Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 6: Veri Boşlukları, Veri Akış Faaliyetleri ve Prosedürler. Esra KOÇ , ANTALYA

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 6: Veri Boşlukları, Veri Akış Faaliyetleri ve Prosedürler. Esra KOÇ , ANTALYA"

Eren Kuş
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 6: Veri Boşlukları, Veri Akış Faaliyetleri ve Prosedürler Esra KOÇ , ANTALYA

2 Sunum İçeriği Veri Akış Faaliyetleri, prosedürler ve kontrol sistemleri Veri Boşlukları Eksik ve kayıp verinin ikamesi

3 Veri Yönetimi ve Kontrolü Veri akış faaliyetleri Kontrol sistemleri Düzeltmeler ve düzeltici faaliyetler Hizmet alımı ile gerçekleştirilen faaliyetler Veri boşlukları Kayıtlar ve belgelendirme

4 Veri Akış Faaliyetleri Birincil veri kaynağından emisyon raporuna kadar tüm faaliyetler Verilerin elde edilmesi, işlenmesi ve kullanılması ile ilgili faaliyetler Veri temini, sinyal işleme, toplama, hesaplama, depolama Veri akış faaliyetlerine yönelik yazılı prosedür

5 Örnek: Doğalgaz Veri Akış Diyagramı

6 Örnek: Fuel oil Veri Akış Diyagramı Girdi Verileri Faaliyet Çıktı Verileri Planlama kayıtlarından alınan çalışma saati verileri elde edilir. Alınan çalışma saatlerinin CO2 hesaplama exceline girilmesi Çevre Görevlisi Yıllık tüketilen fuel oil miktarı EF ve NKD İ&R Tebliği Ek-5 referans değerler Tebliğ revizyonlarında güncelleme olup olmadığının kontrolü Çevre Görevlisi Fuel oil için EF ve NKD Yıllık tüketilen fuel oil miktarı, EF ve NKD Hesaplama excelinde fuel oil yanmasından kaynaklı yıllık CO2 emisyonunun hesabı Çevre Görevlisi Fuel oil yanmasından kaynaklı yıllık CO2 emisyonu Fuel oil yanmasından kaynaklanan yıllık CO2 emisyonu CO2 Emisyon hesabının gözden geçirilmesi Çevre Birimi Yıllık emisyon raporunun doğrulayıcı kuruluşa iletilmesi

7 Örnek: Veri yönetimi prosedürü

8 Veri Boşlukları Mevzuat gereklilikleri Uygun tahmin yöntemi ile ihtiyatlı ikame veri Yazılı prosedür İhtiyatlı tahminlerde uygun güven aralığına erişim Veri boşluğu örnekleri Ölçüm cihazının bozulması Eksik kalibrasyon, eksik analizden kaynaklı uygunsuzluklar Eksik veri transferi

9 Veri Boşluklarının Giderilmesine Yönelik Yöntemler (Hesaplama Temelli Yöntem) Uygun olmayan veya kayıp veri Ölçümlerden direkt ikame edilebilen veri Ölçümlerden direkt ikame edilemeyen veri Aynı kademede ikame veri 1. Öncelikli Kalite kaybı ile ikame veri 2. Öncelikli Daha düşük kademede ikame veri (hesaplama faktörleri için) 3. Öncelikli Tahmine dayalı ikame veri Parametrelerin korelasyonu 4. Öncelikli Geçmiş tarihli veriler 5. Öncelikli Uzman tahminleri 6. Öncelikli

10 Veri Boşluklarının Giderilmesine Yönelik Yöntemler 1. öncelik: Ana sayaç ile aynı belirsizlik değerine sahip ve kalibre yedek sayaç verilerinin kullanılması 2. öncelik: Kalibre edilmemiş ve gerekli kademenin belirsizlik değerini karşılamayan cihaz verilerinin kullanılması 3. öncelik: Analiz sonuçları yerine standart değer kullanılması 4. öncelik: Buhar kazanında kullanılan doğalgaz miktarı için yakıt/buhar oranında korelasyon katsayısı kullanarak verilerin ikamesi 5. öncelik: Tarihsel veri ortalamasına standart sapmalar eklenerek ikame veri elde edilmesi 6. öncelik: Proses şartlarının karşılaştırılması ve veri tahmini için uzman görüşüne başvurulması

11 Veri Boşluklarının Giderilmesine Yönelik Yöntemler (Ölçüm Temelli Yöntem) Ölçüm ekipmanının 5 günden fazla faaliyet dışı kalması Her kayıp saatlik veri için ikame veri Veri noktalarının %80 inden fazlası mevcut hesaplama yapılabilir Tüm veriler için uygulanabilir Düzeltme veya tahmin

12 Ölçüm Temelli Yöntemde Veri İkamesi Aynı kesinlikte ölçen yedek SEÖS cihazı/başka kurum veya tesiste toplanan veriler Daha düşük kesinlikte ölçen yedek SEÖS cihazı/başka kurum veya tesiste toplanan veriler Sistematik hatayı düzeltmek için ihtiyatlı ve lineer düzeltme algoritması kullanılması Yüksek korelasyonlu parametre belirlenmesi Benzer işletme şartlarında tarihsel veri/algoritma kullanımı Tek başına uygulanamayan yöntemlerin uygun şekilde kombinasyonu/uzman görüşleri

13 Örnek: Hesaplama Temelli Yöntem Bir buhar kazanında doğalgaz kullanılmaktadır. İşletmenin tükettiği gaz miktarı, tesisteki bir gaz sayacı ile ölçülmektedir. Meydana gelen bir yazılım arızası sebebiyle gaz sayacı 2 saat boyunca hatalı ölçüm yapmıştır. İşletmenin buhar üretimi ve arıza dışındaki saatler için doğalgaz tüketimi verisi mevcuttur. Bu süredeki yakıt tüketimine ilişkin ikame veri nasıl hesaplanabilir? Saat 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 Buhar (t) 59,2 62,3 61,0 58,9 60,6 60,2 59,9 60,4 Yakıt (Nm3) 2,411 2,527 2,458?? 2,434 2,422 2,475 Yakıt/Buhar oranı (Nm3/t) 40,73 40,57 40,30 40,44 40,44 40,98

14 Örnek: Hesaplama Temelli Yöntem Korelasyon katsayısı için yakıt/buhar oranının hesaplanması: C : ilgili parametrenin konsantrasyonunun aritmetik ortalaması σ c : ilgili parametre konsantrasyonunun standart sapması σ c =

15 Örnek: Hesaplama Temelli Yöntem C art ort (yakıt/buhar oranı) = (40, , , , , ,98) / 6 = 40,58 Nm 3 doğalgaz /t buhar Standart sapma (σ c _) = 0,25 Nm 3 doğalgaz /t buhar Korelasyon katsayısı = + 2σ c _ = (40, ,25 Nm 3 ) = 41,07 Nm 3 doğalgaz /t buhar

16 Örnek: Hesaplama Temelli Yöntem Korelasyon katsayısı kullanılarak eksik veri, buhar verileri yardımıyla ikame edilir Saat 05:00 kayıp verisi: 58,9 t buhar 41,07 Nm 3 /t buhar = Nm 3 Saat 06:00 kayıp verisi: 60,5 t buhar 41,07 Nm 3 /t buhar = Nm 3

17 Örnek: ER de Veri Boşluğunun Gösterimi Doğalgaz kaynak akışı faaliyet verisinde meydana gelen, 2 saatlik Nm 3 ve Nm 3 veri boşluğunun çevrim içi sistemde belirtilmesi

18 Örnek: Ölçüm Temelli Yöntem Bir tesis, CO 2 emisyonlarını ölçmek için SEÖS kullanmakta ve bunun için baca gazındaki akış miktarını 10 dakikalık aralıklarla kaydetmektedir. SEÖS içindeki teknik bir arıza sebebiyle baca gazı debisi kayıtlarında belirli bir saat için 10 dakikalık bir veri eksiktir. Örnek tesisin saatlik veri için izleme planı, 10 dakikalık 6 veri noktasının toplanmasına dayanmaktadır. Söz konusu eksik ölçümün yapıldığı saat için verilerin ikamesi nasıl yapılabilir? Saat 15:00 15:10 15:20 15:30 15:40 15:50 Debi (Nm 3 /10 dk)

19 Örnek: Ölçüm Temelli Yöntem 5 veri noktası mevcut olup, 1 veri noktası eksiktir. Bu durumda mevcut veriler, saat içinde toplanan verinin %80 ini aşmaktadır. Bu nedenle saat 15:30 daki eksik veri, kayıp veri olarak değerlendirilmeyip saat içindeki diğer veri noktaları yardımıyla tahmin edilir. Saat 15:30 da kaydedilmesi gereken değer, diğer 5 veri noktasının ortalaması olan 900 Nm 3 olarak alınır. Bu durum, yıllık emisyon raporunda belirtilir. Daha sonra, 15:30 verisinin hesaplanmasını takiben 15:00-16:00 saatlik gaz akış değeri olarak 6 veri noktası toplanacak (5.400 Nm 3 ) ve emisyon hesaplaması için aynı saate ait CO 2 konsantrasyonu değeri (% CO2) ile çarpılarak o saat için CO 2 emisyon miktarı bulunacaktır (tco 2 /sa). Yıllık toplam emisyon miktarı, saatlik emisyonların toplamıdır.

20 Örnek: Veri Boşluklarının Giderilmesine Yönelik Prosedür Veri Kömür/Petrokok tüketimi (stok sayımı ve satın alınan yakıta ait kantar tartımından hesaplanır) Kömür/petrokok emisyon faktörü (Kömür NKD ve karbon içeriği) Veri Boşluğuna Sebep Olabilecek Durumlar Olumsuz hava koşulları nedeniyle stok sayımının yapılamaması sebebiyle veri boşluğu oluşması Numune alınamaması nedeniyle veri boşluğu oluşması Veri İkame Yöntem(ler)i Stok sayımının yapılamadığı durumlarda alternatif bir yöntem ile günlük kömür tüketimi belirlenir: Stok yüksekliği ölçülerek hesaplama tablosuna işlenir. Kömür bunkerlerinin seviyelerini gösteren otomasyon sistemi ekran görüntüsü alınır. Geçen süre ve beslenen kömür miktarı ile bunker seviyeleri arasındaki fark da göz önünde bulundurularak toplam kömür tüketimi hesaplanır. Şartlar uygun olduğunda spot numune alınarak analize gönderilir. Analizlerin gerçekleştirilememesi durumunda bir düşük Kademe uyarınca standart değer kullanılır.

21 Örnek: Veri Boşluklarının Giderilmesine Yönelik Prosedür Veri Veri Boşluğuna Sebep Olabilecek Durumlar Veri İkame Yöntem(ler)i Doğalgaz tüketim miktarı (satın alma kayıtları) Atık yağ tüketimi (stok sayımı ve satın alınan yakıta ait kantar tartımından hesaplanır) Motorin tüketimi Doğalgaz sayaçlarının arızalanması Stok ölçümünün stok sayım raporuna aktarılmadan önce kaybolması Jeneratörler üzerindeki saatlerin sıfırlanması nedeniyle veri boşluğu oluşması. Sayaçtan okuma yapılamadığı dönemdeki doğalgaz tüketiminin belirlenmesi için geriye dönük olarak bir önceki yıla ait ortalama tüketimden hesaplama yapılır. Atık yağ tüketiminin belirlenmesi için geriye dönük olarak bir önceki yıla ait ortalama tüketimden hesaplama yapılır. Motorin tüketiminin belirlenmesi için geriye dönük olarak bir önceki yıla ait ortalama jeneratör çalışma saatinden hesaplama yapılır.

22 TEŞEKKÜR EDERİZ Esra KOÇ

Benzer belgeler

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 3: İzleme Planları Hakkında Temel Kavramlar. Esra KOÇ , ANTALYA

Eğitimcilerin Eğitimi Bölüm 3: İzleme Planları Hakkında Temel Kavramlar Esra KOÇ 21.02.2017, ANTALYA Sunum İçeriği Hesap Temelli Yöntemde Kademeler Ölçüm Temelli Yöntemde Kademeler Toplam Tahmini Emisyon