SIHHİ TESİSAT

1 GİRİŞ 2 UYGULAMA AYAĞININ TANITIMI

Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri

Benzetim 13. Ders. Benzetim Paketleri ve Promodel e Giriş

BORU ÇAPI HESABI. Doç. Dr. Selahattin ÇELİK Makine Mühendisliği Bölümü

BİG BAG DOLUM SİSTEMLERİ

Dicle Vadisinde Pamuk Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma

VANA VE SÜZGEÇLERĐN BĐRLĐKTE KULLANILMASI DURUMUNDA BASINÇ DÜŞÜŞÜNÜN BELĐRLENMESĐ

5.36. FINDIK SAVURMA OTOMASYONU

MADEN SEKTÖRÜ DOĞAL TAŞ RAPORU. Türk doğaltaş üreticilerinin uluslararası pazardaki rekabet gücünü arttırmaktır.

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İNTİBAK ÇİZELGESİ SINIF / GÜZ DÖNEMİ

İŞLETME VE ORGANİZASYON STAJI UYGULAMA ESASLARI

İstatistik ve Olasılık

Örnek: bir montaj hattı için Dizayn Kapasitesi=100 adet/gün; Etkin Kapasite=80 adet/gün; Gerçek Kapasite=72 adet/gün olarak verildiğinde; Verimlilik=

Kimya Tartım Sistemi

Transkript:

GLİ TUNÇBİLEK BÖLGESİ YERALTI NAKLİYATININ BİLGİSAYAR OPTİMİZASYON YÖNTEMİ İLE İRDELENMESİ Süha NİZAMOĞLU (*) Sadık ÖZERDEM (**) ÖZET Bildiride G L İ Tunçbilek bölgesi yeraltı nakliyatının RAILSIM ray nakliyat benzetim programı yardımı ile modellenmesi anlatılmıştır. Halen üç yükleme noktasından ana giriş desandrisi tumbasına, vardiyada toplam ortalama ton tüvenan kömürün nakliyatı, adet tonluk vagon ve biri yedek olmak üzere troley lokomotif ile sağlanmaktadır. Hazırlığı yapılan yeni panolarda vardiyada toplam ton kömür alınması planlanmaktadır. Modelleme yöntemi sonunda hali hazırdaki nakliyatın lokomotif ve vagon ile yapılabileceği hesaplanmış ve organizasyonu yapılan sistemin kapasitesinin tona kadar çıkabileceği görülmüştür. Yeni panoların da üretime geçmesi ile vagon sayısını 'a ve lokomolif sayısını ise 'ya yükseltmek gerekecektir. (*) Yrd. Doç. Dr. ÎTÜ Maden Fakültesi, İSTANBUL, f»*) Maden Mühendisi, ÎTÜ Maden Fakültesi, İSTANBUL.

ABSTRACT In this paper, the underground haulage system of G L İ Tunçbilek area are simulated and investigated using RAILSIM railway simulation computer program developed in Virginia Polytechnic Institute. Transportation of unwashed coal, being a total average amount of tons per shift, from three loading points to main incline dump is supplied by means of mine cars with tons capacity and troley locomotives one of which is being a substitute. Total amount of tons of coal production per shift is planned to be attained from the newly developed panels. As as results of the simulation, caried out, it has been worked out that mine cars and locomaives are suffucient for the haulage system and a capacity of tons per shift can be accomplished by the new organisation. When allowing the new panels to produce coal, it will be essential to increase the number of mine cars to and that of locomotives to six.. GİRİŞ Günümüz madenciliğinde üretim artışını en az yatırım ve dcğru kararlar ile gerçekleştirmek zorunlu hale gelmiştir, özellikle nakliyat gibi bir şebekenin hesaplanması ve organizasyonu uzun ve tekrarlı hesaplar gerektirmekte ve bunların elle yapılmaları hata kaynağı olabilmektedir, üstelik maden büyüdükçe nakliyat şebekeleri daha karmaşık hale gelmekte hesap ve organizasyon pratik olarak olanaksız olmakta ve yeni tekniklerin geliştirilmesi ve kullanılması gerekmektedir. Bu tekniklerden biriside modelleme yöntemidir. Modelleme yönteminde önce sistemin modeli gerçeğe en yakın olacak şekilde kurulur, daha sonra ise çeşitli parametreler değiştirilerek sonuçları yorumlanır ve bu sonuçlar, alınacak kararlarda, mühendise büyük oranda yardımcı olur. RAILSIM ray ulaşım benzetim programı da şebeke modelleme tekniklerinden biridir. Program bilgisayar yardımı ile bir ray nakliyat şebekesini gerçek verilere göre modellemekte, istenilen vardiya sayısı kadar nakliyat hesaplarını yapmakta ve sabit tesis ve lokomotif hareketlerinin her vardiya için özet raporlarını vermektedir. Ayrıca gerçek nakliyat verileri üzerinde çeşitli değişiklikler yaparak yeni hesaplamalar yapma olanağını tanımaktadır.

. GLİ TUNÇBİLEK BÖLGESİ YERALTI NAKLİYATININ TANITILMASI Tunçbilek Bölgesinin yeraltı nakliyat şeması Şekil l'de görülmektedir. Bugünkü durumda nakliyat pano bürü, Bve C hürlerinden tumbaya yapılmaktadır. Nakliyat verileri ile ilgili ölçümlerin yapıldığı Temmuz tarihinde pano bürü kömür geliri + ton, B bürü kömür geliri + ton ve C bürü kömür geliri + ton vardiya olmak üzere ortalama toplam ton/vardiya olmuştur, üretilen kömür adet tonluk vagon ve biri yedek beş adet troley lokomotif ile ana giriş desandrisi tumbasına getirilmekte ve buradan da band yardımı ile lavvara gönderilmektedir. Şekil - G L t Tunçbilek Bölgesi Yeraltı Nakliyat Şeması Hazırlanmakta olan yeni panoların yükleme yerleri ise şekilde no yeni bür ve no yeni bür olarak isimlendirilmiş noktalar olacaktır. Buralara henüz bölgece isim verilmemiştir. Plananan üre-

tim miktarı ise vardiyada yaklaşık ton'dur. Çalışmaların devamında söz konusu üretim miktarının her iki büre eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir. - RAILSIM RAY NAKLİYAT BENZETİM PROGRAMININ TANITILMASI Railsim ray nakliyat benzetim programı senesinde Virginia Politeknik Enstitüsünde geliştirilmiş raylı nakliyat şebekelerini bilgisayar yardımı ile modelleyen bir bilgisayar programıdır. Bu program çeşitli istatistik ölçümler sonucu toplanan ve hazırlanan veriler yardımı ile nakliyatı modeller. Birinci aşamada, verilerin toplanması sırasında, tam olarak elde edilemeyen veriler üzerinde küçük değişiklikler yapılarak koşum sonuçlarının vardiyalarda gerçekleşen değerlere % - yaklaşıklık ile uyması sağlanır. Bu aşama modellemenin ya da benzetiminin sağlanması aşamasıdır. Ancak bundan sonra veriler, denenecek seçeneklere göre değiştirilerek sonuçlarının ne olacağı görülebilir.. VERİLERİN TOPLANMASI VE HAZIRLANMASI. üretim İle İlgili Veriler RAILSIM programı üretim benzetimini yapabilmek için maden üretim eğrisi adı verilen bir eğriyi ve buna ek olarak yükleme noktalarının ortalama vardiya yükleme miktarı ve standart sapmalarını kullanır. Bu değerlerin hesaplanması için Çizelge l'de görüldüğü gibi vardiyalar zaman dilimlerine ayrılır ve bu dilimler süresince yapılan istatistiklerden cevherin yükleme noktalarına geliminin vardiya içindeki dağılımı gözlenir. Çizelgenin son iki sütunu hesaplandıktan sonra son sütundaki değerlerden Şekil 'de görülen histogram ve bu histograma uyarlanan eğri çizilir- Bu eğri madenin genel üretim eğrisidir. Verilen bir yükleme noktası için, vardiyanın herhangibir zaman aralığındaki üretim, bu eğri ve o noktanın ortalama üretim dağılımından rassal olarak örneklenen bir değer yardımı ile hesaplanır. Bir başka deyişle eğri bir dakikalık zaman aralığında yapılan yüklemenin ya da üretimin toplam üretime göre yüzdesini verir.

Çizelge Kömür Gelirinin Vardiyada Dağılımı ZAMAN OÙ Ml No DİLİM SÜRESİ (dk) PANO BÜRU(ton). Var. ft.var.var. B BURU (ton) C BURÜCton) I.Var..Var.Var i. Var.Var.. Va r. ORTA LAMA. CWS * * ıo...... fi,... D..... D.. II.. S»... ^. Ä D.. a.. POPU*. Zaman ekseni altına çizilen ve başı, vardiya fiili iş başlama dakikasında, sonu ise fiili işi bırakma dakikasında olan doğru parçası eşit parçaya ayrılır ve bu noktalara karşı gelen ordinat değeri eğriden yararlanılarak okunur. Programa verilen bu son değerlerdir.

Şekil. Maden Üretim Eğrisi "o

.- Şebeke tie İlgili Veriler Nakliyat şebekesi Şekil l'de görüldüğü gibi kodlanır. Burada daire içindeki değerler sabit tesisleri gösterir. Boşaltma tesisi (tumba) her zaman numaradır. Ayrıca üçgen içindeki numaralarla makaslar, eşkenar dörtgen içindeki numaralar ile iki makas arasında kalan yol panoları blokları ve den başlayan numaralar ile de birbirlerinden eğim ve eğrilik yarıçapı özelliklerine göre farklı olan yol parçaları belirlenir. Her yol parçası için uzunluk, eğim, eğrilik yarıçapı ve üzerinde izin verilen maksimum hız parametreleri verilir. Bundan başka sabit tesislerin boşlar ve dolular kolları uzunlukları ve bu yerlerin alabileceği maksimum boş ve dolu vagon sayısı da verilen parametreler arasındadır... Nakliyat Araçları ve Organizasyon Verileri Sistemde kullanılan lokomotif ve vagonlann, ağırlık, kapasite, uzunluk gibi teknik özellikleri ve sayıları gibi parametreler ile birlikte bunların nasıl organize edildikleri verileri yani işe başlama ve işi bitirme dakikaları, katarda en çok ve en az kaç adet dolu ve boş vagon bulunduğu, bunların vardiya başında sabit tesislere göre nasıl dağıldığı, lokomotiflerin belirli sabit tesislere göre nasıl organize edildiği gibi veriler bu kısımda verilir.. BENZETİM SONUÇLARI Yukarıda açıklanan veriler GLt Tunçbilek Bölgesi yeraltı nakliyatı için toplanmış ve uygun şekilde hazırlanarak söz konusu nakliyat sistemi modellenmiştir. önce var olan sistem araç sayıları ve kapasite açısından irdelenmiş; daha sonra ise sisteme yeni açılacak yükleme noktalan da eklenerek oluşan büyük sistem yine araç sayıları ve organizasyon yönünden incelenmiştir. Programın çıktı çizelgeleri başlıklarının türkçeleri Ek-l'de verilmiştir... Bugünkü Sistemin irdelenmesi ilk koşum serbest lokomotif ile yani her lokomotifin her yükleme noktasına hizmet verebildiği bir organizasyon ve sabit tesislere vardiya başında uygun şekilde dağıtılmış vagon ile gerçekleştirilmiştir (Çizelge ). Lokomotiflerin efektif çalışma süreleri vardiya da dakika alınmıştır. inci ve üncü lokomotifler sırasıyla ve sefer yapmışlar, buna karşılık nci ve üncü lokomo-

tiflerin toplam sefer sayıları olmuştur. Lokomotiflerin yükleme noktalarından en az ve en çok dolu vagon ile hareketleri istenmiş ve bu neden ile bu yerlerde bekleme süreleri fazla olmuştur. Katar tertibi C bürü için dolu vagon olarak alınmıştır. Sabit tesisler çizelgesinde görüldüğü gibi bu organizasyon ile vardiyada tona yakın kömür nakliyatı mümkün olmuş B büründen yeteri kadar cevher alınamamış ve C büründen ise ton ve zaman olarak kayıp hizmet olmuştur. İkinci koşumda vagon sayısı 'a çıkarılmıştır (Çizelge ). Bir önceki duruma göre lokomotiflerin sefer sayıları daha dengeli olmuş ve üretimde bir miktar artış görülmüştür. Ayrıca her üç büre de yeterli sayıda sefer düzenlenmiştir. Ancak kayıp hizmet hala vardır ve kapasite tona ulaşmamıştır. üçüncü koşum vagon, sabit katar, fakat lokomotif ile gerçekleştirilmiştir (Çizelge ). Lokomotifler gittikleri yerlerde bekleme süreleri nedeniyle sırasıyla, ve sefer yapabilmişler, ancak tona yakın bir nakliyat gerçekleştirilebilmiş ve yine kayıp hizmet oluşmuştur. Dördüncü koşum bir önceki koşum gibi ancak lokomotif ile gerçekleştirilmiştir (Çizelge ). Bu durumda nakliyat yine ton civarında kalmış, ayrıca ncü ve inci lokomotifler çok az sefer yapmışlardır. Bekleme sütununda görüldüğü gibi, yükleme noktalarında ya da tumbada bekleme süreleri yüksek olmuştur- Beşinci koşumda yine vagon, sabit katar ve lokomotife dönülmüştür. Ancak, bu defa lokomotifler atanmışlardır. Yani, inci lokomotif yalnız pano bürüne, inci lokomotif yalnız C bürüne, üncü lokomotif yalnız B bürüne hizmet verir hale getirilmiş ve üncü lokomotif ise serbest bırakılmıştır (Çizelge ). Burada görülmektedir ki uygulanan organizasyon nakliyat kapasitesini tona yakın hale getirmiş ve kayıp hizmetleri bir hayli azaltmıştır. Altıncı koşum serbest lokomotif, sabit katar ve vagon ile gerçekleştirilmiştir (Çizelge ). Görüldüğü gibi kayıp hizmet olmamış, lokomotif başına dengeli sayılabilecek sefer sayılarıyla ton civarında kömür nakledilmiştir. Ancak, lokomotiflerin yükleme yerlerinde bekleme süreleri yüksektir. Buna neden olarak tatar tertibinin ya da yüklü vagon şeklinde sabit istenmesi gösterilebilir. Bu tertibin, örneğin; en az, en çok ya da şek-

j inde olması hem bir lokomotifi uzun bir süre bir yükleme yerine bağlamaz, hemde lokomotiflere kömür geliş debisi yüksek olan yükleme yerlerine fazla sefer düzenlenmesine izin verir. Bu konu daha ileride tartışılacaktır. Var olan nakliyat sistemi için son koşum kapasitenin % artarak tona ulaştığı varsayılarak yapılmış ve nakliyat araç sayısı vagon ve. lokomotif alınmıştır (Çizelge ). Katar tertibi ise yine ve dolu vagon olarak sabit kalmıştır. Bu organizasyon ve bu kömür üretim debisi ile ancak ton civarında cevher taşınabilmektedir. Yani söz konusu sistem ancak % 'a yakın bir üretim artışını karşılayabilmektedir. Artış % olduğu zaman kayıp hizmet oluşacaktır..?. Oluşturulacak Büyük Sistemin İrdelenmesi Nakliyat sistemi Şekil l'de, ve no yeni bür olarak adlandırılan yükleme noktalarının hizmete girmesi ile büyüyecek ve nakliyat kapasitesi, büre de kömür gönderen panoların üretimi devam ettiği düşünülürse, tona çıkacaktır. Çalışmanın devamında bu durum gözönüne alınmıştır. Eğer işletme sürecinde bazı panoların üretimi herhangi bir nedenden durursa, simülasyon hesapları bu durumlara uygun hale getirilmelidir. Büyük şebeke ile ilgili İnci koşum serbest lokomotif, sabit katar ve vagon ile gerçekleştirilmiştir. (Çizelge ). Şekil 'de görülen maden üretim eğrisinin şekli yeni durumda da aynı alınmış, ancak yeni bürlerin üretimleri fazla olduğundan, genel debiyi artırmak amacı ile eğri kendine paralel olarak yukarı doğru ötelenmiştir. Bu durumda gerçekleştirilen nakliyat ton civarında kalmış, kayıp hizmet bir hayli fazla olmuş ve bazı yükleme yerlerinde vardiya sonunda boş vagon kalmamıştır. Bu durum genellikle vagon sayısının yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. nci, üncü ve üncü koşumlarda vagon sayılan artırılarak sırasıyla,, olarak alınmış diğer koşullar aynı kalmıştır (Çizelge, ve ). Nakledilebilen miktar giderek artmış ve sırasıyla ton, ton ve ton olmuştur. Sonuçlar incelendiğinde yine hizmet kaybı ve bazı yükleme yerlerinde vardiya sonunda boş vagon kalmadığı sonuçları görülmektedir. Bu noktada iki seçenek denenebilir. Birincisi lokomotif sayısını arttırarak tumbada biriken boşları bu yolla gereken yerlere ulaştırmak, ikincisi ise vagon sayısını arttırmaya devam etmektir.

inci koşumda inci seçenek denenmiş ve vagon sayısı ve lokomotif sayısı olarak alınmıştır (Çizelge ). Görüldüğü gibi inci lokomotif atıl kalmış ve nakledilen tonaj olarak gerçekleşmiştir. ncı Koşum, lokomotif ve vagon ile yapılmıştır (Çizelge ). Bu durumda nakledilen cevher tonu geçmiş ve vardiya sonunda yükleme yerlerinde boş araba kalmama durumu ortadan kalkmıştır. Ancak her yükleme yeri için bir miktar kayıp hizmet gözlenmektedir ve lokomotiflerin bu yerlerde katar oluşumu bekleme süreleri yüksektir. Nakliyat kapasitesini istenilen düzeye çıkarmak için sisteme vagon eklemeye devam edilebilir. Ancak bu çözüm lokomotiflerin bekleme sürelerini azaltmaz. Bu nedenle son koşumda katar tertibi değiştirilmiştir. Son koşum yine lokomotif, vagon ile yapılmış; fakat dolu katar tertibi en az en fazla ya da ( B bürü için) olacak şekilde değiştirilmiştir (Çizelge ). Bu durumda katar tertibine getirilen esneklik nakledilen cevheri tona yaklaştırmış, lokomotiflerin yükleme yerlerinde bekleme sürelerini hissedilir derecede azaltmıştır. Ayrıca hizmet kaybı ilk üç yükleme yeri için oluşmamıştır.. SONUÇLAR Yukarıda tanıtmaya ve açıklamaya çalıştığımız yeni yöntem ile daha bir çok seçenek denenebilir ve daha uygun çözümler aranabilir. Ancak çalışmamızı, söz konusu seçenekleri yerinde fiilen çalışan mühendislerin denemeleri dilek ve arzusu ile burada noktalıyoruz. Elde edilen sonuçları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz. Var olan şebeke ve üretim ile kömür nakliyatı vagon ve lokomotif ile yaklaşık ton olarak gerçekleştirilebilir. Bu durumda organizasyon pano bürüne sefer, B ve C bürlerine de 'er sefer olarak gerçekleştirilmeli ve olanak varsa katar tertibine bir miktar esneklik getirilmelidir. Sistemde inci lokomotif yedek olarak bulundurulmalıdır. Simülasyonda nakliyat şebekesinin işlemesini uzun süre durduracak, yol kazası, vagon ya da lokomotif düşmeleri v.b. gibi arızi durumlar gözönüne alınmamıştır. Sistem kesintisiz işlediğinde % gibi bir üretim artışını karşılayabilir.

Yeni yükleme noktalarının hizmete girmesi ile nakliyat kapasitesi tona ulaşacaktır. Söz konusu miktar lokomomotif ve en az vagon ile nakledilebilir. Dolular katarı - vagon arasında değişmelidir. Sistemin organizasyonu iyi bir haberleşme ve işaret sistemi ile gerçekleştirilebilir. Vagon sayısının artması nedeni ile tumba da sıkışıklık olmaması için tumbanın boşlar ve dolular kolları uzunlukları arttırılmali ve tumba kapasitesini arttırmak için tumbanın daha düzenli çalışması sağlanmalıdır. ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Clear Servicing Crew Up To Id Wt Delay Work Pass Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles.... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No- Id Location Description Cars Service Loss Time Shift End Emp Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası Pano Bürü C Bürü B Bürü Cum All Load Sta..........

ÇtZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles.... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No. W Location Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası.. Pano Bürü.. C Bürü.. B Bürü.. Cum AU Load Sta..

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Wa iting Dest Orpin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Av; Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles... Summary Of Activities At Stationary Factlities For Shift No. Id Location Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası. Pano Bürü.. CBürü.. BBürü.. Cum All Load Sta..

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Clear Crew Up To Work Pa: Servicing Lunch Waiting Dest Orgin Misel Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles..... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No. Location Id Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası.. Pano Bürü '.. C Bürü.. B Bürü.. Cum All Load Sta..

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles.... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No Location Id Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası.. Pano Bürü.. C Bürü.. B Bürü.. Cum All Load Sta..

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis.... Total Milt Summary Of Activities At Stationary Facllittes For Shift No. Location Id Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbamı. Pano Bürü.. C Bürü.. B Bürü.. Cum All Load Sta..

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servi icing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles.... Summary Of Activittes At Stationary Facilities For Shift No. Location Id Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Sen- Occ. Yeraltı Tumbası C.. Pano Bürü.. C Bürü.. B Bürü. Cum All Load Sta..

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles Summary Of Activities At Stationary Factlities For Shift No. Id Location Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası.. Pano Bürü -. C Bürü -.. B Bürü.. No Yeni Bü r.. No Yeni Bür.. Cum All Load Sta..

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit IdWt Ttftvl Delay" Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Amil Trips Time Mph Emp Load Emp Load Tony ' Ton-Mis Mile... v.i... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No. Id Location Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası.. Pano Bürü.. C Bürü.. B Bürü.. No. Yeni Bür.. No. Yeni Bür tt. Cum All Load Sta -..>. :

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles...... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No. Id Location Description Yeraltı Tumbası Cars Service Loss Time Shift Emp. End Load. Serv Occ. Pano Bürü.. C Bürü '.. B Bürü. No. Yeni Bür.. No. Yeni Bür Cum All Load Sta....

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time ) Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Mil...... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No. Location Id Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ Yeraltı Tumbası.. Pano Bürü.. C Bürü.. B Bürü.. No. Yeni Bür.. No. Yeni Bü r.. Cum All Load Sta..

ÇİZELGE Unit Id Wt, o ; Î Summary Of Locomotive Activity For Shift No. ; Delay Clear Crew Up To Work Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. CarsMvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles,......,. Ill SUT uman t Of Activities At Stat ionar v Facilities For Shift No. rid,. Location Service Loss Shift End Description. Cars Yeraltı Tumbası Pano Bürü C Bürü B Bürü No. Yeni Bür No. Yeni Bür Time Emp....... Load...... Cum All Load Sta.. Serv Occ.

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt. Ti-avl Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest "Orgin. Work Time Avg. Cars Mvd. Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act : Avair Trips Time Mph Emp Load Emp Load " T»tt*Mls Miles...... Summary Of A «tira ties A t Stationary Facilities For Shifti No. Id Location Description Gars Service : Loss Sons Time Shift Emp.End Load Serv locc. Yeraltı Tumbası.. i 'i Pano Bürü.. : C Bürü.. - B Bürü.. No. YeniBür.. No. Yeni Bür.. Cum All Load Sta. :.

ÇİZELGE Summary Of Locomotive Activity For Shift No. Unit Id Wt Delay Clear Crew Up To Work Pass Servicing Dest Orgin Lunch Miscl Waiting Dest Orgin Work Time Avg. Cars Mvd Cars/Trp Payload No. Trip Avg Total Act Avail Trips Time Mph Emp Load Emp Load Ton-Mis Miles...... Summary Of Activities At Stationary Facilities For Shift No. Location Id Description Cars Service Loss Time Shift Emp End Load Serv Occ. Yeraltı Tumbası Pano Bürü C Bürü B Bürü No. YeniBür No. Yeni Bür Cum All Load Sta..............

EK LOKOMOTİF HAREKETLERİ ÇİZELGESİ Delay Crew Work Clear Up To Pass Servicing Lunch Miscl Waiting Work Time Act Avail No Trips Avg Trip Time Avg Mhp Cars Mvd Cars/Trp Payload Ton-Mis Total Miles Motorun kalkış ve varış noktaları arasında hareket halinde geçirdiği toplam süre. Karşılaşmalarda kaybedilen süre. Istasyonlardaki elişi süresi. Başka katara yol verme. İstasyonlarda manevra süreleri. Yemek v.s. süresi. İstasyonlarda lokomotiflerin bekleme süresi. Lokomotifin çalıştığı süre. Çalışabileceği süre. Seyahat sayısı. Ortalama seyahat süresi. Ortalama hız (mil/saat). istasyonlarda hareket dolu araba sayısı). eden (taşman boş ve Seyahat başına katarda bulunan ortalama boş ve dolu araba sayısı. istasyonlardan lokomotifin çektiği toplam yük. Lokomotif kullanımı (randımanı). Lokomotifin katettiği toplam mil. İSTASYONLAR İLE İLGİLİ ÇİZELGE İÇİN Cars Service Loss, Time Shift End Serv. Occ, Yüklenmiş ya da boşaltılmış araba sayısı. Taşınmış ya da boşaltılmış tonaj. Nakliyat sistemi yetersizliğinden doğan kayıp zaman ve taşlnamamış tonaj ya da dolu araba gelmediği için atıl kalmış tumba. Tesislerin vardiya sonu boş ve dolu araba durumları. Her tesisin vardiya boyunca gördüğü hizmet (sefer) sayısı.

TEŞEKKÜR Bu çalışmanın gerçekleşmesinde en büyük katkıyı sağlayan EKİ Müessesesi Müdürlüğü'ne ve Yöneylem Araştırması ve Otomasyon Grup Müdürlüğü'ne, şekilleri çizen Araştırma Görevlisi Maden Yüksek Mühendisi Sina YAZICFya ve Bölüm Sekreteri Arzu DALGIÇ'a teşekkür ederiz. KAYNAK BtRÖN, C, ESKlKAYA., NASUF, E. ve NtZAMOĞLU, S., RAILSIM Ray Nakliyat Benzetim Programının hizmete konması ve EKİ Zonguldak Merkez Lavvarı tonluk nakliyat sistemine uygulanması. Proje Î.T.Ü., E.K.I.. '