ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ TÜRKİYE DE YAPILAN ÇALIŞMALAR VE UYUM SÜRECİ T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ A. Teoman SANALAN Entegre Kirlilik Önleme Şube md. V. AB Komisyonu IPPC Uzmanlar Grubu (IEG) ve Endüstriyel Emisyonlar Uzmanlar Grubu (IEEG) Üyesi
ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ İÇERİK Avrupa Birliğinde süreç Türkiye de uygulamalar ve gelişmeler Gelecek perspektifi 19.03.2012 2
ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ 19.03.2012 3
Avrupa Birliği U P O Unidentified Political Object-Tanımlanamayan Politik Cisim (Jacques Delors)
Avrupa Birliği Zafer kavramının Savaşçılardan gümrük uyumu ve salatalık ticareti standartları hazırlayan isimsiz memurlara dönüşümü (Roger Cohen)
Avrupa Birliği Çevre Politikası 3. Çevre Eylem Planı (ÇEP) (1983), ağırlığı kirlilik kontrolünden kirlilik önlenmesine kaydırmıştır. Ayrıca, çevre koruma kapsamını, arazi kullanım planlaması ve çevresel kaygıların diğer AB politikalarıyla bütünleşmesini de içerecek şekilde genişletmiştir. 4. ÇEP, mevcut ve yeni mevzuatın pratikte uygulanması üzerinde durmuştur. 5. ÇEP, kirlilik ve atıklara karşı savaşmaya, yenilenebilir olmayan enerjinin kullanımının azaltılmasına, ve sağlık ve güvenlikle ilgili iyileştirmelere öncelik vermiştir. 6. ÇEP, iklim değişikliği probleminin çözülmesini, doğanın ve biyolojik çeşitliliğin, çevrenin ve sağlığın korunmasını, ve doğal kaynakların sürdürülebilir olarak kullanılması ile atık idaresini, öncelikleri olarak belirlemiştir. 19.03.2012 6
Avrupa Birliği Çevre Politikası Temel İlke: sürdürülebilir kalkınma Temel Araçlar Komuta Kontrol Kirleten Öder Ekonomik Araçlar Gönüllü Katılım 19.03.2012 7
Avrupa Birliğinde Endüstriyel Kirlilik Kontrolü Gelişimi 1984: Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü (84/360/AET) 1985: ÇED (85/337/AAT) 1988: Büyük Yakma Tesisleri (88/609/AET) 1996: Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü (IPPC-96/61/AT) 1996: Seveso (1996/82/AT) 2001: Büyük Yakma Tesisleri (2001/80/AT) ve Ulusal Emisyon Tavanları (2001/81/AT) 2008: Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (IPPC-96/61/AT) (2008: CAFE (2008/50/AT) 2010: Endüstriyel Emisyonlar (2010/75/AB) 19.03.2012 8
Avrupa Birliği İlgili Mevzuat Endüstriyel Emisyonlar Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (IPPC) Direktifi (2010/75/AB) Solvent Direktifi (99/13/AT) Büyük Yakma Tesisleri Direktifi (2001/80/AT) Atık Yakma Direktifi (2000/76/AT) Avrupa Birliği nin Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim ve Sürdürülebilir Sanayi Politikası Eylem Planı(SCP/SIP, 2008) Eko-Yönetim ve Denetim Programı Tüzüğü (EMAS) (761/2001) Eko Etiketleme Tüzüğü (1980/2000) CAFE Direktifi (2008/50/AT) Enerji Kullanan Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımı Direktifi (2005/32/AT) Bazı Zararlı Maddelerin Kullanılmasının Sınırlandırılması (RoHS) Direktifi Kimyasallar için Kayıt, Değerlendirme Yetkilendirme ve İzin (REACH) Tüzüğü (1907/2006) Su Çerçeve Direktifi (2000/60/AT) Bazı Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresine Deşarjı Direktifi (76/464/AET) Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Direktifi (85/337/AET, 97/11/AT) Emisyon Ticaret Sistemi Direktifi (2003/87/AT) 19.03.2012 9
Türkiye de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi 19.03.2012 10
Tesislerin dağılımları
Türkiye de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi 1986: Endüstriye yönelik kirlilik kontrolü mevzuatı 1999: AB Tam Üyelik Adaylığı süreci (Helsinki) 2001: AB Külliyatı (Acquis communautaire) 2004 Endüstriyel Hava Kirliliği Mevzuatı (2004, 2006, 2009, 2010 güncellemeler) 2005: Müzakere Tarama Süreci 2009: Çevre Faslı müzakereleri açılması 19.03.2012 12
Türkiye de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi Kontrol edilen endüstriyel faaliyetlerin tanımlamaları AB ile paralel Sınır değerler geliştirilmekte ve güncellenmekte Önceden verilmiş izinler güncellenmekte Kirlilik kontrolünden kirlilik önlemeye geçiş Verimliliğin teşviki (Kombine sistemlerde verim kriteri) 19.03.2012 13
Yapılan Çalışmalar Projeler AB Çalışmaları Ulusal Çalışmalar 19.03.2012 14
Projeler Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direktifinin (IPPC- 96/61/EC) İç Mevzuata Kazandırılmasında İnsan Kaynakları Açısından Kapasite Artırımı Projesi Türkiye de IPPC Yönergesinin Uygulanması Projesi Türkiye de IMPEL Ağı Aracılığıyla Çevre Mevzuatının Uygulanması ve Yaptırımı Konusunda Kapasite Geliştirme Projesi Tekstil sektöründe Avrupa Birliği IPPC Direktifi ile uyum çalışmaları: Su ve atıksu alanında BAT uygulamaları. 19.03.2012 15
IPPC-1; Kapasite Geliştirme Yasal ve Kurumsal Durum Değerlendirmesi Eğitim ve kapasite geliştirme Pilot tesiste çalışmalar 19.03.2012 16
IMPEL Ağı İzin ve denetim konusunda eğitimler Kapsam listeleri (IPPC Ek-1) Kılavuzlar ve şablonlar 19.03.2012 17
IPPC-2; Yol Haritası Yasal ve kurumsal çerçevede son durum Kapsam envanteri ve uygulama seçenekleri Uygulama stratejisi Pilot tesis çalışmaları ve eğitimler 19.03.2012 18
Projeler-IPPC-3 Eşleştirme Uyumlaştırma İzin süreçleri oluşturma Kurumsal, idari ve teknik kapasite belirleme Teknik Yardım Tesis Envanteri Düzenleyici Etki Değerlendirmesi Kapasite Geliştirme 19.03.2012 19
19.03.2012 20
Entegre Çevre İzni (IPPC izni) Planlanan Süreç Akışı HALKIN KATILIMI ÇED Yetkili K: ÇOB İZİN BAŞVURUSU Diğer Teknik ve İdari Süreçler Yer seçimi ve Tesis Kurma İzni Duyuru İZİN SÜRECİ YK: ÇOB Diğer Kurumlar? Diğer İzinler? Görüşlerin Alınması Yargıya Erişim Taslak İzin Tüm Görüşlerin Değerlendirilmesi izin Sağlık Koruma Bandı Tesis Kurma İzni (ÇSGB) Kurma ya da Kuruluş İzni (TKİB) Yapı Kullanma İzni Yapı Ruhsatiyesi Yapı Kullanma İzni İşletme Belgesi İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı Çalışma İzni ve Gıda Tescil Belgesi (TKİB) Çalışma İzni (TKİB) 19.03.2012 21
ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ OSA 19.03.2012 22
AB Kapsamındaki Çalışmalar IPPC Uzmanlar Grubu IPPC nin güncellenmesi-endüstriyel Emisyonlar Yönergesinin hazırlanması Sevil Süreci (Sevilla Process) ve BREF ler IEF-IPPC-BAT Bilgi Değişim Forumu TWG-Teknik Çalışma Grupları 19.03.2012 23
Ulusal Çalışmalar Entegre Kirlilik Önleme Biriminin kurulması Endüstriyel Sektörlerle İşbirliği Tekstil terbiye Çimento Demir-Çelik Enerji Kimya ve petrokimya Otomotiv, boya ve solvent BREF lerin Sanayicilere tanıtılması, çevrilmesi ve paylaşımı BREFlerle ilgili ilgili sanayiler ve araştırma kuruluşlarının görüşlerinin alınması Görüşlerin Avrupa Komisyonuna aktarılması İkinci kuşak BREF ler için görüşler Teknik mevzuatta yaklaşma, planlanan faaliyetlere BAT değerlendirmesi 19.03.2012 24
Politik İlgi Bilgilenme Politika SUBCOMMITTEE NO.6 TRANSPORT, ENVIRONMENT, üretme ENERGY IPPC-III AND TRANS-EUROPEAN NETWORKS ENVIRONMENT IPPC-II 2005 Çözüm Kontrol IPPC-I 2003 2009 2010 Buradasınız 2008 Uzlaşmazlık 19.03.2012 25 Zaman
Entegre Kirlilik Önleme Şubesi Sanayi kaynaklı kirliliği bütüncül olarak önleme ve kontrolüne yönelik çalışmalar yapmak, Mevcut en iyi teknikler (BAT), temiz üretim (CP) ve En İyi Çevresel Uygulamalar (BEP) konusunda eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerini yürütmek, Kılavuzlar ve rehber dokümanlar hazırlamak, Ulusal ve uluslar arası çalışmaları izlemek ve yürütmek, AB Mevzuatını uyumlaştırmak, Endüstriyel kirlilik kontrolü kapsamında yer alan işletmelerin envanterini oluşturmak,
Türkçeye çevirisi yapılan BREF ler Büyük Yakma Tesisleri İzleme Sistemleri Depolama Ekonomik ve Ortamlararası Etkiler Endüstriyel Soğutma Sistemleri Tekstil Çimento ve Kireç Demir-Çelik 19.03.2012 27
Ulusal Çalışmalar-Birleşik İzin Tek bir çevre izni Teknik inceleme-değerlendirme süreçleri ayrı ayrı, ancak başvuru ve belge tek. Elektronik başvuru İşletme faaliyette iken izin süreci Başvuru anında geçici faaliyet belgesi, süreç sonunda Çevre İzni 19.03.2012 28
İzin Kavramı ve AB-TR Farklılıkları İşletmenin çalışma koşullarını ortaya koyar Sınır değerler ve koşullar izne ve işletmeye özel olabilir Önce izin alınır sonra çalışmaya başlanır ÇED-İzin-Denetim ayrımı İşletmelerin tasarımı ve yatırımları çevresel ilkelere uygun olma gerekliliği 19.03.2012 29
Halkın Katılımı önder 19.03.2012 30
Koku Kontrol Katılımcılık Yöntemleri
Çevre Faslı Müzakere Süreci-Takvim Tarama Toplantıları Nisan-Haziran 2006 Tarama sonu Raporu 3 Ekim 2007 Müzakere Pozisyon Belgesi 13.11.2009 Müzakere Faslının Açılması 21.12.2009 2006 2007 2008 2009 2010 19.03.2012 32
ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ Türkiye; Avrupa Birliği Çevre Müktesebatının tümünü uyumlaştırmak ve uygulamak ile yükümlüdür. Müzakere edilecek tek husus ise, uygulama takvimi ve geçiş süreleridir. Bu süreler, işletmelerin durumuna göre belirlenecektir. 19.03.2012 33
Müzakere Süreci ve Uygulama Takvimi Uyumlaştırma 2012 Entegre izne geçiş 2015 Türkiye de IPPC tam uygulama 2018 19.03.2012 34
UÇES e Göre Toplam Yatırım İhtiyacı (2007-2023) Sektör Yatırım İhtiyacı Milyar Euro Oran (%) Su 33,969 57,95 Atık 9,560 16,31 Hava 0,037 0,07 Endüstriyel Kirlilik 14,785 25,22 Doğa Koruma 0,264 0,45 Toplam 58,615 100 IPPC: 13 Milyar 19.03.2012 35
YARARLAR Toplam kalite standartları ve enerji verimliliği uygulamaları ile sanayide üretim verimliliği artacak, ihracat daha da gelişecektir. Proje paketi hazırlama, hizmet (kapasite geliştirme) ve mal (su, atık su, atık, hava sektörü teçhizatı vb.) alımı ve inşaat ihalelerinin sayısı artacak, bu durum özel sektör için istihdam ve ticaret ortamı sağlayacaktır. 36
YARARLAR Özel sektörün doğrudan yararlanabileceği ve araştırma ve geliştirme faaliyetlerini hızlandıracak yenilikçi çevre fonlarının kullanımı artacaktır. Atıkların bertaraf edilmesine yönelik teknolojiler/yatırımlar artacak, özel sektöre yeni iş kolları imkanı oluşacaktır. 37
BAZI FİNANS ARAÇLARI Devlet desteği (genel olarak yasak) IPA (Instrument for Pre-Accession) Yetkili kurumlardsa kapasite oluşturulması Küçük yatırımlar ve donanım temini KOBİ destekleri (özellikle bölgesel rekabet gücü desteği) KOBİ ler için çok taraflı kredi/hibe programları (AB, AYB, AYYKB) Çeşitli kaynaklar (IFIs, Dünya Bankası, KfW, ADF) 7. Çerçeve Program (Kirlilk önleme konusunda yenilikçi ve Ar-Ge çalışmaları destekleri)
Direktif başına hesaplanmış personel gereksinimi 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Merkez IPPC 3 4 4 30 83 107 131 155 179 LCP 4 7 7 8 10 11 13 15 15 VOC 4 4 4 6 6 10 12 14 20 WID 2 2 3 6 6 6 12 12 12 İller IPPC 332 355 377 400 423 LCP 40 50 50 60 90 120 VOC 60 80 120 160 WID 45 55 65 65 65 65 65 Toplam 994
Sektörel Çalışmalar ve Müzakere Süreci Çalışmaların tüm sektörlere yayılması İşletme envanterinin çıkarılması İşletmelerin uyum durumu Uyum maliyetlerinin tahmini Yatırım planları ve uyum takvimi Olası geçiş sürelerinin belirlenmesi Bu bilgiler ışığında AB Komisyonu ile uyum ve uygulamanın müzakere edilmesi 19.03.2012 40
Çalışmalardan Deneyimler Taraflar arası yatay ve düşey iletişim en önemli konu, Kavramsal algı bütünlüğü, En büyük hatalardan biri, süreç ve mevzuat körlüğü, BAT korkulu rüya değil, ortak oyun alanı, BAT işletmelere kısa/orta olmazsa uzun vadede ekonomik olarak yararlı, Tamamen ve kesin olarak herşey, çevre konusuna yeterli kaynak ve öncelik verilmesine bağlı. 19.03.2012 41
Endüstriyel kirlilik kontrolü öğeleri Hammadde Bacada emisyon kontrolü Hava Kalitesi standartları Ekosistem standartları Atıksu deşarj standardı atık Yer altı suyu kalitesi Toprak kirliliği
Boru sonu kontrolden temiz üretim tekniklerine 19.03.2012 43
Mevcut En iyi Tekniklere 19.03.2012 44
Teşekkürler a Küresel ısınmanın sorumluları sonunda bulundu teoman.sanalan@csb.gov.tr 19.03.2012 45