YABANCI OT ARAŞTIRMALARI ÇALIŞMA GRUBU İstem TÜRKTEMEL Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Dairesi Başkanlığı
2 Sunu Planı Dünya daki Durum Türkiye de Durum Ar-Ge Çalışmaları TÜBİTAK 1007 Projesi Güdümlü Proje Hedef
ABD de Yabancı Ot Araştırmaları 1901- Alden Springer Crafts, yabancı otu bilim dalı olarak tanımlayan ilk araştırmacıdır. İlk kimyasal yabancı ot mücadelesi Crafts tarafından tarla sarmaşığı kontrolü için yapılmıştır. Son 20 yılda ABD de; Yabancı otların biyolojisi ve yabancı ot-kültür bitkisi ilişkileri Herbisite dayanıklı ürün yetiştiriciliğinde yabancı ot kontrolü İstilacı bitkilerin biyolojileri ve mücadele stratejileri Mekanik kontrol yöntemleri Herbisit dayanıklılığı Herbisit uygulama teknikleri 3
Avrupa da Yabancı Ot Araştırmaları Hububat alanlarında y. ot mücadelesi için bakır tuzlarının kullanımı Herbisitlerin doğada parçalanması Biyoloji Doz düşürme çalışmaları (MLHD metre) Sayısal modellemeler 4
Uluslararası Yabancı Ot Dergileri 5
Türkiye de Yabancı Ot Araştırmaları Ülkemizde ilk çalışmalar Prof. Dr. Selahattin KUNTAY (1944) Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsünde Bakanlığımız adına ise ilk çalışmalar Dr. Naime GÖKSEL KURHAN (1951) Bitki sağlığı araştırmaları konusunda 26 enstitü/istasyon müdürlüğü 12 sinde Yabancı ot araştırmaları 23 araştırıcı tarafından 6
Yabancı Ot Araştırmacılarının Profili Araştırıcı Kurumu Çalışma Konusu Dr. Eda AKSOY Adana BMİ Parazit yabancı otlar Kritik periyod Tahmin ve uyarı sistemleri Dr. Serdar EYMİRLİ Adana BMİ Minimum doz çalışmaları Herbisit uygulamaları Tuzak bitkiler Özcan TETİK Adana BMİ Tahmin ve uyarı sistemleri Tuzak bitkiler Yabancı ot tohumları Hilmi TORUN Adana BMİ Dayanıklılık Dr. M. Selçuk BAŞARAN Ankara ZMMAE Minimum doz çalışmaları Herbisit uygulamaları Bitki taksonomisi Arzu ELİBÜYÜK Ankara ZMMAE Dayanıklılık Herbisit uygulamaları Kritik periyod Pınar GÜZEL Ankara ZMMAE Örtücü bitkiler Bitki taksonomisi Dr. Ünal ASAV Ankara ZMMAE Biyolojik mücadele Solarizasyon Allelopati Dr. Ahmet Tansel SERİM Ankara ZMMAE Herbisitler Herbisit Kalıntıları Koray KAÇAN Bornova ZMAİ Alternatif mücadele yöntemleri Kritik periyod Parazit yabancı otlar Dr. Yıldız SOKAT Bornova ZMAİ Defoliant uygulaması BGD ler Çetin ÖZKUL Bornova ZMAİ İ. Emrah SÜER Diyarbakır ZMAİ Dayanıklılık Biyolojik mücadele Herbisit uygulamaları Erdal ATEŞ Diyarbakır ZMAİ Dayanıklılık Biyolojik mücadele Yalçın KAYA Tokat OKGKAİ Kritik periyod Bülent BAŞARAN Tokat OKGKAİ EZE Mine RUŞEN Yalova ABKMAE Örtücü bitkiler Allelopati Kritik periyod Selçuk ÖZCAN Antepfıstığı Aİ Alternatif mücadele yöntemleri Ayşe IŞIK Antalya BATEM İstilacı bitkiler Allelopati Kritik periyod Dr. Z. Filiz ARSLAN Şanlıurfa GAP TAEM Parazit yabancı otlar Herbisit uygulamaları Solarizasyon Betül KOLAY EREN Diyarbakır GAP UTAE Mekanik mücadele Herbisit uygulamaları Zekeriya KANTARCI K.Maraş DAGKAİ Dayanıklılık Nagehan ÇİL Samsun KTAE Dayanıklılık 7
Yabancı Ot Araştırmaları Çalışma Grubu 16 üründe Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projeleri başlıkları altında; Herbisit Biyolojik Çeşitlilik Biyolojik Mücadele Alternatif Mücadele Dayanıklılık 8
2003-2013 PDT Görüşülen Projeler Diğer 3% Dayanıklılık 7% Biyoekoloji çalışmaları 43% Herbisit çalışmaları 16% Alternatif Mücadele Yöntemleri 21% Biyolojik Mücadele 10% 9
2014 Yılı Program Değerlendirme Toplantısı Sonuçlanan proje 5 32 Yeni Teklif proje 11 Toplam: 48 Adet 27.10.2014 10
2014 Yılında PDT Görüşülecek Projeler Biyolojik çeşitlilik; 6% Herbisit çalışmaları; 18% Diğer; 17% Biyolojik mücadele; 13% Dayanıklılık; 23% Alternatif mücadele yöntemleri; 23% 11
Türkiye de Yabancı Ot Araştırmaları 6% 6% 6% Yayın Sayısı (1923-2005) 22% Hububat alanlarında Endüstri bitkilerinde Diğer çalışmalar 9% Genel yabancı ot savaşımı Parazit bitkiler 12% Savaşım yöntemleri 9% Herbisitler 10% 10% 10% Su yabancı otları Sebze alanlarında 12
% 20 verim kaybı Hububat Alanlarında Yabancı Otlar Köy Göçüren (Circium arvense) Gökbaş (Centaurea cynus) Kokarot (Anthemis sp.) Yapışkanotu (Galium aparine) Sarmaşık - Çoban Değneği (Polygonum convolvulusus) Sarıot (Boreava orientalis) Kangal (Silybum marianum) Yabani hardal (Sinapis arvensis) Yabani yulaf (Avena fatua) Darıcan (Echinochloa crus-galli) 13
Türkiye de Pestisit Kullanımı Diğer 20% Fungusit 24% İnsektisit 20% Herbisit 36% Fungusit Herbisit İnsektisit Diğer
Ülkemizde 2012 Yılında Kullanılan Herbisit Aktif Maddeleri Diğer 24% GLYPHOSATE ISOPROPYLAMIN TUZU 32% 2,4 D ACID DIMETHYLAMIN 6% GLYPHOSATE POTASYUM TUZU 4% 2,4 D ACID ISOOCTYL ESTER 10% TRIFLURALIN 14% ACETOCHLOR 9% 2,4 D ACID ISOBUTYL ESTER 1% 15
Yabancı Ot Araştırmaları Uygulamaya verilen hususlar Buğday ve mısır alanlarında minimum dozları saptanarak daha az herbisit kullanılması Mısırda kritik periyodun 3-8. haftalar (Karadeniz). Buğday alanlarındaki yabani yulafa FOP ve DİM grubu herbisitlere dayanıklılık oluşturduğu Soya Fasulyesinde kritik periyodun 2-5. haftalar (Karadeniz). Şeker pancarı ve ayçiçeğindeki yabancı otlara karşı Bölünmüş doz uygulamaları önerilmiştir. 16
Uygulamaya verilen hususlar Yabancı Ot Araştırmaları Ülkemizde çeltik alanlarında istilacı bitkiler tespit edilerek, bulaşık olmayan yerlere geçişi engellenmiş ve mücadelesi üzerine çalışmalar yapılmıştır. Çilek alanlarında yabancı ot mücadelesinde MeBr e alternatif olarak karasu ve solarizasyon uygulamalarının kullanılabileceği tespit edilmiştir. Turunçgilde damla sulama ile yabancı ot popülasyonunun diğer sulama sistemlerine göre belirgin derecede azaldığı tespit edilmiştir. Örtücü bitkilerin tek yıllık tohumla çoğalan yabancı otların kontrolünde daha başarılı olduğu belirlenmiştir. 17
Ülkesel Canavar Otu (Orobanche spp.) Projesi Domates (Örtüaltı ve açık alan), patates, ayçiçeği, kırmızı mercimek ve tütün alanlarındaki canavar otu sorununun boyutunu ortaya koymak, canavar otu türlerini belirleyerek haritalamak Domates, kırmızı mercimek ve patateste sorun olan canavar otlarına karşı mücadeleye yönelik araştırmaları yapmak, sonuçları üretici ve teknik elemanlara duyurarak uygulamaya aktarılmasını sağlamak Üretici ve teknik elemanların canavar otu konusunda bilgi düzeylerini ölçerek, eksikliklerin olduğu konularda eğitimlerini tamamlamak 18
Ülkesel Canavar Otu (Orobanche spp.) Projesi TAGEM organizasyonu TÜBİTAK desteği 1007 Kamu Projeleri Adana BMAİ koordinatörlüğünde 2006-2010 Toplam bütçesi 852.584 TL 17 kurum, 40 araştırıcı, 17 iş paketi 19
Ülkemizde Tespit Edilen Canavar Ot Türleri Domateste mavi çiçekli canavar otu (Orobanche ramosa) 20
Ayçiçeğinde boğumlu canavar otu Orobanche cernua 21
Mercimekte mısırlı canavar otu Orobanche aegyptiaca 22
Mercimekte beyaz çiçekli canavar otu Orobanche crenata 23
Uygulamaya Verilen Hususlar Açık alan domates yetiştiriciliğinde tekstil malçının canavar otuna çok etkili bir yöntem olduğu (% 90 etki) ve verimi de % 30 oranında arttırdığı kanıtlanarak üreticiler bilgilendirilmiştir. 24
Ülkesel Canavar Otu haritası çıkarılmıştır. Uygulamaya Verilen Hususlar Gaziantep civarında kırmızı mercimek Kasım ayı sonlarına doğru ve Altıntoprak gibi erkenci çeşit Mardin de mercimek ekiminin Kasım ayının 2-4 haftalarında Fırat-87 ve Çağıl çeşitleri Doğal düşmanı olan Canavar otu sineğinin (Phytomyza orobanchia) mercimek alanlarındaki bulaşıklık oranı % 30 olarak 25
Uygulamaya Verilen Hususlar Ege Bölgesi nde Hibrit 2710 domates çeşidini dikim zamanı Nisan ayının II. Haftası-Mayıs başı 15 doğal düşman saptanmış bunlardan Smicronyx fulvipes ülke için ilk kayıttır. Kayısı da Ülkemizde ilk, dünyada ikinci olmak üzere Canavar Otu tespit edilmiştir. Örtüaltı domates yetiştiriciliğinde verimde %24 kayba neden olan canavar otuna karşı solarizasyon uygulamaları % 90 nın üzerinde etkili bulunmuş, kimyasal mücadeleye gerek kalmamıştır. 26
Ülkemizde Herbisitlere Dayanıklı Yabancı Otlar Tür Adı Latince Adı Tespit Yılı Herbisit Grubu Kısır Yabani Yulaf Avena sterilis 1997 ACCase inhibitors (A/1) Tilki Kuyruğu Alopecurus myosuroides 2001 ACCase inhibitors (A/1) Yabani Hardal Sinapis arvensis 2001 ALS inhibitors (B/2) Kanlı Çayır Phalaris brachystachys 2008 Multiple Resistance: 2 Sites of Action ACCase inhibitors (A/1) ALS inhibitors (B/2) Kısır Yabani Yulaf Avena sterilis 2008 Multiple Resistance: 2 Sites of Action ACCase inhibitors (A/1) ALS inhibitors (B/2) Tilki Kuyruğu Alopecurus myosuroides 2008 Multiple Resistance: 2 Sites of Action ACCase inhibitors (A/1) ALS inhibitors (B/2) Yabani Hardal Sinapis arvensis 2008 Multiple Resistance: 2 Sites of Action ALS inhibitors (B/2) Synthetic Auxins (O/4) Kurbağa kaşığı Alisma plantago-aquatica 2009 ALS inhibitors (B/2) Çeltiksi Darıcan Echinochloa oryzoides 2009 Multiple Resistance: 2 Sites of Action ACCase inhibitors (A/1) ALS inhibitors (B/2) Darıcan Echinochloa crus-galli 2009 Multiple Resistance: 2 Sites of Action ACCase inhibitors (A/1) ALS inhibitors (B/2) Smallflower Umbrella Cyperus difformis 2010 ALS inhibitors (B/2) Yabani yulaf Avena fatua 2011 ACCase inhibitors (A/1) 27
Güdümlü Proje 28
Türkiye de Yabancı Ot Faaliyetleri 1993 Yılında Ayvalık ta 1., 1997 Yılında İzmir de 2., 2001 Yılında Ankara da 3. Herboloji Kongresi, 2003 Yılında Adana da 7. Akdeniz Ülkeleri Yabancı Ot Sempozyumu, 2006 yılında Türkiye'de ilk kez Yalova'da Allelopati Çalıştayı, 2009 yılında Kuşadası nda 10. Dünya Parazitik Bitkiler Kongresi, 29
2010 Yılında 9. Fiziksel Yabancı Ot Kontrolü Çalıştayı Samsun da düzenlendi. 2010 yılında 2. Uluslararası Akdeniz Tipi Bölgelerdeki İstilacı Bitkiler Çalıştayı Trabzon da düzenlendi. 2013 yılında 16. Avrupa Yabancı Ot Derneği Sempozyumuna Ülkemiz ilk defa (Samsun) ev sahipliği yapmıştır. 30
Tarımsal Üretimimizi Bekleyen Tehlike: İstilacı Bitkiler Süs bitkileri ihracatları ve ithalatları istilacı bitkilerin inanılmaz bir hızla doğal alanların dışına taşınmasına neden olmuştur. Avrupa Birliğine giren istilacı bitkilerin %80 i süs bitkileri olarak girmiştir. Dünya da sulak alanlar toplam karasal alanların yaklaşık %6 sını oluşturmasına rağmen Dünya daki en önemli istilacı bitkilerin %24 ü bu alanlarda bulunmaktadır. 31
İSTİLACI KAMIŞ İstilacı Bitkiler DOĞAL KAMIŞ 32
Akdeniz Havzasında İstilacı Bitkiler Persicaria perfoliata Anavatanı Çin- Karadeniz Bölgesi Yüksek yayılma kapasitesi ve çevreye yüksek etkili Baraj otu (Diplachne fusca) Fransa, İtalya, Portekiz, İspanya ve Türkiye Yüksek yayılma kapasitesi ve çevreye yüksek etkili 33
Eichhornia crassipes (Pontederiaceae) (Su sümbülü) Türkiye, Fransa, İtalya, İsrail, Ürdün, Portekiz ve İspanya Yüksek yayılma kapasite ve tarım-çevrede yüksek etkili Akdeniz Havzasında İstilacı Bitkiler Fener otları (Physalis angulata L. ve P. philedelphia) GAP ve Akdeniz Bölgesi nde Mısır, soya, çeltik ve pamuk ta Yüksek yayılma kapasite, yüksek etkili 34
27.10.2014 TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 35