SAYI 6 MART 2015 NEŞ E ERBERK ATAŞEHİR ANAOKULU DUYURULAR Arılar, Keşfeden Yunuslar ve Penguenler ile Sakıp Sabancı Müzesi ne gidiyor, Joan Miró. Women, Birds, Stars sergisini görüyoruz. Renkler Partisi yapıyoruz. Dünya Tiyatrolar Gününde Çılgın Nuri ve Tembel Kamber tiyatrosuna gidiyoruz. 4 Mart 2015 Çarşamba günü Acıbadem Hastanesi Oyun Terapisti Nazan Ülkü nün vereceği Çocuk Yetiştirme Tutumları ve Pozitif Disiplin Yöntemleri konulu seminere davetlisiniz. Keşfeden Yunuslar, Kelebekler ve Tavşanlar Sınıflarımızın ikinci dönem reggio sunumlarına davetlisiniz. İYİ Kİ DOĞDUNUZ!! İrem Kalay Ecem Ayan Ali Yılmaz Derin Üçok Alya Kocakaya Buğra Özdemir Öykü Beren Güllü Miraylin Kıran Nilüfer Oğur
KONULAR Gökyüzü ve Uzay Su ve Canlılar İlkbahar Mevsimi KAVRAMLAR Şekillerimizi tekrar ediyoruz Sayılarımızı tekrar ediyoruz Kavram: Sert Yumuşak Renk: Turuncu PARTİ VE ÖZEL GÜNLER Dünya Su Günü Orman Haftası Paskalya Havada uçuşan hayvanlar partisi Turuncu partisi DRAMA Uzayda bir gün Ormanda yürüyüş OYUNLAR Yürü hisset oyunu Yengeç yürüyüşü Mandal ayaklı ahtapot Su oyunları Bir çiçek yapalım MUTFAK ETKİNLİKLERİ Ballı Güneş FEN VE DOĞA ETKİNLİKLE- Rİ Suda batan ve batmayan nesneler Suda açan çiçekler Balon şişirme SANAT ETKİNLİKLERİ Rulo Roket Parlayan Güneş Dev akvaryum Süslü balık Sevimli Ahtapotlar Civcivler Astronot Olursa Ufo gören masum civcivler Bir yağmur damlası olsaydın ANADİLİ ETKİNLİKLERİ ŞARKILAR Uzaylılar Ay dede Mantarlar PARMAK OYUNU Yıldızlar Örümcek Kardeş TEKERLEME Gezegenler
UZAYLILAR Biz uzak bir gezegenden gelen yabancılarız Gerekirse ok oluruz Gerekirse top oluruz Gerekirse bir fidan Gerekirse bir fidan AY DEDE Ay dede ay dede senin evin nerede Hep yakın ol bize yıldız kalsın geride Her gece gökyüzü kapkaranlık oluyor Dağlara kırlara bir sessizlik doluyor Lay lara lay lara lara lara lara lay MANTARLAR Gösterelim mantarlar Nasıl büyür ormanda Mışıl mışıl uyuyorlar Yeşillikler içinde Yaz yağmuru yağınca Sonra güneş acınca İşte bakın ne kadar çok Mantarlar var ormanda GEZEGENLER Gökte var dokuz kardeş,anneleri de güneş Adlarını sayarak söyleyeceğim kardeş Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn,Uranüs, Neptün ÖRÜMCEK KARDEŞ Örümcek kardeş duvara Tırmandı tırmandı Yağmur yağdı yağdı Örümcek kardeş ıslandı Güneş açtı açtı Örümcek kardeş kurudu Yavrularını toplayıp Uykuya daldı YILDIZLAR Yıldızlar ışıl ışıl parlar ( eller iki yana açılarak hareket ettirilir) Güneş gözümüzü yakar (eller ile gözler kapatılır) Bulutlar birbirine çarpar (iki el birbirine vurulur) O anda şimşek çakar (eller aşağı yukarı hareket ettirilir) Şimşek çaktı mı korkarız (korku mimikleri yapılır) Saklanacak yer ararız (eller yüz ile saklanır)
ÇOCUĞUN YAŞAMINDA OYUNUN ÖNEMİ Oyun, çocuğun kendi kendini ifade edebildiği, yeteneklerini fark ettiği, yaratıcı potansiyelini kullanabildiği, dil, zihin, sosyal, duygusal ve motor becerilerini geliştirebileceği önemli bir fırsattır. Çocuğun gelişimi için yaşamsal bir önem taşımakta ve çocuğun gelişimini yansıtmaktadır. Oyun, çocuğun bedense, ruhsal gelişimi ve eğitimi için beslenme ya da uyku kadar önemli bir ihtiyaçtır. Çocuğun gözüyle bakıldığında oyun, çocuğun en önemli işi ve oyuncakları da en önemli araçlarıdır. Çocuk denince akla gelen ilk şey oyundur. Çocuklar dünyayı oyun aracılığıyla tanırlar. Bazen oyun için bazı malzemeler kullanırlar. Hem oyuncaklar hem de çevredeki objeler, kişiler, olaylar, yollar, çocuklar için oyun aracı olabilir. Oyun hem çocuğun ihtiyacını karşılayan hem de anne babanın çocuğu yakından tanımasını ve takip etmesini sağlayan bir aktivitedir. Çocuklarla iletişim kurmanın, onların dünyasını paylaşmanın birçok yolu vardır. Oyun, bu yolların en doğal olanı, en sık kullanılanı ve en sağlıklı sonuç verenidir. Oyun oynarken çocuğun özgür olması, kendini rahat ifade edebilmesi ve yargılanmaması önemlidir. Okul öncesi dönemde, evcilik, kukla gibi dramatizasyon oyunları, çocukların iç dünyalarını yansıtmaları için önemlidir. Oyunun bir diğer faydası da, terapötik (tedavi edici) bir yanı olmasıdır. Kendisine yemek yeme konusunda ısrar edilen bir çocuk, oyuncak bebeğine zorla yemek yedirme oyunu oynayarak, iç dünyasındaki duyguları dışa vurma imkanı bulur. Öncesinde 'tek başına' oynayan çocuklar, 2 yaş dolaylarında 'paralel oyun' evresine girerler. Bu dönemde, çocuklar beraber oynuyormuş gibi görünse de, aslında ikisi de kendi oyunların kurarak yan yana ama farklı oyunlar oynarlar. Bu evreyi, arkadaşlarıyla beraber oynadıkları 'işbirliği oyunu' izler. Oyunlar Üç Başlık Altında Toplanabilir. 1) Alıştırma oyunları: Bu oyunlar çocukların gelişiminde duyusal motor dönem olarak isimlendirilen doğumdan yaklaşık iki yaşına kadar olan bölüme uyar. Bu dönemde bebekler yavaş yavaş hareket etmeye başlamıştır ve zihinsel gelişimde ise çevreden beş duyusu ile aldığı uyaranları birleştirip, sınıflandırmaya çalışmaktadır. Bebek çıngırağının rengini ve sesini alır, sınıflandırır.
2) Simgesel oyunlar: Bu gelişim döneminde 2 yaş ile 7 yaş arasındaki dönemi içerir. Çocuk kendi gerçeklerini hareketlerle yaşatmaktadır. Bunun en belirgin örneği; 'sanki varmış gibi' oyunlardır. Çocuğun bir köşede yarattığı evcilik oyunu, bir odun ya da plastik çubuk ile oluşturulan atı sürmesi vb. örnekler bu gruptandır. Burada çocuk düşüncelerini yeterince gelişmemiş dili ile anlatamadığından, bunları simgesel oyunla anlatmaktadır. Ayrıca bu anlatım yoluyla zihinsel simge ve uygulamalar yinelenerek özümsenmektedir. Evcilik oyunu ile duygu ve düşünceler aktarılmaktadır. 3) Kurallı oyunlar: Bu dönemde çocuk ilk olarak kendinden büyüklerin oyunlarını taklit etmeye başlar. Bu oyunlar 7-8 yaşlarından sonra kurulmaya başlar ve çocuğu sosyalleşmeye yönlendirir. İlk iki oyun yaş ilerledikçe azalmakta ve yerini kurallı oyunlara bırakmaktadır. Bu değişme çocuğun ilişkilerini ve sosyalleşmesini yansıtmaktadır. Yetişkinler konuşur. Çocuklar oynar. Yetişkinler kelimeleri kullanır. Çocuklar oyuncakları kullanır. OYUNCAĞIN ÖNEMİ Oyuncaklar, gelişim basamakları boyunca, çocuğun hareketlerine düzen getiren zihinsel, bedensel, psikososyal gelişmelerine yardımcı olan hayal gücünü ve yaratıcı yeteneklerini geliştiren tüm oyun malzemeleri şeklinde tanımlanabilir. Yetişkinler, çevrelerinde olup bitenleri nasıl konuşarak ve okuyarak öğreniyorlarsa, çocuklar da dış dünyayı, oyuncaklarının yardımıyla tanımaya çalışırlar. Oyuncaklar, zekayı, duyuları uyaran, çocuğun hayal gücünü geliştiren, bedensel, ruhsal ve sosyal gelişimini destekleyen, çocukluk döneminin en değerli araç gereçleridir. Çocuklar için büyük öneme sahip olan çeşitli boyutlar ve renklerdeki oyun malzemeleri, aynı zamanda, çocukların oynarken hem eğlenmesine hem de renk, boyut, şekil gibi kavramları öğrenmelerine yardımcı olur. Çocukların arkadaşlarıyla birlikte oynarken paylaşmayı, beklemeyi, işbirliği yapmayı da öğrenir. Buna ilaveten, çocuklar ellerine geçen oyuncakları bazen bozarak, parçalara ayırıp birleştirerek hem meraklarını giderir hem de oyuncakların özelliklerini keşfederler. Burada önemli olan bir diğer nokta da, çocuğun oyuncaklarının çok değil, yaşına uygun niteliklerde olmasıdır.
Yaşlara Göre Oyuncak Tercihleri 0-6 ay arası çocuklar Yeni doğan bebek için en değerli oyuncak kendi bedenidir. Örneğin bebek ayağını ağzına getirmeye çalışarak kendi kendine eğlenir. Çıkardığı birtakım seslerle birlikte hareket eder ve kendini oyalar. Ses, şekil ve renge karşı hassastır. Duyularını uyaran her nesne, onda ilgi uyandırır. İlk aylarda çocuğun beşiğinin üzerine asılabilen, yatağının kenarına tutturulabilen, sallanınca hareket eden ve ses çıkaran, hareketli, sesli ve canlı renkli oyuncaklar ilgi kaynağıdır. 7-12 ay arası çocuklar Çocuk uzanabileceği, her eşyayı yakalamaya çalışır. 6-7. aylardan itibaren, çocuğun eline, avucuna sığabilen oyuncaklar tercih edilmelidir. Çocuğun bir elinden diğerine rahatlıkla geçirebileceği renkli halkalar, ağzına götürdüğünde emebildiği kauçuk küpler, kurcalandığı zaman hemen bozulmayan plastik bebekler ve hayvancıklar, bu dönemin sevilen oyuncaklarıdır. Çocuk 10-12. aydan itibaren tutunarak da olsa, ayağa kalkabildiği andan itibaren, eline geçirdiği her şeyi atmaktan zevk alır. 12-18 ay arası çocuklar 13. aydan itibaren yürümeye, bir yerden bir yere gitmeye başlayınca, çocuğun oyuncak tercihinde bir yenilik görülür. ipinden çektiği zaman ses çıkaran, hareket eden, kendisi ile birlikte yer değiştiren oyuncakları arar. 15-18 aylık çocuk, yürüme koordinasyonunun artması ile birlikte eşyaları, bir odadan diğerine taşımaktan zevk alır. Boyuna uygun olan her türlü eşyanın üzerine çıkar, tırmanabileceği her yere tırmanmaya çalışır.
18-24 ay arası çocuklar Doldurma-boşaltma, açma- kapama çocuğun en sık yaptığı işlerdendir. Kule yapmak, köprü yapmak, oyuncağın parçalarını üst üste koymak veya onları yan yana dizmek, kutuları iç içe yerleştirmek, ilgi uyandıran etkinliklerdir. 2-3 yaş arası çocuklar Anne ve babasını taklit etmeye başlayan çocuğun, mutfak eşyalarını oyun aracı olarak kullandığı bunun yanı sıra tamir aletlerinden, bahçe materyallerinden (kova, kürek vb) zevk aldığı görülür. 3-4 yaş arası çocuklar Çocuğun hareketlerinde kararlılık vardır. Tırmanmak, inip çıkmak, üç tekerlekli bisiklete binmek, bu yaşlarda en çok sevilen faaliyetlerdir. Yapı-inşa malzemeleri ilgi alanlarına girer. Küçükten büyüğe doğru giden küpler, tahta parçaları, büyük bloklar gibi. Su, kum, kil, çamur, hamur gibi oyun materyalleri yaratıcılıklarının gelişiminde oldukça yaralıdır. 4-6 yaş arası çocuklar Bu dönemde çocuk, masa başı faaliyetlerine ilgi duymaya başlar. Resim yapma, boyama, kesme vb. Bu arada evcilik, bakkalcılık, doktorculuk, hırsız-polis oyunları, bu dönemin en yaygın oyunlar arasındadır. Çocuklar grup oyunlarına ilgi duymaya başlarlar. Zihinsel çaba gerektiren materyaller bu dönemde (resim ve sayı eşleme oyunları, domino, sayı kartları gibi) gözdedir.
Gelişim Alanlarına Göre Oyuncaklar Büyük kas gelişimi için oyun araçları: Üç tekerlekli bisiklet Çeşitli boylardaki arabalar Kayma, tırmanma, sallanma oyuncakları Tahterevalli Küçük kas gelişimi için oyun araçları: Mum boya, renkli kalem, keçeli kalem, kağıt Kağıt makası Yırtma, yapıştırma etkinlikleri Legolar, birleştirme oyuncakları, parçalı bulmacalar Kurgu oyuncakları: Küpler, bloklar Tahta otomobiller ve kamyonlar Kum havuzunda oynanabilecek oyuncaklar Tahta hayvanlar Bebekler Eklemeli oyuncaklar Birbirine geçmeli oyuncaklar Yaratıcı düş gücünü geliştiren oyuncaklar: Kukla sahnesi ve kuklalar Bez bebekler Kostümler Doktor araçları, oyuncak telefonlar vb. Yaratıcı sanat için malzemeler: Çeşitli boya kalemleri Baskı kalıpları Artık kumaşlar, kağıtlar, ip vb. Çocuğun algı ve kavramasını geliştirecek uyarıcı araçları: Tahtadan veya mıknatıslı harf ve sayılar Eklemeli bulmacalar, puzzlelar Dominolar Tamamlama, karşılaştırma oyunları Ritm araçları vb.
OYUNCAK SEÇİMİNDE DİKKAT ETMESİ GEREKENLER *Çocuğa, evde kendisinin oynayabileceği, oyuncaklarını koyabileceği bir köşe hazırlanmalıdır. *Oyuncaklar, çocuğun rahatça alabileceği, oynamak istediğini seçebileceği ve geri koyabileceği şekilde düzenlenmelidir. *Oyun alanı çocuğun rahat hareket edebileceği tehlike yaratmayan bir ortam olmasına dikkat edilmelidir. *Anne-baba, çocuğa pahalı oyuncaklar almak yerine, çocuğun kaslarını çalıştıracak, girişimciliğini ve hayal gücünü artıracak oyuncakları tercih etmelidir. Örneğin; sünger bebek, kağıt uçurtma gibi. *Anne-baba çocuğun oyun oynamasını cesaretlendirmeli, yeni oyunlar öğretmeli ve çocuğa oyun oynarken eşlik etmelidir. Çocuğun anne-babası ile birlikte oyun oynaması, çocuğun oyununun daha uzun sürmesini ve zenginleşmesini sağlar. *Anne ve babanın sevgi dolu, sıcak yaklaşımıyla, sık sık birlikte oynanılan, ilgilenilen çocuklar daha iyi gelişir ve beceriler kazanır. BAZI ARAŞTIRMALAR DİYOR Kİ... - Uyak bulmaya çalışılan oyunlar, kelimeleri oluşturan küçük sesleri duymaları için eğitir. Araştırmalar, okul öncesi dönemde uyaklarla tanışmış çocukların okumayı öğrenmede daha az sorun yaşadığını savunmaktadır. -Küçük çocuklar, etkinliklerin sırasını takip etmekte zorlanabilirler. Masal uydurma, yarım bırakılan hikayeyi tamamlama oyunları faydalı olur. -Serebellumun (beyincik) beceri hareketlerinin, kesik kesik değil, ahenkli ve devamlı olmasını sağlar. Yeni becerilerin öğrenilmesi ve düzenlenmesinde rol oynar. Örneğin; makasla kesim yapmak, iyi bir el göz koordinasyonu gerektirir ve çocuğunuzun altı yaş civarında, karmaşık şekiller kesebilmeyi becerene kadar birçok deneme yapması gerekir. -Birçok bilim insanı, matematik ve müzik yetenekleri arasında bir bağ olduğuna inanmaktadır. Müzik, matematik ve boyutsal kavramlar beynin sağ yarısı tarafından kontrol edilir. Bu nedenle, çocuğunuzla müzik kulağını geliştiren oyunlar oynarken, matematik yeteneklerinin de gelişmesini sağlarsınız. -Sosyal oyunlar, çocuğun gelişimi açısından nesnelerle oynanan oyunlardan daha faydalıdır. -Araştırmalar, bir şeyi başaracağımıza inanmanın, genellikle başarmayı kolaylaştırdığını savunur. Çocuğunuzu görsel hafıza oyunlarında bol bol kutlayın ve gelişimini izleyin. Eşleştirme oyunu, küçük çocukların da yetişkinler kadar iyi oynayabilecekleri bir oyun olduğundan, kendilerine güvenlerinin artmasına yardımcı olun. Çocuklar bu gibi görevlerde yavaş yavaş gelişim gösterdikçe, başarılı olabileceklerine dair düşünceleri de artacaktır. -Eşleştirme oyunları, mantık yürütme becerilerini geliştirir. Uzman Psikolog İrem ERMAN KAYNAKLAR; Oyun Terapisi-Psikolojik Testler Derneği Zeka Geliştirici Oyunlar-Uz.Dr.Dorothy Einon Çocuğu Tanımak ve Anlamak-Haluk Yavuzer