T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİRDİR GÖLÜ NDE MONOFİLAMENT(TEK KAT) ve MULTİFLAMENT(ÇOK KAT) FANYALI AĞLARIN AV VERİMLİLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Şakir ÇINAR Yrd.Doç.Dr. Mete KUŞAT YÜKSEK LİSANS TEZİ SU ÜRÜNLERİ AVLAMA VE İŞLEME TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI ISPARTA 2010

TEZ ONAYI Şakir ÇINAR tarafından hazırlanan Eğirdir Gölü nde Monofilament(Tek Kat) ve Multiflament(Çok Kat) Fanyalı Ağların Av Verimliliklerinin Karşılaştırılması adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Süleyman Demirel Üniversitesi Su Ürünleri Avlama Ve İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı nda YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir. Danışman: Yard. Doç.Dr. Mete KUŞAT Süleyman Demirel Üniversitesi Su Ürünleri Avlama Ve İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı Jüri Üyeleri: Yard. Doç.Dr. Fahrettin KÜÇÜK Süleyman Demirel Üniversitesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Anabilim Dalı Yard. Doç.Dr. Levent İZCİ Süleyman Demirel Üniversitesi Su Ürünleri Avlama Ve İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı Prof. Dr. Mustafa KUŞCU Enstitü Müdürü Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER.....i ÖZET....ii ABSTRACT....iii TEŞEKKÜR.....iv ŞEKİLLER DİZİNİ......v ÇİZELGELER DİZİNİ......vi SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ..viii 1. GİRİŞ... 1 2. KAYNAK ÖZETLERİ... 5 2.1. Fanyalı Ağların Özellikleri... 5 2.2. Uzatma Ağları Üzerine Yapılan Çalışmalar... 6 2.3. Eğirdir Gölü Üzerine Yapılan Araştırmalar... 13 2.4. Eğirdir Gölü Balık Faunası... 15 3. MATERYAL VE YÖNTEM... 16 3.1. Materyal... 16 3.1.1. Araştırma sahası... 16 3.1.2. Avcılıkta Kullanılan Uzatma ağları... 17 3.2. Yöntem... 18 3.2.1. Avcılık... 18 4. ARAŞTIRMA BULGULARI... 19 4.1. Çalışmada Yakalanan Balıklar... 19 4.2. Aylara Göre Deneme Ağlarının Verimlilikleri... 22 4.3. Verilerin İstatistik Analizi... 26 4.4. Denemelerde Kullanılan Ağların Ekonomik Verimlilikleri... 27 5. TARTIŞMA VE SONUÇ... 28 6. KAYNAKLAR... 33 ÖZGEÇMİŞ... 39 i

ÖZET Yüksek Lisans Tezi EĞİRDİR GÖLÜ NDE MONOFİLAMENT (TEK KAT) ve MULTİFLAMENT (ÇOK KAT) FANYALI AĞLARIN AV VERİMLİLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Şakir ÇINAR Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Avlama Ve İşleme Teknolojisi Danışman: Yrd. Doç.Dr. Mete KUŞAT Bu çalışmada, Eğirdir Gölü'nde monofilament ve multifilament fanyalı ağların av verimlilikleri karşılaştırılmıştır. Çalışmanın yapıldığı, Aralık 2009-Nisan 2010 tarihleri arasını kapsayan 5 aylık dönem içerisinde 5 deneme gerçekleştirilmiştir. Arazi çalışmalarında 655 adet Gümüşi Havuz Balığı(Carassius gibelio (Bloch, 1782)), 5 adet Sazan (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758),4 adet Sudak (Sander lucioperca (Linnaeus, 1758)) ve 2 adet Eğrez (Vimba vimba (Linnaeus, 1758)) yakalanmıştır. Tor ağlar her iki malzeme içinde 100, 110, 120 ve 130 mm göz genişliğine sahiptirler. Ağlarda 0,50 donam faktörü ile donatılmıştır. Yapılan çalışma sonunda; Gümüşi Havuz Balığı dışındaki türlerden yeterli örnek yakalanmadığından verim hesaplamasına dahil edilmemiştir. Ağların göz açıklıklarına göre verim miktarları açısından monofilament ağlar multifilament ağlara nazaran 100, 110, 120, 130 mm göz açıklığındaki ağlarda 1,56, 1,77, 1,61, 1,58 kat fazla olmuştur. Sonuçlar istatistiki açıdan değerlendirildiğinde şubat ve nisan ayındaki düşük ve yüksek veriler dikkate alınmaz ise 100ve 110 mm ağlarda verim farkı olduğu ortaya çıkmaktadır. İçsularımızı hızla istila eden Gümüşi Havuz Balığı avcılığında en iyi av veriminin 100 ve 110 mm göz açıklığındaki fanyalı ağlarla olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Eğirdir Gölü, multifilament, monofilament, av verimliliği, fanyalı ağlar. 2010, 40 sayfa ii

ABSTRACT M.Sc. Thesis COMPARISON OF FISH CATCHING EFFICIENCY OF MONOFLAMENT AND MULTİFLAMENT TRAMMEL NETS İN EĞİRDİR LAKE Şakir ÇINAR Suleyman Demirel University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department Of Fishing And Processing Technology Supervisor: Asst.Prof.Dr. Mete KUŞAT In this study, catching efficiency of monofilament and multifilament trammel nets were investigated and compared used in Eğirdir lake. During the five trials were carried out within five mounth periods including from December 2009 to april 2010. In this study, 655 silver crucian carp (Carassius gibelio (Bloch, 1782)), 5 carp (Cyprinus carpio Linnaeus, 1758), 4 pikeperch (Sander lucioperca (Linnaeus, 1758)) and 2 vimba (Vimba vimba (Linnaeus, 1758)) were caught. The using of the inner nets have 100, 110, 120 and 130 mm mesh size. The nets were hanged with 0,50 hanging ratio factor. At the end of the working, there were not catch enough fish samples except for silver crucian carp. According to the mesh size the fishing prodictivity were found for mesh size 100, 110, 120 and 130 mm was 1.56, 1.77, 1.61 and 1.58 times more plentiful in monofilament nets than the multiflament nets. The results in terms of statstic, It has appeared that the yields is diversity in mesh nets 100 and 110 mm, not taking into account the low and high data in the months february and April. If the catching of silver crucian carp rapidly invading our inland waters should be made, it car be said that the trammel nets with 100 and 110 mm mesh width will give better results. Key Words: Lake Eğirdir, multifilament, monofilament, catching efficiency, trammel net, gillnet. 2010, 40 pages iii

TEŞEKKÜR Bu araştırma için beni yönlendiren, karşılaştığım zorlukları bilgi ve deneyimi ile aşmamda yardımcı olan değerli Danışman Hocam Yrd. Doç. Dr. Mete KUŞAT a teşekkürlerimi sunarım. Arazi ve laboratuar çalışmalarında desteklerini esirgemeyen Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Ramazan KÜÇÜKKARA ya; Beyşehir, Eğirdir, İznik ve Uluabat Gölleri Balık ve Kerevit populasyonlarının izlenmesi isimli projesinde görevli çalışma arkadaşlarıma teşekkür ederim. Tezin yazımı aşamasında hesaplamalarda yardımcı olan Mehmet CİLBİZ e, kaynakların çevirilerindeki yardımından dolayı Kamile Gonca EROL a, yazım sırasındaki yardımlarından dolayı Mustafa CEYLAN a sonsuz şükranlarımı sunarım. Tanıdığım ilk günden beri her türlü sıkıntılı zamanımda beni yalnız bırakmayan sevgili eşime ve çok sevdiğim kızlarıma sonsuz sevgi ve saygılarımı sunarım. Şakir ÇINAR ISPARTA, 2010 iv

ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 2.1. Çalışmada kullanılan fanyalı ağın genel görünümü.5 Şekil 3.1. Araştırma sahası..16 Şekil 4.1. Monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıkların ağırlık frekans dağılımı....20 Şekil 4.2. Monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıkların boy frekans dağılımı 20 Şekil 4.3. Multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıkların ağırlık frekans dağılımı 21 Şekil 4.4. Multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıkların boy frekans dağılımı 21 v

ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 2.1. Eğirdir Gölü balık faunası...15 Çizelge 3.1. Araştırmada kullanılan ağların teknik özellikleri...17 Çizelge 4.1. Farklı Göz Açıklığında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri bazı parametreleri...19 Çizelge 4.2. Farklı Göz Açıklığında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri bazı parametreleri...19 Çizelge 4.3. Aralık ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...22 Çizelge 4.4. Aralık ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...22 Çizelge 4.5. Ocak ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...23 Çizelge 4.6. Ocak ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...23 Çizelge 4.7. Şubat ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...24 Çizelge 4.8. Şubat ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...24 Çizelge 4.9. Mart ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...24 vi

Çizelge 4.10. Mart ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri......25 Çizelge 4.11. Nisan ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...25 Çizelge 4.12. Nisan ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri...26 Çizelge 4.13. Ağlara göre istatistiki değerler...26 Çizelge 4.14. Çalışmada kullanılan monofilament ağ takımlarının ekonomik verimlilikleri...27 Çizelge 4.15. Çalışmada kullanılan multifilament ağ takımlarının ekonomik verimlilikleri...27 vii

SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ E : Donam faktörü FTOR : Fanya / tor oranı g : Gram kg : Kilogram PA : Poliamid PE : Polietilen PP : Polipropilen Ø : Çap (mm) d : Denye m : Metre mm : Milimetre cm : Santimetre km : Kilometre 2 km : Kilometrekare hp : Beygir gücü BAVM : Birim av miktarı SE : Standart hata M.Ö. : Milattan önce ha : Hektar viii

1. GİRİŞ Hızlı nüfus artışı insanoğlunu yeni gıda maddeleri bulmaya zorlamış ve hayatını buna göre planlamayı zorunlu hale getirmiştir. Son yüzyılda dünya üzerindeki üretimi artırmak için yapılan çalışmaların dışında alternatif gıda maddeleri araştırmaları önem kazanmıştır. Bu çalışmalar sonucunda kamuoyu sağlıklı besinin ne olduğunu ve bunun standartlarını uzun süre tartışmıştır. Yoğun üretim sonucunda elde edilen ürünlerin sağlık açısından taşıdığı riskler insanları doğal olan ürünlere yönlendirmektedir. Çünkü üretim aşamasında kullanılan ilaç, katkı maddeleri ve kimyasallar her ne kadar kontrol altında kullanılsa da insan sağlığı açısından istenmeyen maddeler olmaktadır. Bu durum insan gıdası olarak kullanılan protein kaynakları içinde en doğal besin kaynağı olan balığı ön plana çıkartmaktadır. Denizlerin ve içsuların giderek kirlenmesine rağmen buradan elde edilen balık yetiştiricilik ürünlerine göre toplum tarafından rağbet görmektedir. Avcılık, insanların çevresinden beslenme ihtiyacını karşılamak üzere yaptıkları ilk eylemlerden biri olması nedeni ile insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır (Kuşat, 1996). Su ürünleri avcılığı ilk çağlardan günümüze kadar insanların uğraş verdiği, gıda temini ve geçim kaynağı olarak çaba gösterdiği bir üretim sektörüdür. Balık avcılığı tarihsel olarak günümüzdeki teknik düzeyine gelinceye kadar, teknolojiye paralel olarak gelişim göstererek bir sanayi sektörü olmuştur (Hoşsucu, 1991). İnsanlığın tarihi kadar eski olduğu bilinen balık avcılığı ilk zamanlar ilkel yöntemlerle yapılırken, bu av araçları ve avcılık yöntemleri geçmişten günümüze kadar sürekli geliştirilmiş ve bugünkü şeklini almıştır. Günümüzde ise, gelişen teknolojiye bağlı olarak daha iyi av verimi veren av araçlarının geliştirilmesine çalışılmaktadır (Çubuk, 2000). İnsanlığın öğrendiği ilk işlerden olan balık avcılığı, günümüz teknolojisine göre daha basit yöntemlerle yapılmaktaydı. Su ürünlerini avlamak amacı ile geliştirilen av araçlarının tarihçesi M.Ö. 3000 4500 yıllarına kadar dayanmaktadır. Bu çağlarda ağaç, kemik ve taşlardan yapılmış olta iğneleri, batırıcı ve yüzdürücüler kullanılmış 1

ve doğal liflerden örme ağlar geliştirilmiştir. İçi oyulmuş ağaçlardan basit tekneler yapılarak kullanılmıştır(hoşsucu, 1984; 1998). Bu basit av araçları, günümüzde kullanılan av araçlarının geliştirilmesinde bir basamak oluşturmuştur (Çelikkale vd., 1993). Bugün, av araçları içerisinde geniş bir kullanım alanı olan uzatma ağlarının ilk kullanımı M.Ö. 5000 yıllarına kadar dayanmaktadır. İnsanların göl üzerinde yapmış oldukları kamış evlerde hazırladıkları ağların kurşun yaka kısımlarına, pişirilmiş topraktan yaptıkları özel taşları, mantar yaka kısımlarına da suda yüzen hafif tahtaları bağladıkları bilinmektedir (Timur ve Taşdemir, 1989). Yirminci yüzyılın başlarından itibaren sanayi alanındaki gelişmeler balıkçılık alanında da etkili olmuştur. Bu artışla beraber av verimi değerleri yıldan yıla artış göstermiştir. Ülkemizin sahip olduğu geniş doğal su kaynakları ve stokları gerçekçi bir şekilde göz önüne alındığında, hayvansal kökenli besin üretimi sektörü içinde, su ürünlerinin payının önemi oldukça fazladır (Hoşsucu, 1991). Ağ yapımında, ilk olarak bitkisel lifler kullanılırken daha sonraki dönemlerde hayvansal liflerde kullanılmaya başlanmıştır. II. Dünya Savaşının sonuna kadar ağ yapımında bu doğal lifler kullanılmıştır (Mengi, 1989; Kuşat ve Bolat, 1995). 1930'lu yıllarda, ilk önce polivinilklorid(pvc) ve polivinilalkol(pva), bunlardan sonra ise polyester(pet) ve poliamid (PA) sentez yoluyla elde edilmiştir (Mengi, 1989; Çelikkale vd., 1993). Günümüzde ise, ağ yapımında kullanılan sentetik materyallerin en yaygın olarak kullanılanı PA 6,6 (naylon) ve PA 6 (perlon)' dır. Sentetik liflerden yapılmış ipliklerin sağlam, hafif, istenilen yoğunluk ve kopma kuvvetinde üretilmesinin yanı sıra, çürümeye karşı dayanıklı olması nedeni ile balıkçılar tarafından tercih edilmeye başlamıştır (Hamley, 1975; Timur ve Taşdemir, 1989). Sentetik malzemelerin ağ yapımında kullanılmalarından sonra, bazı balık türlerinin avcılığında daha iyi av verim elde etmek için sade ağların bir veya iki yanına fazladan geniş göz açıklığında ağ eklenerek fanyalı ağlar donatılmıştır. Bu tür çabalarında, ağların verimliliği ve dayanıklılıklarının artırılmasının yanı sıra 2

kullanım kolaylığı sağlanması amaçlanmaktadır. Bunların en önemliside, ağların verimliliklerinin artırılmasıdır(balık, 1996). Sade ve fanyalı ağların verimliliği bazı faktörlere bağlı olarak değişir. Ağın yapıldığı materyal, ağın yapısı, uygulanan av yöntemi ile ağın ve geminin mekanizasyonu sayılabilir(sarıkaya, 1980; Timur ve Taşdemir, 1989; Kuşat, 1996; Bolat ve Kuşat, 1997). Pasif ağlardan olan fanyalı ve sade uzatma ağlarıyla balık avcılığında, ağın yapımında kullanılan ağ ipinin özellikleri oldukça önemlidir. Bu ağların verimlilikleri, su içerisindeki görünürlükleri ile ilişkilidir. Ağların su içerisindeki görünürlüklerinin en aza indirgenmesi av verimini etkileyen bir faktördür. Bu amaçla multifilament iplerden yapılan ağlar daha çok tercih edilirken sonraları su içerisindeki görünürlükleri daha az olan monofilament iplerden yapılmış uzatma ağları yaygın bir kullanım alanı bulmuştur(balık, 1996). Türkiye, deniz ve tatlısu kaynakları yönüyle dünyanın sayılı ülkelerinin başında gelmektedir. Çünkü; Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz ile üç tarafı çevrilen ülkemiz, ekolojik özellikleri farklı olan 178.000 km uzunluğunda 36 adet akarsu, yaklaşık 9.000 km 2 alanında 200'den fazla doğal göl, 15.500 hektar alanında 1000 gölet ve 227.621 ha alanında 142 baraj gölü ile de çok önemli bir zenginliğe sahiptir (Cirik ve Cirik, 1996). Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizde 2008 yılında yaklaşık 494.000 tonu avcılıkla, 152.000 tonu yetiştiricilikle olmak üzere toplam yaklaşık 646.000 ton su ürünleri üretilmiştir. Avcılıktan elde edilen 494.000 ton üretimin 453.000 tonu (%91) denizlerden, 41.000 tonu (%9) içsulardan avcılık yoluyla elde edilmiştir.(www.tuik.gov.tr). İçsularımızda avcılık yoluyla elde edilen su ürünleri miktarının büyük bir kısmı uzatma ağları ile avlanmaktadır. Gerek doğal stoklarımızın büyüklüğü ve gerekse içsularda avcılık yoluyla geçimini sağlayan nüfus dikkate alındığında, uzatma ağı balıkçılığının ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır (Kuşat, 1996). 3

Doğal balık stoklarımızdan arzu ettiğimiz balık üretiminin gerçekleştirebilmek ve devamlılığını sağlayabilmek için avcılıkta kullandığımız av araçlarını iyi tanımak, uygun şekilde kullanmak ve verim artışı yanında daha fazla ölçüde stokları koruyan yönde ıslah etmek zorundayız (Hoşsucu, 1991). Uzatma ağları ile balıkçılık, ülkemizde yaygın bir avcılık türüdür. Çünkü uzatma ağlarının yapım ve bakım maliyetlerinin ucuz olması ve özelleşmiş gemilere ihtiyaç duyulmaması nedeni ile yaygın olarak kullanılmaktadır (Kara, 1992; Kuşat, 1996; Bolat ve Kuşat, 1997). Ancak ne var ki, gerek nüfus artışına paralel olarak artan besin gereksinimi ve gerekse av araçlarının teknik donanımlarının iyileştirilmesiyle birim çabadaki av miktarının artırılması sonucu zamanla balık stoklarında azalmalar başlamıştır. Doğal kaynaklarımızın bilinçsizce işletilmesi ve av yasaklarının uygulanması aşamasında görülen aksaklıklar nedeni ile balık stoklarımızın verimi giderek düşmektedir. Ülkemiz balıkçılığı için oldukça önemli olan uzatma ağlarıyla ilgili çalışmalar son yıllarda gündeme gelmiştir. Özellikle, içsu balıkları avcılığının büyük bir kısmının uzatma ağlarıyla yapıldığı ülkemizde, bu ağların özelliklerinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Çünkü doğal stokların ekonomik olarak işletilebilmesi, uygulanacak avcılık politikasıyla doğrudan ilgilidir. Balıkçılarımız tarafından kullanılan av araç ve gereçlerinin günümüzdeki teknolojik gelişmelere uygunluğu ve ekonomik avcılık yanında doğal stoklarımızın da korunması gerekir. Bu sektörde ihtiyaç duyulan av malzemelerinin bir kısmı yurt içinde yapılmaktadır. Günümüz balık avcılığında yoğun olarak kullanılmaya başlanan monofilament düğümsüz ağlar ülkemizde de üretilmeye başlanmıştır. Av verimi iyi olan monofilament ağların balıkçılar tarafından tercih edilmesi, bu ağlara olan talebi gün geçtikçe artırmıştır (Kuşat, 1996). Yapılan yasal düzenlemeler sonucunda 1 Eylül 2010 itibarı ile monoflament ağların kullanımı yasaklanmıştır. Bu çalışmada şu anda kullanılan monoflament ağlarla bu tarihten sonra kullanılacak olan multiflament ağların av verimlilikleri karıştırılmıştır. 4

2. KAYNAK ÖZETLERİ 2.1. Fanyalı Ağların Özellikleri Fanyalı uzatma ağlar, sade ağın iki yanına veya tek tarafına fanya eklenerek hazırlanır. Orta kısımdaki küçük gözlü ağa tor ağ denir. Donanımda üç ağ birlikte mantar ve kurşun yakalara bağlanır (Şekil 2.1.). Donanımı yapılan fanyalı ağın balık yakalama verimi fanya/tor (FTOR) oranı ile doğrudan ilgilidir. Donanım sırasında verilen FTOR sayesinde tor ağa çarpan balıklar fanya gözüne rahatça girer, tor ağa sarılarak yakalanır. FTOR oranı ağın yapısı ve balığın türüne bağlı olarak hesaplanır (Taşdemir, 1996; Hoşsucu, 1998). Ağır hareketli türlerde FTOR düşük, hızlı sert hareketli türlerde yüksek alınır. Yükseklik potu az bırakılmış bir fanyalı ağda ağır hareketli türleri avlamak güçtür. Gereğinden fazla pot vermek de bu konuda yarar sağlamaz. Fazla bırakılan tor ağ kurşun yaka üzerine sarkıp toplama yapar, avlanma verimini düşürür. Fanyalı ağlar voli ve dönek olmak üzere iki şekilde kullanılır (Hoşsucu, 1998). Şekil 2.1. Çalışmada kullanılan fanyalı ağın genel görünümü Fanyalı ağların seçiciliği sade uzatma ağlarına göre daha az, avlanan balığın büyüklüğü sadece ağ göz açıklığına bağlı değildir. Bu ağlar ile avcılıkta, ağ ile karşılaşan balık geri çıkmak isterken, sırt, karın veya göğüs yüzgeçlerinden fanyaya takılır, ya da birinci fanyadan geçen balık ortadaki tor ağa takılır ve tor ağ ile birlikte ikinci fanyanın gözünden geçerek torba oluşturmak suretiyle yakalanmaktadır (Balık, 1996). 5

Uzatma ağlarıyla yapılan avcılık genelde pasif bir avcılık yöntemi olup, seçiciliği en yüksek olan yöntemdir (Nomura, 1978; Brandt, 1984; Kara, 1992). Bu avcılık, ekonomik olarak fazla yatırım gerektirmez. Balığın ağda yakalanma yüzdesine balığın yüzme hızı etkilidir. Kuramsal olarak hızlı yüzen balığın sade uzatma ağlarında yakalanma olasılığı daha fazladır (Anonim, 1992; Kuşat, 1996). Uzatma ağlarının yapımında multifilament, monofilament ve multimonofilament ipler kullanılmaktadır (Mengi, 1989; Kuşat ve Bolat, 1995). Günümüzde ise, gelişen teknolojiye paralel olarak monofilament ağlar su içerisindeki saydamlığı, görünmezliği ve av veriminin yüksek olması nedeni ile balıkçılarımız tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır. Günümüzde birçok balığın avcılığında poliamid, polietilen (PE), polipropilen (PP) ağlar kullanılmaktadır. Bunlar içerisinde en yaygın olarak kullanılanı PA 6,6 'dır (Seventekin, 1984; Kuşat ve Bolat, 1995). 2.2. Uzatma Ağları Üzerine Yapılan Çalışmalar Uzatma ağları ile gerek ülkemizde gerekse yurtdışında yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır. Brandt (1984), uzatma ağları balıkçılığında yakıt/av ilişkisi üzerine hesaplanan enerji tüketiminin düşük olması nedeniyle bu avcılık yönteminin gelecekte daha çok kullanılacağını bildirmiştir. Uzatma ağları balıkçılığında avın verimliliğini, ağların yapım ve donam özellikleri yanında, balık davranışları ve su ortamına etki eden çevresel faktörlerin etken olacağını bildirmiştir (Çubuk, 2000). Pajot and Das (1984), Bengal Körfezi'nde yaptıkları çalışmada monofilament ağların, multifilament ağlara nazaran 1/3 oranında daha iyi av verdiğini bildirmiştir. 6

Steinberg (1985), galsama ve fanyalı ağlarla avcılığın Baltık ve Kuzey Denizi'nde uygulanabilirliği isimli araştırmasında; enerjiden tasarruf sağlamak amacıyla değişik dizayn edilmiş sade ve fanyalı ağları denemiştir. Denemeler sonucunda, Baltık Denizi'nde morina avcılığı için uzatma ağlarının, diğer av yöntemlerine göre daha başarılı olduğunu bildirmiştir(çubuk, 2000). Nasution (1986), Labuan sularında fanyalı ve sade ağların karides av verimi arasındaki farkları araştırmıştır. Sade ağların ortalama karides veriminin 94,2 gram/5,5 karides/operasyon iken, fanyalı ağlar ile 36,4 gram/1,9 karides/operasyon olarak tespit edilmiştir. Dominant türün Matepenaus sp.(derinsu pembe karidesi) ve Panaeus merguiensis(akdeniz karidesi) olduğunu bildirmiş ve sonuç olarak fanyalı ağlarla yakalanan karideslerin sade uzatma ağı ile yakalanan karideslerden daha büyük olduğunu belirtmiştir (Kara, 1992). Jensen (1986), bazı tatlısu balıklarının avcılığında, değişik göz açıklıklarında sade uzatma ağlarının verimlilik ve seçiciliklerini araştırmıştır. Bu amaçla, Lota lota ve değişik kondisyonlardaki iki alabalık türü için bu ağların seçicilik eğrilerini belirlemiş ve bu eğrileri koregon, kahverengi alabalık ve tatlısu levreği seçicilik eğrileri ile karşılaştırmıştır. Mentjes (1987), değişik renklerdeki sade uzatma ağlarının av verimini araştırmıştır. Sade uzatma ağlar ve üç duvarlı fanyalı ağların av verimi açısından karşılaştırmasını yapmış ve üç kat ağdan oluşan fanyalı ağların iki kat daha fazla balık yakaladığını belirlemiştir. Bu ağlarda çelik-gri ve koyu yeşil renklerin en verimli, açık kahve ve mavi rengin en verimsiz renkler olduğunu bildirmiştir (Kara, 1992). Nasution and Mahıswara (1987), Batı Jawa'da çift kat fanyalı ağların karides avcılığındaki av verimini araştırmıştır. Bu ağ takımının özellikleri, tor ve fanyanın daha kalın ipten oluşmasıdır. Yani PA, 210d/6 ve PA, 210d/9 numara ve ayrıca tor ağ alt ve üst kısım olmak üzere iki parçadan oluşmuştur(kara, 1992). 7

Koike and Matuda (1988), tor ağ göz açıklığı ve donam faktörü farklı fanyalı ağların av verimini araştırmışlardır. Fanyalı ağların ve dip sade uzatma ağlarının seçiciliği ve av verimi ile ilgili deneysel çalışmaları, göz açıklığı ve donam faktörü farklı üç değişik ağ ile gerçekleştirmişlerdir. Sardalya ve iri gözlü ringa balığı av verimlerinin; tor ağın göz açıklığına bağlı olarak değiştiğini, tor ağın göz açıklığı, balık büyüklüğü için uygun olduğu durumda, tor ağın esnekliğinin fanyalı ağın verimini pek fazla etkilemediğini ve fanyalı ağın potluğunun av verimini olumlu yönde etkilediğini tespit etmişlerdir (Çubuk, 2000). Njoku (1991), aynı özelliklere sahip monofilament ve multifilament sade uzatma ağlarını verimlilik ve ekonomik yönden karşılaştırmıştır. Denemede kullanılan ağlar aynı özelliklere sahiptir. Çalışmada 18 tür balık yakalamıştır. İlk denemede multifilament ağlarla 836,2 kg, monofilament ağlarla 487,3 kg, ikinci denemede multifilament ağlarla 495,5 kg, monofilament ağlarla 443 kg balık yakalamıştır. Araştırma sonucuna göre, gerek ekonomik, gerekse avlanan tüm balık türleri yönünden multifilament sade ağların monofilament ağlara göre daha verimli olduğu belirlenmiştir. Kara vd. (1992), İzmir Körfezi'nde kefal balığı (Mugil sp.) avcılığında günbatımı, gece ve şafak zamanlarında döneğe bırakma şeklinde fanyalı uzatma ağının av verimini araştırmışlardır. Günün günbatımı, gece ve şafak saatlerinde ağın kuzuluk kısımları kıyıya doğru atılan uzatma ağı ile; kuzuluk kısımları denize doğru atılan uzatma ağından av veriminin daha çok olduğunu belirlenmiştir. Sonuç olarak, kefal balığı avcılığında döneğe bırakılan uzatma ağları ile günbatımı ve sabaha karşı, ağın kuzuluk kısımlarının denize doğru, gece ise kuzuluk kısımlarının kıyıya doğru kurularak yapılan avcılıkta en yüksek av veriminin elde edildiğini bildirmişlerdir. Hoşsucu ve Kara (1992), ısparoz (Diplodus annularis ) balığı avcılığında 200 m uzunluğunda sahip, voli şeklinde kullanılan uzatma ağı ile 600 m uzunluğunda, döneğe bırakma şeklinde kullanılan fanyalı uzatma ağlarının av verimini karşılaştırmışlardır. Bu avcılıkta 200 m uzunluktaki, voli şeklinde kullanılan ağın av veriminin yaklaşık beş kat daha fazla olduğunu belirlenmiştir. 8

Kara (1992), Ege Bölgesi ndeki uzatma ağlarının kullanım şekilleri, ağ rengi, gün ışığı, uyarıcı araçlar ve ay evrelerinin av verimliliğine olan etkileri araştırmıştır. Mürekkep balığı avcılığında fanyalı uzatma ağlarını gece, kıyıya dik ve kıyıya paralel olarak kullanmıştır. Kıyıya paralel olarak kurulan ağ ile yakalanan mürekkep balığı miktarı, kıyıya dik olarak kurulan ağ ile yakalanan miktardan %232 oranında fazla bulunmuştur. Ağ rengi ve gün ışığı ile yapılan çalışmalarında aynı yapım ve donam özelliklerine sahip koyu kırmızı ve açık kırmızı fanyalı uzatma ağları gece ve gündüz zamanlarında, ısparoz balığı avcılığında denenmiştir. Gündüz yapılan avcılıkta koyu kırmızı ağlar, açık kırmızı ağlara göre %31 oranında daha başarılı sonuç vermiştir. Gece avcılığında ise koyu kırmızı ve açık kırmızı ağların verimlilikleri hemen hemen eşit bulunmuştur. Isparoz ve kefal balığı avcılığında en fazla verim ayın yeniay evresinde, en az verim ise dolunay evresinde alınmıştır (İzci, 1999). Çıra vd. (1992), İzmir Körfezi'nde fanyalı uzatma ağı ile çipura balığı (Sparus aurata) avcılığını araştırmıştır. Araştırmada balıkları ürküterek kurulu ağlara doğru sürmek amacıyla gürültü sopası ve sualtı lambası kullanılmıştır. Su içinde yakılıp söndürülerek kullanılan su altı lambası geleneksel uyarıcı araçlara göre daha başarılı bulunmuştur. Sonuç olarak sualtı lambası kullanımı, sopa kullanımından % 45, gürültü sopası kullanımından % 74 oranında daha başarılı bulunmuştur. Balık (1992), Eğirdir Gölü sudak balığı (Lucioperca lucioperca L., 1758) avcılığı isimli çalışmasında, çeşitli göz açıklıklarında uzatma ağları kullanmıştır. Çalışma sonucunda populasyon dengesi açısından 40 mm'den daha küçük göz açıklığındaki ağlar ile sudak balığı avcılığına izin verilmemesi gerektiğini bildirmiştir. Kara (1994), İzmir Körfezi nde mürekkep balığı (Sepia officinalis L. 1758), avcılığında beyaz, sarı, kırmızı ve mavi renkli fanyalı uzatma ağlarının av verimi yönünden karşılaştırmıştır. Özellikleri aynı olan fanyalı ağları birbirine ekleyerek döneğe bırakmıştır. Toplam avcılık boyunca 372 kg mürekkep balığı yakalanmıştır. Ağ rengine göre elde edilen toplam av miktarı kırmızı renkli ağda 108 kg (% 29), 9

mavi renkli ağda 93 kg (% 25), sarı renkli ağda 89,2 kg (% 24) ve beyaz renkli ağda ise 81,8 kg (% 22) olarak belirtmiştir. Machiels et al., (1994), Hollanda'nın Tjeukemeer Gölü'nde bulunan sudak (Stizostedion lucioperca) ve çapak (Abramis brama) balığı avcılığında göz açıklığı 50, 55 ve 65 mm olan monofilament ve multifilament dip sade uzatma ağları kullanmışlardır. Balıkçılarca kullanılan 1,1 m derinliğindeki ağın 0,6 m derinliğindeki ağa göre daha fazla av verdiği, ancak ağ alanına oranlandığında 0,6 m derinliğindeki ağın veriminin çapak balığı avcılığında daha yüksek olduğunu tespit etmişlerdir. Genel olarak, E= 0,25 olan sade uzatma ağların av veriminin balıkçılarca kullanılan E= 0,50 ağlarda daha yüksek bulunduğu belirtilmektedir. Sudak balığı av veriminin multifilament ağlarda, çapak balığı av veriminin ise monofilament ağlarda daha yüksek olduğunu ifade etmişlerdir (Çubuk, 2000). Çetinkaya vd. (1995), Van Gölü nde yaşayan inci kefali (Chalcalburnus tarichi, Pallas 1811) avcılığında kullanılan fanyalı uzatma ağlarının av verimleri ve seçiciliği üzerine bir ön çalışma yapmışlardır. Aynı özelliklere sahip 17, 22 ve 24 mm göz açıklığında tor ağlara sahip fanyalı ağlar kullanılmıştır. Denemeler farklı zamanlarda ve iki istasyonda gerçekleşmiştir. Ağlarda yakalanan balıkların ortalama boyları, 15,6 cm, 20,2 cm ve 20,8 cm ve ağırlıkları ise 60,2 g, 70 g ve 62,4 g olarak bulunmuştur. Sayısal olarak en fazla balık 22 mm'lik ağda yakalanmıştır. Birim çabaya düşen, 22 mm'lik ağın av miktarı 17 mm ve 24 mm'lik ağlardan daha yüksek olarak belirlenmiştir. Kuşat (1996), Eğirdir Gölü'ndeki sudak avcılığında kullanılan multifilament ve monofilament ağların seçiciliğini ve av verimliliğini araştırmıştır. Araştırmada donam faktörü 0,50, uzunlukları 200 m, derinlikleri 1,91 3,12 m arasında değiştiği, göz açıklığı 22 24 25 26 30 35 40 45 60 mm sade uzatma ağları kullanmıştır. Denemelerde yakalanan 1611 sudak balığının toplam ağırlıklarının 185.320 g olduğunu belirtmiştir. Bu verimin %66,1 i monofilament, %33,9 u multifilament ağlardan elde etmiştir. Monofilament ve multifilament ağlar içerisinde 22 mm göz 10

açıklığındaki ağdan hem sayı hem de ağırlık bakımından en yüksek verim elde edilmiştir. Balık (1996), Beyşehir Gölü'nde sazan ve sudak avcılığında kullanılan multifilament fanyalı ve sade uzatma ağları ile monofilament sade uzatma ağlarının av verimliliklerinin ve seçiciliklerini araştırdığı çalışmasında; donam faktörleri 0,50, her birinin uzunluğu 100 m olan 13 adet monofilament sade uzatma (göz açıklığı 36, 40, 44, 50, 60, 70, 80, 90, 100, 110, 120 ve 130 mm), 9 adet multifilament sade uzatma(göz açıklığı 34, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100 ve 110 mm) ve 7 adet multifilament fanyalı (göz açıklığı 60, 70, 80, 90, 100, 110 ve 120 mm) ağlar kullanmıştır. Aynı göz açıklığına sahip sade ve fanyalı ağlarla yakalanan sudak miktarı ağırlık olarak değerlendirildiğinde, % 50,7 si monofilament sade, % 25,1 i multifilament sade ve % 24,2 si multifilament fanyalı ağlarla yakalanmıştır. Yakalanan sazan miktarının ağırlıksal olarak dağılımına baktığımızda ise, % 50.3'ü multifilament fanyalı ağlarla avlanırken, % 33.4'ü monofilament sade ve % 16.3'ü multifilament sade ağlarla avlandığı görülmüştür. Sayısal olarak ise, multifilament fanyalı ve monofilament sade ağlarda eşit sayılarda sazan avlanmış ve toplam avcılık içerisindeki payının % 41,5 olduğu belirlenmiştir. Multifilament sade ağlarla avlanan sazan miktarı ise toplam avcılığın % 17'sini oluşturmaktadır. Kuşat (1996 1997), uzatma ağları kullanımında göz açıklığına sınırlama getirilmesi balıkçılarımızın avladıkları balıkların boylarının kullandıkları ağ gözü ile ilgili olduğunu, yoğun ve yasak dönemde yapılan avcılığın av verimini düşürdüğünü bu nedenle balıkçılarımızı küçük gözlü ağlar kullanmaya sevk ettiğini ve kontrol hizmetlerinin yerinde yapılmasının gerekliliğini vurgulamıştır. Kuşat (1997), Eğirdir Gölü'nde monofilament ve multifilament ağların verimliliklerini ekonomik yönden karşılaştırmıştır. Sonuç olarak, monofilament ağlar multifilament ağlardan 1.85:1 oranında daha fazla balık yakalamıştır. Ekonomik verimlilik bakımından ise monofilamentlerin multifilamentlere oranı 1.91:1 olarak tespit edilmiştir. 11

Bolat ve Kuşat (1997), sade uzatma ağı avcılığı ve göllerdeki ekonomik öneminin araştırıldığı çalışmalarında, iç sularda yapılan avcılığın % 90'ının uzatma ağları ile yapıldığını bunun nedeninin ise modern tekne ve ekipmana ihtiyaç duyulmaması, basit ve masrafsız oluşunu söylemişlerdir. Balık ve Çubuk (1998), Eğirdir Gölü'nde farklı donam faktörleri (E=0,33, 0,40, 0,50 ve 0,67) ile donatılmış monofilament sade uzatma ağlarının, sudak balığı avcılığında av verimliliklerini karşılaştırılmışlardır. Ağların donam faktörleri dışında diğer tüm özellikleri aynı olmasına karşın sudak balığı avcılığında 0.33 donanımlı ağın donam faktörleri 0,40, 0,50 ve 0,67 olan ağlardan sırasıyla 1,39, 1,55 ve 1,78 kat daha fazla av verdiğini tespit etmişlerdir. Balık (1998), sudak avcılığında multifilament fanyalı ve sade uzatma ağları ile monofilament galsama ağlarını karşılaştırmıştır. Araştırmada sudak avcılığında monofilament galsama ağlarının, multifilament galsama ağlarından 1,98, multifilament fanyalı ağlardan da 2,1 kat daha etkin olduğu tespit edilmiştir. Multifilament fanyalı ve multifilament galsama ağlarının av verimleri arasında ise önemli bir farkın olmadığını belirtmiştir. Eğirdir Gölü'nde farklı donam faktörleri ile donatılmış ağların sudak avcılığında seçicilik ve verimliliklerini araştırdığı bu çalışmada, donam faktörleri 0,40, 0,50 ve 0,67 olan 22, 24 ve 26 mm göz açıklığında ağlar kullanılmıştır(anonim, 1998). Sonuç olarak sudak avcılığında en yüksek verim %55,5 lik payla 0,50 donam faktörü ile donatılmış ağdan elde edilmiştir (Çubuk, 2000). İzci (1999), Eğirdir Gölü'nde mevsime bağlı sudak avcılığında kullanılan monofilament sade uzatma ağlarının av verimliliği etkisini araştırmıştır. Bu çalışmada 20, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 30, 32, 35, 36, 40 ve 45 mm göz açıklıklarında monofilament sade uzatma ağları kullanılmıştır. Denemelerde en fazla balık avlayan ağın, yazın 24 mm, sonbahar, kış ve ilkbaharda 32 mm göz açıklıklarındaki ağlar olduğunu tespit edilmiştir. Ancak bu ağlar içerisinde yazın 24 mm, sonbaharda 32 12

mm, kışın ve ilkbaharda ise 35 mm göz açıklığındaki ağların ekonomik olduğu vurgulanmıştır. Balık ve Çubuk (1999) un Beyşehir Gölü'ndeki sazan ve tatlısu kefali nin monofilament galsama ağları ile avcılığında ağ renginin av verimi üzerine etkisi isimli çalışmalarında, 311 adet sazan yakalamışlardır. En fazla sazan sarı, tatlısu kefali ise mavi renkli ağlarla avlanmıştır. Sazan avcılığında sarı renkli ağ kırmızı, siyah, kahverengi, açık yeşil, beyaz, mavi ve koyu yeşil ağlardan sırasıyla 1,07, 1,10, 1,10, 1,13, 1,22, 1,22 ve 1,61 kat daha fazla balık yakalamıştır. Çubuk (2000), Beyşehir Gölü nde 14 aylık dönemde 466 adet ve 190,332 kg balık avlamıştır. Bu çalışmada monoflament ağ, tor ve multiflament ağ ve tor kullanılarak dört kombine ağ donatmıştır. Yaptığı çalışmada monofilament tor ve monofilament fanyadan yapılmış ağın diğer üç kombine ağdan daha verimli olduğunu rapor etmiştir. 2.3. Eğirdir Gölü Üzerine Yapılan Araştırmalar Akşiray (1961), 1955 yılına kadar Eğirdir Gölü nde 10 balık türünün yaşadığını, ancak bu türlerin verimsizliği nedeni ile çok geç büyüdüklerini gölün daha verimli bir balık faunasına kavuşturulması amacıyla sudak aşılandığını belirtmektedir. Sarıhan (1970), Eğirdir Gölü ne sonradan aşılanan sudak balığının gölün yerli balıklarından en az 7 türü yok ettiğini, geriye kalan sazan, siraz ve eğrez in büyüme oranlarının arttığını söylemektedir. Sarıhan (1974) nın 1968 yılında gölden aldığı örneklerde, sudak populasyonunun iyi geliştiği ve beslenme sorununun olmadığını belirtmiştir. Selekoğlu (1982), Eğirdir Gölü ndeki sudak populasyonunun gelişmesini, ağırlık boy ilişkisini ve kondisyon faktörünü incelemiştir. 13

Sarıhan ve ark., (1988) Eğirdir Gölü ndeki sudak populasyonun gelişmesi üzerine yaptığı çalışmada, göldeki bu türün gelişme ve beslenme sorununun olmadığını ortaya koymuşlardır Bayrak vd.(1991) Eğirdir Gölü nde yaptıkları araştırma sonuçlarına göre avlanan balık miktarının % 61 ini sudak, % 39 unu sazanın oluşturduğunu ifade etmişlerdir. Campbell (1992), 1988 1989 yıllarında yaptığı çalışmada Eğirdir Gölü ndeki sudaklar arasında % 96 oranında kanibalizmin görüldüğünü belirtmiştir (Anonim, 2006). İzci (2004) tarafından, Eğirdir Gölü ndeki Carassius auratus populasyonunun büyüme parametreleri incelenmiştir. Populasyonun % 32,75 inin dişi, % 67,25 inin erkek bireylerin oluşturduğu saptanmıştır. Kuşat ve Koca (2004) ise göldeki gümüşi havuzbalığının büyüme parametreleri, üreme dönemi ve kondisyon faktörünü incelemiştir. Bu türün nisan ayında üremeye başladığı ve Ağustos ayına kadar devam ettiğini belirtmişlerdir. Ortalama kondisyon faktörünü 2,35 olarak bulmuşlardır. Balık vd.(2004) Eğirdir gölü ndeki Gümüşi havuzbalığının yaşlarının I-VI arasında değiştiği, örneklerin % 53,4 erkek, % 46,6 dişi bireylerden oluştuğu, üremenin ise nisan-temmuz ayları arasında olduğunu, ortalama kondisyon faktörünün ise 2,498 olduğunu belirtmişlerdir. Balık vd. (2006) gölde 10 balık türünün bulunduğunu, bu türlerden bir çoğunun 1950 li yıllarda bildirilen türlerden farklı olduğunu bildirmişlerdir. Kuşat vd. (2006) Eğirdir Gölü ndeki gümüşi havuzbalığının yaşlarının 0+-V arasında değiştiği, yakalanan bireylerin %37,52 sinin dişi, %62,48 inin erkek olduğunu tespit etmişlerdir. 14

2.4. Eğirdir Gölü Balık Faunası Eğirdir Gölü balık faunası üzerine 1933 yılından itibaren birçok çalışma yapılmıştır. Küçük vd.(2009) yaptığı çalışmada göldeki 1915-2007 yılları arasındaki balık populasyonlarındaki değişimleri irdelemiştir. Eğirdir gölünde toplam 15 takson bildirmiş ve günümüzde bunlardan 13 balık türünün yaşadığını belirlemiştir(çizelge 2.1.). Ayrıca gölde ekonomik değeri yüksek olan tatlı su istakozununda varlığı bildirilmiştir(balık vd. 2006). Çizelge 2.1. Eğirdir Gölü Balık Faunası(Küçük vd.2009) Familia CYPRINIDAE [1] Cyprinus carpio Linnaeus, 1758 (sazan) [2] Vimba vimba (Linnaeus, 1758) (eğrez) [3] Carassius gibelio (Bloch, 1782) (gümüşi havuzbalığı) [4] Capoeta pestai (Pietschmann, 1933) (siraz) [5] Pseudophoxinus handlirschi (Pietschmann,1933)(EX) [6] Hemigrammocapoeta kemali (Hanko, 1924)(EX) [7] Pseudophoxinus egridiri (Karaman, 1972) Familia COBITIDAE [8] Cobitis cf. Turcica (taşısıran) Familia BALİTORİDAE [9] Seminemacheilus ispartensis Erk akan, Nalbant and (çöpçü balığı) Özeren, 2007 [10] Barbatula mediterraneus Erk akan, Nalbant and (çöpçü balığı) Özeren, 2007 Familia ATHERİNİDAE Familia [11] Atherina boyeri (Risso, 1810) (gümüş) Familia CYPRINODONTIDAE [12] Aphanius anatoliae anatoliae (Leidenfrost, 912) (dişli sazancık) POECILIDAE [13] Gambusia affinis (Baird ve Girard, 1853) (sivrisinek balığı) PERCIFORMES PERCIDAE [14] Sander lucioperca (Linnaeus, 1758) (sudak) GOBIIDAE [15] Knipowitschia caucasica (Berg, 1916) (küçük kayabalığı) 15

3. MATERYAL VE YÖNTEM 3.1. Materyal 3.1.1. Araştırma sahası Isparta İlinin Eğirdir, Gelendost, Yalvaç ve Senirkent ilçeleri sınırları içerisinde yer alan Eğirdir Gölü (Şekil 3.1.) tektonik bir çöküntü gölüdür (Lahn, 1948). Şekil 3.1. Araştırma sahası Türkiye nin en büyük ikinci tatlısu gölü olan bu göl, Eğirdir, Gelendost, Yalvaç ve Senirkent İlçeleri sınırları içerisinde yer almaktadır. Kuzey güney doğrultusunda uzanan gölün toplam uzunluğu 48 km, en geniş yeri 16 km, en dar yeri ise 2,6 km açıklığındaki olup bir boğazla gölü Eğirdir ve Hoyran olmak üzere iki ana bölüme ayırmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 924 m, yaklaşık 478 km 2 (Balık, vd., 2002) yüzey alanına sahip bu gölde ortalama derinlik 8-9 m civarındadır. Gölün su 16

gelirini; yağmur ve kar suları, göl içerisindeki kaynak suları ile göl çevresinde bulunan küçük dereler oluşturmaktadır. Su giderini ise; buharlaşma, Kovada Kanalı ve sulama amaçlı alınan su, düdenler ile Eğirdir ve Isparta nın içme suyu oluşturmaktadır. 3.1.2. Avcılıkta Kullanılan Uzatma ağları Bu araştırma kapsamında balık avcılığında monofilament ve multifilament fanyalı ağlar kullanılmıştır. Denemelerde her ağ için aynı malzemeden yapılmış olan fanya ve tor göz açıklığı 100, 110, 120 ve 130 mm olan ağlar kullanılmıştır. Ağların E(Donam Faktörü)= 0,50 olup, donatılmış uzunluğu 100 m dir. Yaka iplerinin çapı (Ø) 4 mm PP'dir. Tüm ağlar 3 numara içi boş mantar yüzdürücüler ile 29 g ağırlığında oval kurşun batırıcılar kullanılmış, ağların FTOR oranı 0,70 olarak donatılmıştır. Yakalanan balıkların ağırlıkları 0,1 g hassasiyetli elektronik terazi ile tartılarak kayıt altına alınmıştır. Araştırmada kullanılan ağların teknik özellikleri Çizelge3.1. de verilmiştir. Çizelge 3.1. Araştırmada kullanılan ağların teknik özellikleri Tor Fanya Yüzdürücü-batırıcı Ağ grubu MONOFİLAMENT MULTİFİLAMENT Göz açıkl. (mm) Ağ ipi kalınlığı (ø mm ve denye) Derinlik ( göz) Göz açıkl. (mm) Ağ ipi kalınlığı (ø mm ve denye) Derinlik (göz) Ağ derin. (cm) Batırıcı sayısı (adet) Yüzd. sayısı (adet) Yaka halatı kalın. (mm) Fanya tor oranı (FTOR) 100 0,20 50 500 0,37 5 2,17 133 133 4 0,71 110 0,20 50 560 0,37 5 2,42 133 133 4 0,73 120 0,20 50 500 0,37 6 2,60 133 133 4 0,71 130 0,20 50 500 0,37 6,5 2,81 133 133 4 0,71 100 210dX2 50 500 210dX6 5 2,17 133 133 4 0,71 110 210dX2 50 560 210dX6 5 2,42 133 133 4 0,73 120 210dX2 50 500 210dX6 6 2,60 133 133 4 0,71 130 210dX2 50 500 210dX6 6,5 2,81 133 133 4 0,71 17

3.2.Yöntem 3.2.1. Avcılık Avcılık denemeleri; Aralık 2009 - Nisan 2010 tarihleri arasında, Eğirdir Gölü Köprü avlağında aylık olarak Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü 'nün araştırma teknesi ve fanyalı uzatma ağları ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma teknesi, 4.55 m uzunluğunda ve 25 hp gücünde kıçtan takma motor ile çalışmaktadır. Avcılık dönek yöntemi ile yapılmıştır. Ağların her bir metresinde yakalanan balık biyoması (g) aylara göre belirlenmiş, her bir ağ için birim av miktarlarının aylara göre dağılımı, araştırma süresi içerisindeki ortalama birim av miktarları hesaplanmıştır. Birim av miktarlarının (BAVM) hesaplanmasında aşağıdaki eşitlikten yararlanılmıştır(balık ve Çubuk, 2001). Yapılan çalışmada aynı göz açıklığına sahip ağların aralarındaki istatitiki fark varyans analizi ile kontrol edilmiştir. Önemlilik testi ise student t testi ile yapılmıştır. BAVM=Σ(Y/L)/N (3.1) Y: bir seferde yakalanan av miktarı (g) L: ağ uzunluğu (m) N: deneme sayısı 18

4. ARAŞTIRMA BULGULARI 4.1. Çalışmada Yakalanan Balıklar Bu çalışmada farklı göz açıklıklarındaki monofilament ve multifilament ağların Eğirdir Gölü için av verimlilikleri araştırılmıştır. Çalışmada 655 adet gümüşi havuzbalığı, 4 adet Sudak, 5 adet Sazan, ve 2 adet Eğrez, yakalanmıştır. Gümüşi havuzbalığı dışındaki türler sayının yetersiz olması nedeniyle BAVM hesaplamasında kullanılmamıştır. Ağlarda yakalanan balıkların sayısı, % dağılımları, ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve BAVM değerleri Çizelge 4.1. ve 4.2. de verilmiştir. Çizelge 4.1. Farklı Göz Açıklığında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 151 37,47 359±7,22 23,9±0,15 54156 27,25 108,31 110 85 21,09 460±10,91 25,4±0,22 39089 19,67 78,18 120 111 27,54 595±14,27 27,6±0,25 66009 33,22 132,02 130 56 13,90 705±20,61 29,1±0,32 39468 19,86 78,94 Toplam 403 100 499,17 26,1 198722 100 Çizelge 4.2. Farklı Göz Açıklığında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 91 36,11 382±9,22 24,1±0,19 34765 28,32 69,53 110 51 20,24 434±16,77 24,7±0,27 22117 18,02 44,23 120 72 28,57 582±15,12 27,3±0,23 41786 33,37 81,94 130 38 15,08 656±31,54 28,4±0,47 24915 20,29 49,83 Toplam 252 100 490,76 25,8 122.769 100 Aralık 2009 Nisan 2010 tarihleri arasında yapılan çalışmada yakalanan gümüşi havuzbalıklarının çatal boyları 18-35 cm, ağırlıkları 153-1073 g arasında 19

değişmektedir. Yakalanan balıkların 431 adedi dişi, 224 adedi erkek bireylerden oluşmuştur. Monofilament ve multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ağırlık ve boy frekans dağılımları Şekil 4.1., 4.2., 4.3. ve 4.4. te verilmiştir. 50 45 40 FREKANS(N) 35 30 25 20 15 10 100 110 120 130 5 0 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650 700 750 800 850 900 950 100 AĞIRLIK(g) Şekil 4.1. Monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ağırlık frekans dağılımı 40 35 30 FREKANS(N) 25 20 15 100 110 120 130 10 5 0 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 BOY(cm) Şekil 4.2. Monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının boy frekans dağılımı 20

30 25 FREKANS(N). 20 15 10 5 100 110 120 130 0 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650 700 750 800 850 900 950 1000 1050 AĞIRLIK(g) Şekil 4.3. Multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ağırlık frekans dağılımı 30 25 FREKANS(N) 20 15 10 100 110 120 130 5 0 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 BOY(cm) Şekil 4.4. Multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının boy frekans dağılımı Genel olarak bakıldığında tüm aylarda monofilament ağlarda av verimi multifilament ağlara göre daha verimli olduğu belirlenmiştir. Ağ gözlerine göre karşılaştıracak olunursa monofilament ağlar sırasıyla 110, 120, 130, 100 mm göz açıklığındaki ağlarda 1,77, 1,61, 1,58, 1,56 kat fazla hesaplanmıştır. 21

4.2. Aylara Göre Deneme Ağlarının Verimlilikleri Aralık ayında yapılan avcılık denemelerinde yakalanan toplam 101 adet örneğin; 70 adedi monofilament, 31 adedi ise multifilament ağlarla yakalanmıştır. Ağ gözlerine göre ise verim monofilament ağlarda sırasıyla 130, 100, 120, 110 mm göz açıklığındaki ağlarda 2,43, 2,21, 2,15, 1,82 kat fazla olmuştur. Yakalanan balıklarla ilgili değerler Çizelge 4.3. ve 4.4. de verilmiştir. Çizelge 4.3. Aralık ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 29 41,43 361,93±1,78 23,86±0,33 10496 30,90 104,96 110 16 22,86 467,69±2,39 25,27±0,58 7483 22,03 74,83 120 10 14,29 599,50±2,24 27,14±0,67 5995 17,65 59,95 130 15 21,43 666,33±2,69 28,51±0,69 9995 29,42 99,95 Toplam 70 100 33969 100 Çizelge 4.4. Aralık ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 13 41,94 366,08±1,16 23,37±0,32 4759 30,21 47,59 110 8 25,81 512,63±2,31 25,55±0,77 4101 26,04 41,01 120 5 16,13 557,2±2,05 26,26±0,83 2786 17,69 27,86 130 5 16,13 821±2,39 30,64±1,07 4105 26,06 41,05 Toplam 31 100 15751 100 Ocak ayında yapılan avcılıktayakalanan toplam 94 adet balık örneğinin; 62 adedi monofilament, 32 adedi ise multifilament ağlarla yakalanmıştır. Ağ gözlerine göre ise verim monofilament ağlarda sırasıyla 120, 100, 110, 130 mm göz açıklığındaki ağlarla 2,62, 2,05, 1,53, 1,16 kat fazla olmuştur. Yakalanan balıklarla ilgili değerler Çizelge 4.5. ve 4.6. da verilmiştir. 22

Çizelge 4.5. Ocak ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 28 45,16 375,79±2,05 24,29±0,39 10522 37,69 105,22 110 18 29,03 444,17±1,86 25,53±0,44 7995 28,64 79,95 120 11 17,74 552,18±0,84 27,16±0,25 6074 21,76 60,74 130 5 8,06 664,60±0,98 29±0,44 3323 11,90 33,23 Toplam 62 100 27914 100 Çizelge 4.6. Ocak ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) SE Ortalama Çatal Boy (cm) SE Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 11 34,38 467,36±0,99 25,65±0,3 5141 33,08 51,41 110 13 40,63 402,23±1,73 24,7±0,48 5229 33,64 52,29 120 4 12,50 578,5±1,48 27,33±0,74 2314 14,89 23,14 130 4 12,50 714,5±0,96 30,05±0,48 2858 18,39 28,58 Toplam 32 100 15542 100 Şubat ayında yapılan avcılık denemelerinde toplam 69 adet balık yakalanmış bunların; 38 adedi monofilament 31 adedi ise multifilament ağlarla yakalanmıştır. Ağ gözlerine göre verim monofilament 110, 120, 130, 100 mm göz açıklığındaki ağlarla sırasıyla 1,46, 1,24, 1,23, 0,74 kat fazla olmuştur. Yakalanan balıklarla ilgili değerler Çizelge 4.7. ve 4.8. de verilmiştir. Şubat ayı balık sayısı ve verim yönünden en düşük bulunmuştur. 23

Çizelge 4.7. Şubat ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 8 21,05 324,13±1,19 25,93±0,42 2593 13,30 25,93 110 6 15,79 458,65±0,74 25,48±0,3 2751 14,11 27,51 120 18 47,37 555±1,99 26,87±1,99 9990 51,24 99,90 130 6 15,79 693,50±2,48 28,72±1,01 4161 21,34 41,61 Toplam 38 100 19495 100 Çizelge 4.8. Şubat ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 8 25,81 439,13±2,12 24,74±0,75 3513 20,82 35,13 110 4 12,90 471±1,41 25,58±0,7 1884 11,17 18,84 120 14 45,16 577,07±1,14 27,33±0,3 8079 47,88 80,79 130 5 16,13 679,2±2,51 28,62±1,12 3396 20,13 33,96 Toplam 31 100 16872 100 Mart ayında yakalanan toplam 122 adet balığın; 76 adedi monofilament, 46 adedi ise multifilament ağlarla yakalanmıştır. Ağ gözlerine göre verim 120, 110, 100, 130 mm göz açıklığındaki ağlarla sırasıyla 2,12, 2,00, 1,42, 1,14 kat fazla olmuştur. Yakalanan balıklarla ilgili değerler Çizelge 4.9. ve 4.10. da verilmiştir. Çizelge 4.9. Mart ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 34 44,74 337,65±1,79 23,86±0,31 11480 33,95 114,8 110 13 17,11 423,38±2,72 25,43±0,76 5504 16,28 55,04 120 19 25,00 549,15±2,87 26,74±0,66 10433 30,86 104,33 130 10 13,16 639,41±2,9 28,72±1,01 6394 18,91 63,94 Toplam 76 100 33811 100 24

Çizelge 4.10. Mart ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 21 45,65 384,34±1,7 24,73±0,37 8071 37,84 80,71 110 7 15,22 393,94±2,77 23,89±1,05 2758 12,93 27,576 120 8 17,39 614,25±1,93 26,96±0,68 4914 23,04 49,14 130 10 21,74 558,9±2,77 27,05±0,88 5589 26,20 55,89 Toplam 46 100 21332 100 Nisan ayında yapılan avcılıkta yakalanan toplam 269 adet balığın; 157 adedi monofilament 112 adedi ise multifilament ağlarla yakalanmıştır. Ağ göz açıklığına göre verim 110, 130, 100, 120 mm göz açıklığındaki ağlarla sırasıyla 1,89, 1,74, 1,44, 1,41 kat fazla olmuştur. Yakalanan balıklarla ilgili değerler Çizelge 4.11. ve 4.12. de verilmiştir. Nisan ayı yakalanan balık sayısı ve en yüksek değerde bulunmuştur. Çizelge 4.11. Nisan ayında monofilament ağlarla yakalanan gümüşihavuz balıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 52 33,12 366,63±1,76 23,76±0,24 19065 22,82 190,65 110 32 20,38 479,84±1,74 25,42±0,31 15355 18,38 153,55 120 53 33,76 632,58±2,88 28,31±0,4 33516 40,12 335,16 130 20 12,74 779,75±1,79 30,10±0,4 15595 18,67 155,95 Toplam 157 100 83531 100 25

Çizelge 4.12. Nisan ayında multifilament ağlarla yakalanan gümüşi havuzbalıklarının ortalama ağırlık, ortalama çatal boy ve % dağılımları ile BAVM değerleri Göz açıklığı Balık Sayısı % Ortalama Ağırlık (g) Ortalama Çatal Boy (cm) Toplam Ağırlık (g) % BAVM 100 38 33,93 349,5±1,71 23,32±0,28 13281 24,51 132,81 110 19 16,96 428,68±1,69 24,42±0,39 8145 15,03 81,45 120 41 36,61 580,07±2,19 27,44±0,34 23783 43,90 237,83 130 14 12,50 640,5±3,25 28,02±0,87 8967 16,55 89,67 Toplam 112 100 54176 100 4.3. Verilerin İstatistik Analizi Yakalanan balıkların ağlara göre verimleri varyans analizi ile istatistiki açıdan karşılaştırılmış ve aralarında bir fark bulunmamıştır. Bunun nedeni ağlardaki şubat ayındaki verim düşüklüğü ve nisan ayındaki verim artışı olduğunu düşünülebilir. Bu artışlar Şubat ayındaki hava sıcaklığındaki düşüş ve Nisan ayındaki üreme sezonunun başlaması olarak izah edilebilir. Bu iki ayın verilerini elemine ederek yapılan analizde 100 ve 110 mm göz açıklığındaki ağlarda istatistiki bir fark ortaya çıkmıştır (Çizelge 4.13.). Student's t testi ile guruplar arasındaki fark istatistiki açıdan önemlidir. 120, 130 mm göz açıklığındaki ağlarda farkın çıkmaması Gümüşi havuzbalığı nın Eğirdir Gölü nde oluşturduğu populasyonda bu boyda fazla balığın olmaması ve ağlara takılan balıkların sayılarının azlığından kaynaklanabilir. Çizelge 4.13. Ağlara göre istatistiki değerler Ağ göz Açıklığı Ağ Tipi 100 110 120 130 BAVM±SE BAVM±SE BAVM±SE BAVM±SE Monofilamet a 108,32±3,23 a 69,94±7,59 a 75,00±14,66 65,70±19,28 Multifilament b 59,90±10,46 b 40,29±7,14 a 33,38±7,99 41,84±7,89 Aynı sütunda farklı harflerle gösterilen veriler arasında istatistikî fark vardır (P<0,05). a a 26

4.4. Denemelerde Kullanılan Ağların Ekonomik Verimlilikleri Yapılan çalışma süresinde yakalanan gümüşi havuzbalıklarının Eğirdir balık pazarında perakende satış fiyatının 1,25 TL olduğu belirlenmiştir. Yakalanan balıkların ağlara göre ekonomik verimleri Çizelge 4.14. ve 4.15 te verilmiştir. Çizelge 4.14. Çalışmada kullanılan monofilament ağ takımlarının ekonomik verimlilikleri Ağ göz açıklığı Miktar(kg) kg fiyatı Toplam fiyat 100 54,16 1,25 67,70 110 39,09 1,25 48,86 120 66,01 1,25 82,51 130 39,47 1,25 49,34 Toplam 198,72 248,40 Çizelge 4.15. Çalışmada kullanılan multifilament ağ takımlarının ekonomik verimlilikleri Ağ göz açıklığı Miktar(kg) kg fiyatı Toplam fiyat 100 34,77 1,25 43,46 110 22,12 1,25 27,65 120 41,79 1,25 52,23 130 24,92 1,25 31,14 Toplam 122,77 153,46 Yakalanan balıkların pazar değerlerine bakıldığında monofilament ağların multifilament ağlara göre yaklaşık iki kat daha verimli oldukları görülmektedir. 27

5. TARTIŞMA VE SONUÇ Eğirdir Gölü nde Aralık 2009 Nisan 2010 tarihleri arasında yürütülen bu çalışmada, değişik göz açıklıklarındaki monofilament ve multifilament ağların av verimlilikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Arazi çalışmalarında 655 adet gümüşi havuzbalığı, 4 adet sudak, 5 adet sazan ve 2 adet eğrez yakalanmıştır. Çalışmada diğer türlerden az sayıda birey yakalanması kullanılan ağların göz açıklığının büyük olmasından kaynaklanabilir. Gümüşi havuzbalığı gölün doğal faunasından olmayıp 1990 lı yılların başlarında göle aşılanmıştır (Balık ve Çubuk 1998 1999). Eğirdir Gölü Limnoloji çalışmalarının yoğun yapıldığı bir sucul alandır. Gölde günümüze kadar ağırlıklı olarak balıkçılık biyolojisi, su kirliliği, stok tespiti ve seçicilik çalışmaları yapılmıştır. Yapılan araştırmalarda 1950 li yıllardan itibaren göle sudak, kadife, alabalık, gümüşi havuzbalığı ve gümüş balığı olmak üzere birçok balık aşılandığı, bu durumun gölün balıkçılığına olumsuz etkiler yaptığı belirtilmiştir. 1980 li yıllarda, yaklaşık 2000 ton avlanan kerevit stokunda görülen hastalıktan sonra, gölde ekonomik balıkçılık sona ermiştir. Yıllar boyu göl kirasını ödeyemeyen balıkçılar stokun azlığı ve sürekli av yasağı nedeniyle diğer sektörlere geçişler artış göstermiştir. Araştırmanın planlanmasındaki en önemli sebep zaten durma noktasına gelen avcılığın Eylül 2010 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan tebliğ gereğince monofilament ağ ipliklerinden yapılan av araçlarındaki kısıtlamaların meydana getireceği etkiyi öngörmektir. Avcılık giderlerindeki maliyet artışı, akaryakıt giderlerinin dışında avlanan ürünün düşük değerde olmasıyla karşılanamamaktadır. Ülkemizdeki karasularımızın fazla olmasına karşılık yeterli seviyede üretim yapmadığımız bir gerçektir. Deniz ve iç sularda avcılıktan gelen üretimi artırmak sürdürülebilir avcılıkla mümkündür. Sürdürülebilir avcılık yapılırken avcılığın ekonomik olması en önemli koşuldur. Avcılık giderlerinin yüksekliği göz önünde tutulursa verimi yüksek olan av araçlarının kullanılması önerilmelidir. 28

Ülkemizde ve dünyada yapılan verimlilik çalışmalarında çoğunlukla monofilament ve multifilament ağların av verimliliği karşılaştırılmıştır. Nijerya nın Oguta gölü nde 1991 yılında yapılan çalışmada 35 mm göz açıklığındaki monofilament ve multifilament ağlardaki av verimi araştırılmıştır. Çalışmada 18 balık türü avlandığı multifilament ağların ekonomik değeri yüksek olan türleri yakaladığını belirtilmiştir (Njoku, 1991). Kuşat(1996) tarafından Eğirdir Gölü nde yapılan çalışmada sudak avcılığında kullanılan monofilament ağların multifilament ağalara göre yaklaşık 2 kat daha fazla balık yakaladığını belirlemiştir. Beyşehir Gölü nde 2000 yılında, dört farklı göz açıklığında kombine ağlarla yapılan avcılıkta en iyi av verimini monofilament tor ve monofilament fanya ile donatılmış ağların verdiği bildirilmiştir(çubuk, 2000). Balık ve Çubuk(2000) tarafından Beyşehir ve Eğirdir Gölü nde yapılan çalışmada ise monofilament ağlardaki verim multifilament ağlara göre daha yüksek bulunmuştur. Karadeniz de (Özdemir, ve Erdem, 2006) yapılan çalışmada türler bazında adet ve ağırlık olarak monofilament ağların daha yüksek av verdiği belirtilmiştir. Eğirdir Gölü nde yaptığımız çalışmadaki sonuçlar Njoku (1991) nun Oguta Gölü nden belirlediği veriler dışındaki bulgularla uyumludur. (Çizelge 4.1 4.2). Yaptığımız çalışmada en yüksek BAVM 120 mm göz açıklığındaki monofilament ağda 132,02 olarak elde edilmiş, aynı göz açıklığındaki multifilament ağda bu değer 81,94 te kalmıştır. BAVM değerlerinde bu ağları her iki malzemede de sırasıyla 100, 130, 110 mm lik ağlar takip etmektedir. Yakalanan balıkların ağlara göre verimlilikleri istatistiki açıdan karşılaştırılmış aralarında önemli bir fark bulunmamıştır(p>0,05). Bunun nedeni avcılıkta şubat ayındaki verim düşüklüğü ve nisan ayındaki verim artışı olduğu kanısındayız. Bu artışlar şubattaki hava sıcaklığındaki düşüş ve nisan ayındaki üreme sezonunun başlaması olarak izah edilebilir. Bu iki ayın verilerinin hesaplanmaya alınmadan yapılan analizde 100 ve 110 mm göz açıklığındaki ağlarda istatistiki bir fark bulunmuştur(p<0,05). Balık ve Çubuk (2001) Beyşehir Gölü nde yaptıkları çalışmada verimler arasındaki farkın önemsiz olduğunu hesaplamışlardır. 120, 130 mm göz açıklığındaki ağlarda istatiksel farkın olmaması gümüşi havuzbalığı nın populasyonunda bu boyda yeterli balığın olmaması ve ağlara takılan balıkların sayılarının azlığından kaynaklanabilir. 29

Çetinkaya vd.(1995) nin inci kefali(chalcalburnus tarichi P.,1811) avcılığında farklı ağların göz açıklıklarını karşılaştırmışlardır. Bu çalışmada, yakalanan ürünün amortisman giderleri, işçi ücretleri ve akaryakıt giderlerini ancak karşıladığı belirtilmektedir (Çetinkaya ve ark.1995). İzci (1999) yılında yaptığı çalışmada aynı durumun Eğirdir Gölü için de söz konusu olduğunu rapor etmiştir. Bugün yapılan çalışma ile diğerleri karşılaştırılacak olursa göldeki hakim tür olan gümüşi havuzbalığı nın diğer türlere göre daha ucuz olması ve pazar payının az olması bugünkü durumun daha da kötü olduğunun bir göstergesidir. Balıkçılar artık balıkçılığı ikinci hatta üçüncü iş olarak görmekteler ve birçoğu yasal sorumluluktan kaçmak adına teknelerini satmakta ve kooperatif kayıtlarını sildirmektedirler. Eğirdir Gölü nde 2000 li yıllardan önce yapılan çalışmalara bakıldığında gölden ticari olarak en çok sudak balığının avlandığı ve göldeki baskın türün de bu tür olduğu belirtilmektedir (Kuşat, 1996, İzci, 1999, Çubuk, 2000). Ancak 2000 yıllardan itibaren yapılan çalışmalarda, gölde baskın türün gümüşi havuzbalığı olduğu ve biyomastaki oranının % 99 u geçtiği bildirilmiştir(anonim, 2006). Çalışmamız Köprü Avlağı yla sınırlı olsa da eldeki bulgularımız baskın türün gümüşi havuzbalığı olduğunu açık olarak göstermektedir. Zira yakalanan balıklardan 655 adedi bu tür, 5 adedi Sazan, 4 adedi Sudak ve 2 adedi Eğrez olarak belirlenmiştir. Eğirdir Gölü nde geçmiş yıllarda yapılan sudak avcılığında balıkçılar daha fazla ürün elde etmek adına ağların göz açıklıklarını çok küçültmelerinden dolayı, üreme yaşına gelmeyen sazan ve sudak populasyonlarını neredeyse yok etmişlerdir. Gümüşi havuzbalığı nın populasyonunun hızla artması sonucu balıkçılar istemeyerekte olsa ağ göz açıklıklarını büyütmek zorunda kalmışlardır. Çünkü Gümüşi havuzbalığı sırt yüksekliği fazla olduğundan ağlardan balığı temizlerken ağın zarar görmesine sebep olmaktadır. Balıkçılarla yapılan görüşmelerde gölde azalan sazan ve sudak populasyonlarının tekrar canlanmaya başladığını belirtmişlerdir. Bu artışta göle aşılanan sazan yavrularının da katkısının göz ardı edilemeyecek kadar önemli olduğu kanısındayız. 30

Ülkemiz göllerinde istilacı bir tür olan gümüşi havuzbalığı hemen hemen tüm göllerimizde baskındır. Bulunduğu ortama hızla uyum sağlayan ve erken yaşlarda döl verme yeteneği olan bu türün üzerinde av baskısı oluşturmakla doğal türlerimiz üzerindeki biyolojik baskı azaltılabilir. Ticari değeri düşük olan bu türün Eğirdir Gölü ndeki avcılığında sırasıyla 120, 100, 130 ve 110 mm göz açıklığındaki monofilament fanyalı ağlarla yapılmasının uygun olacağı düşüncesindeyiz. Bu çalışma sonucunda elde edilen veriler ve avcılıkta gözlenen durumlar nedeniyle aşağıda maddeler halinde öneriler sunulmaktadır. 1. Göllerde ve denizlerde son yıllarda balık avcılığında uzatma ağı olarak monofilament(tek katlı) ağların kullanımı yaygınlaşmıştır. Göllerde balıkçılar 1993 yılında bu ağlarla tanışmış ve günümüzde de uzatma ağı olarak tamamen bu ağları kullanmaktadırlar. Denizlerde daha geç kullanılmaya başlansa da yaygınlaştığı gözlemlenmektedir. Balıkçıların bu ağları tercih etmelerinde tek önemli sebep av verimlerinin yüksek olmasıdır. Kabarık ve onarılması zor olmasına rağmen kullanımı artmaktadır. Tarım Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü nün yayınladığı 2/1 numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğe göre bütün karasularda monofilament ağların kullanımı 1 Eylül 2010 tarihinden itibaren yasaklanacaktır. Bu durum küçük çapta avcılık yapan göller ve denizlerdeki kıyı balıkçılarını zor duruma düşürecektir. Günümüzde balığın az çıkması nedeniyle avcılık giderlerini zor karşılayan balıkçı, multifilament ağlardan geçimini sağlayamayacaktır. Uzatma ağı avcılığı emek isteyen bir balıkçılıktır. Monofilament ağların yasaklanmasına karşın, bu ağlara belli bir kota getirilmesi yani her balıkçının belli bir boyda ve populasyona zarar vermeyecek göz açıklığında ağ kullanılmasına izin verilmesi sayıları oldukça fazla olan bu balıkçıları koruyacaktır. 2. Uzatma ağlarında, balık av verimini ve populasyonun devamını etkileyen en önemli faktör ağ gözü açıklığıdır. Monofilament ağlar su içerisinde görülmemesi nedeniyle seçiciliği düşük ağlardır. Ancak büyük gözlü ağlar kullanarak seçicilik boyu büyütülebilir. 31

3. Ülkemiz iç sularında uzatma ağları ile avlanan balık türü neredeyse sadece gümüşi havuzbalığı olup diğer türler bu türün ortamı kendi lehine kullanması nedeniyle azalmıştır. Bu tür üzerinde bir av baskısı oluşturulmaz ise bu baskı giderek artacaktır. 4. Monofilament ağlarla av verimliliği yönünden yüksek olması nedeniyle balıkçı daha az ağ kullanarak geçinebileceği kadar ürün yakalayabilmektedir. Multiflament ağlara geçilmesi durumunda balıkçı daha fazla ağ kullanmak zorunda kalacak ve bunu da engelleyen yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Fazla ağ kullanılması göllerde balığın yaşamını devam ettireceği alanları tamamen yok edecektir. 5. Balıkçı eski alışkanlıklarından vazgeçmeyeceği için belirli bir süre deposunda sakladığı eski ağlarını yeni ağların içinde tekrar göle atacak bu durum illegal avcılığı oluşturacaktır. 6. Multifilament ağlar yapı bakımından çabuk kirlenmelerinden dolayı balıkçılar tarafından çamaşır suyu benzeri kimyasal maddelerle ağlarını yıkamaktadırlar. Bu temizlik işlemlerini tamamen gölün içinde ve kenarında yapmalarından dolayı göle yoğun şekilde kimyasal atık girişi olabilecektir. Her bir avcının her yıkama için yaklaşık 5 litre civarında beyazlatıcı kullandığı düşünülürse göllerimize giren kimyasal hesaplanabilir. 7. Göl kiraları önceden tespit edilmek yerine avlanan ürün başına kira bedeli alınması sistemine geçilirse balıkçı yasadışı yöntemlere yönelmeyecektir. 8. İçsularda koruma ve kontrol hizmeti kamunun yaptığı iş olmak yerine o bölgenin yöneticileri, balıkçılık kooperatifleri, su ürünleri şirketleri veya diğer birliklerden oluşan oto kontrol kurulları oluşturularak yürütülmelidir. 32

6. KAYNAKLAR Akşiray, F., 1961. Bazı Türkiye Göllerine Aşılanan Sudak (Lucioperca lucioperca Cuv. Et Val) Balıkları Hakkında, İst. Üniv. Fen Fak. Hidrobiyoloji Mec. Seri A Cilt: Iv, Sayı 1-2, İstanbul, 104-113 S. Anonim, 1992. Deniz Ürünleri Av Araç Ve Gereçleri El Kitabı. Tarım Ve Köy İşleri Bakanlığı, Koruma Kontrol Gen. Müdürlüğü, 89s, Ankara. Anonim, 1998. Eğirdir Gölü'nde Sudak Balığı Avcılığında Kullanılan Sade Uzatma Ağlarının Donam Özellikleri Farkının Seçicilik Özelliği ve Verimlilikleri Üzerine Etkisi. S.D.Ü. Araştırma Fonu Projesi (Yayınlanmamış), S.D.Ü.A.F. Proje No:27, Eğirdir-Isparta. Anonim, 2006. Beyşehir Ve Eğirdir Göllerindeki Ekonomik Balık Stoklarının Tespiti Ve Sürdürülebilirliklerinin Araştırılması, Proje No: Tagem-Haysüd-2005-09- 02-02 170s. Eğirdir. Balık, İ., 1992. Eğirdir Gölü Sudak Balığı (Lucioperca Lucioperca L., 1758) Avcılığı. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 69s, Bornova- İzmir. Balık, İ., 1996. Beyşehir Gölü'nde Sazan Balığı (Cyprinus carpio L. 1758) Ve Sudak Balığı (Stizostedion lucioperca (L. 1758)) Avcılığında Kullanılan Multifilament Fanyalı Ve Sade Uzatma Ağları İle Monofilament Sade Uzatma Ağlarının Av Verimliliklerinin ve Seçiciliklerinin Araştırılması. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 77s, Bornova-İzmir. Balık. İ., Çubuk. H. 1998-1999. Eğirdir Gölü'ndeki Carassius auratus (L., 1758)'Un Avcılığında Fanyalı Ağların Seçiciliği ve Ağ İpi Materyalinin Fanyalı Ağların Seçiciliği Üzerine Etkisi, S.D.Ü. Su Ürünleri Fak. Derg. 6. 116-127. Balık, İ., 1998. Sudak Balığı (Stizostedion lucioperca(l. 1758)) Avcılığında Multifilament Fanyalı ve Galsama Ağlari Ile Monofilament Galsama Ağlarının Av Verimlerinin Karşılaştırılması, III. Su Ürünleri Sempozyumu, 645-649, Erzurum. Balık, İ., Çubuk, H. 1998. Farklı Donam Faktörleri İle Donatılmış Galsama Ağlarının Sudak Balığı (Stizostedion lucioperca) Avcılığında Av Verimlerinin Karşılaştırılması. III. Su Ürünleri Sempozyumu, 10-12 Haziran 1998, 145-150s, Erzurum. Balık, İ., Çubuk, H. 1999. Beyşehir Gölü'ndeki Sazan (Cyprinus carpio L., 1758) Ve Tatlısu Kefali (Leuciscus lepidus Heckel, 1843)'nin Monofilament Galsama Ağları İle Avcılığında Ağ Renginin Av Verimi Üzerine Etkisi (Basımda). Avlama Teknolojisi ve Balıkçı Gemileri Sempozyumu, 20-22 Ekim 1999, Bornova-İzmir. 33

Balık, İ., Çubuk, H., 2000. Farklı Özelliklerdeki Uzatma Ağlarının Sudak (Stizostedion lucioperca L.1758)) ve sazan (Cyprinus carpio L.1758) Avcılığında Av Verimlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, (Sonuç Raporu), TKB Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü 23s. Balık, İ., Çubuk, H., 2001. Uluabat Gölü'ndeki Bazı Balık Türlerinin Avcılığında Galsama Ağlarının Av Verimleri, E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi, Su Ürünleri Dergisi Cilt: 18, Sayı:3-4, 399s, Bornova-İzmir. Balık, İ., H. Çubuk, R. Özkök, R. Uysal, 2004. Size Composition, Growth Characteristics and Stock Analysis Of The Pikeperch, Sander lucioperca (L. 1758) Population İn Lake Eğirdir, Turk J. Vet. Anim.Sci., 28, 715-722. Balık, İ., Çubuk, H., Özkök, R., Uysal, R., 2006. Eğirdir Gölü Balık Faunası ve Balıkçılığı: Sudak Balığının (Sander lucioperca(linnaeus, 1758)) Aşılandığı 1950 li Yıllardan Günümüze Değişimler, I. Balıklandırma ve Rezervuar Yönetimi Sempozyumu, 105-118, Antalya. Bayrak. M.. Karakoyun. S., Menengiç. M., Vatansever. H. 1991. Eğirdir Gölü Ekolojisi Ve Ekonomik Su Ürünlerinin İncelenmesi Projesi. (Proje Sonuç Raporu). Tübitak Deb-Çağ 51. Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, 44s. Bolat, Y., Kuşat, M. 1997. Galsama Ağı Avcılığı Ve Göllerdeki Ekonomik Önemi. S.D.Ü. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi Sayı:5, 191-198s, Isparta. Brandt, A.,1984. Fish Catching Methods Of The World, Fishing News Farnham, Survey, England. Books., Campbell, R.N.B. 1992. Food of an Introduced Population of Pike-perch, Stizostedion lucioperca L., in Lake Eğirdir, Turkey, Aquaculture and Fisheries Management, 23, pp:71-85. Cirik, S., Cirik, Ş. 1996. Limnoloji. E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:21, 166s, Bornova-İzmir. Çelikkale, M.S., Candeğer, E., Düzgüneş, E. 1993. Av Araçları Ve Avlama Teknolojisi, K.T.Ü. Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi, Genel Yayın No: 162, 541s, Trabzon. Çetinkaya, O., Sarı, M., Arabacı, M. 1995. Van Gölü İnci Kefali (Chalcalburnus tarichi, Pallas, 1811) Avcılığında Kullanılan Fanyalı Uzatma Ağlarının Av Verimleri ve Seçiciliği Üzerine Bir Ön Çalışma. E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi, Su Ürünleri Dergisi Cilt: 12, Sayı:1-2, 189s, Bornova-İzmir. Çıra, E., Kara, A., Özen, Ş. 1992. İzmir Körfezi'nde Fanyalı Uzatma Ağı İle Çipura Balığı (Sparus aurata L.)Avcılığında Gürültü Sopası, Labut Ve İlk Defa Denenen Sualtı Lambasının Av Verimleri Açısından Karşılaştırılması. E.Ü. 34

Su Ürünleri Yüksek Okulu, Su Ürünleri Dergisi, Cilt:9, Sayı:33-34-35-36, 188-202s, Bornova-İzmir. Çubuk, H., 2000. Beyşehir Gölü'nde Monoflament Fanyalı Ağların Sazan Balığı(Cyprinus carpio L.1758) Avcılığında Av Verimlerinin Karşılaştırılması. S.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 42s, Eğirdir-Isparta. Çubuk, H., Kuşat, M. 2000-2001. Beyşehir Gölü nde Sazan (Cyprinus carpio L., 1758) Avcılığında Monofilament ve Multifilament Fanyalı Ağların Av Verimliliklerinin Karşılaştırılması, S.D.Ü. Eğirdir Su Ürün. Fak. Dergisi Sayı:7, 84-91. Hamley, J.M. 1975. Rewiew Of Gillnet Selectivity. J. Fish Res. Board Of Canada, 32(11): 1943-1969. Hoşsucu, H. 1984. Balıkçılık I (Av Araç Gereçleri). E.Ü. Su Ürünleri Yüksek Okulu Yayın No: 8, 71s, Bornova-İzmir. Hoşsucu, H. 1998. Balıkçılık I (Avlama Araçları ve Teknolojisi), E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi Yayını No: 55, 247s, İzmir. Hoşsucu, H., Kara, A., 1992. İzmir Körfezi'nde Isparoz Balığı (Diplodus annularis L.) Avcılığında 200 M Voli Ve 600 M Döneğe Bırakma Şeklinde, Gece Kullanılan Fanyalı Uzatma Ağlarının Av Verimi Açısından Karşılaştırılması. E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı: 29-30-31-32, Bornova-İzmir. Hoşsucu, H. 1991. Balıkçılık (Av Araçları ve Avlanma Yöntemleri). E.Ü. Su Ürünleri Yüksek Okulu, Yayın No: 22, 253s, Bornova-İzmir. İzci, L. 1999. Eğirdir Gölü'nde Mevsime Bağlı Sudak Balığı (Stizostedion lucioperca (L., 1758)) Avcılığında Kullanılan Monofilament Sade Uzatma Ağlarının Av Verimliliğine Etkisinin Araştırılması. S.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 43s, Eğirdir-Isparta. İzci, L. 2004. Eğirdir Gölü Carasius auratus (L., 1758) Larının Bazı Populasyon Parametreleri, Turk J Vet. Anim. Sci. 28, 23-27. Jensen, J. W. 1986. Gillnet Selectivity and The Efficiency Of Alternative Combinations Of Mesh Size For Some Freshwater Fish. J. Fish Biology V. 28, 637-646p. Kara, A. 1992. Ege Bölgesi Uzatma Ağları ve Uzatma Ağları Balıkçılığının Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 70s, Bornova-İzmir. 35

Kara, A. 1992. Ege Bölgesi Uzatma Ağları ve Uzatma Ağları Balıkçılığının Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 70s, Bornova-İzmir. Kara, A., Hoşsucu, H., Çıra, E. 1992. İzmir Körfezi'nde Kefal Balığı (Mugil sp. L.) Avcılığında Akşamtanı (Günbatımı), Gece ve Sabahtanı (Şafak) Zamanlarında Döneğe Bırakma Şeklinde Kullanılan Fanyalı Uzatma Ağının Av Verimi ve Uygun Kullanım Şeklinin Tespiti. Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Semineri, Beyoğlu Rotary Kulüp, İstanbul. Kara, A. 1994. İzmir Körfezi'nde Mürekkep Balığı (Sepia officinalis L. 1758) Avcılığında Beyaz, Sarı, Kırmızı ve Mavi Renkli Fanyalı Uzatma Ağlarının Av Verimi Yönünden Karşılaştırılması. E.Ü. Fen Fakültesi Dergisi, B: 16/1, 1611-1617s, Bornova-İzmir. Koike, A., Matuda, K. 1988. Catching Effiency of Trammelnet with Different Slacknesses and Mesh Size of Innernet. Bull. Jap. Soc. Sci. Fish, Vol: 54, No: 2, 221-227p. Kuşat, M. 1996. Eğirdir Gölü'ndeki Sudak Balığı Stizostedion lucioperca (L. 1758) Avcılığında Kullanılan Multifilament ve Monofilament Sade Uzatma Ağlarının Av Verimliliği Etkileri Üzerine Araştırmalar. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 78s, Bornova-İzmir. Kuşat, M., Bolat, Y. 1995. Ağ Malzemeleri ve Ağ Donanımı Ders Notları. S.D.Ü. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi, 61s, Eğirdir-Isparta. Kuşat, M. 1996-1997. Galsama Ağları Kullanımında Göz Genişliğine Sınırlama Getirilmesi. S.D.Ü. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi 5, 209-213s, Isparta. Kuşat, M. 1997. Eğirdir Gölü'nde Monofilament ve Multifilament Galsama Ağlarının Sudak Balığı Stizostedion lucioperca (L. 1758) Avcılığında Av Verimliliklerinin Ekonomik Yönden Karşılaştırılması. Akdeniz Balıkçılık Kongresi, E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi, 9-11 Nisan 1997, 675-681s, Bornova- İzmir. Kuşat, M., Koca, H.U. 2004. Eğirdir Gölü nde Yaşayan Havuz Balığı Carassius auratus gibelio (Bloch, 1782) nın Kondisyon Faktörü, Büyüme Parametreleri, Üreme Dönemi ve Et Veriminin Tespiti, S.D.Ü. Eğirdir Su Ürün. Fak. Dergisi, Cilt:1, Sayı:11, 1-5. Kuşat, M., Koca, H.U., İzci, L. 2006. Eğirdir Gölü nde Avlanan Havuz Balığı Carassius auratus (Bloch, 1782) nın Balıkçılık Biyolojisi Yönünden Bazı Özelliklerinin Araştırılması, S.D.Ü. Fen Bilimleri Ens. Dergisi, Cilt:10, Sayı:1, 61-65. 36

Küçük, F., Sarı, H.M., Demir, O., Gülle, İ. 2009. Review of the ichthyofaunal changes in Lake Eğirdir between 1915 and 2007, Turk J. Zool. Anim.Sci., 33, 277-286. Lahn, E. 1948. Türkiye Göllerinin Jeolojisi ve Jeomorfolojisi Hakkında Bir Etüd. Mta Yayınları. Seri B. No 12, 178s. Mengi, T. 1989. Ağ Yapımı, Materyal ve Tekniği. Fırat Üniversitesi, 367s, Elazığ. Mentjes, T. 1987. Catchability Of Differently Coloured Gillnets. Inf. Fischwirtsch, Vol. 34, No: 1, 40-42p. Njoku, D.C. 1991. Comparative Efficiency and Techno-Economics Of Multifilament And Monofilament Gillnets On The Oguta Lake, Nijerya. Fisheries Research, 12, 23-30, Amsterdam. Nomura, M. 1978. Qutline of Fishing Gear and Method Kanagava International Fisheries Training Center 4500 Nagai,Yokosuka-Shi, Japon. Özdemir, S., Erdem, Y. 2006. Mono ve Multifilament Solungaç Ağlarının Farklı Hava Şartlarındaki Av Verimlerinin Karşılaştırılması. Fırat Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Sayı 18 Sayfa 63-68. Pajot, G., Das, T.K. 1984. Fishing Trials With Small- Mesh Driftnets In Bangladesh. Development Of Small- Scale Fisheries In The Bay Of Bengal Madras, Bobp/Wp/28, 1-15p, India. Sarıhan, E. 1970. Eğirdir Gölüne Sudak Balığı (Lucioperca Lucioperca) İlave Olduktan Sonra Meydana Gelen Biyolojik ve Ekonomik Değişiklikler. İst.Üniv. Fen Fakültesi Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü Yayınlarından. Seri B. Cilt Vı. 3-4. 33-40. Sarıhan, E. 1974. Eğirdir Gölünde Yetiştirilmiş Olan Sudak (L. Lucioperca Lin., 1758)' In Büyüme ve Ölüm Oranları. Ç.Ü. Ziraat Fak. Yay. No: 58. Bil.. İnceleme Ve Araşt. Tezleri. 6. Sarıhan, E. Erdem Ü., Erdemli, Ü., 1988. Eğirdir Gölü Sudak, Stizostedion Lucioperca (Lin., 1758), Populasyonunda Gelişme Üzerine Bir Araştırma, Doğa Tu Biyol., Derg., 12, Ankara, 62-68. Sarıkaya, S. 1980. Su Ürünleri Avcılığı ve Av Teknolojisi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, 241s, Ankara. Selekoğlu, S. 1982. Eğirdir Gölünde Sudak (Lucioperca Lucioperca (Lın). 1758)'In Gelişmesi. Ağırlık/Boy İlişkisi ve Kondüsyonu Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Ç.Ü. Ziraat Fak. 37

Seventekin, N. 1984. Ağ Yapımında Kullanılan Lifler. E.Ü. Su Ürünleri Yüksek Okulu, Yayın No:6, Bornova-İzmir. Steinberg, R. 1985. Fisheries With Gill and Trammelnets And Their Applicability İn The Baltic And North Sea. Fischerei Tech, Vol. 15, No: 68, 7-96p. Taşdemir, O. 1996. Av Araçları ve Yapım Tekniği. Baki Kitap ve Yayın Evi, 214s, Adana. Timur, M., Taşdemir, O. 1989. Ağ Materyali Ve Ağ Yapım Tekniği. Akdeniz Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Yüksekokulu, Yayın No: 8, 221s, Antalya. Tuik 2009. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni Su Ürünleri 2008 Sayı 25 2s Ankara. Http://www.Tuik.Gov.Tr/Pretablo.Do?Tb_İd=47&Ust_İd=13. Erişim Tarihi: 01.05.2010. 38

ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Şakir ÇINAR Doğum Yeri ve Yılı: Afyon 1975 Medeni Hali: Evli Yabancı Dili: İngilizce Eğitim Durumu: Lise : Konya Veteriner Sağlık Meslek Lisesi 1989-1993 Lisans : Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi 1998-2002 Çalıştığı Kurum: Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü 1999 -. Yayınları: 1 Balık, İ., Çubuk, H., Çınar, Ş., 2009. Population structure, growth, mortality and estimated stock size of the introduced tench, Tinca tinca (L.), population in Lake. 206-210 Beysehir, Turkey, Journal of Applied Ichthyology 25: 2 Balık, İ., Çubuk, H., Çınar, Ş., 2008. Spatial and Seasonal Variations in Catch of Silver Crucian Carp, Carassius gibelio(bloch, 1782) in Lake Eğirdir, Turkey. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 8: 347-353. 3 Çınar,Ş., Küçükkara,R., Ceylan,M., Çubuk,H., Erol, K. G., Akçimen,U. Uluabat gölü ndeki kızılkanat (Scardinius erythrophthalmus L.,1758) populasyonunun büyüme parametrelerinin araştırılması E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 2008 E.U. Journal Of Fisheries & Aquatic Sciences 2008 cilt/volume 25, sayı/ıssue 4: 289-293 4 Özkök, R., Çubuk,H., Tümgelır, L., Uysal, R., Çınar, Ş., Küçükkara,R., Erol, K.G., Ceylan,M., Eğirdir Gölündeki Gümüşi Havuz Balığı (Carassius Gibelio Bloch, 1782) Populasyonunun Büyüme Özellikleri, Türk Sucul Yaşam Dergısı 2007 39