1.BÖLÜM VIOP HESAP AÇILIŞI Finans Yatırım da hesabı bulunan ESKİ müşterilerimizin mevcut hesaplarını VIOP a tanımlayabiliriz. Bunun için Müşteri Temsilciniz ile irtibata geçip ek sözleşmeleri imzalamanız gerekir. *Türev Araçları Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi *Risk Bildirim Formu *Türev Araçlar Hesap Açma Şartları *Opsiyon ve Vadeli İşlemler Risk Bildirim Formu Finans Yatırım da hesabı bulunmayan YENİ müşterilerimizin sözleşmeleri imzalayarak yeni hesap açtırması gerekir. VIOP sözleşmelerine ek olarak gerekli VIOP hesap talebinizin sonrasında FİNANS YATIRIM da bulunan/açılan hesap no TAKASBANK sisteminde eşleştirilir. İşlem yapmak istenen hesabın 1 İŞ GÜNÜ ÖNCE saat 17:30 a kadar tanımlatılmış olması gerekir. Saat 17:30 dan daha sonra açılan hesaplarda izleyen ikinci borsa nde işleme başlanabilir. 2.BÖLÜM VIOP TA KULLANILAN TERİMLER Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri nelerdir? Vadeli işlem, ileri bir tarihte, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni veya dövizi alma veya satma yükümlülüğü getiren sözleşmedir. Ödeme ve teslimatın işlem yapılan günde veya çok kısa süre içerisinde yapıldığı işlemlere spot veya nakit işlemler denir, ancak anlaşmanın bu gün yapılması, anlaşma yükümlülüklerinin ise gelecekte yerine getirilmesi yönünde yapılan işlemler genel olarak vadeli işlemlerdir. Opsiyonlar, belli bir vadeye kadar (veya belirli bir vadede), opsiyona dayanak varlık oluşturan belli miktardaki bir malı, finansal ürünü, sermaye piyasası aracını veya ekonomik göstergeyi belli bir fiyattan (kullanım fiyatı) alma yada satma hakkını, belli bir prim karşılığında opsiyonu satın alan kişiye (Uzun pozisyon sahibi) veren ancak zorunlu tutmayan, buna karşın opsiyonun satıcısını (Kısa pozisyon sahibi) lehdar tarafından talep edilmesi halinde satmaya zorunlu tutan sözleşmelerdir. Iki tip opsiyon vardır: Avrıpa Ve Amerika tipi opsiyonlar. Amerika tipi opsiyonlar, sözleşme ile tanınan hakkın vade sonuna kadar herhangi bir tarihte kullanılabilirken Avrupa tipi opsiyonlarda hak sadece vade sonunda kullanılabilrmektedir. VİOP ta işlem gore opisyonlar Avrupa tipi opsiyonlardır. Dayanak Varlık Nedir? Tarafların alıp sattığı vadeli işlem sözleşmelerinin hangi varlıkla ilgili olduğunun ifadesidir (hisse senedi endeksi, döviz, pay senedi v.b.). Vadeli işlem sözleşmesinde Uzun (Long) ve Kısa (Short) Ne Demektir? Her vadeli işlem sözleşmesinde uzun ve kısa olmak üzere iki taraf vardır. Vadeli işlem sözleşmesinde uzun taraf dayanak malı teslim alma hak ve yükümlülüğüne sahip olan, kısa taraf ise bunu teslim etmekle yükümlü olan taraftır. UZUN POZİSYON, yapılan işlemler sonucunda alım yönünde net pozisyona sahip olunmasıdır. KISA POZİSYON, sahip olduğunuz toplam
net pozisyon satış yönünde ise kısa pozisyon sahibisinizdir. Sahip olunan pozisyona aksi yönde işlem yapmaya TERS İŞLEM (POZİSYON KAPATMA ) denir. Örneğin 10 adet uzun pozisyon aralık 2015 30 endeks sözleşmeniz olsun. Bu sözleşmeleri kapatmak için 10 adet aralık 2015 30 endeks sözleşmesinin satılması gerekmektedir. 10 adet şubat 2015 30 endeks sözleşmesi satılırsa, yeni durumda, aralık 2015 30 endeks sözleşmesinde 10 adet uzun, şubat 2015 30 endeks sözleşmesinde 10 adet kısa pozisyon sahibi oluruz. Açık Pozisyon Nedir? Bir sözleşmede, ters işlemle kapatılmamış uzun veya kısa pozisyon sayısıdır. Piyasa, yatırımcıların taşıdıkları net uzun veya net kısa pozisyonların toplamı açık pozisyon sayısını belirler. Piyasada A ve B olamak üzere iki yatırımcının olduğunu varsayalım. A yatırımcısı B yatırımcısına bir adet Nisan 2014 vadeli dolar sözleşmesi satarsa, açık pozisyon sayısı bir adet olur. Bu işlemi takiben A yatırımcısı, B yatırımcısına dört adet daha Nisan 2015 vadeli dolar sözleşmesi satarsa açık pozisyon sayısı beşe yükselir. B yatırımcısı aldığı sözleşmelerden üç tanesini A yatırımcısına geri sattığında açık pozisyon sayısı ikiye düşer. Bu işlem B yatırımcının üç adet kısa, A yatırımcısının ise üç adet uzun pozisyon almış olmasıyla mümkündür. Başlangıç teminatı nedir? Bir vadeli işlem sözleşmesi pozisyonu alındığında veya alınmadan önce, pozisyon için takas merkezine yatırılması gereken teminattır. Başlangıç teminatı günlük fiyat hareket sınırına göre oluşabilecek maksimum zararı karşılayacak miktarda belirlenir ve nakit veya nakde kolayca çevrilebilir değerler olarak ilgili aracı kuruma yatırılır. Aracı kurum bu teminatları takas kurumuna tevdi eder. Bu teminatın tutarı borsa ve takas kurumu tarafından belirlenir. Aracı kurumlar müşterilerinden borsa tarafından belirlenmiş teminat tutarından daha fazlasını talep edebilirler.yatırılması gereken başlangıç teminat tutarı,miktar veya oran olarak sözleşme bazında belirlenir. Teminatlar sözleşme sayısı bazında yatırılır. Yatırımcı, beş adet altın sözleşmesi almak yada satmak isterse, yatırılması gereken teminat tutarı, borsanın bir sözleşme almak yada satmak için belirlediği teminat tutarının beş katı olmalıdır. Sürdürme teminatı nedir? İşlemler sonrası oluşabilecek zararlar ile teminat miktarı düşebilir. Sürdürme teminatı, teminatın zarar sonucunda düşebileceği asgari seviyeyi gösterir ve genellikle başlangıç seviyesinin belli bir miktarı (örneğin %75) olarak belirlenir. Teminat miktarı sürdürme seviyesinin altına düştüğünde, teminatın tekrar başlangıç teminatı seviyesine yükseltilmesi (sürdürme teminatından daha fazla bir teminat) istenir bu çağrıya, teminat tamamlama çağrısı( MARGIN CALL) denilmektedir. Piyasaya Göre Ayarlama (Mark-to-Market) nedir / Hesapların Güncellenmesi Nedir? Vadeli işlem ve opsiyon borsasında açık pozisyon sahiplerinin bir önceki uzlaşma fiyatı ile son uzlaşma fiyatı arasındaki farktan dolayı elde ettikleri kar veya zarar, hesaplarına işlem sonunda yansıtılır. Bu işleme Piyasaya Göre Ayarlama (Mark-to-Market) denir. Uzun pozisyon bir vadeli işlem sözleşmesinde uzlaşma fiyatının alış fiyatının üzerinde gerçekleşmesi durumunda kar, tersi durumda zarar elde edilmiş olur. Kar veya zarar tutarı teminat hesaplarına günlük olarak yansıtılır.
Yayılma Teminatı Nedir? Aynı sözleşmenin iki ayrı vadesinde, birinde kısa pozisyon alırken, diğerinde uzun pozisyon alma durumuna yayılma denir. Bu durumda her bir sözleşme için gereken yayılma teminatı başlangıç teminatının yarısıdır. Nakdi Uzlaşma Nedir? Sözleşmelerin ifa edilmesinde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde vade sonunda dayanak varlık taraflar arasında el değiştirmez. Bunun yerine, sözleşme fiyatı ile dayanak varlığın son işlem ndeki cari fiyatı veya borsa tarafından belirlenen diğer yöntemler esas alınarak belirlenmiş fiyat arasındaki fark kadar tutar taraflar arasında el değiştirir ve sözleşme bu şekilde ifa edilmiş olur. Pozisyon Limiti Nedir? Borsa, manipülatif işlemleri sınırlamak ve suni arz ve talebi önleme suretiyle piyasanın sıkışmasını engellemek amacıyla bir yatırımcının almış olduğu pozisyonları sözleşme sayısı bazında sınırlar. Bu sınırlamaya pozisyon limiti denir. Sicil bazında pozisyon limiti; aynı dayanak varlığa bağlı tüm sözleşmeler için bir sicile bağlı tüm hesaplarda alınabilecek aynı yönlü pozisyonların karşılığındaki azami dayanak varlık sayısıdır. Bu limit, MKK tarafından açıklanan fiili dolaşımdaki pay miktarının %5 idir. Piyasa bazında pozisyon limiti; aynı dayanak varlığa bağlı tüm sözleşmeler için piyasada açık olan pozisyon toplamının karşılık gelebileceği azami dayanak varlık sayısıdır. Bu limit, MKK tarafından açıklanan fiili dolaşımdaki pay miktarının %100 üdür. Uzlaşma fiyatı nedir? Günlük olarak kar/zarar ve teminat yükümlülüklerinin hesaplanmasında kullanılan fiyattır. Uzlaşma fiyatının nasıl belirleneceği her bir sözleşme bazında borsa tarafından belirlenir ve taraflara ilan edilir. Yükümlülüklerin ifası bu uzlaşma fiyatı üzerinden yapıldığından, borsa bu fiyatın piyasanın gerçek durumunu yansıtacak şekilde belirlenmesini sağlar. Bu nedenle uzlaşma fiyatı genellikle seansın belirli bir bölümünde alınan fiyatların ağırlıklı ortalaması şeklinde bulunur. 3.BÖLÜM KAR ZARAR HESAPLAMA BIST30 SÖZLEŞMESİNDE KAR / ZARAR HESAPLAMA ÖRNEK BIST30 sözleşmelerinin pozisyon değerini hesaplarken işlem yaptığımız endeks puanını 10 a böleriz. 94,500 puanla işlem yaptıysak 101,500 /10 = 10150 TL değerinde alım/satım yapmış oluruz. Bu sözleşmede başlangıç teminatı 1,010 TL ise, 1,010 TL yatırarak 10150 TL degerinde işlem yapmış oluruz. Burada, 10150/1010=10.05, yaklaşık 1 e 10 kaldıraç söz konusudur. İşlem komisyonu 10,150 TL üzerinden hesaplanır. Endeks sözleşmelerinde 1 tick (fiyat adımı) = 25 puan = 2,5 TL dir.
97,500 puandan kısa pozisyon alıp, ardından 97,000 puandan uzun pozisyonla kapatma: yüksek fiyattan satıp ucuz fiyattan pozisyon kapattığımız için kardayız,aradaki fark 500 puandır. Bu rakamı 10 a bölersek 50 TL parasal ifadesini bulmuş oluruz. Yatırdığımız 1,045 TL teminat bakiyesi 1,095 TL olur. 97,500 puandan uzun pozisyon alıp, ardından 97,200 puandan kısa pozisyonla kapatma: aldığımız fiyatın altında satış yapmış olduk, 300 puan aşağıdan sattık. 300 puan /10 = 30 TL zarar etmiş oluruz. Yatırdığımız 1,045 TL teminat bakiyesi 1,015 TL olur. Bu işlemi ister seans içinde yapmış, isterseniz alım / satım ya da satım / alım işlemleri arasında günler olsun, hesaplamalar aynı olacaktır. ÖRNEK : ENDEKS SÖZLEŞME Tarih Uzlaşma / işlem fiyatı Kar /Zarar Teminat Tamamlama Çağrısı Teminat Bakiyesi 05/03/2015 97,000 1 uzun pozisyon ----- ------ Başlangıç teminatı: 1,010 TL 06/03/2015 09/03/2015 10/03/2015 11/03/2015 12/03/2015 Seans sonu uzlaşma fiyatı: 96,800 Seans sonu uzlaşma fiyatı: 94,000 Seans sonu uzlaşma fiyatı 95,000 Seans sonu uzlaşma fiyatı 96,250 1 adet alış işlemi fiyatı 96,500 ((96,800-97,000)/10)* 1 = -20 ------- 990 TL ((94,000-96,800)/10)*1 = -280 300 TL 710 TL (757.50 tl olan sürdürme seviyesinin altına düştü, T+1-14:30 a kadar 300 TL yatırmalı. (95,000-94,000)/10*1 adet=+100 ----- 710 +300 mc+ 100 kar =1,110 TL (96,250-95,000)/10*1 adet=+125 ---- 1,235 TL (96,500-96,250)/10*1 adet=+25 ----- 1,260 TL ÖRNEK : DOLAR SÖZLEŞME Döviz sözleşmelerinde (sözleşme büyüklüğü) 1 adet =1000 usd / 1000 euro olduğundan pozisyon degerini hesaplarken ; 2,5850 kurdan 15 kontrat almış olalım. 15 adet * 1000 sözleşme büyüklüğü * 2,5850 işlem fiyatı = 38,775 TL olacaktır, komisyon bu rakam üzerinden kesilir. Döviz sözleşmelerinde 1 tick ( fiyat adımı ) 0,0005 = 0,5 TL dir. Tarih Uzlaşma /İşlem Fiyatı Kar / Zarar T.T. Miktarı Teminat Bakiyesi 05/03/2015 06/03/2015 09/03/2015 10/03/2015 11/03/2015 5 adet Dolar söz. alış Fiyatı 2,5800 Seans sonu uzlaşma fiyatı 2.5750 Seans sonu uzlaşma fiyatı 2.5625 Seans sonu uzlaşma fiyatı 2.5400 5 adet satış işlemi fiyatı 2.5500 -------- ----- 5 adet *125 TL = 625 TL (2,5750-2,5800)*5000 usd = - 25 TL ----- 600 TL (2,5625-2,5750)*5000 usd = -62,5 ----- 537,5 TL (2,5400-2,5625)*5000 usd = -112,5 43.75 425 TL (2,5500-2,5400)*5000 usd = 50 ----- 518,75 TL
VIOP-Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi İşlem Örneği ; Yatırımcı 10 Mart 2015 tarihinde altın fiyatlarının düşeceği beklentisiyle Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsa sında VOB-Altın Vadeli İşlem Sözleşmesinde 10 kontrat satım yönünde (Short/Kısa Pozisyon) işlem yapmıştır. Yatırımcı işlem öncesinde işlem yaptığı aracı kurumda bulunan Takas hesabına işlemin gerektirdiği 80 TL teminatı yatırmıştır*. *Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsa sının,vob ALTIN Vadeli İşlem Sözleşmesi için belirlediği 1 kontrat için başlangıç teminatının 8 TL dir. Yatırımcı 91,10 fiyatla 10 kontrat satım işlemi yapmıştır, yatırımcı 7,500 TL teminat yatırarak (91,10 TL/Gr*1 gr*10 Kontrat) =9100 TL büyüklüğünde bir pozisyon açmış olur, bir diğer deyişle yatırımcı yaklaşık 1 e 10 bir kaldıraçla, yatırdığı teminatın 10 katı büyüklüğünde pozisyon almıştır. Yatırımcının başlangıç teminatı 8 TL iken pozisyonun sürdürme seviyesi 8 * %75 = 6 TL olacaktır yani olası zararlar sonrası yatırımcının teminatı en fazla 6 TL seviyesine düşebilir, bu seviyenin altına düşmesi durumunda teminatını tekrar 8 TL seviyesine çekmesi istenecektir. ÖRNEK : ALTIN SÖZLEŞME Tarih İşlem Miktarı İşlem Fiyatı Uzlaşma Fiyatı Kar/Zarar Teminat Bakiyesi 10/02/2015 10 91,92 80 11/02/2015 91,50 + 4,2 (91,92-91,50*1*10) 12/02/2015 90,00 + 15 99,2 13/02/2015 89,00 + 7 106,2 16/02/2015 92,00-30 76,2 17/02/2015 90,00 + 20 96,2 84,2 Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nda İşlem Gören GARAN Opsiyon Sözleşmesi Uzun Pozisyon İşlem Örneği Yatırımcı, 10 Mart tarihinde GARAN hisse fiyatının yükseleceği beklentisiyle, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nda GARANA1215C7.00S0 Opsiyon Sözleşmesi nde 1 TL prim karşılığında 10 kontrat alım opsiyonunda (Long Call / Alım Uzun Pozisyon) uzun pozisyon almıştır. Yatırımcı bu işlemin karşılığında 10 TL prim ödemiştir. Opsiyonlarda sözleşme büyüklüğü 100 adet hisse senedine tekabül etmektedir. Yatırımcı GARANA1215C7.00S0 Opsiyon Sözleşmesinde uzun pozisyon alarak vade sonuna kadar 7 TL den 1,000 adet GARAN alma hakkını satın almıştır. Tarih GARAN Spot Fiyatı Vadede/vadeye kadar Ödenen/Alınan Kar/Zarar kullanım prim Net kar/zarar 09 Şubat 12 Kullanılır 50-10 40 10 Şubat 11 Kullanılır 40-10 30 11 Şubat 10 Kullanılır 30-10 20 12 Şubat 9 Kullanılır 20-10 10 13 Şubat 8 Kullanılır 10-10 0 16 Şubat 7 Kullanılmaz 0-10 -10 17 Şubat 6 Kullanılmaz 0-10 -10 18 Şubat 5 Kullanılmaz 0-10 -10 19 Şubat 4 Kullanılmaz 0-10 -10
Dayanak varlık fiyatının 7 TL nin üzerinde olduğu seviyelerde yatırımcı kar edecek, altında olduğu seviyelerde kaybı sadece ödediği prim kadar olacaktır. Yatırımcının almış olduğu bu pozisyonda maksimum karı sınırsız, maksimum zararı ise ödediği primdir. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nda İşlem Gören GARAN Opsiyon Sözleşmesi Kısa Pozisyon İşlem Örneği Yatırımcı, 10 Mart tarihinde Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası nda GARANA1215C6.00S0 Opsiyon Sözleşmesi nde 1 TL prim alarak 10 kontrat alım opsiyonunda (Short Call / Alım Kısa Pozisyon) kısa pozisyon almıştır. Yatırımcı bu işlemin karşılığında 10 TL prim almıştır. Opsiyonlarda sözleşme büyüklüğü 100 adet hisse senedine tekabül etmektedir. Yatırımcı GARANA1215C6.00S0 Opsiyon Sözleşmesinde kısa pozisyon alarak vade sonunda kadar 6 TL den 1000 adet GARAN alma hakkını satmıştır. Tarih GARAN Spot Fiyatı Vadede/vadeye kadar kullanım Kar/Zarar Ödenen/Alınan prim Net kar/zarar 09 Şubat 12 Kullanılır -60 10-50 10 Şubat 11 Kullanılır -50 10-40 11 Şubat 10 Kullanılır -40 10-30 12 Şubat 9 Kullanılır -30 10-20 13 Şubat 8 Kullanılır -20 10-10 16 Şubat 7 Kullanılır -10 10 0 17 Şubat 6 Kullanılmaz 0 10 10 18 Şubat 5 Kullanılmaz 0 10 10 19 Şubat 4 Kullanılmaz 0 10 10 Dayanak varlık fiyatının 6 TL nin altında olduğu seviyelerde karşı taraf satın alma hakkını kullanmayacak, dolayısıyla yatırımcı almış olduğu prim kadar kar edecektir. 6 TL nin üzerinde olduğu durumlarda ise karşı taraf hakkını kullanacaktır. Yatırımcının almış olduğu bu pozisyonda maksimum karı almış olduğu prim, maksimum zararı ise sınırsızdır. 4.BÖLÜM SEANS & EMİRLER Sisteme gönderilen emirler normal seansta fiyat ve zaman önceliğine göre eşleşirler. Limitli, piyasa ve kapanış fiyatından (Gün sonunda hesaplanan uzlaşma fiyatı üzerinden işlem gerçekleştirmek) olmak üzere emir yöntemleri vardır. Kalanı pasife yaz, gerçekleşmezse iptal et, kalanı iptal et, şarta bağlı (stop loss emirleri), strateji emirleri gibi emir türleri vardır. Seans emri, günlük emir, iptale kadar geçerli ve tarihli emir girilebilir. İptale kadar geçerli ve tarihli sürelerinin seçilmesi durumunda, günlük fiyat hareket limitlerinin dışında emir girilebilir. VIOP ta, açık olan emirler ya da kısmi olarak gerçekleşmiş olan emirlerin gerçekleşmemiş olarak bekleyen kısımları İPTAL edilebilir, DÜZELTİLEBİLİR (Limit fiyatlı emirlerde fiyat iyileştirmesi, orijinal emrin miktarının azaltılması, emrin geçerlilik süresinin istenildiği gibi değiştirilmesi mümkündür).
Eşleşme anında iptal edilen emirlerden, emrin parasal tutarı üzerinden 0,0001 oranında eşleşme anında emir iptal ücreti alınacaktır. Sözleşmeler Normal seans saatleri Öğle arası Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri Endeks Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri Döviz Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri Altın ve Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmeleri Emtia Vadeli İşlem Sözleşmeleri 09:10-17:40 12:30-13:55 09:10-17:45 12:30-13:55 09:10-17:45 Yok 09:10-17:45 Yok 09:10-17:45 12:30-13:55 * Teminat tamamlama son saati t+1 saat 15:00. 5. BÖLÜM TAKAS & TEMİNATLANDIRMA Emirler hesap bazında girilir, işlemler hesap bazında gerçekleşir. Takasbank hesabında yeterli teminatı bulunmayan hesaplar pozisyon alamaz. İşlem yapan müşterinin teminatının Takasbank ta bulunması zorunlu olduğundan Finans Yatırım da bulunan hesabından Takasbank ta bulunan hesabına (ikisi de aynı numara olacaktır) teminat yatırmalıdır. Müşteri hesabında oluşan K/Z, Takasbank tarafından geçilen nema müşterinin Takasbank taki hesabına geçilmektedir. Fakat müşterinin işlem komisyonları ve nema vergisi Finans Yatırım daki hesabına yansıtılmaktadır, dolayısıyla müşterinin cari hesabında bu giderleri karşılayacak serbest bakiyenin bulunması gerekmektedir. Örneğin : 5 adet Endeks sözleşmesi satmak istersek (short /kısa pozisyon) 5 adet * (1 adet için Borsa nın hesapladığı başlangıç teminatı olsun) 1,010 TL = 5,050 TL Takasbank hesabımıza önceden yatırmış olmalıyız. Borsa tarafından belirli periyotlarla seansiçi uzlaşma fiyatı belirlenerek geçici kar/zarar hesaplamaları yapılır.bu geçici kar zarar hesaplamaları, hesabımızda eksik / fazla teminat oluşturacaktır.
Yukarıdaki örneğin devamı olarak tekrar 2 adet daha satmak istediğimizde; önceki 5 adet pozisyonumuzdan 200 TL zarar görünüyorsa, yeni işlem yapmak için 200 YL eksik teminat + 2020 TL (2 adet * 1010)=2220 TL yatırmalıyız. 200 TL kar görünüyor ise karı işlem yapmak için kullanabiliriz, 1820 TL yatırmamız yetecektir. Piyasada fiyatlar değiştikçe geçici uzlaşma fiyatları değişecek, dolayısıyla hesaplanan kar/zarar rakamları da gün boyunca değişecektir. Kesin kar/zarar gün sonunda hesaplanan uzlaşma fiyatına göre bulunur. Zararlar aynı gün müşteri hesaplarından kesilirken, karlar T+1 15:00 a dek hesaplara aktarılır. Bu nedenle gün içinde oluşan karımızı, bugün işlem yapmak için kullanabiliriz, fakat çekemeyiz. Karlar en erken t+1 çekilebilir. Başlangıçta yatırdığımız teminatın %25 ini kaydettiğimizde sürdürme seviyesine inmiş oluruz. Bu seviyeden TEMİNAT TAMAMLAMA ÇAĞRISI (Margin Call) gelecektir. Gün içinde fiyatlar değiştikçe margin call a girilip çıkılabilir. Gün sonunda teminat tamamlama çağrısı alan müşteri t+1 teminatını başlangıç seviyesine tamamlamak ya da pozisyon kapatmak zorundadır (nakit teminat eksiği olan müşteri sadece TL yatırarak teminatını tamamlayabilir). T+1 saat 14:30 a kadar teminat tamamlama yükümlülüğünü yerine getirmeyerek temerrüde düşmüş müşterinin türev araç pozisyonları, Finans Yatırım tarafından müşterinin yeterli teminat miktarına ulaşana kadar likide edebilecektir. Örneğin : Endeks kontratları için 5050 TL yatırıp 5 adet kısa pozisyon aldığımızda Başlangıç teminatı 5050 TL Sürdürme teminatı 3787,50 TL (başlangıç teminatının %75 i) oluşabilecek zararlar sonrası teminatımız en az 3787,55 TL ye kadar düşebilir. Bu seviye ve altına indiğimizde teminat tamamlama çagrısı gelecektir. Teminatımız 3000 TL ye indiğinde bizim 2050 TL yatırmamız veya yaklaşık 3 adet alış (2050 TL eksik tem./1010 TL = 2.02) yaparak pozisyon kapatmamız gerekmektedir. Opsiyon sözleşmeleri için; eğer long pozisyon alınmışsa (alım ya da satım opsiyonu farketmeksizin) maksimum zarar ödenen prim kadardır. Eğer short pozisyon alınmışsa maksimum zarar opsiyonun alım veya satım opsiyonu olmasına göre değişir. Alım opsiyonlarında maksimum zarar sınırsız olacak, satım opsiyonlarında ise kullanım fiyatı ile prim arasındaki fark kadar olacaktır. Opsiyon alım satım işlemlerinde, prim işlem yapılırken ödenir veya tahsil edilir. Taşınan pozisyona bağlı olarak mark to market kar veya zarar oluşmaz. Vadede veya vadeye kadar olan süreçte opsiyonun kullanımı ile beraber hesaba oluşan kar / zarar tutarı yansıtılır. Bulundurulması gereken teminat dayanak varlık fiyatındaki değişime bağlı olarak değişir. Seans bitiminde saat 18:10 itibarıyla gün sonu uzlaşma fiyatları kullanılarak tüm hesaplar güncellenir. Güncelleştirme işlemlerinde, öncelikle zarar eden hesapların nakit teminatlarından zarar tutarları kesilir. Bu işlem sonucunda, teminat açığı oluşan hesaplar için ilgili müşterilere teminat tamamlama çagrısı yapılır. Seans bitimi ve teminat tamamlama çağrılarının yapılması ile birlikte takas süreci başlar.
Takas Süresi: Saat 18:10 T+1 15:00 arası Teminat Tamamlama Çağrısı: Saat 17:55 ten itibaren VOB da gerçekleşen işlemlerin takası ( MARGINCALL -teminat tamamlama-ve karların geçilmesi ) işlemleri T+1 saat 15:00 a dek tamamlanmaktadır. Teminat tamamlama yükümlülüğü ile karşılaşılması durumunda söz konusu yükümlülüğün, T+1 Günü saat 15:00 a kadar eksi nakit durmununda NAKDEN eksi nakit durumu yoksa pozisyon kapatarak yada nakden yerine getirilmesi gerekir. Takas yükümlülüğünü T tamamlamayan müşteri hesaplarında Margin Call tutarı T+1 ÖNCEKİ MARJIN CALL (ÖMC) kolonunda takip edilecektir. Müşteri T hesaplanan ÖMC aşağıdaki iki yöntemden biri kullanılarak kapatılabilecektir. 1) Takasbank ta bulundurulan Mevcut Teminatın Arttırılması / NAKİT YATIRMA 2) a) (-) Nakitten kaynaklanan ÖMC durumu hariç olmak üzere T+1 de var olan pozisyonların kapatılarak gerekli teminatın azaltılması ( kaç adet pozisyon kapatmam gerekir = Margın call tutarı / bir adet için istenen başlangıç teminatı tutarı ) istenir b) (-) Nakitten kaynaklanan ÖMC durumu varsa; Örneğin ; müşteri hesabında 1 adet endeks-30 pozisyonu olsun, Müşterinin günbaşı 510 TL nakit ve 750 TL değerinde hazine bonosu olsun, toplam teminatı 1260 TL dir. 1 adet sözleşme için 1010 TL istenmektedir ki müşterinin fazla teminatı da vardır. Gün sonunda müşterinin 550 TL zarar ettiğini varsayalım, bu zarar nakit teminattan düşülecektir, müşterinin sadece 510 TL nakdi olduğundan bu hesap 45 TL MARGİN CALL a düşecektir Bu durum (-) NAKİT AÇIĞINDAN KAYNAKLANAN ÖMC durumudur. Çünkü minimum 505 TL nakit teminatı olması gerekmektedir. Bu müşterinin pozsiyon kapatması yükümlülüğünü sonlandırmaz, mutlaka 40 TL nakit yatırmak zorundadır. Alınan pozisyonlar dolayısıyla tutulması zorunlu (bloke edilmiş) olan teminatlar çekilemez. Ayrıca, teminat tamamlama yükümlülüğü olan hesaplar için, teminat çekme taleplerine izin verilmez. TEMİNAT YATIRMA / ÇEKME Serbest Teminat = Mevcut Teminat Bul. Gereken Teminat +/- Kar/Zarar (ST>0 ise Teminat Kompozisyonunu bozmamak şartıyla çekilebilir.) Teminat yatırma son saati 17:30 Teminat çekme son saati 15 :40 Opsiyon kullanım talimatı son saati 17:45 Otomatik opsiyon kullanım saati 18:10 İşlem Teminatı Kompozisyonu Takasbank nezdinde bulundurulması gereken işlem teminatının en az %50 sinin nakit teminattan oluşması gerekmektedir. Dolayısıyla toplam işlem teminatı içinde nakit dışı teminatların oranı en fazla %50 olabilir. Hesap güncelleştirme sırasında zarar eden hesaplardan zarar tutarının kesilmesi durumunda söz konusu oranın tutturulma şartı aranmaz. Nakit dışı teminat içindeki hisse senedi, A tipi yatırım fonu ve borsa yatırım fonu teminatlarının toplam payı ise toplam nakit dışı teminatın %20 sini geçemez.
SÖZLEŞME TEMİNATLARI TL-Dolar 130 75 50 TL-Euro 145 75 50 EURO DOLAR Çapraz Kuru 145 75 50 Altın 8 75 50 Altın Ons 230 75 50 Elektrik 550 75 50 Pamuk 500 75 50 Buğday 790 75 50 SASX 35 75 50 Pay senetleri Vadeli İşlem Sözleşmeleri için teminatlar; Sürdürme SpreadTeminatı Başlangıç Teminatı Teminatı- (TL) % % BIST30 Endeks 1000 75 50 Sürdürme SpreadTeminatı Başlangıç Teminatı Teminatı- (TL) % % AKBNK 95 75 50 EREGL 50 75 50 GARAN 105 75 50 ISCTR 75 75 50 SAHOL 120 75 50 TCELL 125 75 50 THYAO 115 75 50 TUPRS 755 75 50 VAKBN 60 75 50 YKBNK 55 75 50 **BIST vadeli işlem ve opsiyon piyasasında teminatlandırma portföy bazlı teminatlandırma yöntemi olan SPAN ile yapılacaktır. Başlangıç teminatının %75 i sürdürme seviyesi olacaktır.portföyde yer alan varlıklara ait değişik fiyat seviyelerinde ve volatilitede senaryolar oluşturarak portföyün bir gün içinde maruz kalabileceği toplam riski belirlenip 16 farklı senaryo içinde ortaya çıkan en yüksek risk teminat olarak alınır. Sadece futures sözleşmelerde işlem yapıldığında yukarıdaki kontrat bazlı listede görülen rakamları 1 kontrat için hesaplanacak başlangıç teminatı olarak alabilirsiniz. Bu teminat tutarları Takasbank tarafından yapılan değişikliklere paralel farklılık gösterecektir.
BIST tarafından belirlenen pay senedi vadeli işlem sözleşmelerinde vadeler arası yayılma pozisyonu da alınabilmektedir. Pay vadeli işlem sözleşmesi AKBNK 95 EREGL 45 GARAN 105 ISCTR 75 SAHOL 110 TCELL 150 THYAO 115 TUPRS 665 VAKBN 65 YKBNK 55 Vadeler arası yayılma Aynı hisseye ait farklı vadelerde yayılma pozisyonu açmak istenirse; intra-spread değeri ile miktarı çarparak teminat rakamına ulaşabilirsiniz. Örneğin, GARAN için Aralık vadede 100 adet long pozisyon almıştınız. Ocak vadede de 100 adet short pozisyon aldığınızı varsayarsak; yatırılacak olan teminat rakamı (105*100) 10.500 TL olacaktır. Kabul Edilebilir Teminat, Değerleme Katsayılar, Değer Güncellemeleri Teminat Grubu Min. Oran Max. Oran Değ. Katsayısı Değ. Kriteri Açıklama Nakit (TL) TL 0.50 1.00 1.00 Döviz (USD,EUR) DVZ 0.00 0.50 0.94 TCMB döviz alış kuru Devlet İç Borçlanma Senetleri DIBS 0.00 0.50 0.91 BİAŞ Tarafından İlan Edilen Fiyat 15;30 da açıklanan ertesi gün valörlü fiyat TR-cari Hisse Senedi (İMKB-30) BIST 30 0.00 0.25 0.76 Imkb 2.seans AOF Borsada işlem gerçekleşmemişse, son seansa ait en iyi alış ve en iyi satış emirlerinin aritmetik ortalaması, Yatırım Fonu KB (Hisse Yoğun) YF-B Tipi 0.00 0.25 0.82 Fonun birim pay fiyatı Kurucu tarafından ilan edilen fiyat Yatırım Fonu KB (Diğer) YF-A Tipi 0.00 0.50 0.88 Fonun birim pay fiyatı Kurucu tarafından ilan edilen fiyat Nakit Teminatların Nemalandırılması : Takasbank ta, yatırılan vadeli işlem teminat
hesaplarındaki TL cinsi işlem teminatlar Takasbank tarafından günlük olarak nemalandırılır. Teminat Hesaplama 30 endeks te 5 kontrat alış yapmak isteyen müşteri için ; 1) tüm teminatı nakit gönderecekse kontrat sayısı * ilgili sözleşme için belirlenmiş başlangıç teminatı 5 * 1045 TL = 5050 TL 2) teminatın bir kısmını döviz gönderecek; 5050 TL nin min. %50 nakit göndermek mecburiyetinde 5050 * 0.30= 2525 TL nakit kalan 2525 TL için; 2525 = 2, 60 (MB gösterge alış kuru) * 0,94 ( döviz degerleme katsayısı ) * x usd 3657,5 / 2.444 = 1033,14 USD göndermeli. 3) teminatın bir kısmını bono olarak gönderecek ; 2525 TL nakit olmak zorundaydı, kalan kısım için 2525= 0.95072 ( Bononun TR-Cari fiyatı ) * 0,90 ( bono degerleme katsayısı ) * x nominal bono 2525 / 0,85565 = 2950,97 TL nominal degerinde bono gönderilmeli. Yayılma (Spread) Teminatı : Aynı sözleşmenin iki ayrı vadesinde, birinde kısa (satış yönünde) pozisyon alırken, diğerinde uzun (alış yönünde) pozisyon alma durumuna yayılma denir. Bu durumda her bir sözleşme için gereken yayılma teminatı başlangıç teminatının yarısıdır. Örneğin; 30 endeks sözleşmesinin şubat vadesinde 2 kontrat almış, aralık vadesinde 1 kontrat satmış olalım. Burada 1 tane yayılma pozisyonu oluşmuştur, 1 kontratta uzun pozisyon vardır. Teminat açısından 1 adet Spread pozisyonunu 1 açık pozisyon gibi düşünebilirsiniz. 1 açık pozisyon için istenen teminat 1,010 TL ise, spread in teminatı da 1010 TL olacaktır, kalan 1 adet uzun pozisyon için de 1010 TL alacağımızdan toplam 2020 TL teminat yatırılacaktır.
VIOP ta İŞLEM GÖREN SÖZLEŞMELERİN ÖZELLİKLERİ Sözleşme Adı Sözleşme Büyüklüğü 1 adet söz.için Kotasyon Şekli Günlük Fiyat Hareketi Min. Fiyat Adımı Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı Sözleşme Vadesi Son İşlem Günü BIST30 Vadeli 25 endeks puanı = İşlem BIST30 endeksinin son işlem nde Sözleşmeleri IMKB 30 PUAN /10 2,5 TL spot piyasada 2.seansın son 30 son iş son iş dakikasında ilan edilen değerin zaman ağırlıklı ortaaması ile kapanış değerinin Baz fiyatın %±15 i 0,025 (25 endeks Örn:84,250 puan/10 puanı) (Min. Fiyat sırayşa 80% ve 20% oranlarıyla =8425 TL AdımıDeğeri = 2,5 TL) ağırlıklandırılması ile bulunan değerin 1000 e bölündükten sonraki değer ile kullanım fiyat arasındaki fark. Vade Ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu üç vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. BIST30 Opsiyon sözleşmeleri BIST30 endeksinin son işlem nde IMKB 30 PUAN /10 son iş son iş spot piyasada 2.seansın son 30 1 adet dayanak varlık Örn:84,250 puan/10 dakikasında ilan edilen değerin zaman bazında prim fiyatı Opsiyon prim fiyatları Bir adet sözleşme ve =8425 TL ağırlıklı ortaaması ile kapanış değerinin virgülden sonra iki için fiyat değişim limiti katları sırayşa 80% ve 20% oranlarıyla basamak halinde kote yoktur. ağırlıklandırılması ile bulunan değerin edilir. (örn. 1,01; 1,02) 1000 e bölündükten sonraki değer ile kullanım fiyat arasındaki fark. Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu üç vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. Mini BIST30 Opsiyon Sözleşmeleri IMKB 30 PUAN /1000 Örn: 84,250 puan/1000)*1 TL =84.25 TL 1 adet dayanak varlık bazında prim fiyatı virgülden sonra iki basamak halinde kote edilir. (örn. 1,01; 1,02) Opsiyon prim fiyatları için fiyat değişim limiti yoktur. Bir adet sözleşme ve katları BIST30 endeksinin son işlem nde spot piyasada 2.seansın son 30 dakikasında ilan edilen değerin zaman ağırlıklı ortaaması ile kapanış değerinin sırayşa 80% ve 20% oranlarıyla ağırlıklandırılması ile bulunan değerin 1000 e bölündükten sonraki değer ile kullanım fiyat arasındaki fark. Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu üç vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır.
TL/Dolar 1.000 ABD Doları 1 ABD Doları'nın TL cinsinden değeri virgülden sonra dört basamak halinde kote edilir (örn. 1,6155 TL veya 1,6160 TL). Baz fiyatın % ±10'u 0,0005 (Min. Fiyat AdımıDeğeri = 0,5 TL) TCMB'nin son işlem saat 15:30 itibariyle açıklayacağı gösterge niteliğindeki ABD Doları satış kuru son iş son iş Vade döngü ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık'tır. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın üç döngü ayı işlem görür. Bu üç vade ayından biri Aralık değilse Aralık vadeli sözleşmeler de ayrıca işleme açılır. TL/Dolar Opsiyon Sözleşmeleri 1.000 ABD Doları Virgülden sonra bir basamak olacak şekilde TL cinsinden kote edilir. Opsiyon prim fiyatları için fiyat değişim limiti yoktur. Bir adet sözleşme ve katları TCMB'nin son işlem saat 15:30 itibariyle açıklayacağı gösterge niteliğindeki ABD Doları satış kurunun 1.000,le çarpımı ile opsiyon kullanım fiyatı arasındaki fark Her vade aynın son iş Her vade aynın son iş Yılın tüm ayları ( aynı anda içinde nulunulan ay ve bu aya en yakın vade olmak üzere toplam 2 vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. TL/Euro 1.000 Euro 1 Euro nun TL cinsinden değeri virgülden sonra dört basamak halinde kote edilir (örn. 2,1155 TL veya 2,1160 TL) Baz fiyatın % ±10'u 0,0005 (Min. Fiyat AdımıDeğeri = 0,5 TL) TCMB'nin son işlem saat 15:30 itibariyle açıklayacağı gösterge niteliğindeki Euro satış kuru son iş son iş Vade döngü ayları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık'tır. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın üç döngü ayı işlem görür. Bu üç vade ayından biri Aralık değilse Aralık vadeli sözleşmeler de ayrıca işleme açılır. EUR/USD Çapraz Kuru 1 Euro nun ABD Doları cinsinden değeri TCMB'nin son işlem açıkladığı virgülden sonra dört 0.1 ABD Doları na gösterge niteliğindeki Euro /USD Baz fiyatın % ±10'u 1000 Euro basamak halinde kote karşılık gelmektedir. çapraz kurudur. En yakın fiyat adımına son iş son iş edilir.1,2710;1,2711 yuvarlanır. gibi Vade döngü ayları Mart, Haziran, Eylül ve Aralık. (Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın iki vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu iki vade ayından biri Aralık ayı değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır.)
Altın Ons 1 ONS ALTIN 1 ons altının ABD Dolar cinsinden değeri virgülden sonra iki basamak halinde kote edilir. (Örnek: 1.150,20; 1.150,25 gibi). Baz fiyatın % ±10'u 0,05 ABD Doları na karşılık gelmektedir. The London Fixing oluşan altın dolar/ons fiyatı son iş son iş Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. (Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür.) Altın 1 gram saf altın 1 gr altının TL cinsinden değeri virgülden sonra iki basamak halinde kote edilir. Baz fiyatın % ±10'u Min. Fiyat AdımıDeğeri = 0,01 TL Son işlem nde Londra da The London Fixing oluşan altın dolar/ons fiyatının MB 15:30 açıklanan ABD Doları satış kuru kullanılarak TL/gram a çevrilmesi ile bulunan değer son iş son iş Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın üç vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. VOB-Ege Pamuk 1.000 kg(1 ton) 1 kğ pamuğun TL cinsinden değeri virgülden sonra üç basamak halinde kote edilir.(örn.1,750 TL ) Baz fiyatın % ±10'u 0,005 (Min. Fiyat AdımıDeğeri =5 TL) Son işlem nde ve öncesindeki asgari 2 iş ne ait İzmir Ticaret Borsası nda oluşan Ege Standart 1 baz kalite pamuk fiyatlarının miktar ağırlıklı ortalamasıdır. Mart, Mayıs, Temmuz, Ekim ve Aralık (Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın iki vade ayına ait sözleşmeler işlem görür.) VOB-Anadolu Kırmızı Buğday VOB-Baz Yük Elelktrik (Nakdi Uzlaşmalı) 5,000 kg(5 ton) Her vade ayındaki gün sayısına ve yaz/kış saati uygulamasına göre değişmektedir. 1 kg buğdayın TL cinsinden değeri virgülden sonra dört basamak halinde kote edilir. (örn. 0,3865 TL veya 0,3870 TL) 1 MWh elektrik enerjisinin TL değeri virgülden sonra iki basamak olarak ifade edilir(örn.121,25) Baz fiyatın % ±10'u Baz fiyatın % ±10'u 0,10 0,005 (Min. Fiyat AdımıDeğeri =2,5 TL) İlgili ticaret borsalarından alınan fiyatlarla bulunur. Vade ayının her bir saati için Piyasa İşleticisi tarafından açıklanan KPTF tarafından hesaplanan basit aritmetik ortalama son uzlaşma fiyatı olur. Mart, Mayıs, Temmuz, Eylül ve Aralık. (Aynı anda içinde bulunulan aya en yakın iki vade ayına ait sözleşmeler işlem görür.) Yılın bütün ayları.(aynı anda içinde bulunulan ay ve bu aya en yakın üç vade olmak üzere toplam 4 vade ayına ait sözleşmeler işlem görür.)
Pay Opsiyon Sözleşmeleri Standart sözleşmeler için 100 adet Eski pay senedi Bir adet dayanak varlığın opsiyon primi olarak, virgülden sonra iki basamak olacak şekilde işlem girilir. Fiyat değişim limiti yoktur. Bir adet sözleşme ve katları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın iki vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu iki vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri Standart sözleşmeler için 100 adet Eski pay senedi 1 adet dayanak varlık bazında, virgülden sonra iki basamak halinde kote edilir. (örn. 9,01; 9,02) Baz fiyatın % +- 20'sidir 0,01 Dayanak varlık olarak kabul edilen pay senedinin, son işlem nde spot piyasada ikinci seans sonundaki kapanış seansında oluşan kapanış fiyatıdır. Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık. Piyasada aynı anda, içinde bulunulan aya en yakın iki vade ayına ait sözleşmeler işlem görür. Bu iki vade ayından biri Aralık değilse, Aralık vade ayı ayrıca işleme açılır. GÜN SONU UZLAŞMA FİYATI POZİSYONLİMİTLERİ& SÖZLEŞMELERİNİN HEPSİ İÇİN Günlük uzlaşma fiyatı, ilgili sözleşmede açık pozisyonların yeniden değerlemesinde esas alınan fiyattır. Seans sonunda günlük uzlaşma fiyatı şu şekilde hesaplanır: Seans sona ermeden önceki son 10 dakika içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin miktarlarına göre ağırlıklı fiyatlarının ortalaması günlük uzlaşma fiyatı olarak belirlenir. Eğer son 10 dakika içerisinde 10'dan az işlem yapıldıysa, seans içerisinde geriye dönük olarak bulunan son 10 işlemin ağırlıklı fiyatlarının ortalaması alınır. Seans sonunda yukarıda belirtilen yöntemlere göre günlük uzlaşma fiyatının hesaplanamaması veya bu şekilde hesaplanan uzlaşma fiyatının piyasayı yansıtmadığına Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından kanaat getirilmesi durumunda, aşağıda belirtilen yöntemler tek başına ya da birlikte kullanılarak günlük uzlaşma fiyatı tespit edilebilir. Seans içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin ağırlıklı fiyatlarının ortalaması, Bir önceki n uzlaşma fiyatı, Seans sonundaki en iyi alış ve satış kotasyonlarının ortalaması, Sözleşmenin vadesine kadar olan süre için geçerli olan ve Borsa tarafından belirlenen faiz oranı, dayanak varlığın spot fiyatı veya sözleşmenin diğer vade ayları için geçerli olan günlük uzlaşma fiyatı kullanılarak hesaplanacak "teorik" vadeli fiyatlar. VOB'da işlem görecek sözleşmeler için uygulanacak olan pozisyon limitleri toplam açık sözleşme sayılarının mutlak adedi ve yüzdesel değeri olmak kaydıyla iki şekilde takip edilir. Yüzdesel limitlerin kontrol edilmesine ancak mutlak limitler aşıldıktan sonra başlanır. Mutlak limit hesap bazında ve HER VADE AYI için; DÖVİZ,EUR/USD ÇAPRAZ KUR ve ENDEKS sözleşmeleri için 20.000 adet ALTIN,PAMUK, BUĞDAY sözleşmeleri için 10,000 adet, ALTIN ONS sözleşmelri için 30,000 adet UZLAŞMA ŞEKLİ DOLAR KURU PAY SENEDİ VADELİ İŞLEM VE OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDE FİZİKİ TESLİMATLI UZLAŞMA DİĞER TÜM SÖZLEŞMELERDE NAKDİ UZLAŞMA YAPILIR. Dolar cinsinden işlem gören EUR-USD sözleşmelerinde ABD Doları değerlerinin TL'ye çevrilmesinde TCMB tarafından saat 15:30 itibarıyla açıklanan gösterge niteliğindeki ABD Doları Satış Kuru esas alınır.borsa tarafından gerekli görülen durumlarda ya da TCMB tarafından gösterge niteliğindeki ABD Doları Satış Kurunun aç klanmamas durumunda, Dolar Kuru spot piyasada oluşan Dolar kurları dikkate alınarak güncellenebilir. Altın ve Altın ons sözleşmelerinde Londra da The London Fixing oluşan altın dolar/ons fiyatının MB 15:30 açıklanan ABD Doları satış kuru kullanılarak TL/gram a çevrilmesi ile değerlenir.