KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Bölüm/Program Dersi DERS TANIM BİLGİLERİ Dersin Adı Özürlülerle Sosyal Hizmet Dersin Kodu Teori Uygulama Laboratuvar AKTS Kredisi SHS 351 2 1 0 5 Dersin Amacı Dersin İçeriği Dersin amacı, öğrencilere özürlülerle sosyal hizmet uygulamasının teorik temelleri, işlevi ve müdahale yöntemlerinin öğretilmesidir. Bu ders kapsamında özürlülüğe ilişkin kavramsal çerçeve çizilecek, özürlülük sınıflandırılacak ve özürlülüğe neden olan faktörler belirlenmeye çalışılacaktır. Derste özürlülere ve özürlülerin ailelerine yönelik sosyal hizmet uygulamaları ve yanı sıra özürlülere yönelik çağdaş hizmet modellerine yer verilecektir. Dersin sonlarına doğru özürlülere yönelik toplumsal tutumlara ve devlet politikasına da değinilecektir. DERSİN PROGRAM TEMEL YETERLİLİKLERİ İLE İLİŞKİSİ A K L M N O Program Yeterlilikleri Profesyonel sosyal hizmet uzmanı kimliği geliştirme. Genelci sosyal hizmet yaklaşımı çerçevesinde edindiği bilgi ve becerileri farklı sosyal hizmet alanlarında (engellilik, yoksulluk, yaşlılık, çocuk, genç v.b.) her düzeydeki müracaatçılar (birey/aile, grup ve toplum) için bağımsız olarak uygulayabilme. Birey, aile, grup ve toplum düzeyinde müracaatçı sistemleri için planlı müdahale sürecini gerçekleştirme Farklılığın pozitif değerini kabul ederek, benzerlik ve farklılıklar temelinde çeşitli müracaatçı gruplarıyla sosyal hizmet uygulaması yapabilme. Sosyal hizmet uygulaması sürecinde müracaatçı sistemleri ile (mikro, mezzo ve makro düzeylerde) etkili iletişim kurma bilgi ve becerisine sahip olma. Meslekler-disiplinler arası işbirliğini sağlayabilme ve ekip içinde çalışabilme; kurumlar arası ilişki, işbirliği ve eşgüdüm sağlayabilme ve ortak hizmet geliştirebilme.
DERSİN PROGRAM YETERLİLİKLERİNİ KARŞILAMA DÜZEYİ A5 K3 L1 M1 N1 O3 Alt Yeterlilikler (Bilgi, Beceriler ve Yetkinlikler) Süpervizyon bilgisine ve bu bilgiyi kullanabilme becerisine sahip olma Sosyal hizmet alanında edindiği kuramsal ve uygulanmalı bilgileri kullanarak farklı alanlarda her düzeydeki müracaatçı için kullanabilme Sosyal hizmet alanlarında uygulanan planlı müdahale sürecine hâkim olabilme Hak temelli yaklaşımı toplumdaki farklı grupların korunması, sağlığı, güvenliği ve rehabilitasyonu vb. konularda uygulamaya taşıma Sosyal hizmet uygulaması bağlamında sözlü ve yazılı iletişim kurma Diğer disiplinler ve meslek gruplarıyla işbirliği içinde proje ve etkinlikler düzenleyebilme Karşılama Düzeyi* 1 2 3 4 5 *1:En düşük, 2:Düşük, 3:Orta, 4:Yüksek, 5:Çok yüksek DERSİN ÖĞRENME KAZANIMLARI Öğrenim Çıktıları Program Yeterlilikleri ile İlişkisi Ölçme Yöntemi** 1 Özürlülükle ilgili temel kavramları ve kuramları bilir. K3, M1 1, 2, 3 2 3 4 Dünya da ve Türkiye de özürlülüğü, özürlü grupları, özürlülüğün ortaya çıkmasına yol açan faktörleri, özürlülükle ilgili ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeleri, özürlülüğün birey, aile ve toplum üzerindeki etkilerini ve özürlülere hizmet veren sektörleri bilir. Özürlülere yönelik sosyal hizmet uygulamalarını öğrenmeleri ve bu konularda analiz ve sentez yoluyla sonuçlar çıkarabilir. Özürlülere yönelik dışlamanın nedenlerini ve boyutlarını kavrar. K3, O3 1, 2, 5 A5, L1, N1 1, 2, 3 M1 1
5 Özürlülere yönelik çeşitli yasal hakları bilir ve bu hakların yaşama geçirilmesi için çalışır. M1, O3 1, 4, 6 **Yazılı Sınav:1, Sözlü Sınav:2, Ev Ödevi:3, Lab./Sınav:4, Seminer/Sunum:5, Dönem Ödevi:6 DERSİN HAFTALIK İÇERİĞİ Hafta Detaylı İçerik 1 Tanışma, dersin içeriği ve amacının belirlenmesi 2 Temel Kavramlar; Özürlü, sakat, engelli, yetersizlik, rehabilitasyon, özel eğitim 3 Kuramsal yaklaşımlar: Tıbbi model, uzmanlık modeli, sosyal model, insan hakları yaklaşımı 4 Dünyada ve Türkiye de engellilik 5 Engelli ortaya çıkmasına neden olan etmenler 6 Engelli grupları (I): görme özürlüler, işitme özürlüler, dil ve konuşma özürlüler, ortopedik özürlüler 7 Engelli grupları (II): ruhsal ve duygusal özürlüler, Süreğen hastalıklar, zihinsel özürlüler 8 Gereksinimler ve sorunlar Temelinde Engelli Hakları (Ulusal ve Uluslararası Mevzuat) 9 Ara sınav 10 Gereksinimler ve sorunlar Temelinde Engelli Hakları Mevzuat (Ulusal ve Uluslararası Mevzuat) 11 Engellilere hizmet veren kurum ve kuruluşlar 12 Engellilere hizmet veren kurum ve kuruluşlar 13 Engelliliğin Birey, Aile ve Toplum Üzerindeki Etkileri 14 Engelliler ve Sosyal Hizmet Uygulamaları
DERS KİTABI VEYA MALZEMESİ Kaynak 1 Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Aile Eğitim Rehberi: Zihinsel Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Aile Eğitim Rehberi: Dil ve Konuşma Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Aile Eğitim Rehberi: Ruhsal ve Duygusal Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Aile Eğitim Rehberi: Süreğen Hastalıklar, Ankara: 2006. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Aile Eğitim Rehberi: İşitme Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Aile Eğitim Rehberi: Ortopedik Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Aile Eğitim Rehberi: Görme T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, I. Özürlüler Şurası, Çağdaş Toplum, Çağdaş Yaşam ve Özürlüler: Komisyon Raporları ve Genel Kurul Görüşmeleri, 29 Kasım 02 Aralık 1999, Ankara. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, II. Özürlüler Şurası: Yerel Yönetimler ve Özürlüler, 26-28 Eylül 2005, Ankara. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, III. Özürlüler Şurası: Bakım Hizmetleri, Komisyon Raporları ve Genel Kurul Görüşmeleri, 19-23 Kasım 2007, Ġstanbul. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, IV. Özürlüler Şurası: İstihdam, Komisyon Raporları ve Genel Kurul Görüşmeleri, 16-20 Kasım 2009, Ankara. TC. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Özürlüler Kanunu ve ilgili Mevzuat. Üçüncü Baskı. Ankara: T.C. BAŞBAKANLIK Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları Yayın : 43, 2008.
AKTS/ÇALIŞMA YÜKÜ TABLOSU Etkinlikler Sayısı Süresi Süresi (Dakika) Toplam Yükü Ders Hafta Sayısı ve Saati 14 3 0 42 Sınıf Dışı Ders Süresi (Ön çalışma, Kütüphane, Pekiştirme) 14 2 0 28 Ara Sınav 1 8 0 8 Kısa Sınav 0 0 0 0 Ödev 2 10 0 20 Uygulama 0 0 0 0 Laboratuvar 0 0 0 0 Proje 0 0 0 0 Atölye 0 0 0 0 Sunum/Seminer Hazırlama 1 15 0 15 Alan sı 2 4 0 8 Diğer 0 0 0 13 Dönem Sonu Sınavı 1 10 0 10 Toplam Yük 144 Toplam Yük / 30 4,8 Dersin AKTS Kredisi 5