4. Bölüm Bankalarca ve Katılım Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve Finansal Tablolar Yrd. Doç. Dr. Mine AKSOY
AMAÇLARIMIZ Bu bölümü tamamladıktan sonra; aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz: Tekdüzen hesap planının gerekliliğini anlamak Hesap planının yapısını anlamak Aktif, pasif, gelir tablosu ve bilanço dışı hesapları tanımak ANAHTAR KAVRAMLAR Hesap planı Hesap grupları TL ve yabancı para hesaplar 1
4.1. Tekdüzen Hesap Planının Gerekliliği Bankalar için muhasebeleştirme ve finansal raporlama açısından tekdüzeni sağlama, tek tip bilanço ve gelir tablosunun doğrudan elde edilmesi, denetim ve gözetim için gerekli olan bilgilerin doğrulanabilir ve denetlenebilir bir şekilde doğrudan ve sağlıklı olarak elde edilmesi, ekonominin izlenmesi ve yönlendirilmesi için yetkili mercilerin ihtiyaç duyduğu bilgilerle, diğer istatistikî bilgilere doğrudan ulaşılması, finansal analiz, risk analizi, verimlilik analizi gibi çeşitli analiz ve yorumlar için ihtiyaç duyulan bilgilerin standart bir şekilde elde edilmesini sağlamaktır. Türkiye de faaliyette bulunan mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankaları tekdüzen hesap planını kullanmak zorundadırlar. Bankalar tarafından kullanılan tek düzen hesap planı bankacılık dışında faaliyet alanı bulunan şirketlerin kullandığı tekdüzen hesap planından farklıdır. 4.2. Tekdüzen Hesap Planını Anlamak Tekdüzen hesap planı yapısı 1 Tekdüzen Hesap Planı, aşağıda belirtilen gruplardan oluşur; 0 DÖNEN DEĞERLER 1 KREDİLER 2 YATIRIM AMAÇLI DEĞERLER VE DİĞER AKTİFLER 3 MEVDUAT VE DİĞER YABANCI KAYNAKLAR 4 ÖZKAYNAKLAR 5 FAİZ GELİRLERİ 6 FAİZ GİDERLERİ 7 FAİZ DIŞI GELİRLER 8 FAİZ DIŞI GİDERLER 9 BİLANÇO DIŞI HESAPLAR 1 BDDK, Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ, 22 Haziran 2002 tarih ve 24793(Mükerrer) sayılı Resmi Gazete. 2
Türk parası ve yabancı para hesaplar Her grup içerisinde yer alan hesaplar, Türk parası ve yabancı para olarak ikiye ayrılmıştır. Türk parası ve yabancı para işlemler için çalışan hesaplar, 012 Yoldaki Paralar T.P., 013 Yoldaki Paralar Y.P. örneğinde olduğu gibi, defteri kebir seviyesinde belirlenmiştir. Defteri kebir hesaplarının son hanesi çift sayı ise Türk Parası hesapları, tek sayı ise yabancı para hesapları ifade eder. Yabancı para olarak belirtilen hesaplar, bankaların yabancı para işlemlerine ilişkin tutarların kaydedildiği hesaplardır. Bu hesaplardaki yabancı para bakiyeler ilgili Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde dönem sonlarında değerlemeye tabi tutularak değerleme farkları ilgili hesaplara intikal ettirilir. Yabancı para hesaplardan ve işlemlerden sağlanan yabancı para faiz, komisyon ve gelirler, işlem tarihindeki kurdan Türk parasına çevrilir ve ilgili yabancı para kârzarar hesaplarına kaydedilir. Yukarıda belirtilen gelirler, yabancı para yerine Türk parası üzerinden tahsil edilse dahi, ilgili yabancı para kâr-zarar hesaplarına kaydedilir. Hesap numaralama sistemi Hesap numaralama sistemi, belirli hesaplar hariç altı haneden oluşmuştur. İstisnai hesaplar ise yedi haneden oluşmaktadır. Hesap numaralarının hanelere göre gösterimi aşağıda belirtildiği şekildedir 2 : 1 2 3 4 5 6 A B C D E F A BC DE F - Grup numarasını tanımlar, - Defteri kebir hesap numaralarını tanımlar, - Yardımcı hesap numaralarını tanımlar, - Alt hesap numaralarını tanımlar. 2 2 BDDK, Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ, 22 Haziran 2002 tarih ve 24793(Mükerrer) sayılı Resmi Gazete. 3
Tekdüzen Hesap Planında; a) Bütün defteri kebir hesaplarının yardımcı ve alt hesaplarıyla birlikte kullanılmasalar dahi açılması zorunludur. b) BDDK nın izni olmadan defteri kebir seviyesinde yeni hesap açılamaz. c) Defteri kebir düzeyinde açılmış olup yardımcı ve alt hesapları bulunmayan hesaplar için bankalar ihtiyaç duymaları halinde yardımcı, alt ve daha tali dereceli hesaplar açabilirler. ç) Defteri kebir hesabı ile birlikte bir veya daha fazla yardımcı hesap varsa yeni yardımcı hesapların ilavesi, bir veya daha fazla alt hesap varsa yeni alt hesapların ilavesi, BDDK nın izniyle mümkündür. d) Yardımcı hesap veya alt hesap seviyesinde tespit edilmiş maddeler için bankalar, gerek duyacakları alt ve daha tali hesapları, mevcut hesap numaralarının sonuna yeni haneler eklemek suretiyle açabilirler. e) Altı ya da yedi haneli hesaplarda bankalar, döviz cinsi, müşteri numarası, kontrol numarası gibi hususları izlemek amacıyla, ilave haneler eklemek suretiyle daha alt seviyede hesaplar açabilirler. f) Diğer hesaplar, ilgili bölümde ayrı bir hesap açılmasını gerektirmeyen büyüklükte olan işlemler ile sık tekrarlanmayan işlemlerin kaydı için ayrılmıştır. Bir işlem bu niteliği taşımadığı halde kaydedileceği özel bir hesap bulunmuyorsa, bu tür işlemler için Kurumdan izin alınarak özel bir hesabın açılması şarttır. 4.3. Bankacılık İşlemlerinin Tekdüzen Hesap Planı Yoluyla Muhasebeleştirilmesi Bankalara özgü olan bankacılık işlemleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir 3 : 1. Kaynak sağlama işlemleri: Bankaların yabancı kaynak sağlamak için uyguladıkları mevduat kabulü, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemler. 2. Kredi işlemleri: Bankaların sağladıkları öz ve yabancı kaynakları borç olarak vermesi işlemleri(nakdi kredi) ile müşterilerine itibarlarından yararlandırma imkanı tanıma(gayrinakdi krediler) biçimindeki işlemler. 3 Sevilengül(1999),s.26 4
3. Mali işlemler: Bankanın fiyat farklarından yararlanmak veya gelirinden yararlanmak üzere menkul kıymet alıp satmaları, kambiyo işlemleri yapmaları ve bu işlemleri müşterileri hesabına yapmaları, 4. Hizmet işlemleri: Bankaların, örgütlenme özellikleri, yurt içi ve yurt dışı muhabirlik ilişkileri, bilgi birikimleri ve teknik olanakları sayesinde müşterilerine sundukları;senet tahsili, menkul kıymet ihracına aracılık gibi hizmetler. 4.3.1. Kaynak Sağlama İşlemleri İşletmelerin kaynakları öz ve yabancı kaynaklardan oluşmaktadır.bir işletmenin yabancı kaynaklarının bir bölümü(ödenecek vergiler, sosyal güvenlik primleri vs) yaptığı işlemler sonucu kendiliğinden ortaya çıkar. Yabancı kaynakların bir bölümü ise işletmenin finanse edilmesi için yapılan kaynak sağlama işlemleri sonucu elde edilir. Bankaların özkaynak sağlama işlemleri ve yaptığı işlemler sonucu kendiliğinden ortaya çıkan yabancı kaynakların muhasebeleştirilmesi diğer işletmelerden farklılık göstermez.ancak yabancı kaynak sağlama işlemlerinin muhasebeleştirilmesi bankalara özgüdür. Bankalar için en önemli yabancı kaynakların başında mevduat gelmektedir. Mevduat işlemlerinin muhasebeleştirilmesi: 1. Mevduat hesabı açmak: Örnek: Ziraat bankası Kızılay şubesine başvuran Hikmet Öz, 25.000TL yatırarak bir vadesiz tasarruf mevduatı hesabı açtırmak istemektedir. İşlemin kaydı aşağıdaki gibi yapılacaktır: 010 KASA 25,000 300 TASARRUF MEVDUATI (VADESİZ) 25,000 Hikmet Öz 5
2. Bir şubedeki mevduat hesabına başka bir şubeden para yatırmak. Şubeli bankacılık yapan bankaların bir çok şehirde çok sayıda şubeleri mevcut olabilmektedir.bankanın hizmetlerinden yararlananlar banka nezdindeki hesaplara istedikleri şubeden erişebilmektedirler.mevduat hesabının bulunduğu şubenin dışında bir şubeden mevduat hesabıyla ilgili olarka yapılan işlemler şube bazında takip özel bir hesapta takip edilmekte ve bu hesap banka genel müdürlüğü nezdinde izlenmektedir.bu özel hesabın adı Şubeler cari hesabıdır. Tek düzen hesap planı izahnamesinde bu hesap aşağıdaki gibi tanımlanmıştır: Şubelerin genel müdürlükleriyle veya birbirleriyle yaptıkları işlemlerin kaydına özgü çift nitelikli bir hesaptır. Hesabı ilk çalıştıran şubenin göndereceği dekonta istinaden karşı şubece yapılacak mahsup işlemi ile şubeler cari hesabının karşılıklı olarak kapatılması sağlanır. Şubeler cari hesabını çalıştıran her şube, belli dönemlerde tam mutabakat sağlamak zorundadır. 6
Örnek: Bankanın Uşak şubesinden Hikmet Öz ün Kızılay şubesindeki hesabına geçmek üzere 35,000 TL yatırılmıştır. İşlemin kaydı aşağıdaki gibi olacaktır: Uşak şubesinin kaydı: 010 KASA 35,000 290 ŞUBELER CARİ HESABI 35,000 (Kızılay Şubesi) Kızılay şubesinin kaydı: 290 ŞUBELER CARİ HESABI 35,000 (Uşak Şubesi) 300 TASARRUF MEVDUATI (VADESİZ) 35,000 Hikmet Öz Hesaplaşma merkezindeki kayıt: 290 ŞUBELER CARİ HESABI 35,000 (Uşak Şubesi) 290 ŞUBELER CARİ HESABI 35,000 (Kızılay Şubesi) 7
Bankaların muhasebe sistemlerinin otomatik olarak çalıştığı günümüzde parayı tahsil eden Uşak şubesinin yaptığı işlem sonucu yukarıdaki kayıtlar system tarafından otomatik olarka yapılır. 3. Hesaptan para çekmek Örnek: Hikmet Öz, vadesiz tasarruf hesabından 15,000 TL çekmiştir. İşlemin kaydı aşağıdaki gibidir: 300 TASARRUF MEVDUATI (VADESİZ) 15,000 Hikmet Öz 010 KASA 15,000 4. Mevduat hesabına faiz tahakkuk etmesi Örnek: Hikmet Öz 1 Aralık günü dönem sonu faiz ödemeli %8 faiz oranlı 1 yıl vadeli 10,000 TL lık bir tasarruf mevduatı hesabı açtırıyor.vade sonunda faizli tutar ödenerek hesap kapatılıyor(herhangi bir yasal kesinti olmadığı varsayılıyor) Hesabın açılması: 010 KASA 10,000 310 TASARRUF MEVDUATI (VADELİ) 10,000 Hikmet Öz 8
Faizin hesaba eklenmesi: 610 TÜRK LİRASI MEVDUATA VERİLEN FAİZLER 800 310 TASARRUF MEVDUATI (VADELİ) 800 Hikmet Öz Hesabın kapatılması: 310 TASARRUF MEVDUATI (VADELİ) 10,800 Hikmet Öz 010 KASA 10,800 9
4.3.2. Kredi işlemleri Bankalar müşterilerine borç para vererek(nakdi krediler) ya da müşterilerine bankanın itibarından yararlanma imkanı tanıyarak(gayri nakdi krediler) kredi açarlar. Doğal olarak bankalar açtıkları kredilerin vade süresi sonunda faiz geliri, komisyon geliri türünde gelirler elde ederler. Açılan krediler karşılığında çeşitli teminatlar alınması yaygın bir uygulamadır. Örnek: Banka,1 Nisan tarihinde Gerçek Nakliyat A.Ş şirketine şirkete ait bir taşınmaz üzerine ipotek tesis etmek suretiyle teminat karşılığında 5,000,000 TL, %10 faizli, 3 ay vadeli avans şeklinde nakdi kredi açmıştır. 118 KISA VADELİ TEMİNATLI KREDİLER 5,000,000 Gerçek AŞ RESMİ,TİCARİ VE DİĞER KURULUŞLAR 304 MEVDUATI 5,000,000 Gerçek AŞ Nisan ayının sonunda tahakkuk eden faizin kaydı: 220 KREDİ,FAİZ GELİR TAHAKKUK VE REESKONTLARI 41,666 514 KISA VADELİ KREDİLERDEN ALINAN FAİZLER 41,666 10
4.3.3. Mali işlemler Bankalar, kaynaklarını değerlendirmek veya fiyat farkından yararlanmak üzere pazarlanabilir menkul kıymet portföyü oluştururlar. Alım satım işlemlerine borsada girişilebileceği gibi müşterilere portföyden menkul kıymet satılabilir ya da müşterilerinin ibraz ettiği menkul kıymetler satın alınabilir.bankalar Hazine Müsteşarlığı nın açtığı ihaleye girerek devlet tahvili veya hazine bonosunu toptan alıp daha sonar müşterilerine pazarlama şeklindeki alım satım işlemlerini de yapmaktadır. Örnek: Banka, borsadan nominal değeri 1 TL olan hisse senetlerinden 2.000.000 adedini 1,8 TL den satın alıyor. 030 MENKUL DEĞERLER CÜZDANI 3,600,000 Hisse senetleri 010 KASA 3,600,000 Hisse senedinin değerinin düştüğünü gören banka daha fazla zarar etmemek için senetleri adedi 1,7 TL den elden çıkarıyor. 010 KASA 3,400,000 870 SERMAYE PİYASASI İŞLEM ZARARLARI 200,000 030 MENKUL DEĞERLER CÜZDANI 3,600,000 Hisse senetleri 4.4.4. Hizmet işlemleri Bankalar, sahip oldukları geniş organizasyon, yurt içi ve yurt dışı bankalarla muhabirlik ilişkileri, ticari ve mali konulardaki uzmanlıkları sayesinde müşterilerine türlü hizmetler sunabilmektedirler. 11
1. Havale İşlemleri: Havale, göndericinin, belli bir miktar paranın alıcı olarak gösterdiği bir kişiye ödenmesi yönünde bir bankayı muhatap alarak verdiği emirdir. Bir bankacılık hizmeti olan havale, komisyonlu işlemler arasında önemli yer tutar. Bu konuda işlemleri ne kadar hızlı olursa müşteri o kadar memnun olacaktır. Bu da bankaya müşteri kazandıracaktır. Bilişim teknolojisinin bankacılığa girmesi, bankacılık işlemlerini daha kolay ve çabuk yapılabilir hale getirmiştir. Bilgisayar teknolojisinin küresel niteliklere ulaşması ile uluslararası şebekelerin bağlanmasında coğrafi uzaklık önemsiz hâle gelmiştir. İnsanlar, nerede olursa olsunlar internet kullanarak hesaplarına ulaşabilmekte ve işlem yapabilmektedirler. Bankaların teknolojiyi yakından takip etmesi havale işlemlerini de oldukça kolaylaştırmış ve çabuklaştırmıştır. Bu kolaylık hem banka açışından hem de müşteri açısından zaman tasarrufu sağlamaktadır. Havale işlemi, havalenin kabulü ve havalenin ödenmesi aşamalarından oluşur. Havale işleminde iki banka şubesi bulunur: - Bankaların şubeleri ve muhabirleri üzerine havale alan şube - Bankanın şubeleri veya muhabirleri tarafından verilen havaleyi ödeyen şube. Havale işlemlerinde havale bedeli üzerinden komisyon alınır. Alınan komisyon üzerinden ise %5 BSMV (Bankacılık Sigorta Muameleleri Vergisi) alınır. Ayrıca müşterinin tercih edeceği havale şekline göre (posta, telefon, online, faks gibi) de haberleşme gideri karşılığı alınır. Bütün bu masraflar, müşteriden peşin olarak tahsil edilir. 2. Giden Havale: Bankanın bir şubeden başka bir şubesine ya da başka bir banka şubesine belli bir miktar para havale etmesi işlemine giden havale denir. Havalenin gönderilmesi sırasında; havalenin hangi yolla gönderileceği (mektup, telefon,faks), alıcı adı soyadı, alıcı adresi, alıcının hesabının bulunduğu banka ve şubesi, alıcının hesap numarası, alıcının telefon numarası vb. bilgilerin gönderici bankaya verilmesi 12
gerekir. Bu, havalenin ödenmesi sırasında herhangi bir sorun çıkmasını engelleyecektir. Alınacak komisyon, gider karşılığı ve BSMV hesaplanarak havale fişi düzenlenir. Havale tutarı ile komisyon, gider karşılıkları müşteriden nakden tahsil edilerek ya da müşterinin hesabından aktarılarak tahsil edilir ve müşterinin isteğine uygun olarak havale emri ödemeyi yapacak şube ya da muhabire gönderilir.havale tutarı şubeler hesabına alacak olarak yazılır. Yurt dışından bir banka aracılığıyla veya posta çeki ile gönderilen havalelerde haberleşme ve komisyon kesildikten sonra bankaya intikal eden havale tutarının hesaba alacak kaydedilmesinden veya alacak kaydından sonraki 10 gün içinde efektif ödenmesi hâlinde bankalar %0.1 oranında komisyon tahsil etmektedir. 2.1. Virman: Cari veya katılma hesabınızdan istediğiniz tutarda paranızı, kendinize ait diğer cari veya katılma hesabınıza aktarma yapma işlemidir. Virman işlemi, ATM lerden, internetten ve telefonla yapılabilmektedir. 2.2. EFT (Elektronik Fon Transferi): Elektronik sistemlerin gelişmesine bağlı olarak, kişilerin kendi hesaplarından başka bir bankadaki hesap numarasına veya başka bir şahsın ismine kredi kartı numarasına para havale etmesi işlemidir. EFT işlemi de aslında bir havale niteliği taşır. Ancak, havaleden farklı olarak burada alıcıya ödeme, gönderenin bankasında değil de başka bir bankadan yapılmaktadır. EFT işlemleri, T.C. Merkez Bankası üzerinden gerçekleştiği için sadece Türk lirası olarak ve mesai günleri içinde yapılabilmektedir. Hafta sonu ve resmi tatil günlerinde EFT yapılamamakta, ileri tarihli EFT talimatı verilebilmektedir. Mevduat sahibi başka bir bankada hesabı olan bir kişiye veya kendisinin başka bir banka şubesindeki hesabına (virman) para göndermek istediğinde, hesabının bulunduğu bankaya başvurararak EFT talimatı verir. Bu talimatı alan banka ise, mevduat sahibinin hesabından EFT tutarını mahsup ederek EFT alıcısının bankasına elektronik ortamda gönderir. EFT bankası, gelen bu tutarı alıcının hesabına alacak kaydederek işlemi tamamlar. Ancak, talimatın verildiği günden bir gün sonra alıcının hesabına aktarılmaktadır. 13
EFT işleminin, banka kartı ve iş yerlerindeki POS cihazlarını kullanarak mevduat sahibinin satın aldığı mal ve hizmetlerin bedelini ödeme aracı olarak kullanılması da mümkündür. Satış noktasından elektronik fon transferi (EFTPOS) adıyla anılan işlemde mevduat sahibi, satın aldığı mal ve hizmetlerin karşılığını, banka kartını POS cihazından geçirir, şifresini girer ve ödemesi gereken tutarın kendi hesabından banka üyesi iş yerinin hesabına aktarılmasını sağlar. 2.3. IBAN (International Bank Account Number): Avrupa Birliği düzenlemeleri çerçevesinde, ülkeler arasında gerçekleştirilen para transferlerinin hızı ile kalitesini artırmak ve maliyetlerini düşürmek amacıyla International Bank Account Number- IBAN adı verilen uluslararası banka hesap numarası standardı geliştirilmiştir. IBAN bugün 33 Avrupa ülkesinde kullanılmaktadır. IBAN'ın amacı, Avrupa ülkelerindeki banka ve diğer finansal kurumlar aracılığı ile gerçekleştirilen para transferlerindeki hataları ve bundan doğan gecikmeleri engellemektir. IBAN sayesinde transfer edilen para daha hızlı ve hatasız bir biçimde göndericinin hesabından alıcının hesabına geçirilmekte böylece, işlemlerde oluşan hatalardan kaynaklanan bekleme süreleri ve ek maliyetler ortadan kalkmaktadır. 1 Eylül 2005 tarihinden itibaren müşteriler, bir banka veya katılım bankasından Türkiye'deki bir başka banka veya katılım bankası nezdindeki (yanında, huzurunda, gözetiminde) bir hesaba IBAN ile para gönderebilmektedir.iban ile yapılan para transferlerinde alıcının şubesi, şehri vb. detayları bilmeye gerek olmayıp yalnızca hesap numarası ile transfer işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Gerek yurt içi gerekse yurt dışı para transferlerinde IBAN uygulaması zorunlu olmayıp mevcut hesap numaraları ile para transferi yapılmasına devam edilmektedir.para transferlerinde IBAN kullanmak alıcı ve göndericinin tercihine bağlıdır. 3. Gelen Havale: Bankanın diğer şubelerinden ya da başka bir banka şubesinden müşteri talimatı ile gelen havaleler, havale gönderilen kişiye ödenmesi işlemi gelen havale işlemidir. Havale, müşterinin tasarruf mevduatı hesabına gönderilmiş ise; 300 TASARRUF MEVDUATI (Y.İ.Y) VADESİZ hesap alacaklı olacaktır. Havaleyi 14
gönderen müşterinin herhangi bir talimatı yok ise o zaman alacaklı hesap, 394 ÖDEME EMİRLERİ TP hesabı olacaktır. Müşteri, havale tutarını bankada bulunan bir hesabına geçirilmesini ister ise havale tutarı doğrudan bu hesaba alacak kaydedilir. 4. Borsa işlemlerine aracılık Bankalar, şirket hisselerinin halka arzına aracılıktan başlayarak müşterileri adına hisse senedi,bono ve tahvil alım satımı ve bunların yer aldığı portföy yönetimi hizmetleri de vermektedirler. 5. Müşteri senetlerinin tahsili Bankalar, ticari hayatta tacirler arasında kullanılan çek, senet ve police gibi kıymetli evrakların tahsili hizmeti de vermektedirler. 15
KAYNAKÇA 1. BDDK, Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ, 22 Haziran 2002 tarih ve 24793(Mükerrer) sayılı Resmi Gazete. 2. SEVİLENGÜL, Orhan, Banka Muhasebesi, Gazi Büro Kitabevi 2. Baskı Ankara 1999. 16
ÇALIŞMA SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi bankaların sundukları hizmet işlemleri kapsamında değildir? a. Havale işlemleri b. Müşteri senetleri tahsili c. Senet iskontosu d. Borsa işlemlerine aracılık 2. Bankanın Ankara şubesine başvuran müşteri aynı bankanın Ordu şubesindeki hesabına 1,000TL yatırmıştır. Bu bilgilere gore Ordu şubesinin yapacağı kayıtlar hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a. Tasarruf mevduatı hesabı borçlandırılır b. Kasa hesabı borçlandırılır c. Şubeler cari hesabı borçlandırılır. d. Kasa hesabı alacaklandırılır. 17
3. Banka şubesine başvuran müşteri 1,000 EUR satmak istediğini bildirmiş ve kendisine 2,350 TL ödenmiştir. Bu bilgilere gore müşteriye yapılan ödemeye ait yapılacak yevmiye kaydı aşağıdakilerden hangisidir? a. Efektif deposu Hs. 2,350 Şubeler cari Hs. 2,350. b. Efektif deposu Hs. 2,350 Kasa Hs. 2,350. c. Efektif deposu Hs. 2,350 Efektif alım satım Hs. 2,350. d. Efektif alım satım Hs. 2,350 Kasa Hs. 2,350. 18
4. Şubeler cari Hs. XXX Şubelerden alınan faizler Hs. XXX. Bu yevmiye kaydı aşağıdaki işlemlerden hangisine aittir? a. Senetlere ilişkin reeskont kaydına b. İç faiz tahakkukuna c. Kasa fazlasının kaydına d. Kredi hesaplarına faiz tahakkukuna 5.. KREDİ,FAİZ GELİR TAHAKKUK VE REESKONTLARI Hs. XXX KISA VADELİ KREDİLERDEN ALINAN FAİZLER Hs. XXX. Bu yevmiye kaydı aşağıdaki işlemlerden hangisine aittir? a. Senetlere ilişkin reeskont kaydına b. Kredi faizinin ödenmesine c. Kredi faiz tahakkukuna d. Kredi faizi tahsilatına 19
6. Aşağıdakilerden hangisi bankalarda uygulanan tekdüzen hesap planında yer alan hesap gruplarından biri değildir? a. Dönen değerler b. Krediler c. Faiz dışı giderler d. Maliyet hesapları 7. Aşağıdakilerden hangisi tasarruf mevduatına ait işlemlerden biri değildir? a.hesabın kapatılması b. Hesaptan para ödenmesi c. Açılan hesap için teminat alınması d. Hesap açılması 20
8. Banka şubesine başvuran Hikmet Öz, ABC işletmesi lehine 100,000 TL tutarlı bir teminat mektubu talebinde bulunmuş, gerekli işlemlerden sonar teminat mektubu müşteriye teslim edilmiştir. Bu bilgilere gore yapılacak yevmiye kaydı aşağıdakilerden hangisidir? a. Emanet ve rehinli kıymetler hs.. 15,000 Emanet ve rehinli kıymet verenler hs. 15,000. b. TL teminat mektuplarından alacaklar hs 15,000 (Hikmet Öz).. TL teminat mektuplarından borçlar hs 15,000 (ABC şirketi). c. TL teminat mektuplarından alacaklar hs 15,000 (Hikmet Öz).. Emanet ve rehinli kıymet verenler hs 15,000 (ABC şirketi). d. TL teminat mektuplarından alacaklar hs 15,000 (ABC şirketi) Emanet ve rehinli kıymet verenler hs 15,000 (Hikmet Öz).. 21
. 9. Bankalar aşağıdaki işlemlerden hangisinden komisyon almazlar? a. Para nakli b.eft c. Hesap açılması d. Senet tahsili 10. Banka müşterisi 20,000 dolar karşılığında 3 ay vadeli döviz tevdiat hesabı açtırmış ve efektifleri banka şubesine teslim etmiştir. Bu bilgilere gore yapılacak yevmiye kaydında aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a. Kasa hesabı borçlandırılır b. Efektif alım-satım hesabı borçlandırılır c. Efektif alım-satım hesabı alacaklandırılır. d. Döviz tevdiat hesabı alacaklandırılır 11. Aşağıdakilerden hangisi gelir tablosu hesabıdır? a. Birikmiş amortismanlar b. Takipteki krediler c. Alınan ücret ve komisyonlar d. Efektif depose 22
12. Bankanın kiraladığı gayrimenkuller üzerinde yapmış olduğu varlığın kapasitesini geliştirerek kendisinden gelecekte elde edilecek yararı artıran harcamalar aşağıdaki hesaplardan hangisinde izlenir? a.menkul kıymetler b. Özel maliyetler c. Maddi olmayan duran varlıklar d. Amortisman giderleri 13. Gerçek veya tüzel kişilerin bankalara istedikleri anda veya belli bir sürenin sonunda faizi ile birlikte geri almak üzere yatırdıkları paralara ne ad verilir? a.acya b.avans c.mevduat d. Valör 14. Gelir ve gider hesapları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a.gelir hesaplarındaki azalışlar, hesapların alacak taraflarına kaydedilir. b.gelir hesapları alacak kalanı verir. c.gider hesaplarındaki artışlar, hesapların alacak taraflarına kaydedilir. d.gelir hesaplarındaki artışlar, hesapların borç taraflarına kaydedilir. 15. Bir işletmenin varlıkları ile kaynaklarındaki değişiklikler ve bu değişikliklerin hasılat, gider ve özkaynaklar üzerindeki etkilerinin ölçülmesinin objektif belgelere dayandırılması, gelecekle ilgili tahmin ve varsayımların yapılmasında tarafsız hareket edilmesi gereğini ve iyi bir yargılama yeteneğini temel alan kavram aşağıdakilerden hangisidir? a.süreklilik b. Özün önceliği c.önemlilik d. Tarafsızlık ve belgelendirme 23
16. Mali tabloların, bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını, aynı zamanda mali tablolarda yer almayan ancak alınacak kararları etkileyecek, gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi hangi temel muhasebe kavramı gereğidir? a.sosyal sorumluluk b.ihtiyatlılık c. Tam açıklama d.önemlilik 17. Tekdüzen hesap planında mevduatlar aşağıdakilerden hangisine gore sınıflandırılmamıştır? a.mevduat sahibinin yerleşik olduğu yere gore b. Faiz ödeme dönemlerine c. Faiz ödenecek yerlere d. Mevduat sahibinin kimliğine 18. Aşağıdakilerden hangisi mevduat sahibinin kimliğine gore mevduat hesaplarından biridir? a. Yurtdışında yerleşik b. Tasarruf mevduatı c. Vadeli mevduat d. Vadesiz mevduat 19. Zorunlu karşılıklar hesabı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a. Kaynak hesabıdır b. Gider hesabıdır c. Varlık(aktif) hesabıdır d. Bilanço dışı(nazım) hesaptır 24
20. Aşağıdakilerden hangisi banka gelir tablosunda yer alacak unsurlardan biri değildir? a. Temettü gelirleri b. Faiz giderleri c. Ertelenmiş vergi gideri d. Satılan hizmet maliyeti 25
CEVAP ANAHTARI Cevap Anahtarı: 1. c 6. d 11. c 16. c 2. c 7. c 12. b 17. c 3. d 8. b 13. c 18. b 4. b 9. c 14. b 19. c 5. c 10. d 15. d 20. d 26