İÇİNDEKİLER 3 Avro krizi Almanya da seçim sandığını vurur mu? Berlin, 'Büyük Koalisyon' yolunda Nisan ayı ortası itibariyle yapılan anketler, SPD yi iktidar değil korkunç bir hezimetin beklediğini gösteriyor. Özellikle partinin başbakan adayı Peer Steinbrück ün her attığı adım, halkta tepkiyle karşılanıyor. SPD, 2009 daki tarihsel hezimetini bile geride bırakacak şekilde ilerliyor. Dört yıl önce SPD sandıktan yüzde 23 ile çıkabilmiş ve Federal Almanya tarihindeki en kötü sonucunu almıştı. Durum bugün daha da kötü. Buna Peer Steinbrück etkisi adını verenler de var... IMPRESSUM / KÜNYE Yayıncı Verleger: BIM Bayerisches Institut für Migration e.v. Truderinger Strasse 280 d 81825 München Tel: 089 201 86 303 / Fax: 089 125 90 291 info(@)bim-institut.org info@avrupagun.eu www.facebook.com/avrupagun Sorumlu Yönetmen (V.i.S.d.P): Osman Çutsay Sanat Yönetmeni Artdirektor: Ömer Yaprakkıran 2 22 Nisan 2013 AvrupaGüN
Programlar değil küresel şımarıklık yarışıyor Büyük Koalisyon a doğru adım adım FOTO: WIKIMEDIA COMMONS / ARMIN LINNARTZ Gerçi her yeni ankette rakamlar birbirinden sapmalar gösteriyor, ama son kamuoyu araştırmalarından birinde ortaya çıkan manzara gerçekten acı: Bugün seçim olsa, SPD nin yüzde 22 lik oy oranına, Yeşiller yüzde 15 ile eşlik edecek. Sol Parti ise yüzde 8 lik bir orana oturmuş gibi görünüyor. Dolayısıyla Angela Merkel in, eğer liberal ortağı FDP barajı aşıp tekrar parlamentoya girme başarısı gösterirse, görevini sürdürmesi kimseyi şaşırtmayacak. Ama Merkel, SPD ile ortak hükümete de hazır... BERLİN - Almanya artık seçim sath-ı mailinde ve sanki sonuç daha şimdiden biliniyor. Sandıktan ne çıkarsa çıksın, her sonuç beklenen şarkı olarak kabul edilecek. Siyasal gözlemciler ve ana akım medyadaki yorumcular, ağır bir yenilgi alacak SPD ile ufak tefek yaralar da alsa Angela Merkel ekibinin bir büyük koalisyon kurabileceğine inanıyorlar. Öyle görünüyor. Nisan ayı ortası itibariyle, tam olarak verilirse 8-12 Nisan döneminde, yapılan anketler, SPD yi iktidar değil korkunç bir hezimetin beklediğini gösteriyor. Özellikle partinin başbakan adayı Peer Steinbrück ün her attığı adım, halkta tepkiyle karşılanıyor. Bu nedenle olmalı, kamuoyu araştırmalarına göre, SPD, 2009 daki tarihsel hezimetini bile geride bırakacak şekilde ilerliyor. Dört yıl önce SPD sandıktan yüzde 23 ile çıkabilmiş ve Federal Almanya tarihindeki en kötü sonucunu almıştı. Durum daha da kötüye gidiyor. Buna Peer Steinbrück etkisi adını verenler de var... AvrupaGüN 22 Nisan 2013 3
Krizin gerçek sorumlusu olmalarına rağmen, rakamlar sağ partiler için pek o kadar kötü değil. Seçim barajını aşamayacağı ileri sürülen FDP nin bile yüzde 5 lik seçim barajına ulaşabileceği, son anketlerin bir başka sonucu. Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) ile onun Bavyera daki kardeş partisi Hıristiyan Sosyal Birlik (CSU) oyların yüzde 42 sine ulaşabiliyor. Yani, bugünkü Merkel hükümetini oluşturan koalisyon partilerinin 22 Eylül de sandıktan yine hükümet kurabilecek bir çoğunlukla çıkması, sürpriz olmayacak. SPD, Merkel in yarısı FOTO: WIKIMEDIA COMMONS / DIRK VORDERSTRASSE Hazırcevaplık yetmiyor Son anketler, ağzını her açışında yeni bir skandal patlatan, bu nedenle de epeydir her yerde ve çok sık görüş açıklaması bir biçimde frenlenen sosyal demokrat başbakan adayı Peer Steinbrück ün, çenesi ne kadar güçlü olursa olsun, belki de o nedenle, sandığa gömüleceğini gösteriyor. Hezimet habercisi anket sayısı giderek artıyor. En son, kişiler düzeyinde yapılacak bir başbakan seçiminde, Steinbrück ün en fazla yüzde 17 oy toplayabileceği, Angela Merkel in ise aynı parkurda oyların yüzde 58 ini alacağı ortaya çıktı. Bunlar, kamuoyu araştırmalarının erken sonuçları. Ama genel akışın ters bir yol izlediği söylenemiyor. Dolayısıyla, Almanya nın önde gelen kamuoyu araştırmaları kurumu Forsa nın SPD için çıkardığı karanlık tablo pek de şaşırtıcı değil. Forsa Başkanı Manfred Güllner, hafta içinde Stern dergisinin sorularını yanıtlarken, Alman halkının sadece yüzde 10 luk bir kesiminin SPD nin bu ülkenin sorunlarını layıkıyla çözebileceğine inandığını vurguladı. Gerçi her yeni ankette rakamlar birbirinden sapmalar gösteriyor, ama son kamuoyu araştırmalarından birinde ortaya çıkan manzara gerçekten acı: Bugün seçim olsa, SPD nin yüzde 22 lik oy oranına, Yeşiller yüzde 15 ile eşlik edecek. Sol Parti ise yüzde 8 lik bir orana oturmuş gibi görünüyor. Dolayısıyla Merkel in, eğer liberal ortağı FDP barajı aşıp tekrar parlamentoya girme başarısı gösterirse, görevini sürdürmesi kimseyi şaşırtmayacak. Ancak... Ancak bütün bunlar, SPD nin hükümette yer almayacağı anlamına gelmiyor. Sonuçta SPD ile Yeşiller ve Sol Parti, belki parlamentoda çoğunluğu oluşturacak bir orana da ulaşabilirler, ama SPD ve Yeşiller in Sol Parti ile ortak hükümet kurması yüzyılın sürprizi olur. Sol Parti yönetimi nedeniyle değil, SPD ve Yeşiller üst yönetimleri nedeniyle. Yani sol partilerin bu oranlara rağmen bir hükümet kurması siyasal nedenlerle olanaksız. O nedenle Merkel in başkanlığında bir koalisyon hükümeti, özellikle de SPD li bir koalisyon, giderek yakınlaşan bir ihtimal. Gerçi Peer Steinbrück, kendisinin, Merkel in başbakanlığındaki bir hükümete katılmayacağını adaylığı ilk ilan edildiğinde açıkça belirtmişti. Ama her sözünde durduğu da söylenemiyor. Ayrıca, partide Steinbrück hayranlarının bir ağırlık oluşturmadığı biliniyor. Özellikle neoliberal tutarlılığı herkesin malumu Steinbrück, parti tabanı için tam bir seçim şanssızlığı. Fakat durum sadece taban açısından böyle değil. Parti yönetiminin de, ister istemez desteklediği Steinbrück için elini taşın altına koymak istemediği gözleniyor. Başta Genel Başkan Sigmar Gabriel olmak üzere SPD üst yönetiminden isimler, Peer Steinbrück ün neoliberal heveslerine reddiye çıkarırcasına, katıldıkları toplantılarda hep SPD nin güçlü kılınmasından, çünkü sosyal adaletin ancak güçlü bir SPD 4 22 Nisan 2013 AvrupaGüN
AvrupaGüN 22 Nisan 2013 5
ile gerçekleştirilebileceğinden söz ediyorlar. Bu vurgular, Steinbrück e karşı bir tutumun göstergeleri olarak geri dönüyor. Ama hepsi bu. Ortada farklı bir yol haritası veya yeni program önerileri de yok. Program mı, o ne? Steinbrück SPD sinin çalışan sınıflar lehine program tartışmaları yapan bir parti olmayacağı başından belliydi, şimdi de o yaşanıyor zaten: Afganistan daki Alman birliklerinin ne zaman geri çekileceği, vergi yasalarında yapılması gereken değişiklikler ve zenginlerden vergi alınıp alınmayacağı, emekli maaşlarının yarını, kamu yatırımları ve iç taleple ilgili öneriler değil, gen teknolojisi gibi böyle bir kriz ortamında incir çekirdeğini bile doldurmayacak cilveleşmeler öne çıkıyor. Bu nedenle ka- Avro, AfD ve Alman seçimleri Financial Times ve Der Spiegel in, bu arada Avrupa daki birçok yayın organının etkili yorumcularından Wolfgang Münchau, avro krizinde en keskin tavırları savunan isimler arasında yer alıyor. Münchau, son dönemde uyarılarını yoğunlaştırdı. Kamuoyu araştırma kurumlarından INSA nın son anketlerinden Merkel koalisyonunun yüzde 44, SPD ve Yeşiller in ise yüzde 41 ile çıktığına işaret eden etkili yorumcu, yeni sahnede Alternative für Deutschland (AfD) gibi yeni bir aktörün varlığına dikkat çekti. Bu partileşmenin hiç yabana atılmamasını öneren Münchau ya göre, kriz ve zamanın ruhu, bu partiye can verebilir. Avro Bonoları çıkarmak ve Avro Bölgesi ndeki mevduata garanti vermek gibi önlemler alınmazsa, kendisinin de avrodan çıkılmasını önerdiğini hatırlatan Münchau, asıl büyük tehdidin İtalya ve İspanya dan geldiğinin bir kez daha altını çizdi. İtalya ve İspanya, bu koşullarda Avro Bölgesi nde yaşayamaz diyen Alman yorumcu, bütün bu gelişmelerin nereye aktığını seçmenlerin görmeye başladığını savundu. Ama ünlü yorumcunun asıl ilginç vurgusu Avro Karşıtı Parti olarak da tanımlanan AfD nin, avrodan yana çevrelerin dalga boyunda hareket ediyor oluşu. Bu çevreler, Münchau ya göre, Almanya nın avroyu terk etmesi halinde bu ortak para biriminin kurtarılabileceğine inanıyor: Eğer Almanya avrodan çıkarsa, geriye kalan avro değer yitirecektir. Güney Avrupa ya, hızla borçlanma oranını düşürmesi için gerekli olan bir büyüme itilimi sağlamak için gerekli olan, tam da budur. Almanya nın yeni DM sine kalan avro karşısında değer kazandırabileceğini belirten Münchau, aşırı yüksek ticaret fazlasının bu yolla eriyebileceğini ve Alman ekonomisinin gerçek yerinin ortaya çıkacağını hatırlatırken, AfD, Steinbrück ün yegane şansıdır saptamasında da bulundu. 6 22 Nisan 2013 AvrupaGüN
Güncel Almanya ve Avrupa... İçerden... Eleştirel... www.westendverlag.de AvrupaGüN 22 Nisan 2013 7
muoyu, SPD tezlerine ilgisini tümüyle yitirmiş durumda. Hıristiyan demokratların ve özellikle de Angela Merkel in programsızlığı, rüzgara göre yön değiştirmesi bile SPD üst yönetimi için bir gerekçe oluşturmuyor. Steinbrück lü SPD nin programsızlıkta CDU ve CSU yu aratmayacak bir yola girdiği herkesin gördüğü bir seçim sırrı sanki. SPD nin durumu kötü; özellikle taban kendisini sıkıştırılmış hissediyor. Fakat Peer Steinbrück e karşı partide dipten gelecek -ama bir türlü gelemeyen- dalga, şimdilik denetim altında. Örneğin Steinbrück ün kırdığı potlardan medya sorumlu tutuluyor. Ama her kamuoyu araştırmasında gerileyen, son aylarda art arda yapılan anketlerde oy oranı, bugün sandığa gidilse, yüzde 22 ile 27 arasında değişeceği gözlenen SPD nin, Hıristiyan demokratların yarısı kadar bir oy toplayabileceği kesinleşmiş gibi. Yeşiller ile SPD yönetimleri arasındaki dostluk da en parlak zamanlarını yaşamıyor. Ancak seçimden sonra SPD ve Yeşiller in Sol Parti ile birlikte bir koalisyon oluşturması, sadece aritmetik olarak mümkünler sırasında. Bu olanağın siyasi bir karşılığı bulunmuyor, çünkü Steinbrück ü aday gösterebilen SPD yönetimi ile Yeşiller in soldan hiç hazzetmeyen eşbaşkanı Cem Özdemir başta olmak üzere, yöneticileri, her fırsatta böyle bir işbirliğine ne kadar uzak durduklarını ima, ihsas ve ilan etmekten kaçınmıyorlar. Yeşiller in de Sol Parti ile aradaki bütün bağları koparmaya kararlı tutumu, siyasal gözlemcileri Her şey olur, ama sol eğilimli partiler arasında bir ortaklık olmaz diye yazmaya mecbur bırakıyor. Yeşiller in eşbakanları, Cem Özdemir ve Claudia Roth için, Sol Parti ile her yakınlaşma sadece tehlikeli bir macera. Dolayısıyla, bu koşullarda Sol Parti nin doğrudan katılmayıp dışarıdan desteğiyle bir sol azınlık hükümeti kurmak da mümkün değil. Böyle bir riskin altına kimsenin girmek istemediği anlaşılıyor.. O zaman, geçen hafta partileşen Almanya için Seçenek (Alternative für Deutschland - AfD) oluşumunun Alman sağına ağır darbeler indirmesi halinde güç yitirmiş bir Merkel in kendisine yakın bir politikacı olan Peer Steinbrück ve politikalarına ortaklık önermesi, kimseyi şaşırtmayacak. İki büyük partili ve yeni bir Büyük Koalisyon olasılığı büyüyor. Bu, basit bir söylenti veya beklentinin çok ötesinde bir siyaset senaryosudur. 2009 yılındaki genel seçimlerin son adımlarında, SPD nin o dönemdeki başbakan adayı Frank-Walter Steinmeier in de canını sıkan açıklamalar yapmıştı Steinbrück ve 2005-2009 büyük koalisyonunun devam etmesinden yana olduğunu vurgulamıştı. Ancak sandıktan Hıristiyan demokratlarla liberal FDP nin koalisyonu çıkmıştı. Şimdi bu eski Steinbrück ısrarının giderek güçlendiğine tanık olunuyor. Fakat şu var: SPD, 2009 da biten Büyük Koalisyon a yüzde 34 oy oranıyla katılmış ve o beraberlikten yüzde 23 lük bir hezimetle çıkmıştı. Birçok kamuoyu araştırmasında bugünlerde yüzde 22 lere kadar düştüğü saptanan SPD nin bu ortaklıktaki ağırlığının eskiyi çok aratacağı açık. Ancak fikirsizlik ve ilkesizlikle suçlanan Merkel in Steinbrück ile düşük yoğunluklu bir çelişki hattında buluştuğu da açık. Nitekim merkez medyanın sağ kanadında, CDU ya yakın yorumcular, bu parti ile kardeş partisi CSU nun, Yeşiller ile bir maceraya girmemeleri konusunu daha sık işlemeye başladılar. Bunun etkisi, SPD nin Ne olursa olsun Merkel iktidardan inmelidir! sertliğinde bir çıkış gerçekleştirmemiş olmasında da görülüyor. SPD nin 2009 daki başkanlarından Franz Müntefering, dört yıl önceki seçim kampanyasında Merkel taşınma kutularını hazırlayabilir demiş, ama bu sert çıkıştan sonra partisinin aldığı tarihsel yenilgiyle bizzat kendisi siyasetten silinmişti. Bu geçmişin, SPD nin yeni yönetiminde etkisiz kalmadığı kesin. SPD, Steinbrück ün başbakan adaylığını açıklarken, onun Ben Büyük Koalisyon da görev almam şeklindeki zamansız çıkışlarına rağmen, aslında Merkel ile işbirliğine uzak durmadığını ihsas etmiş oldu. Merkel ve çevresinin de bu açılımı gördüğü ve değerlendirdiği anlaşılıyor. Sonuçta Alman seçmen, Almanya için Seçenek (Alternative für Deutschland) restinin yol açacağı kırılmaların eşiğinde istenen işareti vermeye çağrılıyor. Yaz ayları Avrupa krizinin etkisi kesilmezse yeni sürprizleri tetikleyebilir elbette, ama şu andaki durum, Başımıza daha büyük bir felaket gelmeden, iki büyük parti şu işi ele alsın duygusunun egemenliğine işaret ediyor. Tek olasılıklı seçim mi? 8 22 Nisan 2013 AvrupaGüN
AvrupaGüN 22 Nisan 2013 9
+ 3 Yazan ve resimleyen: Colin McNaughton Derleyen Yazan Yazan ve resimleyen: Yazan Yazan Yazan Yazan Yazan Yazan: Yazan Yazan Yazan Yazan Yazan 10 22 Nisan 2013 AvrupaGüN