EĞİTİMDE ZAMAN YÖNETİMİ VE AKADEMİK BAŞARI ZAMAN NED R? Arka arkaya dizilmiş olayların ve olguların algılanmasıdır. ZAMAN YÖNETİMİ NEDİR? Olayları ve olguları özelliklerine göre sıraya koyabilmektir. SINIFTA ZAMAN YÖNETİMİ Zamanın etkili bir şekilde yönetimi, sınıf yönetimi açısından önemli unsurdur. Bir sınıf ortamında zamanın verimli ve etkili bir şekilde yönetilebilmesi için aşağıdaki evrelere göre hareket edilmelidir. 1. AMACIN BELİRLENMESİ: Zamanın etkili bir şekilde yönetilmesi için öncelikle amaçların belirlenmesi gerekir. Bu çerçevede öğretmen bir dersi işlerken kendisinin, dersin ve konunun amaçlarını ve hedeflerini belirlemeli ve ortaya koymalıdır. Bu amaçlar hayata, derse, üniteye ve konuya yönelik; yani uzun ve vadeli olarak da belirlenebilir. 2. ZAMANIN DÜZENLENMESİ A=çok önemli B=önemli C= önemsiz 3. ZAMANIN PROGRAMLANMASI: Programa önce A önem derecesine sahip olan maddeler ve ne kadar zaman alacağı yazılır. Daha sonra B önem derecesine sahip maddeler yerleştirilir. Eğer programda zaman kalırsa C önem derecesine sahip olan maddeler de programa konur. Bütün A ların programa sığmaması durumunda amaçlara göre A lar arasında seçim yapılır. SINIFTA ZAMAN YÖNETİMİ NEDEN ÖNEMLİDİR? Okul ve sınıfta geçen zamanın örgütlenmesi ve amaca uygun bir biçimde kullanılması önemlidir. Etkili bir öğretmen, sınıfta geçen zamanı etkili bir biçimde kullandığı gibi öğrencilerin de etkili olarak kullanmalarını sağlar. Araştırmalara göre öğretmenler, sınıfta geçen zamanın önemli kısmını genelde düzenin sağlanmasına harcanmaktadır.
*Sınıfta geçen zamanın kullanım biçimi, öğrenmenin etkililiğini doğrudan etkiler. Bu nedenle zamanın çoğunun öğrenme ve öğretme etkinliklerine ayrılması gerekir. *Bu durum, dersten önce, dersle ilgili birtakım hazırlıkların yapılmasını gerektirir. Öğrencilerin dersle ilgili hazırlıklarını öğretmen sınıfa gelmeden önce yapması, kullanılacak araç-gereçlerin önceden hazırlanması, tahtaya yazılacak bazı yazıların dersten önce yazılması, zaman tasarrufu sağlayabilir. * Eğer öğretmen sınıfa girdikten sonra öğrenciler, hala dersle ilgili araç-gereçlerini hazırlama çabası içinde oluyorsa, ders başladıktan sonra da belirli bir süre, derse hazırlık çalışmaları ile geçecek demektir. *Etkili sınıflarda, sınıf içinde derse hazırlık çalışmalarına, istenmeyen davranışların önlenmesine ve sınıf düzeninin sağlanmasına daha az zaman ayrıldığı; zamanın çoğunun öğrenme-öğretme etkinliklerine ayrıldığı görülmektedir. Öğretmen sınıfa girdikten ve derse başladıktan sonra, sınıfa öğrenci girmesi, okul yönetimi tarafından sınıflara duyuru gönderilmesi ve bu duyuruların okunması, okul yönetimi tarafından sınıftan öğrenci çağrılması, ders saatlerinde anons yapılması, okul ve sınıf dışı çevreden kaynaklanan gürültüler, sınıf içi zaman kullanımını olumsuz biçimde etkileyen faktörler arasın da yer almaktadır. * Eğer sınıf içinde, ders sırasında bir boşluk oluşursa, yapacak başka işleri olmadığından öğrenciler, bu boşluğu değişik biçimlerde, konuşarak, resim çizerek, tercih ettikleri bazı şeylerle meşgul olarak doldurmak isteyebilirler. Bunlar, öğretmenin istemediği durumlardır. Daha çok derse başlangıç, ders içinde başka bir konuya geçiş veya ders bitimi sırasında bu tür boşluklar oluşabilir. Bu nedenle öğretmen, sınıf içinde zamanı yönetirken bu boşlukları dikkate almalı, öğrencileri meşgul edecek yollar bulmalıdır. Dersin akışını bozan istenmedik olaylar meydana geldiğinde de öğretmen, dersi bir tarafa bırakıp uzunca bir zaman bu durunla meşgul olursa, öğrencilerin dikkati dağılabilir. Bu bakımdan öğretmen, böyle durumlara gereğinden fazla zaman ayırıp uzun öğütler verme yoluna gitmemelidir.
ZAMAN KAYBINA YOL AÇAN NEDENLERİN ANALİZİ Zamanın iyi ve etkili kullanılması bir süreç işidir. Zamanı daha iyi kullanabilmek için öncelikle zamanın geçmişte nasıl ve hangi durumlarda boşa harcandığının bilinmesi gerekir. Bu amaçla sınıfta geçmişte yaşanan ve zaman kaybına yol açan olayları aşağıdaki tablo şeklinde kaydetmek gerekir. ZAMANIN ETKİLİ KULLANIMI İÇİN ÖNERİLER * Zamanı boşa harcayan konuşma ve eylemlere karşı hazırlıklı olunmalı, bu amaçla zamanı çalmaya yönelik tavırlara baştan imkan tanınmalıdır. * Dersin daha önceden planlanan süresinin her an değişebileceğine hazırlıklı olmak gerekir. Sunulacak bir konu için önceden ayrılan zaman iki katına çıkabilir veya yarısına indirilebilir. * Ders veya sunun çoğu kez zamandan önce bitmesi bir zaman yönetimi sorunu olarak düşünülebilir. Böyle durumlarda konunun sonuna soru-cevap etkinlikleri yapılarak zaman iyi kullanılabilir, ayrıca yedek etkinlikler planlanmalıdır. * Bunun dışında, dersin akışı içerisinde herhangi bir şekilde ortaya boş bir zaman diliminin çıkması durumunda o zamanı dolduracak etkinliklerde tasarlanmalıdır. * Sınıfa giriş ve çıkışların belirli ilkeler dahilinde gerçekleşmesi gerekir. *Yoklama, devamsızlık ve geç kalma gibi durumlarla ilgili olarak belirli ilkeler geliştirilmelidir. *Öğrencilerin, ders için ayrılan zamanı boşa harcayacak şekilde sınıfta dolaşmalarına ve kendi aralarında konuşmalarına izin verilmemelidir. *Dersin kesintiye uğraması da zaman kaybına yol açan önemli bir sorundur. Bu yüzden dersin kesintiye uğramasına yol açacak davranışlar önlenmelidir. * Dersin geç başlaması ve erken bitmesi de önemli bir zaman kaybıdır bu nedenle derse zamanında başlanmalı ve dersi zamanında bitirmelidir. *Sınıfa belirli materyaller getirilirken ve bu materyaller kullanılırken belirli bir plan dahilinde hareket edilmelidir. * Ders anında söz alma,öğretmenden veya bir başkasından yardım isteme gibi davranışlar konusunda belirli ilkeler ve prosedürler geliştirilmelidir. *Ders anında verilecek bir ödevin veya alıştırmanın ne kadar zamanda bitmesi gerektiği belirlenmelidir.
*Etkili zaman kullanma alışkanlığının gelişmesi için,ders sonunda, zamanın kullanılmasına yönelik olarak bir değerlendirmenin yapılması faydalı olabilir. Bu amaçla bir dersi baz alarak aşağıdaki sorular cevaplanmalıdır : 1. Ders süresince ne yapılacaktı? 2. Ne kadarı yapıldı? 3. Ne kadarı yapılabilirdi? 4. Aradaki farkın nedenleri nelerdir? *Etkili zaman kullanma alışkanlığının geliştirilmesi için bu soruların cevaplanması ile elde edilen cevaplar göz önünde bulundurulmalıdır. OKUL AKADEMİK BAŞARISININ ARTIRILMASI Öğrenci Başarısını Artırma Yöntemleri Gelişen teknoloji ve beraberinde getirdiği yenilik ve kolaylıklar; yanlarında fark etmesek de zorluklar ve sorunlar da getiriyor. İnsanlar bir yandan teknolojinin sağladığı faydalardan yararlanırken, bir yandan da aynı teknolojinin zorluklarıyla mücadele etmek durumunda kalıyor. Teknolojik gelişmeler eğitim alanında da yakından takip ediliyor. Eğitimciler; bu alanda kullanabilecekleri teknolojik gelişmeleri, imkânları ölçüsünde temin edebilmek için birbirleri ile yarışıyorlar. Bu yarışın ise aslında tek bir amacı var: Öğrencinin daha başarılı olabilmesini sağlamak. Ama bu bazen sadece teknolojiyle sağlanamıyor. Eğitimciler, öğrencilerinin başarılı olmalarını ve sınavlarda iyi sonuçlar almalarını istiyor. Bunun için teknolojik imkânlardan da sonuna kadar yararlanıyorlar. Fakat tek başına teknoloji başarının anahtarı olamıyor. Öğrenci başarısı; birtakım etmenlerin bir araya gelmeleri sonucunda yaşanabilecek bir durum. Şimdi başarının gelmesi için yapılması gerekenlere kısaca göz gezdirelim. Öğrenci başarısı için, sadece öğrenci sorumlu değildir. Bu başarı; öğrencinin, öğretmenin ve öğrenci velisinin birlikte hareket etmesiyle yakalanabilir. Başarının üç sacayağı olduğunu varsayarsak, bu sacayaklar bunlardır. Öğretmen ne kadar uğraşırsa uğraşsın, öğrenci ve velisi destek vermezse başarı sağlanamaz. Bir Fransız atasözü; Bir atı zorla suya götürebilirsiniz, fakat zorla su içiremezsiniz. der. Bu söz; öğrencinin başarıda aslan payına sahip olduğu
gerçeğine iyi bir örnektir. Motivasyon sağlanamadığında, öğrenciden herhangi bir başarı da beklenmemelidir. Öğrenci ilk önce; güdülenmelidir. Güdülenme nasıl yapılmalıdır? Öğrenci hedeften haberdar edilmeli, o dersin sonunda kazanacaklarını önceden bilmelidir. Böylelikle öğrencinin dersi dinlemek için bir nedeni, bir merakı, bir isteği olacak ve dersi tüm dikkatini vererek dinlemesi sağlanacaktır. Dersi dinleyen bir öğrenci, zaten başarıya giden yolda büyük bir adım atmış demektir. Öğrencinin dersi dinlemesi ona büyük bir katkı sağlar. Fakat oldukça karmaşık bir süreç olan öğrenmede, etkili bir dinleme de tek başına yeterli değildir. Öğrencinin derse katılması da gerekmektedir. Zaten şu andaki eğitim sistemi, yapılandırmacı yaklaşımı benimsemiştir. Yapılandırmacı anlayış, dersin merkezinde öğretmenin değil, öğrencinin olmasını ister. Çünkü araştırmalara göre öğrenciler; okuduklarının %10 unu, işittiklerinin %20 sini, gördüklerinin %30 unu, görüp işittiklerinin %50 sini, söylediklerinin %70 ini, yapıp söylediklerinin ise %90 ını hatırlar. Bu da demek oluyor ki; öğrenci ne kadar konunun içerisine çekilirse, öğrenme o kadar etkili oluyor. Öğrenci başarısını artırmada öğretmenin kullandığı yöntemler de önemlidir. Yapılandırmacı yaklaşıma göre, drama yönteminin kullanılmasına ağırlık verilmelidir. Dramanın eğitimde kullanılması ile ilgili tüm dünyada çalışmalar yapılmaktadır. Öğretmenler drama yöntemini ne kadar fazla tercih ederlerde, öğrencilerin o dersi öğrenme oranları o ölçüde artacaktır. Ayrıca altı şapka yöntemi de, empati yeteneğini geliştirmesinden ötürü tercih edilmelidir. Çünkü günümüzün en büyük sorunu iletişim kurmakta çektiğimiz sıkıntıdır. Eğer iletişimsizliği yok edebilirsek, öğrencilerimiz anlaşmazlıklarını konuşarak halledebilir. Bu sayede yaşanması istenmeyen tatsız tartışmalara fırsat verilmemiş olur. Bunların dışında istasyon yöntemi de modern eğitimde kullanılması önerilen yöntemlerdendir. Başkası tarafından yapılmış bir işe devam etme temeline dayanan istasyon yöntemi, öğrencilerin bir işe devam edebilme yeteneğini geliştirir. Yok etme değil, koruyup devam ettirme amacı taşıyan istasyon yönteminin de kullanılması tavsiye edilir. Velilerin de öğrenci başarısını artırmada önemli olduklarını söylemiştik. Veliler de, öğrencilerinin başarılarıyla doğrudan ilgilenmelilerdir. Öğretmek öğretmenin görevi diye bir düşünceye kapılıp, öğrencilerine yeterli desteği vermeyen velilerin öğrencileri de, hep bir sacayağından mahrum olacaklardır.
Öğrenci velisi, öğretmenle sürekli olarak işbirliği içerisinde olmalıdır. Öğrenci eve geldiğinde, mutlaka gününün nasıl geçtiğini, o gün neler yaptığını sormalıdır. Toplantılara katılıp, öğretmenin sınıf ile ilgili sorunlarını dinlemeli ve bu sorunları birlikte çözmek için öğretmene yardım etmelidir. Velinin bu ilgisi, öğrenciyi de daha fazla çalışmaya yöneltecektir. Çünkü bilecektir ki; velisi okulla sürekli irtibat hâlinde. Tüm bu anlatılan etmenler birleştiğinde, öğrencinin başarısı kaçınılmaz olarak artacaktır. Öğrenci-Öğretmen-Veli üçlüsünün birlikte göstereceği performans, yukarıda da anlatıldığı üzere başarının temel anahtarıdır. ÖĞRENCİLERİN OKUL BAŞARISINI ARTIRMAK İÇİN ÖNERİLER (AİLE VE ÖĞRETMENLERE YÖNELİK) 1. Sorumluluk duygusunu artırmaya çalışın. 2. Yaşına uygun yapabileceği görevler verin. 3. Başarılı olmuş kişileri ona sevdirin ve örnek gösterin 4. Kendine güvenmesini sağlayın 5. Okul arkadaşları ile iyi ilişkiler kurmasını sağlayın. 6. Ondan yapamayacağı şeyleri istemeyin. 7. Ona, yaşından ve olduğundan daha küçükmüş gibi davranmayın. 8. Onun ile birlikte vakit geçirin, kendini ifade etmesini sağlayın. 9. Ders için yeterli vakit ayırmasın da ona yardımcı olun. 10. Onun okul başarılarını uygun bir şekilde ödüllendirin. 11. Ona her zaman cesaret verin, destekleyin. 12. Başarısızlıkları İçin konuşun, onu başarıya motive edin. 13. Öğretmeni ile onun hakkında sık-sık iletişime girin. 14. Öğretmeninin onun hakkındaki önerilerini dikkate alın. 15. Hayatta düzenli ve programlı olmasına yardımcı olun. 16. Onun stres faktörlerini hesaba katın, psikolojik durumuna dikkat edin. 17. Aile içi huzuru ve sevgi ortamını onun için hazırlayın. 18. Anne ve baba birlikte dersleri konusunda destek olun. 19. Ders çalışma harici zamanlarda dinlenmesini sağlayın. 20. Onu okumaya teşvik edin, okuma alışkanlığı kazanmasına yardımcı olun. 21. Ona uygun dikkatini dağıtmayacak bir ders çalışma ortamı hazırlayın. 22. Dikkatini devam ettirme konusunda eksikliği olup olmadığını kontrol edin. 23. Onun kapasitesinden daha fazla beklentilere girmeyin. 24. Okulu sıradan bahanelerle aksatmasına izin vermeyin, bu durumu denetleyin.
25. Derslerine engel olabilecek isteklerini uygun bir şekilde sınırlayın. 26. Onu ders ve sınavlar konusunda paniğe sevk etmeyin. 27. Her gün düzenli ders çalışmasını sağlayın. 28. Düzenli öğünler, gıda alımı ve çeşitliliğini sağlamaya çalışın. 29. Onun kabiliyetlerini yönlendirin ve gelişmesini sağlayın. 30. Onunla mümkün olduğu kadar nitelikli zaman geçirin. 31. Uyku düzeninin bozulmamasını sağlayın. 32. Hafta sonları ve yaz tatillerinde yeterince dinlenmesini sağlayın 33. Okulda yolunda gitmeyen şeylere karşı uyanık olun. 34. Yaşıtları ve başkaları ile onu kıyaslamayın. 35. Onun ile okul ve dersler hakkında belli aralarda durum değerlendirmesi yapın. 36. Onu arkadaşları ile rekabete sürüklemeyin. 37. Çok aşırı ders çalışmasını sınırlayın. 38. Onun hobilerini artırın, ders dışında hobileri ile ilgilenmesini sağlayın. 39. Onun her zaman için yanında olduğunuzu devamlı hissettirin. 40. Küçük problemler büyümeden zamanında müdahale edin. 41. Ders çalışırken belli aralarla dinlenmesini sağlayın. 42. Defter ve kitaplarını düzenli ve temiz kullanmasını sağlayın. 43. Kapasitesinin altında uyarı düzeyi düşük bir sınıfta ise okul ile durumunu görüşün. 44. Bazı derslerde birlikte çalışarak ona destek olun. 45. Çocuğunuzun görme ve işitme problemi olup olmadığını değerlendirin. 46. Beklenenin çok altında başarı durumunda özel öğrenme güçlüğüne dikkat edin. 47. Sportif faaliyetler ile ders dışı dinlenmesini sağlayın. 48. Okul içi sosyal etkinliklerde onu cesaretlendirin. 49. Aileyi etkileyen stres etkenlerinin okul başarısını düşüreceğini unutmayın. 50. Anne ve babanın yalnız birinin okul konusunda desteğinin tam olarak yeterli gelmeyeceğini, her iki ebeveynin birlikte gereken önemi vermesi gerektiğini unutmayın. 51. Onun zihinsel yeteneğinin ezber ve taklide göre değil, mantık ve üretkenliğe dayalı olması konusunda yönlendirin