Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı Nisan Ayı Ödemeler Dengesi Göstergeleri Merkez Bankası tarafından tarihinde yayımlanan 2011 yılı Nisan ayına ilişkin Ödemeler Dengesi bültenine göre; 2010 yılı Nisan ayında 4.339 milyon ABD Doları açık veren cari işlemler hesabı, 2011 yılının aynı ayında %76,9 oranında artışla 7.680 milyon ABD Doları açık vermiştir. 2010 yılının Ocak-Nisan döneminde 13.863 milyon ABD Doları açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde 15.779 milyon ABD Doları (%113,8) artarak 29.642 milyon ABD Dolar açık vermiştir (Bkz, Grafik 1). 2011 yılı ilk dört aylık dönemindeki cari işlemler açığında gözlemlenen bu gelişme de geçen yılın aynı dönemine göre %119,0 oranında artış gösteren dış ticaret dengesi açığı en önemli etken olmaya devam etmiştir. 2011 yılının ilk dört ayında yatırım geliri dengesi kaleminde yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda toplam 3.401 milyon ABD Doları net çıkış olmuştur. 2010 yılının Ocak-Nisan döneminde portföy yatırımlarında net çıkış 328 milyon ABD Doları ndan, bu yılın aynı döneminde 585 milyon ABD Dolarına yükselmiştir. Geçen yılın Ocak-Nisan dönemine göre turizm gelirleri %26,0 oranında artarak 4.357 milyon ABD Doları; turizm giderleri de %20,0 oranında artışla 1.609 milyon ABD Dolarına yükselmiştir.
Sayfa 2 (Milyon Dolar) 5.000 2.500 0-2.500-5.000-7.500-10.000-12.500-15.000-17.500-20.000-22.500-25.000-27.500-30.000-32.500-35.000-37.500-40.000-6.079-6.133-6.138-6.170-8.323-9.745-7.680-7.687-13.863-12.926-28.313-29.642 2010 Ocak-Nisan 2011 Ocak 2011 Şubat 2011 Mart 2011 Nisan 2011 Ocak-Nisan CARİ AÇIK DIŞ TİCARET DENGESİ Grafik 1. 2011 ve 2010 Yılı Ocak-Nisan Dönemi için Cari İşlemler Hesabı ve Dış Ticaret Dengesi 2011 yılı Nisan ayında cari işlemler hesabı 2010 yılının aynı ayına göre %76,9 oranında artışla açık vererek 7.680 milyon ABD Dolarına ulaşmıştır. Cari işlemler açığındaki yüksek oranlı artışta, dış ticaret açığındaki artış etkili olmaya devam etmiştir. Krizden çıkış sürecinde dış talebin ılımlı seyrini sürdürmesiyle ihracat artışı sınırlı düzeyde kalırken, iç talepteki artışın etkisiyle ithalat talebi ivmesini sürdürmektedir. Bu durum dış ticaret açığının ve ona paralel olarak cari açığın genişlemesine neden olmaktadır (Bkz, Tablo 1). Dış ticaret dengesi 2010 yılı Ocak-Nisan döneminde 12.926 milyon ABD Doları açık verirken, 2011 yılı Ocak-Nisan döneminde %119,0 oranında artarak 28.313 milyon ABD Doları açık vermiştir. Böylece 2010 yılının Ocak-Nisan döneminde 13.863 milyon ABD Doları açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde 15.779 milyon ABD Doları artarak 29.642 milyon ABD Doları açık vermiştir. Cari hesaptaki yüksek oranlı açık, ekonomide önemli bir risk oluşturmaya devam etmektedir. Hizmetler Dengesi kalemi altında turizm gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine göre %26,0 oranında, turizm giderleri de %20,0 oranında artmıştır.
Sayfa 3 2011 yılı Ocak-Nisan döneminde yatırım gelir dengesi başlığı altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen toplam net çıkış 3.401 milyon ABD Doları olmuştur (Bkz, Grafik 2). Tablo 1. Ödemeler Dengesi 2010 2011 2011 Ocak-Nisan Ocak Şubat Mart Nisan Ocak-Nisan CARİ İŞLEMLER HESABI -13.863-6.079-6.138-9.745-7.680-29.642 İhracat f.o.b. 37.869 10.036 10.608 12.447 12.533 45.624 İthalat f.o.b. -50.795-16.169-16.778-20.770-20.220-73.937 Mal Dengesi -12.926-6.133-6.170-8.323-7.687-28.313 Hizmetler Dengesi: Gelir 6.978 1.796 1.832 2.217 2.321 8.166 Hizmetler Dengesi: Gider -5.852-1.408-1.509-1.863-1.768-6.548 Mal ve Hizmet Dengesi -11.800-5.745-5.847-7.969-7.134-26.695 Gelir Dengesi: Gelir 2.098 353 466 377 287 1.483 Gelir Dengesi: Gider -4.500-932 -838-2.260-906 -4.936 Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi -14.202-6.324-6.219-9.852-7.753-30.148 Cari Transferler 339 245 81 107 73 506 SERMAYE HESABI -9 0 0 0 0 0 FİNANS HESABI 20.492 5.384 4.849 12.141 9.224 31.598 Yurtdışında Doğrudan Yatırım -534-672 -125-145 -119-1.061 Yurtiçinde Doğrudan Yatırım 2.065 470 691 2.832 684 4.677 Portföy Hesabı-Varlıklar -1.486 218 226 404-185 663 Portföy Hesabı-Yükümlülükler 8.681 2.021 1.777 4.789 5.618 14.205 Hisse Senetleri 715-630 -554-97 825-456 Borç Senetleri 7.966 2.651 2.331 4.886 4.793 14.661 Diğer Yatırımlar-Varlıklar 7.276 2.848 4.941 718 2.104 10.611 Merkez Bankası 2 0 0 1 0 1 Genel Hükumet 0 0 0 0 0 0 Bankalar 7.340 476-1.315-690 2.225 696 Diğer Sektörler -66 2.372 6.256 1.407-121 9.914 Diğer Yatırımlar-Yükümlülükler 4.490 499-2.661 3.543 1.122 2.503 Merkez Bankası -63-68 -53-94 -88-303 Genel Hükumet 1.431 43 141-7 -292-115 Bankalar 6.002 234-2.389 1.365 775-15 Diğer Sektörler -2.880 290-360 2.279 727 2.936 Cari,Sermaye ve Finansal Hesaplar 6.620-695 -1.289 2.396 1.544 1.956 NET HATA VE NOKSAN -1.293 1.558 1.638 851-78 3.969 GENEL DENGE 5.327 863 349 3.247 1.466 5.925 REZERV VARLIKLAR -5.327-863 -349-3.247-1.466-5.925 Resmi Rezervler -5.092-863 41-3.100-1.214-5.136 Uluslararası Para Fonu Kredileri -235 0-390 -147-252 -789 Yurt dışında yerleşik kişilerin, yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, 2011 yılı ilk dört aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 2.612 milyon ABD Doları artarak 4.677 milyon ABD Dolarına yükselmiştir. Bu dönemde yurt dışı yerleşiklerin yurt içinde gerçekleştirdiği net gayrimenkul yatırımları 2010 yılının aynı dönemine göre %1,2 oranında azalışla 761 milyon ABD Doları olmuştur.
Sayfa 4 (Milyon Dolar) 5.000 2.500 1.126 388 323 354 553 0-2.500-579 -372-5.000-2.402-1.883-7.500-6.133-6.170-10.000-12.500-8.323-7.687-15.000-12.926-17.500-20.000-22.500-25.000-27.500-30.000-32.500-35.000-37.500-40.000-619 -28.313 1.618-3.970 2010 Ocak-Nisan 2011 Ocak 2011 Şubat 2011 Mart 2011 Nisan 2011 Ocak-Nisan Mal Dengesi Hizmetler Dengesi Gelir Dengesi Grafik 2. Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi Yurt içinde yerleşik kişilerin, yurt dışında yaptıkları net yatırımlar, 2011 yılının ilk dört aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %98,7 oranında artışla net 1.061 milyon ABD Doları tutarında gerçekleşmiştir. Bankaların yurt dışında sahip oldukları yabancı para ve TL cinsinden efektif ve döviz mevcutları, bu yılın ilk dört ayında 1.205 milyon ABD Doları tutarında azalış göstermiştir. Bu azalış TL deki 861 milyon ABD dolarlık artışa rağmen, yabancı paradaki 2.066 milyon ABD Doları azalıştan kaynaklanmıştır. Bunun yanında diğer sektörlerin yurt dışındaki mevduat varlıkları bu yılın ilk dört ayında 10.736 milyon ABD Doları tutarında artış göstermiştir. Yurt dışında yerleşik kişiler hisse senedi piyasasında 2011 yılı Nisan ayında 825 milyon ABD Doları alım gerçekleştirirken, ilk dört ayda 456 milyon ABD Doları tutarında net satım gerçekleştirmiştir. 2011 yılı Nisan ayında yapılan 800 milyon ABD Doları tutarındaki tahvil ihracıyla birlikte bankacılık sektörü, bu yılın ilk dört ayında toplam 1,8 milyar ABD Doları tutarında yurt dışında tahvil ihracı gerçekleştirmiştir.
Sayfa 5 Yurt içinde gerçekleştirilen menkul kıymet ihraçlarıyla ilgili olarak yurt dışı yerleşikler, 2011 yılı Nisan ayında yaptıkları net 3.883 milyon ABD Doları tutarında devlet iç borçlanma senetleri alımı ile tüm zamanların en yüksek alımını gerçekleştirmiştir. Dört aylık dönemde toplam devlet iç borçlanma senetleri alımı 10.531 milyon ABD Doları olmuştur. Diğer taraftan yurt dışı yerleşikler bankacılık sektörünün yurt içi tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak 60 milyon ABD Doları tutarındaki net alım yapmıştır. Bankacılık sektörü 2010 yılı Ocak-Nisan döneminde 1.264 milyon ABD Doları net kredi kullanırken, bu yılın aynı döneminde 3.898 milyon ABD Doları kredi kullanmıştır. Diğer sektörler 2010 yılı ilk dört aylık döneminde 3.283 milyon ABD Doları net kredi ödeyicisi konumunda iken, bu yılın aynı döneminde 2.756 milyon ABD Doları tutarında net kredi kullanmıştır. Yurt dışı bankaların yurt içinde sahip oldukları yabancı para mevduatları söz konusu dönemde 1.074 milyon ABD Doları artarken TL mevduatları da 5.344 milyon ABD Doları azalış kaydetmiştir. Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde YAYINLAR başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.