Küresel Değişim Ekolojisi BYL 327 Hacettepe Üniv. Biyoloji Bölümü lisans dersi

Küresel Değişim Ekolojisi BYL 327 Hacettepe Üniv. Biyoloji Bölümü lisans dersi Küresel Değişim Kavramı Çağatay Tavşanoğlu Hacettepe Üniv., Biyoloji Böl., Ekoloji Anabilim Dalı 2017-2018 Güz

Sistem kavramı ve ekosistemler Sistem: Etkileşim içerisinde olan birbirine bağımlı öğelerin oluşturduğu bütün

Sistem kavramı ve ekosistemler

Sistem kavramı ve ekosistemler Yerküre, çok sayıda öğeye ve özdenetim mekanizmasına sahip açık bir sistemdir

Sistem kavramı ve ekosistemler Çok sayıda öğeye sahip olma, sistemin kararlı bir yapıya sahip olmasını sağlar Özdenetim mekanizmalarının bulunması, sistemi dengede tutmaya yarar Açık bir sistemin işlevlerini sürdürebilmesi için dışarıdan sürekli bazı girdiler alması gerekir

Sistem kavramı ve ekosistemler Yerkürede, canlıların yer aldığı biyosfer ile ekolojik süreçlerin işlediği atmosfer, litosfer ve hidrosfer tabakalarının etkileşim halinde olduğu tabaka olan Ekosfer de kendi başına bir sistemdir

Sistem kavramı ve ekosistemler Ekosfer ve ekosistemler; açık sistemlerdir sistemin işleyebilmesi için güneş enerjisine gereksinim vardır abiyotik ve biyotik çok sayıda öğeye sahiptir sistemin kararlı bir yapıya sahip olmasını sağlar özdenetim mekanizmaları vardır ekosistem dengede kalır

Ekolojik denge kavramı ve müdahaleler Ekolojik denge kavramı, durağan bir dengeyi değil, dinamik bir dengeyi içerir Zaman sürecini işin içine kattığımızda, aslında ekosistemlerin, hatta daha geniş ölçekte Yerkürenin, uzun süren bir sabitlik durumunda kalamadığını görürüz Örneğin, doğal müdahaleler (yangın, sel, çığ düşmesi vb.), ekosistemleri milyonlarca yıldır etkilemekte ve ekosistemin süreçlerini kesintiye uğratmaktadır.

Ekolojik denge kavramı ve müdahaleler Ekolojik müdahale: Ekosistemde önemli değişimlere yol açan ortalama çevre koşullarındaki geçici değişiklikler - Yangın, sel, böcek istilası, toprağı ezme - Deprem, volkanik patlama, tsunami, meteorit çarpması, orman kesilmesi Sürekli olarak müdahalelere maruz kalmakta olan bölgelerde, ekosistem müdahaleden sonra kendini hızla yenileyebilme potansiyeline de sahiptir

Ekolojik denge kavramı ve müdahaleler Dolayısıyla, sürekli müdahaleler maruz kalan yerlerde, müdahalelerin kendisi de ekosistemin fiziksel bir parçası olarak kabul edilir Bu ekosistemler için, anlık bir ekolojik dengeden ziyade, uzun yıllar içerisinde gerçekleşen bir dengeden söz etmek daha doğru olur

Ekolojik denge kavramı ve müdahaleler

Ekolojik denge kavramı ve müdahaleler Belirli bir müdahaleye aşina olmayan ekosistemlerde oluşan müdahale, ekosistem üzerinde daha yüksek bir tahribata yol açmakta ve ekosistemin yenilenmesi mümkün olamamaktadır Bu durumda, çoğu kez ekosistem işlevlerinde değişim gerçekleşmekte ve farklı canlı türlerini barındırabilecek yeni bir ortam meydana gelmektedir

Küresel Değişim Kavramı Küresel bir değişim çağında yaşıyoruz Birkaç on yıl önce tanımladığımız ekolojik bir sorunun niteliği ve ölçeği, günümüzde ilk tanımlandığı ve çözüm önerileri üretildiği yıllardaki gibi olmayabilmekte. Bu nedenle, geçmişte ekolojik bir sorunun çözümü için aldığımız tedbirler gelecekte işe yaramayabilmekte. Ekolojik sorunların çözümünde yerel önlemler çoğu kez yetersiz kalmakta. Daha geniş ölçekli planlamalarla ekolojik sorunların üstesinden gelmemiz gerekmekte.

Küresel Değişim Kavramı Yeryüzü sisteminde gezegen ölçeğinde gerçekleşen değişimler küresel değişimler olarak adlandırılmaktadır Doğal küresel değişimler İnsan kaynaklı (Antropojen) küresel değişimler Geçmişte ve günümüzde gerçekleşen küresel değişimler, Yerküre ekosistemleri üzerinde önemli etkilere neden olmuştur Bu değişimlerin ölçeği, şiddeti ve süresi, değişimin ekolojik sonuçlarının büyüklüğünü belirleyen en önemli etmenlerdir

Küresel Değişim Kavramı Küresel değişim kavramını, ekolojik sonuçlarının olup olmamasından bağımsız olarak tanımlayabiliriz Bununla birlikte, küresel değişimlerin çoğu, ekosistemleri ve canlıları doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemektedir Bu nedenle, küresel değişimleri irdelerken ekoloji perspektifinin işin içine katılması, bu değişimlerin sonuçlarını anlayabilmek adına önemlidir

Doğal Küresel Değişimler

Atmosferik oksijen basıncı (PO2) Atmosferdeki oksijen miktarının değişimi Atmosferde oksijen yok Oksijen üretiliyor, ancak okyanuslar ve denizel kayaçlar tarafından özümseniyor Oksijen, okyanus dışına gaz haline çıkıyor, ancak kara yüzeyleri tarafından özümseniyor ve ozon tabakası oluşuyor Oksijen depoları dolmuş durumda, gaz halinde birikiyor 3,85 2,45 1,85 0,85 0,54 Zaman (milyar yıl önce)

Kartopu dünya hipotezi Huron buzullaşmaları (2400 2100 myö) Atmosferik oksijenin atmosferdeki metan miktarını azaltması (Metan bir sera gazıdır)

Levha hareketleri Günümüzde levhaların konumları

Levha hareketleri Günümüzde levhaların uydu GPS verilerine göre hareketleri ve hızları Depremler

Levha hareketleri Tetis Denizi

Levha hareketleri Tetis

Levha hareketleri

Karaların bitkilerce işgali Kara yüzeylerinde küresel ölçüde büyük bir değişim yaratmıştır Cooksonia (Silüriyen) Devoniyen

Tür yokoluşları Kretase-Paleojen yokoluşu Fosil kayıtlarına göre Fanerozoyik boyunca Yerküre biyoçeşitliği X Tüm cinsler İyi tanımlanmış cinsler Eğilim çizgisi Beş büyük yokoluş Diğer yokoluşlar myö

Pleyistosen iklim değişimleri

İnsan kaynaklı küresel değişimler İnsan nüfus artışı

İnsan kaynaklı küresel değişimler Gübre kullanımı

Barajlar İnsan kaynaklı küresel değişimler

İnsan kaynaklı küresel değişimler Su ve kağıt kullanımı

İnsan kaynaklı küresel değişimler Motorlu taşıt sayısı

İnsan kaynaklı küresel değişimler Atmosferde sera gazlarının artışı

İnsan kaynaklı küresel değişimler Ozon tabakası kaybı

İnsan kaynaklı küresel değişimler Okyanuslardaki balık stokları Kıyılardaki azot girdisi

İnsan kaynaklı küresel değişimler Kültüre alınmış alan miktarı Tropik yağmur ormanı kaybı

İnsan kaynaklı küresel değişimler Yokolan tür sayısı 6. büyük yokoluş? Altın Kurbağa Incilius periglenes Kosta Rika, 1989 Po ouli Melamprosops phaeosoma Hawaii, 2004

En «küresel» ve «güncel» küresel değişimler İklim değişiklikleri Arazi kullanım değişiklikleri Azot döngüsündeki değişiklikler İstilacı türlerin yeni alanlara girişi Yangın rejimlerindeki değişiklikler