EKİM 2013 FİYAT GELİŞMELERİ RAPORU Ekim ayı enflasyon verilerine göre; yıllık rakamı önceki aylardaki gerileme trendini sürdürürken, diğer ayların aksine de yükseliş gözlenmiştir. Yıllık nin gerilemesindeki etken baz etkisi olmuştur. Aylık olarak baktığımızda ise beklentilerin üzerinde bir rakamla karşımıza çıkmıştır. deki yükselişin ana nedenleri giyim ve ayakkabı ile gıda grupları fiyatlarındaki artış olmuştur. rakamlarında ise TL nin değerinin Ekim ayındaki ılımlı seyri etkisini göstermiştir. Çekirdek enflasyon rakamlarındaki yükselişin ise mevsimsel ürünlerdeki fiyat değişimlerinden kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz ve önümüzdeki dönem enflasyon için olumsuz sinyal vermeye devam etmektedirler. Ekim ayında yıllık olarak çekirdek enflasyon göstergeleri 2012 Ağustos ayından itibaren en yüksek seviyededir. Ayrıca TCMB tarafından açıklanan 2013 IV. Enflasyon Raporuna göre bir önceki çeyreğe göre enflasyon üçüncü çeyrekte 0,42 puan azalmayla birlikte %7,88 e düşmüştür. 2013 EKİM Tüketici ve Üretici Fiyatları Endeks Değişimleri Tablosu % 12 Aylık Ortala malara Önceki Yılın Aralık Ayına 12 Aylık Ortala malara Önceki Yılın Aralık Ayına ÖKTG- H ÖKTG- H ÖKTG-I ÖKTG-I 1,80 7,71 7,32 6,90 0,69 6,77 3,93 5,15 1,59 7,61 1,78 7,49 1
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ () Ekim ayında de alt gruplar incelendiğinde aylık en yüksek artış giyim ve ayakkabı grubunda, yıllık olarak en yüksek artış yine alkollü içecekler ve tütün grubunda gözlenirken aylık olarak en fazla düşüş yaşanan grup alkollü içecekler ve tütün grubu olmuştur. Yıllık enflasyona katkıları incelendiğinde hizmet ve enerji gruplarının bir önceki aya göre katkısı azalmıştır; gıda ve temel mal gruplarının katkıları artmıştır. Hizmet fiyatlarındaki yıllık gerileme esas olarak haberleşme hizmetlerindeki baz etkisinden kaynaklanmaktadır ve yüksek seyreden grup enflasyonu mevsimsellikten arındırılmış olarak Eylül ayına göre yavaşlama belirtisi göstermektedir. Temel mal grubundaki yıllık enflasyonun yükselişinde TL nin değer kaybı dolayısıyla dayanıklı tüketim malları grubu ve giyim fiyatları esas neden teşkil etmektedir. Enerji fiyatları yıllık enflasyonundaki düşüşün esas nedeni ise yurtdışı petrol fiyatlarındaki düşüş kaynaklı yurtiçi akaryakıt fiyatlarındaki gerilemedir. Gıda ve Alkolsüz içecekler grubundaki yıllık enflasyon artışının 2
esas nedeni taze sebze-meyve kaynaklı olarak işlenmemiş gıda grubu olmuştur. Ekim ayında aylık olarak domates fiyatı en çok artan ve yurtiçi bir hafta veya daha fazla süreli turlar fiyatı en çok düşen ürünler olmuştur. En yüksek fiyat artışı aylık olarak TR10 (İstanbul) bölgesinde olurken yıllık olarak TR63 (Hatay, K.Maraş, Osmaniye) bölgesinde yaşanmıştır. Ekim ayında endekste kapsanan 437 maddeden; 61 maddenin ortalama fiyatlarında değişim görülmezken, 307 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 69 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşmiştir. ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ () Ekim ayında tarım fiyatları aylık olarak tarım grubunda %4,43 artış gösterip sanayi grubunda değişim göstermezken yıllık olarak tarım grubunda %0,59 artış, sanayi grubunda %8,03 artış göstermiştir. Ekim ayında deki alt gruplar incelendiğinde aylık enflasyondaki artış esas olarak meyve-sebze fiyatlarındaki yükseliş kaynaklı işlenmemiş gıda fiyatları ile canlı hayvan ve hayvansal yan ürün fiyatlarındaki yükselişler nedeniyle artan tarım grubu enflasyonundan dolayı gerçekleşmiştir. Sanayi fiyatlarında ise göze çarpan alt kalemler imalat sanayi ile petrol ve ana metaller hariç imalat sanayi fiyatlarındaki düşüş ile giyim eşyası fiyatlarındaki artış olmuştur. Sanayide aylık olarak en fazla artış ham petrol ve doğal gaz çıkarımında gözlenmiştir. de kapsanan 788 maddeden; 178 maddenin ortalama fiyatlarında değişim görülmezken, 368 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 242 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşmiştir. MIGS sınıflandırmasına göre alt gruplar incelendiğinde ara mal ve dayanıklı tüketim malları fiyatlarında değişim olmazken sanayi malları fiyatlarında azalış, dayanıksız tüketim mallar fiyatlarında artış görülmektedir. 3
4
SONUÇ VE BEKLENTİLER TCMB nin enflasyon hedefi %5; 2013 için enflasyon tahmini %6,8; 2014 için enflasyon tahmini %5,3 tür. Ekim ayı TCMB Beklenti Anketinde Ekim ayı için beklenti aylık %1,12; Kasım ayı için beklenti aylık 0,70; 2013 için beklenti %7,39; 1 yıl sonraki beklenti %6,61; 2 yıl sonraki beklenti %6,20 dir. TCMB Enflasyon Hedefi ve Tahmini Tablosu % ENFLASYON HEDEFİ 2013 ENFLASYON TAHMİNİ 2014 ENFLASYON TAHMİNİ 2013 Enflasyon Raporu III 5,0 6,2 5,0 2013 Enflasyon Raporu IV 5,0 6,8 5,3 Orta Vadeli Program a Yılsonu ve GSYH Deflatörü Değişimleri Tablosu % 2013 (tahmin) 2014 2015 2016 6,8 5,3 5,0 5,0 GSYH Deflatörü 6,3 6,0 5,0 5,3 Kaynak: BUMKO Sonuç olarak, Ekim ayında da enflasyon düşüş trendini korumuştur. Çekirdek enflasyon rakamlarındaki bozulma TL deki değer kaybı etkisiyle halen devam etmektedir. Kasım ayında TL nin değeri ve giyim fiyatlarındaki gelişmelerle birlikte enflasyonda bir miktar artış olabileceği öngörülmektedir. Göktuğ ŞAHİN Gazi Üniversitesi 5