5(4): 336-344 (2011) DOI: 10.31/jfscom.2011038 Journal of FisheriesSciences.com E-ISSN 1307-234X 2011 www.fisheriessciences.com RESEARCH ARTICLE ARAŞTIRMA MAKALESİ İZMİR KÖRFEZİ NDEKİ GOBIIDAE FAMİLYASI TÜRLERİNE AİT LARVALARIN BOLLUK VE DAĞILIMI Burcu Taylan, Belgin Hoşsucu Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, İzmir Özet: Bu çalışmada; 2000-2004 yılları arasında İzmir Körfezi ndeki Gobiidae familyası türlerine ait larvaların bolluk ve dağılımı araştırılmıştır. Bu amaçla ihtiyoplankton örnekleri K. Piri Reis araştırma gemisiyle körfezin iç, orta ve dış kesimlerinden belirlenen 8 istasyondan mevsimsel olarak elde edilmiştir. Çekimler 55 cm çapında, 200 µm göz genişliğindeki Hensen tip plankton kepçesi kullanılarak horizontal olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda; toplam 1210 birey/10m³ larva elde edilmiş olup, Gobiidae familyasına ait dört tür tespit edilmiştir. Bu türler sırasıyla; Gobius niger Linnaeus, 1758, Gobius paganellus Linnaeus, 1758, Pomatoschistus minutus (Pallas, 1770) ve Pomatoschistus microps (KrØyer, 1938) dur. Sonuçta, İzmir Körfezi nde Gobiidae familyasına ait türünün larvalarının dominant durumda olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: İhtiyoplankton, Gobiidae, İzmir Körfezi, Bolluk, Dağılım Abstract: Distribution and abundance of Gobiidae family species larvae in İzmir Bay In this survey, we search about the abundance and distribution of Gobiidae larvae in Izmir Bay between the years 2000-2004. For this purpose, seasonally obtained the ichthyoplankton samples from 8 stations identified in the inner, middle and outer parts of the bay aboard the K. Piri Reis research vessel. They were shot horizontaly with a Hensen model zooplankton net which has a 200 µm mesh-opening and is 55 cm in diameter. We obtained 1210 larvae/10m³ throughout the survey and identified 4 species of Gobiidae family. These species; Gobius niger Linnaeus, 1758, Gobius paganellus Linnaeus, 1758, Pomatoschistus minutus (Pallas, 1770) and Pomatoschistus microps (KrØyer, 1938), respectively. was found to be dominant in Izmir Bay. Keywords: Ichthyoplankton, Gobiidae, İzmir Bay, Distribution, Abundance Correspondence to: Burcu TAYLAN, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi İzmir -TÜRKİYE Tel: (+90 232) 311 52 04 Fax: (+90 232.) 388 36 85 E-mail: burcu.taylan@ege.edu.tr 336
Giriş Aphia cinsi hariç ergin bireyleri demersal olan Gobiidae familyası; Türkiye denizlerinde 29 tür, Ege Denizi nde ise 15 tür ile temsil edilmektedir (Mater ve ark., 2002). Tropikal ve ılıman denizlerde yaşayan bu familya üyeleri tatlı su ve nehir ağızlarında bulundukları gibi denizlerin kıyısal bölgelerinde de yayılış gösterirler. Ekonomik olarak önemli olmamakla birlikte balıkların besinlerinin büyük bir kısmını oluşturmaları nedeniyle demersal balık stokları arasında önemli bir yeri bulunmaktadır (Bilecenoğlu, 2003). Erginleri demersal olan türlerin yumurtaları da demersal olup, farklı yapıdaki subsratumlarda dağılım gösterirler. Buna karşılık larvaları pelajiktir. Dünya denizlerinde ilk olarak Petersen (1919) ve Lebour (1920) Gobiidae familyasının yumurta ve larvalarını tanımlamışlardır (Mater ve Çoker, 2002). Padoa (1956) Akdeniz deki yumurta ve larva çalışmalarının yer aldığı bir monografyada Napoli Körfezi nde tespit edilmiş, bazıları İzmir Körfezi nde de bulunan Gobiidae yumurta ve larvalarından oldukça ayrıntılı olarak söz etmiştir. Aboussouan (1964) yaptığı bir çalışmada genç Gobiidae türlerinin çeşitli safhalarını bir liste halinde vermiştir (Matter, 1981). İngiliz araştırmacı Russell (1976) İngiliz sularında Gobiidae familyasına ait 19 türün kaydedildiğini, bunlardan sadece 11 tanesinin larvasının tanımlanabildiğini belirtmiştir. Gobiidae larvaları hakkında İzmir Körfezi nden ilk larva kaydı Mater (1981) e aittir. Araştırıcı çalışmasında Gobiidae familyasına ait üç türün larvalarını tespit etmiş ve morfolojilerinden bahsetmiştir. Türköver (1992) İzmir körfezinde Gobiidae familyası türleri larvalarının bolluğu ve dağılımı üzerine çalışmıştır. Ayrıca Ak ve Hoşsucu (2001), Çoker (2003), Çakır-Türker ve ark. (2005), Taylan ve Hoşsucu (2008) İzmir Körfezi nde yapmış oldukları ihtiyoplankton çalışmalarında Gobiidae familyasına ait türlerin larvalarının körfezdeki bolluk ve dağılımlarına değinmişlerdir. Gobiidae familyasına ait fazla sayıda tür olmasına rağmen bu familyaya ait türlerin tayininde karşılaşılan güçlükler; ayrıntılı çalışmaların sınırlı sayıda olmasına neden olmuştur. Ancak; kirlilik indikatörü olan Gobiidae familyası üyelerinin ekosistem içinde ayrı önemleri vardır. Dolayısıyla çalışmamızda, İzmir Körfezi nde dağılım gösteren Gobiidae familyasına ait türlerin larvaları incelenmiş; türlerin morfolojik özellikleri, körfezde dağılım gösterdikleri istasyonlar ve tespit edildikleri mevsimler ayrıntılı olarak verilmiştir. Yapılan bu çalışma ile balıkçılık açısından Ege Denizi nin önemli sahalarından olan İzmir Körfezi nde dağılım gösteren Gobiidae familyası türlerine ait larvaların dağılımı belirlenmiş olacaktır. Ayrıca araştırmanın ileride yapılacak ihtiyoplankton çalışmalarına katkıda bulunacağı ümit edilmektedir. Materyal ve Metot Çalışma materyali; 2000-2004 yılları arasında İzmir Körfezi biyolojik çeşitliliğinin belirlenmesi projesi (Proje No: DBTE-98) kapsamında R.V.K Piri Reis araştırma gemisiyle mevsimsel olarak elde edilmiştir. Çalışma bölgesi olan İzmir Körfezi; Ege Denizi nin en büyük körfezlerinden biri olup 38" 20' N ve 38" 40' N enlemleri ile " 30' E ve 27" 10' E boylamları arasında yer alır. Körfez; iç, orta ve dış körfez olmak üzere 3 bölüme ayrılmıştır. Dış körfez; Karaburun Yarımadası ile Gediz Deltası arasında yer almaktadır. Dış körfez güneyde daha sığ olan Gülbahçe koyu ile sonlanmaktadır. Dış körfezin güneydoğusunda başlayan ve bir geçiş zonu olan orta körfez; Yenikale fenerleri ile Urla dan Tuzla nın kuzeybatısına kadar uzanmaktadır. İç körfez; İzmir şehrinin kıyıları boyunca uzanmaktadır. İzmir Körfezi ndeki Gobiidae türlerine ait larvaların incelendiği bu çalışmada; körfezin iç, orta ve dış kesimlerinden 8 farklı istasyon belirlenmiştir. Bu istasyonlar sırasıyla; 1. Karaburun Foça arası, 2. ve 4. Kırdeniz, 3. ve 5. Uzunada, 6. Gülbahçe, 7. Narlıdere açıkları, 8. Güzelbahçe açıklarıdır (Şekil 1). Plankton çekimleri 55 cm. çapında, 200 µm göz genişliğinde Hensen tip plankton kepçesi kullanılarak horizontal olarak gerçekleştirilmiştir. Çekimler sonucu elde edilen plankton materyali %4 lük formalin solusyonu içerisinde muhafaza edilmiş ve daha sonra laboratuarda zooplankton materyali içerisinden balık larvaları ayıklanmıştır. 10 x 4 büyütmeli steroskopik binokülerde Gobiidae familyasına ait larvalar incelenerek tür tayinleri yapılmış ve total boyları ölçülmüştür. Tür tayinlerinde; Ehreanbaum (1909), Padoa (1956), Russell (1976), Dekhnik (1973) ve Mater (1981) den yararlanılmıştır. Horizontal çekim olması nedeniyle larvaların istasyonlardaki dağılımlarının belirlenmesinde 10 m³ deniz suyundaki miktarı hesaplanmış, istasyonlara göre bolluk dağılımları Surfer 8 programı kullanılarak 337
gösterilmiştir. Tür açısından istasyonlar arasında benzerlik olup olmadığına bakmak amacıyla Biodiversity Professional programı kullanılarak Hiyerarşik Kümelenme Analizi yapılmıştır (Bray-Curtis, 1957). Şekil 1. İzmir Körfezi, örnekleme istasyonları ve derinlikleri Figure 1. The sampling stations in Izmir Bay and their depth Tablo 1. Örnekleme yapılan istasyonlara ait koordinatlar Table 1. The coordinates of the sampling stations İstasyon numarası Enlem Boylam 1 38 38 0.10 N 39 0.00 E 2 38 34 0.90 N 46 0.90 E 3 38 31 0.90 N 39 0.00 E 4 38 31 0.90 N 46 0.90 E 5 38 29 0.03 N 46 0.90 E 6 38 25 0.90 N 39 0.00 E 7 38 25 7.64 N 27 2 57.09 E 8 38 23 0.50 N 55 0.00 E 338
Bulgular ve Tartışma 2000-2004 yılları arasında İzmir Körfez inde toplam 1210 birey/10 m³ Gobiidae familyasına ait larvaya rastlanmış olup dört tür tespit edilmiştir. Bunlar; Gobius niger Linnaeus, 1758, Gobius paganellus Linnaeus, 1758, Pomatoschistus minutus (Pallas, 1770), Pomatoschistus microps (KrØyer, 1938) türleridir. Elde edilen larvalar incelendiğinde körfezde türünün larvalarının dominant (605 birey/10 m³) durumda olduğu tespit edilmiştir. Bunu sırasıyla; P. minutus (316 birey/10m³), P. microps (131 birey/10 m³), G. paganellus (79 birey/10 m³) ve tayin edilemeyen Gobius spp. (79 birey/10 m³) izlemektedir. Şekil 2 de araştırmada tespit edilen Gobiidae familyasına ait türlerin % dağılımları verilmiştir. İzmir Körfezi nde dominant durumda bulunan türüne ait 1.90-4.80 mm arasındaki bireylere rastlanmıştır. 2.10-2.30 mm larvalarda; vücut ince uzundur. Ovoidal şekilli, küçük bir gaz kesesi vardır ve başa yakın konumlanmıştır. Anüs total boyun ½ sinde yer alır. Miyomer sayısı 28 dir. Pigmentasyon; gaz kesesinin dorsali tek, yıldız şeklinde bir pigmentle kaplanmıştır. Gaz kesesinin anteriörü hizasında bir tane, barsağın ortasında, son barsağın ventralinde ve anüsün dorsalinde birer tane yıldız şeklinde pigment bulunur. Postanal ventralde 6-7 adet yıldız şeklinde pigment sıralanmış olup bunlardan kuyruğa yakın olan bir tane dallanmış pigment dikkat çekecek büyüklüktedir. Her zaman olmamakla birlikte bu pigmentin tam karşısında yani postanal dorsalde de yine yıldız şeklinde bir pigment görülebilir. 3.40-4.80 mm larvalarda çene köşesi sivrilmiştir. Ayrıca gelişime bağlı olarak gaz kesesinin büyüklüğü biraz daha artmıştır. Pigmentasyon önceki safhalarda olduğu gibidir. türünün körfezdeki dağılımları incelendiğinde; 7. istasyonda maksimum yoğunlukta bulunduğu tespit edilmiştir (158 birey/10m³). Bunu sırasıyla; 8. istasyon (131 birey/10m³), 5. istasyon (105 birey/10m³), 3. istasyon (79 birey/10m³), 1 ve 6. istasyonlar ( birey/10m³) ve 4. istasyon ( birey/10m³) izlemektedir (Şekil 3). Larvalara; ocak, nisan, mayıs, haziran ve ağustos aylarında rastlanmıştır. Bolluk açısından ikinci sırada yer alan P. minutus türüne ait 2.00-6.30 mm arasındaki larvalara rastlanmıştır. 2.20 mm larvalarda vücut ince uzundur. Bu türde gaz kesesi oldukça küçük ve yuvarlak olup başa yakın konumlanmıştır. Anüs ½ den biraz öndedir. Pigmentasyon; gaz kesesinin dorsali tek, dallanmış bir pigmentle kaplanmıştır. Barsağın ventralinde 2-3 adet yıldız şeklinde pigment bulunur. Postanal ventralde yer alan pigmentlerin e oranla daha sık bir şekilde dizilmiş olduğu görülür. Vücudun dorsalinde de seyrek bir şekilde sıralanmış pigmentler yer alır. Miyomer sayısı 33 nadiren 31 dir. 3.10-3.40 mm larvalarda çene köşesi sivrilmiştir. Pigmentasyon; gırtlaktan barsağın sonuna kadar yıldız şekilli pigmentler kısa aralıklarla dizilmiştir. Postanal ventraldeki pigmentler daha önce görüldüğü gibidir. Postanal dorsalde kuyruğa yakın bir bölümde yer alan yıldız şekilli pigment karakteristiktir. 6.30 mm larvalarda ise vücut kalınlaşmıştır. Gaz kesesi ovoidaldir, büyüklüğü artmış ve abdominalin ortasına doğru yerleşmiştir. Pigmentasyon; postanal ventraldeki pigmentler önceki safhalara göre daha seyrektir, fakat dallanmış bir şekilde bulunurlar. Postanal dorsalde bulunan karakteristik pigment oldukça dallanmıştır. P. minutus larvalarının istasyonlara göre dağılımları sırasıyla; 3. ve 7. istasyonlar (79 birey/10m³), 6 ve 8. istasyonlar ( birey/10m³), 2 ve 4. istasyonlar ( birey/10m³) şeklindedir (Şekil 3). Larvalara; nisan, mayıs, haziran, ağustos ve kasım aylarında rastlanmıştır. Gobiidae familyasına ait türler içerisinde bolluk açısından üçüncü sırada yer alan P. microps türünün 3.20-4.70 mm arasındaki bireylerine rastlanmıştır. 3.20 mm larvalarda vücut ince uzundur. Gaz kesesi ovoidaldir. Anüs total boyun ½ sinde yer alır. Miyomer sayısı 31, nadiren 30 dur. Pigmentasyon; gaz kesesinin dorsali tipik bir pigmentle kaplanmıştır. Postanal ventralde ve dorsalde dallanmış, yıldız şeklinde pigmentler sıralanmıştır. 4.40 mm larvalarda ise vücudun aşağıya doğru eğilmeye başladığı görülür. Çene köşesi sivridir. Pigmentasyon; postanal ventraldeki pigmentler daha sık bir şekilde bulunur, gaz kesesinin dorsali yine pigmentlidir. Vücudun dorsalindeki pigmentler seyrek ve küçüktür. 4.70 mm larvalarda ise gaz kesesi yassılaşmıştır ve abdominalin ortasına doğru kaymıştır. Pigmentasyon; anüsün dorsalinde bir tane dallanmış pigment bulunur. Postanal ventraldeki pigmentler seyrektir. Vücudun dorsali boyunca nokta şekilli küçük pigmentler dağınık bir şekilde görülür. P. microps türüne ait larvalar sadece 3 istasyonda tespit edilmiş olup bunlar sırasıyla; 7. istasyon (79 birey/10m³), 1 ve 2. istasyonlar ( birey/10m³) şeklindedir (Şekil 3). Larvalara nisan ayında rastlanmıştır. 339
Körfezde dağılım gösteren diğer bir tür G. paganellus olup çalışmada 2.30-2.50 mm arasındaki bireylere rastlanmıştır. Vücut ince uzundur. Ovoidal şekilli, büyük bir gaz kesesi vardır ve abdominalin ortasına yakın bir şekilde konumlanmıştır. Anüs total boyun ½ sinde yer alır. Miyomer sayısı 28, nadiren 29 dur. Pigmentasyon; gaz kesesinin dorsali yoğun pigmentlidir. Barsağın ventralinde yıldız şeklinde 3-4 pigment sık bir şekilde sıralanmıştır. Postanal ventralde de kuyruğa kadar devam eden kısa aralıklarla dizilmiş pigmentler görülür. Bunlardan özellikle postanal ventralin ortasında yer alan dallanmış bir pigment dikkat çeker. G. paganellus türünün larvalarına 2 istasyonda rastlanmıştır. 1. istasyonda ( birey/10m³) ve 2. istasyonda ( birey/10m³) (Şekil 3). Larvalara nisan ve ağustos aylarında rastlanmıştır. Gobiidae familyasına ait tayin edilemeyen üç larvadan ikisinde vücut ince uzundur. Ovoidal şekilli, başa yakın konumlanmış bir gaz kesesi bulunur. Anüs total boyun ½ sindedir. Miyomer sayısı 30-32 dir. Pigmentasyon; gaz kesesinin dorsali yıldız şeklinde bir pigmentle kaplanmıştır. İstmusta, barsak boyunca dallanmış yoğun pigmentler görülür. Ayrıca anüsün dorsali, postanal ventral boyunca yer alan pigmentler de dallanmıştır. Bu pigmentlerden anüs hizasında ve postanal ventralin kuyruğa yakın bir kısmında bulunan pigmentlerin dorsale doğru dallanmış olduğu görülür. Bu larvalara 4. istasyonda ( birey/10 m³) rastlanmıştır. Tayin edilemeyen 2. larvada baş vücudun en yüksek yeridir. Ovoidal şekilli basık bir gaz kesesi vardır ve başa yakın konumlanmıştır. Anüs total boyun ½ sinde yer alır. Miyomer sayısı 31 dir. Pigmentasyon; gaz kesesinin dorsali yıldız şeklinde pigmentle kaplanmıştır. Gırtlakta yoğun pigment görülür. Postanal ventral boyunca dallanmış, yıldız şeklinde pigmentler sıralanmıştır ve bu pigmentlerden postanal ventralin ortasında yer alan pigmentler yukarıya doğru dallanarak postanal dorsalde yer alan pigmentle birleşmiştir. Bu larvaya 7. istasyonda ( birey/10m³) rastlanmıştır. Şekil 2. Araştırmada tespit edilen Gobiidae familyasına ait türlerin % dağılımları Figure 2. Distribution (%) of Gobiidae larvae determined in the sampling 340
38.7 38.7 38.6 79 Gobius niger(larva/10m³) 38.6 79 P. minutus(larva/10m³) 38.5 105 38.5 38.4 131 158 38.4 79.5.6.7.8.9 27 27.1.5.6.7.8.9 27 27.1 38.7 38.7 38.6 P. microps(larva/10m³) 38.6 G. paganellus (larva/10m³) 38.5 38.5 38.4 79 38.4.5.6.7.8.9 27 27.1.5.6.7.8.9 27 27.1 Şekil 3. (a), P. minutus (b), P. microps (c) ve G. paganellus (d) türlerinin istasyonlara göre bolluk ve dağılımı Figure 3. The abundance and distribution of the larvae of (a), P. minutus (b), P. microps (c) and G. paganellus (d) according of stations (individuals/10m³) Tablo 2. Araştırmada tespit edilen Gobiidae türlerinin yıllara göre bolluk ve dağılımları Table 2. Abundance and distribution of Gobiidae species determined in the sampling according of years Yıllar Tespit edilen türler Bolluk durumları (birey/10m³) 105 2000 P.minutus 79 P. microps 2001 2002 2003 2004 P. minutus P. microps Gobius sp. P. minutus P. microps G. paganellus P. minutus P. microps G. paganellus P. minutus Gobius spp. 184 105 105 158 Tespit edilen istasyonlar 5, 7, 8 2, 4, 7 2 5 3, 8 1 4 3, 5, 7, 8 3, 6, 7 7 4, 6, 7 1 8 7 1, 3, 8 1, 2 3, 7 7 341
2000-2004 yılları arasında tespit edilen Gobiidae familyasına ait türlerin yıllara göre bolluk ve dağılımları Tablo 2 de verildiği gibidir. 2000 yılında toplam 210 birey/10m³, 2001 de 185 birey/m³, 2002 de 315 birey/m³, 2003 de 210 birey/m³ ve 2004 yılında 290 birey/m³ tespit edilmiştir. Elde edilen türlerin istasyonlara göre yoğunlukları incelendiğinde ilk sırada 7 nolu istasyon gelmektedir (342 birey/10m³). Bunu sırasıyla; 8. istasyon (184 birey/10m³), 3. istasyon (158 birey/10m³), 1. istasyon (132 birey/10m³), 6. istasyon (106 birey/10m³), 4 ve 5 nolu istasyonlar (105 birey/10m³) ve 2. istasyon (78 birey/10m³) izlemektedir. Gobiidae familyasına ait türler açısından istasyonlar arasındaki benzerliğin tespit edilebilmesi amacıyla kümelenme analizi uygulanmıştır. Analiz sonucuna göre Gobiidae larvaları açısından yapılan Bray-Curtis Benzerlik indeksi analizinde %50 benzerlik oranına göre 2 grup oluştuğu gözlenmiştir. Bunlardan birinci grubu; 1 ve 2 nolu istasyonlar, ikinci grubu ise; 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 nolu istasyonlar oluşturmaktadır. İkinci grubun yine kendi içerisinde 2 gruptan oluştuğu saptanmıştır. Bunlar 3, 6 ve 8 nolu istasyonlar ile 7, 5 ve 4 nolu istasyonlardır (Şekil 4). 2000-2004 yılları arasında İzmir Körfezi ndeki Gobiidae familyasına ait türlerin larvalarının bolluk ve dağılımlarının incelendiği bu çalışmada, P. minutus, P. microps, G. paganellus ve Gobius spp. türlerine ait toplam 1210 birey/10m³ larva elde edilmiştir. Çalışmada İzmir Körfezi nde türünün dominant durumda (605 birey/10m³) olduğu tespit edilmiştir. Bunu sırasıyla; P. minutus (316 birey/10m³), P. microps (131 birey/10m³), G. paganellus (79 birey/10m³) ve Gobius spp. (79 birey/10m³) izlemektedir. türü tüm körfez bölümlerinde yüksek yoğunluklarda olduğu gibi özellikle evsel ve endüstriyel kaynaklı kirli suların etkin olduğu iç körfezde maksimum yoğunlukta tespit edilmiştir (Sayın, 2003). Mater (1981) İzmir Körfezi nde yapmış olduğu ilk detaylı çalışmada; Gobiidae familyasından özellikle türünün dominant durumda olduğunu belirtmiştir. Bunu sırasıyla; G. paganellus, P. minutus ve Gobius sp. takip etmektedir. Araştırıcı bütün istasyonlardan tespit edilen türünün pollusyonun en yoğun olduğu iç körfezde bile rastlanıldığını ve bu türü kirlilik indikatörü olduğunu belirtmiş olup bu sonuç bizim çalışmamızı destekler niteliktedir. Türköver (1992) çalışmasında İzmir Körfezi nde, G. paganellus ve P. minutus türlerini tespit etmiştir. Ak ve Hoşsucu (2001) 1989-1990 tarihleri arasında İzmir Körfezi nde belirlediği 5 istasyondan gerçekleştirdikleri horizontal çekimler sonunda körfezde, G. paganellus, Aphia minuta, P. minutus türlerine ait larvalara rastlamışlardır. Örnekleme istasyonları incelendiğinde dış ve orta körfezde yer alan 4 istasyonun çalışmamızla benzer oldukları görülmektedir. Bu istasyonlarda rastlanan türlerden biri olup bu türün körfezin her bölümünde bulunduğu ve körfezde dominant durumda olduğu tespit edilmiştir. G. paganellus ve P. minutus türleri de de olduğu gibi istasyonlardaki dağılımları açısından çalışmamızla benzer özellik göstermektedir. Çoker (2003) 1994-1997 yılları arasında vertikal çekimler ile körfezin farklı bölümlerinden belirlediği 28 istasyondan aylık periyotlarda ihtiyoplankton örneklemeleri yapmıştır. Bunun sonucunda körfezde Gobiidae familyasına ait 10 tür (Aphia minuta,, G. paganellus, Gobius cruentatus, P. minutus, Pomatoschistus pictus, P. microps, Zosterizessor ophiocephalus, Leusirogobius sp.1, Leusirogobius sp.2) tespit etmiştir. Araştırıcı; ve P. minutus türlerinin körfezin her bölümünde yoğunluklarının yüksek olduğunu, P. microps türünün orta ve iç körfezde maksimum yoğunlukta bulunduğunu, G. paganellus türünün ise Foça Karaburun arasındaki hatta ve Uzunada nın kuzeydoğusu Kırdeniz arasında kalan sahada yoğunlaştıklarını iç körfez dahil diğer bütün alanlarda düşük düzeylerde bulunduklarını belirmiştir. Çakır-Türker ve ark. (2005) 2002-2003 tarihleri arasında 3 istasyonda 15 er günlük periyotlarda gerçekleştirdikleri vertikal örneklemeler sonucunda Gobiidae familyasına ait 2 tür tespit etmişlerdir. Bunlar; ve G. paganellus olup türünün iç körfezde yoğun bir şekilde bulunduğunu belirtmişlerdir ki sonuçlar bulgularımızı destekler niteliktedir. 342
Şekil 4. Figure 4. Bray- Curtis Benzerlik Katsayı Matriksi ne göre örnekleme periyodunda elde edilen Gobiidae larvalarının birey sayısı açısından istasyonlar arasındaki Kümelenme Analizi The similarity of Gobiidae larvae obtained during the sampling period according to stations (Bray- Curtis) Sonuç 2000-2004 yılları arasında körfezde yapılmış olan bu çalışmada, Ege Denizi nde 15 türle temsil edilen Gobiidae familyasının 6 türü tespit edilmiş olup bunlardan 2 tür literatür yetersizliğinden dolayı tayin edilememiştir. Bu familyaya ait oldukça fazla sayıda tür bulunmasına karşın bilgi sahibi olunan türlerin sayısı oldukça azdır. Gobiidae familyasına ait türlerin döllenmiş yumurtalarının yapay geliştirilerek larval evrelerinin ortaya konması ve eldeki örnekler ile karşılaştırılmasıyla bu sorunun giderilmesi mümkün olabilir. Ayrıca hem vertikal hem de horizontal çekimlerle ve daha fazla istasyonda çalışılması ile bu sayının artacağı düşünülmektedir. Teşekkür 2000-2004 yılları arasında gerçekleştirilen bu çalışmada ihtiyoplankton materyali Dokuz Eylül Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ile Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi nin yürüttüğü ortak bir çalışma olan İzmir Körfezi Biyolojik Çeşitliliğinin İzlenmesi projesinden elde edilmiştir. Kaynaklar Ak, Y., Hoşsucu, B., (2001). Diversty, Distribution and Abundance of Pelagic Eggs and Larvae of Teleost Fishes in Izmir Bay, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 18 (1-2): 155-173. Bilecenoğlu, M., (2003). Modelling trophic relationships among fishes inhabiting Izmir Bay. Doktora Tezi. Fen Bil. Enstitüsü, Su Ürünleri Temel Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir, 156. Bray&Curtis, (1957). An ordination of the Upland Forest communies of Southern Wisconsin, Ekological Monographs, 27: 235-249. Çakır-Türker., D., Ak, Ö.,Y., Hoşsucu, B., Sever, M.,T., Sunlu, U., (2005). The Ichthyoplankton composition of İzmir s Internal Bay, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 22 (3-4): 317-323. 343
Çoker, T., (2003). The Morphology and Ecology of The Pelagic Eggs and Larvae of Teleost Fishes in Izmir Bay, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Temel Bilimler Anabilim Dalı, 9. Dekhnik, T.V., (1973). Ihtiyoplankton Cernovo Moria. Haukova Dumka, Kiev., 1-235. Demir, N., (1957). Investigations about reproduction of mackerel (Scomber scomber L.,) in Black Sea and Sea of Marmara, Hidrobiyoloji Mecmuası. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Araştırma Enstitüsü Yayınları VI(1-2): 57-85 (In Turkish). D.E.Ü., D.B.T.E., (1999). Izmir Bay 1994-1996, Sea Research Final Report, Proje No: DBTE-098. Ehrenbaum, E., (1909). Eier und Larven von Fischen des Nordisches Planktons. Asher, Amsterdam, 216. Lebour, M.V., (1920). The eggs of Gobius minutus, pictus and microps, Journal of the Marine Biological Assesment, 2 : 2-0. doi:10.1017/s00215400000060 Mater, S., (1981). Investigations on the some teleost fish eggs and larvae in Izmir Bay, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi B., Oseanografi Bölümü ve Hidrobiyoloji Enstitüsü, Bornova, İzmir, 118 (Doçentlik Tezi). Mater, S., T., Çoker. 2002. Ichtyoplankton atlas of Turkish's Seas, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:71,Yardımcı Ders Kitapları Dizisi No: 12, İzmir. Mater, S., Kaya, M., Bilecenoğlu, M., (2002). Sea fishes atlas of Turkish s Seas, E.Ü. Su Ürünleri Fak. Yayınları No.68, Yardımcı Ders Kitapları Dizini No:11, İzmir. Padoa, E., (1956). In Uova, Larve e Stadi Giovanili Di Teleostei, Fauna Flora Golfo di Napoli, Monographia, 687-774. Russell, F.S., (1976). The eggs and planktonic stages of British marine Fishes. Academic Press, London, 524. Sayın, E., (2003). Physical features of the Izmir Bay, Continental Shelf Research., 23: 957-970. Taylan, B., Hoşsucu, B., (2008). The abundance and distribution of teleost fish larvae in Izmir Bay, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 25(3): 197-202. Türköver, F., (1992). The abundance and distribution of Gobiidae species larvae in Izmir Bay, Dokuz Eylül Üniversiesi Deniz Bilimleri ve Teknoloji Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 39. 344