Ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği Dr. Rana GÜVEN, MSc., PhD. Genel Md. Yrd. 13.10.2015, Nevşehir
İÇERİK Rakamlarla İSG İSGGM Çalışmaları Sorunlar Hedefler
Rakamlarla İSG
Türkiye - SGK İstatistikleri (2013) İşyeri sayısı 1.611.292 İşçi sayısı 12.484.113 İşyerlerinin %99.8 i KOBİ (1-250 işçi) dir. İşçilerin %83,5 i KOBİ lerde çalışmaktadır. İş kazalarının %62,9 u KOBİ lerde olmaktadır. İş kazası sayısı 191.389 Meslek hastalığı sayısı 371 Ölümlü iş kazası ve MH sayısı 1360
Ülkemizde Her Gün 524 - İş Kazası 4 - İş kazası sonucu hayatını kaybeden 5 - Sürekli iş göremez hale gelen
İş Kazası Oranlarının Dağılımı /100.000 İşçi 12000 10000 9966 9383 10965 10017 8000 6000 7239 5676 4522 4000 2000 2112 1425 1070 627 1533 0 Kaynak: SGK İstatistikleri
1961 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2013 Sürekli İş Göremez Olan İşçi Sayılarının Dağılımı / 100.000 300 250 271 200 169 155 150 113 117 105 94 100 50 72 35 24 21 14 0 Kaynak: SGK İstatistikleri
1961 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2013 70 60 50 40 30 20 10 0 Ölümlü İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Sayısının Dağılımı / 100000 işçi 63 59 60 45 39 41 30 22 22 16 14,5 10,9 Kaynak: SGK İstatistikleri
Yüzbin işçide ölümlü iş kazası oranı İşçi sayıları (milyon) Ölümlü İş Kazaları ile Çalışan Sayılarının Dağılımı / 100000 işçi 30 14 25 12 20 10 15 10 8 6 4 5 2 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 0 Yüzbin işçide ölümlü iş kazası oranı İşçi sayıları Kaynak: 1995-2013 SGK İstatistik Yıllıkları
MH Sayılarının Dağılımı (2000-2013) 1600 1400 1208 1200 1000 800 600 400 601 440 384 519 574 539 429 533 697 395 371 200 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: SGK İstatistikleri
İş kazaları Meslek hastalıkları İş Sağlığı ve Güvenliği
Meslek hastalıkları %100 önlenebilir. İş kazalarının %98 i önlenebilir.
İş kazaları sayısı MH Tanı Sayısı İSG alanında gelişmişlik
Ulusal Politika Mevzuat Proje ve İşbirlikleri Yetkilendirme Piyasa, Gözetim ve Denetim Tanıtım ve Yayın İSGÜM İSGGM Çalışmaları
Ulusal İSG Politikası
Ulusal İSG Hedefleri (2014-2018) İSG alanında yapılan faaliyetlerin niteliğinin arttırılması ve standart hale getirilmesi. İK ve MH istatistiklerinin ve kayıt sisteminin geliştirilmesi. Metal, maden ve inşaat sektörlerinin her biri için iş kazası oranının azaltılması. Karşılaşılması muhtemel MH belirlenerek ön tanılarının toplanması. Kamu ve tarım sektörlerinde İSG geliştirilmesine yönelik faaliyetlerin arttırılması. Toplumda İSG kültürünün yaygınlaştırılması. Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgelerinin zorunlu hale getirilmesi.
7 Hedef 42 Eylem 28 Performans Göstergesi 29 Kurum ve Kuruluş (UİSGK Üyeleri + KİK, MYK, ÖSYM, TÜİK, TOKİ, Üniversiteler)
Mevzuat Çalışmaları
İSG - ILO Sözleşmeleri Sözleşme No ve Adı Kabul tarihi 155 Çalışma Ortamı 2004 161 İş Sağlığı Hizmetleri 2004 187 Çerçeve 2013 176 Maden 2014 167 İnşaat 2014
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Bütün işyerleri Tehlike Sınıfları Tüm Çalışanlar Risk değerlendirmesi Proaktif
YÖNETMELİKLER TEBLİĞLER İkincil Mevzuat Çalışmaları (Ekim 2015) KANUN ADI YÖNETMELİK SAYISI 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 36 4857 sayılı İş Kanunu 2 854 sayılı Deniz İş Kanunu 1 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 3 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun 2 Toplam: 44 KONU TEBLİĞ SAYISI İş Sağlığı ve Güvenliği 7 Piyasa Gözetimi ve Denetimi (KKD) 8 Toplam: 15
İSG Kanununda 10/9/2014 tarihinde yapılan Değişiklikler DSP görevlendirme zorunluluğu (10 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli ) MADDE 6 İşverenlere İSG hizmetlerini yürütebilme imkanı (10 dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıf - muayeneler hariç) MADDE 15 Sağlık raporlarının işyeri hekimi ve kamu hizmet sunucularından alınması
İSG Kanununda 4/4/2015 tarihinde yapılan Değişiklikler İSG harcamaları Kamu İhale kanununda yer alacak, Kamudan ihale ile alınan işlerde üretim zorlamalarının önüne geçilecek, İH ve İGU için güvence getirilmektedir. Hakları ihlale edilen İH ve İGU ya bir yıllık sözleşme tutarında tazminata hükmedilecek, İGU için sektörel düzenleme, Üniversitelerde zorunlu İSG dersi okutulacak 3 yıl boyunca iş kazası olmayan işyerinden işsizlik sigortası priminin yarısı alınacak, İdari para cezaları kademelendirilerek artırılacak, Durdurulan işte çalışma yapan işverene 3 yıl hapis cezası verilecek, 23
İSG Kanununda 4/4/2015 tarihinde yapılan Değişiklikler CE belgesi olmayan KKD veren işverene kişi başına ceza verilecek, Yapı denetim kuruluşlarına İSG denetim sorumluluğu ve cezai işlem getirilecek, İl Özel İdareleri ile Belediyelere asansörlerin periyodik kontrolleri ile ilgili sorumluluk getirilmektedir. Kamudan ihale ile alınan maden işyerlerinde meydana gelen ölümlü iş kazasında kusuru bulunan işveren 2 yıl ihalelerden men edilecek Maden sahalarında havza madenciliği teşvik edilecek, Madenlerde hayat hattı kurulması zorunlu olacak, Madenlerde takip(çip) sistemi kurulması zorunlu olacak. 24
İSG HİZMETLERİ
İSG Hizmet Modelleri İSG Hizmetleri İşveren tarafından sağlanır. İşyeri İçerisinden Uygun niteliklere sahip personel atanabilir. İşveren tarafından gerçekleştirilebilir. İşyeri Dışından Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) veya Toplum Sağlığı Merkezlerinden (TSM) sağlanabilir.
İSG-KATİP http://isgkatip.csgb.gov.tr İSG Kurumlarının Yetkilendirmesi Eğitim Kurumları OSGB İSG profesyonelleri İşyeri hekimi İGU İşyeri hemşiresi İSG Profesyonellerinin ve eğitim programlarının izlenmesi ve kontrolü
Sayı:2036+83:2119 (9.10.2015) OSGB lerin Dağılımı
Eğitim Kurumlarının Dağılımı Sayı:159 (9.10.2015)
Sayılarla İSG Profesyonelleri (9.10. 2015) İSG-KATİP te tanımlı İSG Profesyoneli Sayısı A Sınıfı İGU Belgesi 13. 941 B Sınıfı İGU Belgesi 8.448 C Sınıfı İGU Belgesi 67.518 Toplam Uzman Belge Sayısı 89.907 İşyeri Hekimliği Belge Sayısı 28.286 TOPLAM İSG PROFESYONELİ 118.193
Piyasa Gözetim ve Denetim Çalışmaları
KKD - PGD Denetimleri Karşılaştırması 2007 11 Denetçi 332 Ürün 2014 54 Denetçi 2167 Ürün
Yıl Ürün Uygunsuz % Denetim yapılan iller sayısı ürün 2007 332 137 41,3 1 il (Ankara) 2008 305 92 30,2 2 il 2009 409 131 32,0 6 il 2010 620 186 29,4 10 il 2011 872 127 14,6 15 il 2012 3209 1131 35,2 16 il 2013 2460 575 23,4 21 il 2014 2167 390 18,1 25 il
Proje Çalışmaları
ULUSLARARASI PROJELER (2002-2015) WLE Projesi - İsveç HESME Projesi WHO İSAG I ve II - EU KKD Twinning Projeleri Finlandiya ENETOSH Projesi- EU İSGİP Projesi (Maden, metal, inşaat)-eu İSG-Lab Projesi -EU MATRA Projesi - Hollanda KKD Test Merkezi Kurulması Projesi -EU TAIEX Projeleri - EU OSHA Projesi - EU
ULUSAL PROJELERDEN (2002-2015) Asbest ve İnsan Yapımı Liflerle Çalışanların İzlem Projesi Meslek Hastalıkları Projesi I, II ve III. Aşamaları Riskli Sektörlerin Belirlenmesi Projesi Tarım Projesi İSG nin Eğitime Entegrasyonu Projesi İSGİP in Genişletilmesi Projesi Sağlıklı Yaşam Projesi Zonguldak Kömür Madenlerinde İSG Araştırması Projesi Gemi Adamlarının İSG Koşullarının İncelenmesi Projesi Otomotiv San. İSG Koşullarının İncelenmesi Projesi OSGB Hizmetlerinin Geliştirilmesi Projesi (HİSİP) Dökümhanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Projesi Tükenmeye Yüz Tutmuş Mesleklerde İSG Projesi
Uluslararası ve Ulusal İşbirlikleri
Uluslararası İSG İşbirlikleri Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (EU-OSHA) Alman İnşaat Meslek Sandığı (BG BAU) Güvenli İskele, İskelede Güvenlik Eğitimi Projesi Alman Sosyal Kaza Sigortası Kurumu (DGUV) Almanya Dresden İSG Akademisi İngiltere HSE İslam İşbirliği Teşkilatı İslam İşbirliği Teşkilatı İSG Ağı Projesi (OIC-OSHNET)
Ulusal İSG İşbirlikleri Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Çevre ve Şehircilik bakanlığı Üniversiteler İşveren Örgütleri İşçi Örgütleri Meslek Örgütleri STK
İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü İSGÜM
İstanbul Bursa Kocaeli Samsun İzmir Kayseri Adana Gaziantep
Araştırma ve Projeler Laboratuvar Yetkilendirme KKD Testleri (28 test) Saha Çalışmaları Ölçüm, Analiz, İşyeri Ziyareti Eğitim Pnömokonyoz Okuyucu (272) Asbest Söküm Uzmanlığı (239)
İSG Lab. Hizmetlerinin Standardizasyonu İSG Lab. Yetkilendirilmesi 20/02/2014 tarihinden bu yana başvuru sayısı: 83 Ekim 2015 yetki verilen laboratuvar: 32 20.08.2015 tarihinden itibaren İSGÜM tarafından yetkilendirilen İSG Lab. hizmet verebilmektedir.
Ankara ve Kocaeli Gezici İş Sağlığı Akciğer ve Kalp Tarama Aracı Gezici İş Sağlığı Tıbbi Laboratuvar Aracı Gezici İşitme Tarama Aracı
Tanıtım ve Bilgilendirme Çalışmaları
İSG Duyarlık Artırma Çalışmaları İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası (1987, her yıl 4-10 Mayıs) Uluslararası İSG Bölgesel Konferansı (2001, 2 yılda bir) İSG Dergisi (2001-2012) HESME Kampanyası(2002 2003, 33 il) Risk Değerlendirmesi Sempozyumları (2004, 5 il) Güvenlik Kültürü Seminerleri (2005, 10 il) İnşaatlarda İSG Kampanyası (2007, 10 il) Madenlerde İSG Kampanyası (2007-2008, 10 il) Tersanelerde İSG Eğitimleri (2008) İSGİP Eğitimleri (33 il) MH Projesi (2011-2014, 41 il)
İSGGM Yayın Örneklerinden Meslek Liselerinde İSG Rehberi Meslek Hastalıkları Rehberi Risk Değerlendirmesi Rehberi (27) MH ve İşle İlgili has. Rehberi Çalışma yaşamında Sağlık Gözetimi rehberi KOBİ İSG Yön. Rehberi İnşaat, Maden, Metal sektörü Patlamadan Korunma Dokümanı, Sağlıklı Yaşam Rehberi, Meslek Hastalıkları Bildirim Rehberi 6 adet Tarım Rehberi Broşürler Afişler (85 çeşit) CD (NAPO)
İSG Sorunlar & Planlar
Türkiye de İSG Konusunda mevcut Sorunlar-ÖZET Genel sosyo ekonomik düzey İşsizlik Kayıt dışı ekonomi Araştırma ve çalışma yetersizliği Etkin denetim ve rehberliğin yetersizliği MH Gizli Epidemisi ve tanıda yaşanan güçlükler Koordinasyon ve sosyal diyalog eksikliği Güvenlik kültürünün yetersizliği
Hedefler: Ülke çapında her türlü İSG hizmeti ve eğitimlerinin; Standardize edilmesi, Yaygınlaştırılması, İzlenmesi, Kontrolü, Etkin denetimi planlanmaktadır.
Sağlıklı ve Güvenli Bir Yaşam Hepimizin İhtiyacıdır. www.isggm.gov.tr
Konferansımıza katılımınızı bekliyoruz