TÜİK e-vt Teknik Kılavuz Genel Açıklamalar Mayıs 2015 ANKARA Versiyon: 1.1 1/6
Versiyon Yayım Tarihi Eklenen/Silinen/Değişen Bölüm Açıklama 1.0 20.02.2014 ---- Kılavuzun ilk sürümü. 1.1 04.05.2015 Sayfa 3 Genel Açıklamalar ve TÜİK e-vt Süreci Araştırmanın referans yılı 2014 olarak güncellendi. Versiyon: 1.1 2/6
Giriş Bu kılavuz, TÜİK tarafından düzenlenen istatistiksel anket çalışmalarının teknoloji ve altyapılasını açıklamak ve bu teknolojileri kullanarak sisteme entegre olmak isteyenlere kılavuz olması amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaçla, bu kılavuzun iyi anlaşılabilmesi için XML (extensible Markup Language - Genişletilebilir İşaretleme Dili), web servisler ile ilgili kavramlar hakkında bilgi sahibi olunması beklenir. Genel Açıklamalar ve TÜİK e-vt Süreci Anlatılacak olan TÜİK e-vt sistemi, temel olarak tanımlanan XML şemaları üzerinden katılımcılarıların anketlerdeki sorulara cevap vererek kuruma gönderebilmesini hedeflemiştir. Bu sürecin işleyişi ve teknik altyapısı aşama aşama anlatılacaktır. TÜİK ilk olarak hazırladığı anketlerin cevaplarını toplayacağı XML şemalarına ilişkin XSD ve şematron (SCH) dosyalarını hazırlayarak duyuracaktır. Bu amaçla, 2015 yılı için 2014 Yıllık İş İstatistikleri Sanayi ve Hizmet Araştırması çalışması elektronik ortama taşınmıştır. Bu iki şema tanım dosyası ile XML içeriğinin hangi kurallar ve yapılar ile oluşturulacağı tanımlanmış olacaktır. Her e-vt çalışması için ayrı teknik kılavuzlar hazırlanacaktır. Bu XML yapıları detaylı olarak ilgili çalışmanın teknik kılavuzunda açıklanacaktır. İlgili çalışmaya ait XML şeması ve XML için kullanılan kod yapısı (il ve ülke kodları gibi) paylaşılacaktır. TÜİK tarafından her anket katılımcısına sistemi kullanabilmeleri amacıyla birer kullanıcı adı ve şifre dağıtılacaktır. Katılımcılara anketlerini 3 farklı senaryo ile cevaplama olanağı sağlanmıştır. Bunlar; 1. www.tuik.gov.tr üzerinden web uygulaması (Harzemli Web) ile anketin cevaplanabilmesi, 2. Katılımcının sahip olduğu muhasebe veya ERP uygulamaları (TÜİK ile web servis üzerinden entegre çalışabilen) ile anket cevaplarını gönderebilmesi, 3. www.tuik.gov.tr üzerinden bilgisayarına kaydedilmiş olan XML dosyasını karşıya Versiyon: 1.1 3/6
yüklemek suretiyle cevaplarını TÜİK sistemlerine aktarabilmesi. (TÜİK ile web servis üzerinden entegre olmayan uygulamalar için) Web servis ve XML dosya yüklemesi yöntemleri için kullanılacak XML yapıları her çalışma için ayrıca düzenlenecektir. Bu XML tanımları XSD ve şematron tanımları ile beraber duyurulacaktır. Senaryo 1: Harzemli Web Uygulaması ile Cevaplama Geliştirilen portal üzerinden şifre ile giriş yapıldıktan sonra katılımcıların anket sorularına cevap vereceği bir uygulama ile formlar doldurularak anket süreçleri tamamlanabilecektir. Bu yöntem için internet tarayıcısı dışında her hangi bir ek uygulamaya ya da entegrasyona ihtiyaç duyulmamaktadır. Senaryo 2: Web Servis Entegrasyonu Katılımcılar sahip oldukları muhasebe veya ERP uygulamalarında geliştirilecek modüller yardımıyla elektronik ortamda anketlerini dolduracaklardır. İlgili modül TÜİK e-vt web servisleri ile iletişime geçerek cevapları TÜİK sistemine iletecektir. Bu cevaplama süreci için muhasebe ve ERP uygulamalarına entegrasyon modülleri ürün sahibinin teknik ekipleri tarafından, TÜİK kılavuzları yardımıyla geliştirilecektir. Web servis işlevleri sadece bir çalışmaya özgü değil ileride XML yapıları tanımlanabilecek diğer çalışmalara da cevap verecek şekilde tasarlanmıştır. Bu senaryo için kullanılacak web servis istemcileri (entegre olan muhasebe ve ERP uygulamalarının ilgili modulü) kesinlikle TÜİK tarafından katılımcılara dağıtılan şifreleri kullanmayacak olup, bu şifre ile giriş yapılan portal üzerinden üretilen geçici anahtarları (bilet ticket) kullanacaktır. Üretilen geçici anahtarlar üretildikleri andan itibaren 1 gün (24 saat) süreyle geçerli olacaktır. Katılımcılara dağıtılan şifreler ise sadece ve sadece www.tuik.gov.tr internet sitesi üzerinden kullanılacaktır. Geliştirilen web servis 3 işlev içerecektir. Bunlar; 1. e-vt XML dosyası gönderme, 2. e-vt çalışma durum sorgulama, 3. Katılımcıya ait e-vt çalışmalarını listeleme işlevleridir. Versiyon: 1.1 4/6
Tüm TÜİK e-vt çalışmaları için kullanılabilecek olan Web servis entegrasyonunun işlevleri TÜİK e-vt Web Servis Kılavuzu'nda açıklanmıştır. Web servis entegrasyonu geliştirecek olan muhasebe ve ERP uygulama üreticileri ve geliştiriciler, TÜİK Bilişim Teknolojileri Daire Başkanlığı tarafından sağlanacak test sistemlerini kullanabileceklerdir. Senaryo 3: XML Dosya Yükleme Katılımcıların e-vt çalışmalarının cevaplarını XML dosya oluşturarak TÜİK sistemine gönderebilmesi geliştirilen portal aracılığı ile de sağlanabilmektedir. Web servis ile entegre olmamış ancak e-vt XML dosyasını oluşturabilen yazılımlar ya da katılımcının web servis entegrasyonunu tercih etmemesi durumunda kullanılabilmesi için geliştirilmiştir. Senaryo 2 ve 3 için kullanılacak XML yapıları birbirlerinden farklı değildir. Sadece verilerin TÜİK sistemine iletilme yöntemi farklılaştırılmıştır. Bu iki senaryoyu kullanan katılımcılar anket değerlendirme süreçlerinden e-posta yoluyla haberdar edileceklerdir. Örneğin; e-vt XML dosyasının TÜİK sistemine aktarılması ve e-vt XML yapısı denetiminin sonuçlanması gibi aşamalar e-posta ile katılımcıya bildirilecektir. TÜİK Veri Giriş Ekranı e-vt İşlemleri Katılımcı, TÜİK tarafından kendisine verilen Kullanıcı No ve Şifre'sini www.tuik.gov.tr adresindeki Ankete Giriş sekmesi tıklanarak açılan TÜİK Veri Giriş Ekranına yazarak Giriş düğmesine tıkladığında, kendisine özel Yetkili Olunan Uygulamalar sayfasına ulaşır. Bu sayfada kullanıcının cevaplaması istenen anketler için bağlantıların bulunduğu bir liste yer almaktadır. Kullanıcı, bu listeden İşyerleri e-vt İşlemleri bağlantısını seçtiğinde, e- VT işlemlerini gerçekleştireceği sayfaya yönlendirilmektedir. Kullanıcının bu sayfada yapabileceği işlemler: Firma Bilgileri sekmesinden e-posta adreslerini güncelleyebilir. TÜİK sistemi tarafından kullanıcıya yapılacak otomatik geri bildirimler bu e-posta adreslerine gönderilecektir. XML Yükleme sekmesinden kendi bilgisayarında bulunan bir e-vt XML dosyasını TÜİK sistemine yükleyebilecektir. Versiyon: 1.1 5/6
Anahtar Üretme sekmesinden Web Servis Entegrasyonunda şifre yerine kullanılacak olan geçici anahtarı üretebilecektir. Katılımcı, her yeni geçici anahtar ürettiğinde bir önce ürettiği geçici anahtar iptal edilecektir. Geçici anahtarlar e-posta ile gönderilmemekte olup, yalnızca bu sekmeden ulaşılabilir. E-posta adresleri TÜİK sistemi tarafından kullanıcıya yapılacak otomatik geri bildirimler için kullanılacaktır. Veri Durumu sekmesinden anketlerin durumunu öğrenebilecektir. Özet Rapor sekmesinden cevapladığı anketlerden elde edilen özet istatistiklere ulaşabilecektir. Bu istatistikler, Katılımcıya özel olduklarından, ait oldukları Katılımcı haricinde bir başkasıyla paylaşılmayacaktır. WSDL sekmesinden Test ve Son Kullanıcı WSDL dosyalarını indirebilecektir. WSDL dosyaları, yalnızca uygulama geliştiricilere açılan arayüzde görüntülenecektir. e-vt Test Sistemi ve Geliştiriciler için Başvuru Süreci Yazılımcıların Muhasebe ve ERP uygulamalarına entegrasyon modülleri üretirken, bu modülleri test edebilmeleri için, kendilerine TÜİK tarafından Test Kullanıcıları tanımlanacaktır. Test Kullanıcıları, sistemi gerçek bir Katılımcı gibi kullanmak suretiyle modüllerini test edebileceklerdir. TÜİK sistemleriyle e-vt Web Servis Entegrasyonu kurmak ya da XML dosya üretmek isteyen Uygulama Geliştiriciler evt@tuik.gov.tr e-posta adresine iletişim bilgilerini göndermek suretiyle Test Kullanıcısı tanımlanması için Kurumumuza başvuruda bulunmaları durumunda, görevli personellerimiz kendileriyle irtibata geçecektir. Versiyon: 1.1 6/6