FOTOSENTEZ - KEMOSENTEZ 1

FOTOSENTEZ - KEMOSENTEZ 1 1. Fotosentez atmosferdeki gaz dengesinde ( ve C ), doğadaki besin dengesinde, ortamdaki su ve mineral dengesinde rol alır, ancak fotosentezde H 2 O kullanılır. 6. Bitkiler aynı türe ait ve aynı sayıda yaprak taşımaktadır. Atmosfere verilebilmesi için fotosentez hızının maksimum olması gerekir, sıcaklığında 35 (optimum) olması gerekir. Ayırca en yüksek fotosentez mor, sonra kırmızı, en düşük yeşil ışıkta gerçekleşir. 60 C'de enzimler çalışamaz. Buna göre G > S > Y şeklinde bir sıra oluşur. 2. 1 H 2 O 2 3 C 4 Besin 5-6 ADP, NADP 7-8 ATP - NADPH Atmosfere verilen 'nin kaynağı H 2 O'dur. 7. Fotosentezlerde de, kemosentezde de C harcanır. Fotosentezlerde H 2 S, H 2 O, H 2, kemosentezde de H 2 O harcanır. Fotosentezlerde atmosfere verilir, kemosentezde verilmez yanmada harcanır. 3. Su yosunlarında stoma bulunmaz. ve C 'yi sudan çözünmüş olarak alır, fotosentez yapar. Dolayısıyla stomadan su atımı ya da alımı gerçekleştirmez. 4. Soru kökünde ışıklı bir ortam diye özellikle belirtilmiştir. t 2 'de olmadığından fotosentezin durduğu söylenmiştir. Ancak fotosentezde zaten kullanılmaz, üretilir. 8. Işık alan kısmın daha ağır olması o kısımda fotosentez olayının gerçekleştiğini ve kuru ağırlığın arttığını gösterir. C özümlemesi, glikoz sentezi ve klorofilin ışığı soğurması fotosentezle ilgilidir. 5. Fotosentezde; Işık enerjisi kimyasal bağ enerjisine dönüşür. Oksitleme yapılmaz. Kimyasal bağ enerjisi hareket enerjisine dönüşmez. Sadece besin sentezi için kullanılır. 9. Fotosentezin ışıklı evresinde önce devirsiz fotofosforilasyon, sonra devirli fotofosforilasyon gerçekleşir. Devirsizde üretilen ATP yeterli ise devirliye gerek yoktur. Devirsizde ilk olay FSII'nin e verip yükseltgenmesidir, sonra H 2 O fotoliz olur. 1

FOTOSENTEZ - KEMOSENTEZ 1 10. Fotosentezde fotolize uğrayan H 2 O; Atmosfer için NADP için H (NAD, FAD solunumda, NADP fotosentezde) F.S.II için e Kemiozmozla ATP üretimi için H + kaynağıdır. 11. Ortamın ışıklı olması ters çevrilen tüpte biriken gazın olduğunu gösterir. Ortam sıcaklığının optimum değere kadar artışı fotosentezi hızlandırdığı için gaz kabarcığınıda bir noktaya kadar artırır. Işık miktarı artarsa fotosentez artar, gaz kabarcığıda artar. 12. Karanlık evre reaksiyonlarında (Calvin döngüsü) kullanılan ATP, NADPH aydınlık evreden gelirken C, P gibi inorganik maddeleri fotosentetik canlı dışarıdan alabilir. 13. Bitkinin yeşil renkli pigmentleri (klorofil) sentezleyebilmesi için Fe Mg } Dışardan alınırken Enzim Su Enzim ve ATP hücrede üretilir. C ATP Ayrıca klorofilin yapısında C, H, O, N, Mg bulunur. Fe klorofilin sentezinde görev alır. 2

Fotosentez Kemosentez - 2 1. Işık enerjisi elektrona geçer ve E. T. S'de taşınımı sırasında ATP'ye çevrilir. Pigmentlerin soğurabildiği ışığın bir alt birde üst sınırı vardır. Işığın gelmesi ile enerjisi artan elektron bir üst seviyeye çıkarak E. T. S'ye aktarılır. 2. Bir günlük süreçte fotosentez sadece ışık varlığında (gündüz) gerçekleşebilirken solunum gece-gündüz devam eder. Y aralığında atmosfere C verilir. Çünkü Y aralığında sadece solunum gerçekleşir. G-S aralığında F. H > S. H olduğu için atmosfer verilir. L aralığında solunum devam ettiği için besin yıkılır. 6. Özümleme parankima hücreleri kloroplast taşıyan canlı hücrelerdir. Bu yüzden bitkilerin parankima hücreleri solunum ve fotosentez yapabilir. Nişasta depolayabilir. 7. Bitkinin yaz mevsiminde yaprakları varken kış mevsiminde yapraklar dökülür. Bu nedenle fotosentez hızının yüksek olabilmesi için yapraklı, yaz mevsimi ve ışığın var olduğu gündüz süresi gereklidir. Y Z X Z Y 8. C X + H 2 O T H 6 H 12 O 6 + Fotosentezde tüm besin monomerleri sentezlenebilir. Bu nedenle önce amino asit sentezlenmiştir. Sonra protein sentezi gerçekleşmiştir, daha sonra proteinler yıkılarak yapı taşı olan amino asitler glikoza çevrilmiştir. T 3. Fotosistemler yapısal olarak incelendiğinde; Anten kompleksi (ışığın soğrulduğu, klorofil ve kareteroitlerden oluşur) 9. Bitkiler aynı türe ait ve özdeştir. Aydınlıkta bekletilen bitki hem fotosentez hem de solunum yapabilirken, karanlıkta bekletilen bitki sadece solunum yapar ancak C sürekli artmaz. Tepkime merkezi (soğrulan ışık enerjisinin ATP'ye çevrildiği klorofil ve E. T. S elemanlarından oluşur.) olarak iki kısımdan oluşur. Ancak fotosistemlerin yapısında nişasta bulunmaz. 10. Işık Y Kimyasal bağ enerjisi G Y Fotosentez (Besin ve üretilir.) G Solunum (Besin ve tüketilir.) ATP S 4. Y - G - S bitkileri aynı türe aittir. Yaprak sayısının, stoma sayısının ve yaprak genişliğinin çok olması fotosentez hızını da artırır. Tabloda verilen yapılar birbiri ile çarpılırsa yüzey alanının S > G > Y şeklinde olduğu görülür. S Endergonik (ATP harcanan) olaylar. 11. Eşit C miktarında yüksek ışık şiddetinde fotosentez daha fazladır. Yani C 'nin yeterli olduğu ortamda fotosentez hızını ışık şiddeti belirler. Ancak fotosentez belirli bir noktaya kadar artar, sınırsız artış yoktur. 5. Y H 2 O veya C G H 2 O veya C 12. Ekosistemin devamlılığı için besin miktarınında sürekliliği sağlanmalıdır. Bu nedenle kloroplast daha ağır basar. S Organik besini ifade eder. Buna göre doğru eşleştirme A seçeneğinde yapılmıştır. Kloroplast bitkide fotosentez yaparak canlılar için besin, atmosfer için oluşrurur. 3

Fotosentez Kemosentez - 3 1. Karotenoitler (likopen, karoten, ksantofil) ışığı soğuran ve soğurduğu enerjiyi klorofile aktaran, klorofilin fazla ışıkta zarar görmesini de engelleyen diğer renk pigmentlerinin genel adıdır. 7. Kavanoz içerisindeki yapraklar C tutucudan dolayı fotosentez yapamadığı için sararabilir. Dışardaki yapraklar fotosenteze devam edeceği için bitki suyu kullanır ve su azalır. Zamanla C tutucu ağırlaşır. 2. Grafikler değerlendirildiğinde; Y Gündüz G Geceyi ifade etmektedir. Fotosentez sadece gündüz (Y) gerçekleşirken solunum gece-gündüz (Y - G) gerçekleşir. Buna göre fotosentez grafiği B seçeneğindeki gibi olmalıdır. 3. Bitkilerde yaprakların yeşil renkte olmasını klorofil pigmenti sağlar. Klorofil sentezinde doğrudan etkili olan faktör ışık enerjisidir. 4. Bir bitki ortamdan ihtiyaçlarını karşılarken ortamda miktarı en düşük olanın diğer elementlerin kullanımını da sınırlamasına minimum yasası denir. Grafiğe göre tanıma uyan Mg elementidir. 8. Fotosentezde ve kemosentezde üretilir. Fotosentez ve kemosentezde ATP hem üretilir hem de tüketilir. NADPH + H + her iki olayda üretilir. 9. Kloroplastın kendine ait DNA, RNA, ribozomu vardır. Kendini eşleyebilir. Protein sentezleyebilir. C kullanır, ve besin üretir. Nişasta sentezleyebilir. 10. Taksi tek hücrelilerin yaptığı hareket çeşididir. Uyarana doğruysa (+) taksi, zıt yönde ise ( ) taksi adını alır. Bu deneyde 'li solunum yapan bakteriler 'nin daha çok üretildiği yere (+) kemotaksi yapmışlar ve orada çoğalmışlardır. Mor ışıkta üreten bakteriler değil alglerdir. 5. Hem solunum hem de fotosentezde elektron taşıma sistemi (E.T.S) elemanları görev yapar. Bu elemanlar elektron ilgisine göre küçükten büyüğe doğru sıralanmışlardır. Çünkü e giderek enerji kaybetmekte ve enerjisi azalmaktadır. Buna göre doğru eşleştirme D seçeneğinde yapılmıştır. 11. İşaretli C öncelikli olarak yaprak parankiması hücrelerinde fotosenteze katılır. Sonra fotosentez ürünü soymuk borusuna geçer ve köke taşınır. 12. Şekil incelendiğinde; 1 Kloroplastın dış zarı 2 Kloroplastın iç zarı 3 Granalar 6. Fotosentezi ektileyen birçok faktör vardır. Ancak verilenler içerisinde en etkilisi ışığın çeşididir. Ayrıca C miktarı ve su miktarı da göz önünde bulundurulursa fotosentez hızı mor > kırmızı > turuncu ışık şeklinde sıralanır. 4 Stroma (Sıvı kısım) 5 Kloroplast DNA'sı olduğu görülecektir. Verilenlere göre 'nin üretildiği tepkimeler ışıklı evrede yani granalarda gerçekleşir. 4

Fotosentez Kemosentez - 4 1. Işık foton denilen enerji paketçiklerinden oluşan elektromanyetik enerji biçimidir ve belirli bir ritimde yayılır. Işınların dalga boyu rengine göre değişir. Yani güneşten gelen ışınların dalga boyları farklıdır. 7. Kemosentetikler Fe +2, H 2, C, H 2 S, S, NH 3, N gibi maddeleri oksitleyerek enerji elde ederler. Bu enerjiyi besin sentezinde kullanırlar. Ancak oksitleme olayında Ca +2 inorganiği kullanılmaz. 2. Fotosentez hızı sıcaklığa bağlı olarak belirli bir noktaya kadar (optimum) artış gösterir. Sonra azalmaya başlar, çünkü fotosentez enzimatik reaksiyonlardan oluşur ve enzimlerde sıcaklıktan etkilenir. 8. Işınların dalga boyuna göre sıralanmasına elektromagnetik spektrum denir. Fotosentez sadece görünür ışıkta olur, görünmeyen (mor ötesi kızıl ötesi gibi) ışıklarda olmaz. Şekilde de görüldüğü gibi görünmeyen ışınlar atmosfer tarafından tutularak dünyaya girişi engellenir. 3. Fotosentez olayında Enzim kullanılır. C harcanır Işık enerjisininden faydalanılır. Sonuçta organik besin sentezlenir. 9. Işık foton adı verilen enerji paketlerinden oluşur. Işığın enerjisi dalga boyu ile ters orantılıdır. Fotonlar belirli miktar enerji içerip ışık hızıyla hareket eder. 10. Mitokondrinin harcadığı miktarı solunum hızını belirler. Topraktan alınan H 2 O sadece fotosentezde kullanılmaz. Terleme, hidrolizde de harcanır. 4. Bitki grafiğe göre her aralıkta fotosentez yapmıştır. Her aralıkla C harcamaya devam etmiştir. Ancak fotosentez hızının en yüksek olduğu yerde en fazla C harcaması gerçekleşir. 5. Işık, su, ADP, NADP, E.T.S elemanları ve ATP sentaz enzimi aydınlık evre reaksiyonların da kullanırken C, ATP, NADPH, RBP karanlık evre reaksiyonlarında kullanılır. Birim zamanda harcanan C miktarı sadece fotosentez hızını belirler. 11. Grafiğe göre t 1, t 2, t 3 ve t 5 aralıklarında atmosfere verildiğine göre fotosentez hızının solunum hızından büyük olduğu söylenebilir. Ancak t 4 aralığında atmosfere hiç verilmemesi ya fotosentez olmadığını ya da fotosentezin solunum hızına eşit olduğunu gösterir. Fotosentez olduğu sürece glikoz üretilir. 12. Y mineral miktarı S su miktarı G ağırlık artışı miktarı 6. E.T.S'de elektronlar taşınırken tilakoit boşlukta H + artar, ATP sentaz enzmi bu H + 'lerin stromaya geçmesi için bir kanal oluşturur. Bu yolla ATP üretilmesine kemiosmozis denir. G > Y + S ise bitkinin su ve mineralden başka birşeyler kullandığını gösterir. Bu da atmosferden alınan ve kuru ağırlığın ana kısmını oluşturan C 'dir. 13. Fotosentez ile C ve H 2 O, besin ve dönüşür. Fotosentez olayı kloroplast organelinde gerçekleşir. 5

Fotosentez Kemosentez - 5 1. Bir bitkinin ışık ve inorganik maddelerin bulunduğu bir ortamda hayatını devam ettirebilmesi C özümlemesi ile kendi besinini kendisinin ürettiğinin bir göstergesidir. 7. Fotosentez, kemosentez ve oksijenli solunumda enzimler görev alır. Prokoryat canlılarda gerçekleşebilir. ATP hem harcanır hem de üretilir. 2. Grafik incelendiğinde fotosentez oranının 5 numaralı ışık yoğunluğunda en fazla olduğu görülür. Buna bağlı olarak en fazla üretimi de 5'te olur. 8. Fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonlarında kullanılan ATP, NADPH aydınlık evreden aktarılırken C atmosferden karşılanır. 3. Enzimler de klorofil gibi tekrar tekrar kullanılabilir, harcanmaz, C, H, O, N atomlarını içerir. Enzimler protein yapılıdır. Ancak klorofil protein yapılı değildir. 9. Aynı sıcaklıkta fotosentez hızı ışık miktarlarına bağlı olarak değişir. 30 'de fotosentez hızı yüksek ışık şiddetinde maksimum seviyesine ulaşmıştır. Sıcaklık artışı bir miktardan sonra enzimlerin yapısını etkilediği için fotosentez hızı da azalır. 4. Fotosentez hızını etkileyen kalıtsal faktörlerden kütikula kalınlığının ışığın geçirgenliğini terlemeyi azaltır. Dolaylı olarakta fotosentez hızını azaltır. Ancak kloroplast, yaprak, stoma ve enzim miktarı miktarı artışı fotosentez hızını artırır. 10. Bakterilerde fotosentez için; C kaynağı kesin C iken, H kaynağı H 2 O, H 2 S ve H 2 olabilir. 5. Şeffaf naylonla kaplı ortamda bir süre daha fotosentez devam eder. miktarı artar, terlemeden dolayı H 2 O artar. Ancak fotosentezden dolayı C miktarı azalır. 6. Kemosentezde tepkimeleri aşağıdaki gibidir; İnorganik madde + İnorganik madde + Enerji 11. Kloroplast şekli incelendiğinde; 1 Grana 2 Tilakoit zar 3 Stroma 4 Ara lameller (granaları bağlar) olduğu görülecektir. Ara lameller granaları birbirine bağlar. C + H 2 O Enerji C 6 H 12 O 6 + G enzim olabilir. Kemosentezde üretilir ancak atmosfere verilmez. Y besin miktarı alabilir. C olamaz. Çünkü C miktarı artmaz. 12. Normalde ışık dışındaki tüm şartlar eşit olsaydı, fotosentez hızlarının G > S > Y şeklinde olması gerekirdi. Demekki diğer şartlar eşit değil ki fotosentez hızları eşit olmuş. Yani Y ve S'de C miktarı fazla olabilir. Ya da mor ışığın olduğu ortamda sıcaklık enzimler için uygun olmayabilir. 6

Fotosentez Kemosentez - 6 1. Bitkilerde laktik asit fermantasyonu olmaz ancak fotosentez gerçekleşir. Terleme ile solunum aynı anda olabilir, ancak birbirine doğrudan bağları yoktur ve beraber gerçekleşmesi tek başına bitkinin uzun süre yaşamasında yeterli olmaz. Solunumda üretilen bazı ürünler fotosentezde, fotosentezde üretilen bazı ürünler solunumda kullanılabilir. Bu şekilde bitki uzun süre yaşayabilir. 2. Grafik ve verilenler incelendiğinde grafiğin ışığın çeşidinin (dalga boyunun) fotosentez hızına etkisi gösterilmiştir. Çünkü fotosentez hızı mor ve kırmızıda en yüksek, yeşilde ise en düşüktür. 7. Mantar ve bitkinin ölme nedeni ortamdaki C tutucudur. Ortamdan C tutucu çıkarılır. Bitki tarafına C, mantar tarafına verilirse her ikisi de daha uzun süre yaşayabilir. Çünkü mantar heterotrof, bitki ototrof beslenir. 8. Kemosentetik bakteriler sayesinde; Nitrifikasyon bakterileri ortamdaki zehirli azotlu ürünleri kullanılabilir hale dönüştürür. Elementlerin birbirinden ayrılmasında kullanılabilir. Kömürden salınan S gazını artmada kullanılabilir. olayları gerçekleştirilir. 3. Bakteri fotosentezde hidrojen kaynağı olarak H 2 S kullandığı için üretmez. Ortama S 2 verir. C + H 2 S ışık C 6 H 12 O 6 + S 2 4. Klorofil ışığı soğurur ve fotosentezin ilk e kaynağıdır. Baş kısmında (porfirin) Mg atomuna bağlı 4 tane pirol halkası bulunur. Kuyruk kısmı tilakoit zara tutunmayı sağlayan uzun fitol zincirinden oluşur. 5. İnorganik maddelerden ışık enerjisi kullanılarak organik madde sentezlenmesine fotosentez denir. Bitkide fotosentez; Palizat parankiması Sünger parankiması Stoma hücrelerinde gerçekleşir. 9. Özdeş büyüklükte iki yapraktan sabah erkenden koparılan yaprak fotosentez yapamazken akşama kadar koparılmayan yaprak fotosentez yapmaya devam eder ve ağırlığı artar. Bu nedenle fotosentez hızını etkileyen faktörler yaprakların ağırlığının farklı olmasında etkili olmuştur. 10. Anten kompleksi ve reaksiyon merkezi fotosistemin yapısında bulunur. Fotosistemlerde aydınlık evre reaksiyonlarında kullanılır. Fotosistemler ışıktan bağımsız reaksiyonlarda görev almaz. 11. Karanlık evre (Calvin çemberi ya da karbon tutma) reaksiyonların da ilk basamak PBP tarafından rubisco enzimi sayesinde C 'nin tutulmasıdır. Sonra ilk kararlı bileşik olan PGA oluşur. Bundan sonra; PGA DPGA PGAL RMP Fruktoz difosfat reaksiyonları gerçekleşir. 6. İnorganik madde + inorganik madde + Enerji CO + H O C H O + 2 2 2 2 2 denklemde verilenlere göre C 'nin yapısındaki C ve O besinin yapısına, H 2 O'nun yapısındaki H besinin yapısına, O serbest 'nin yapısına katılır. 12. Canavar otu, küsküt, cin saçı, verem otu gibi bitkiler tam parazittir, kloroplast taşımaz, fotosentez yapamaz. İhtiyaç duyduğu organik ve inorganik besinleri konağının odun ve saymuk borularına emeçlerini uzatarak giderir. 7

Fotosentez Kemosentez - 7 1. Işık bir cisme geldiğinde ya kırılır, ya yansır, ya da soğurulur. Klorofil ışığı abiorbe eder (soğurur) ve bu enerji fotosentezde kullanılır, yansıtılan veya kırılan ışık enerjisinden faydalanılmaz. 6. Klorofil a ve b'nin soğurduğu ışığın dalga boyları birbirine yakındır. Karotenoitler 550 nm'den fazla ışığı soğurmaz. Pigmentler içerisinde en yüksek dalga boylu ışık klorofil a tarafından soğurulur. 2. Stoma hücresi (bekçi hücresi) canlıdır, açılıp kapanabilir, solunum ve fotosentez yapabilir, terleme ve gaz alışverişini sağlar. Nişasta sentezler. 7. Bitkiler fotosentez gerçekleştirirken suyun fotolizi, NAPD'nin indirgenmesi, klorofil sentezi için doğrudan ışık enerjisine ihtiyaç duyarken C özümlemesi, glikoz sentezi, PGAL oluşumu için ışık enerjisi yerine aydınlık evreden gelen ATP ve NADPH'leri kullanır. 3. Işık alan yapraklarda fotosentez ve klorofil sentezi devam eder. Bunun sonucunda ozmotik basınç artar, yaprak yeşil rengini korur, ışık almayan yapraklarda fotosentez olmaz, depo besin azalır, kuru ağırlık azalır. Klorofil sentezlenmediği için yapraklar sararır. 8. Yaprak sayısının fazla olması; Fotosentez hızını, Terleme miktarını, üretim miktarı artırır. 4. Fotosentez hızını etkileyen kalıtsal faktörlere; Kloroplast miktarı Stoma sayısı Enzim miktarı Yaprak genişliği Kütikula kalınlığı Tüy miktarı örnek olarak verilebilirken, çevresel faktörlere; Işık şiddeti Mineral miktarı Işığın dalga boyu Sıcaklık 9. Grafik incelendiğinde haftalar ileriledikçe sürekli miktar artmaktadır. Bu durum; Bitkinin büyüklüğü için çizilebilir. Terleme ile C atılmaz sadece su atılır. Solunumla dışarı atılmaz, C atılır. Rüzgar şiddeti C miktarı Rüzgar... verilebilir. 10. Amino asit, vitamin, glikoz, fruktoz, yağ asidi fotosentetik canlılar tarafından üretilebilirken laktoz süt şekeridir ve sadece memeli hayvanlar tarafından üretilebilir. 5. İki deney tüpündeki bakteri türünün de ototrof olduğu belirtilmiştir. D deney tüpündeki bakteri fotosentetik veya kemosentetik olabilirken, B deney tüpündeki bakteri kesin kemosentetiktir. Aynı bakteriler olduğu için D deney tüpünde fotosentetik bakteri bulunur. Her ikiside C kullanır. D deney tüpünde besin ve artar, B deney tüpünde oksitleme gerçekleştiği için kullanılması miktarını azaltır. 11. Fotosentezde; H 2 O Klorofil FS-I FS-II H 2 S H 2 Elektron kaynağı olarak kullanılabilirken, C karbon kaynağıdır. 8

Solunum - 8 1. Tepkimeler incelendiğinde; I. 'li solunumun denklemi II. Fotosentez veya kemosentezin denklemi III. Etil alkol fermantasyonu denklemi IV. Maltoz sentezi denklemi V. Laktik asit fermantasyonu denklemi şeklindedir. 7. Ökaryot bir hücrenin mitokondrisinde oluşan ATP, C, NADH+H moleküllerinden ATP, C ve NADH+H + sitoplazmasında da oluşabilir. Örneğin; Bira mayası 8. Grafikteki Y ekseni solunum hızını göstermektedir. En hızlı solunum I numaralı canlıda gerçekleşmektedir. Dolayısıyla en fazla I nolu bakteride gerçekleşir. 2. 'li solunumda son ve en güçlü e tutucudur. Solunum sonucu oluşan H 2 O'nun yapısına katılır. Ancak E.T.S elemanı değildir. 3. Havasız bir ortam oluşturulduğu için bira mayası doğrudan 'siz solunum yapmaktadır. 'siz solunumda H 2 O oluşmaz. Cam kavanozu C tutucu konulmazsa civa b yönünde ilerler. Termometrede solunumdan dolayı civa seviyesi yükselir. 9. Bir glikojen molekülü binlerce glikozdan oluşur. 'li solunumda 1 glikoz kullanıldığında; 6H 2 O + C 6 H 12 O 6 + 6 6C + 12H 2 O + 34ATP denklemde verilen ürünler oluşmaktadır. 10. Hücrede ilk önce hazır ATP harcanır. Enerji maddelerinin kullanım sırası; ATP Kreatin-P Glikoz Glikojen Yağ Protein şeklindedir. 11. 'li solunum denklemi; 6 + C 6 H 12 O 6 6C + 6H 2 O + 34 ATP şeklindedir. 4. 'li solunumda fermantasyon ve 'siz solunuma göre daha fazla ATP üretilmesinin ana sebebi besinin inorganik bileşiklere ya da bileşenlerine kadar yıkım olayının gerçekleşmesidir. Prokaryot bir hücrede mitokondri bulunmaz. t 1 'deki olay glikolizdir. Tüm canlılarda ortaktır. t 2 'de S.D.F ve 0.F. ile ATP üretilir. 12. Reaksiyon incelendiğinde; 5. Bazı bakteriler, bazı arkeler, çizgili kas, olgun alyuvar, iç parazitler, bazı mantarlar fermantasyon yapabilir. Ancak düz kas hücreleri oksijenli solunum yapar. 6. 2ATP X ADP Y NAD (Koenzimdir) Z NADH+H tır. III. öncülde NADPH+H verilmiştir. NADP fotosentezde kullanılır. Glikoz (k) 2 Pirüvat (3C) 2NADH+H + 4ATP Yukarıda glikoliz olayı özetlenmiştir. Buna göre C seçeneğinde 2 ATP harcandığı için 2'ye düşmesi gerekirken 2'nin altına inmiştir. 13. Metabolik faaliyeti daha fazla olan kas, beyin, böbrek gibi dokularda mitokondri sayısı daha fazladır ve gerektiğinde sayısınıda artırabilir. Mitokondri sayısı doku çeşidine göre farklılık gösterir. 9

Solunum - 9 1. Tüm solunum çeşitlerinin ortak amacı ATP üretmektir. Ancak her canlı solunumun giriş ile basamağı olan glikoliz olayında aktivasyon enerjisini aşmak için 2ATP harcar. Glikoliz tüm canlılarda enzimlerinden dolayı bütün canlılarda ortaktır. 5. Y sindirim G yıkım S dönüşüm Y protein olabilir, öyleyse sindirimi midede başlar. G amino asit olabilir, amino asitler hem asit hem de baz özellik gösterir. Yani amfoterdir. S NH 3 ise L karaciğerde sentezlenen üre olabilir. (ornitin devri) L 2. Galaktoz ve glikojen hayvansal olup bitkilerde bulunmaz. Dipeptit ve digliserit monomer olmadığı için öncelikle hidroliz edilmelidir. Glikoz yapı taşıdır. Bundan dolayı doğrudan solunuma katılabilir. 6. Solunumda NADH+H + 'den ayrılan H'leri alarak indirgenen (son e alıcılar) 'li solunumda, Laktik asit fermantasyonunda pirüvat, Etil alkol fermantasyonunda aset aldehit, 'siz solunumda nitrat, sülfat, gibi inorganik maddelerdir. 3. Laktik asit kan ile beyne ulaşır. Çizgili kaslarda laktik asit yeterli varlığında tekrar pirüvik aside dönüşebilir. Laktik asit, ortamın asitliği artırır. ph'yı azaltır ve oksijenli solunum enzimlerini uyarır. 7. Çimlenen tohumlar kullanır ve C üretir. Ancak ortamda Ca(OH) 2 (C tutucu) bulunduğu için gaz basıncı azalır. Renkli sıvı 1 yönünden ilerler, Ca(OH) 2 'nin ağırlığı artar. Canlılığın olduğu her yerde ortama ısı verildiği için termometredeki civa seviyesi artar. 4. Hücresel solunumun genel denklemi; C 6 H 12 O 6 + 6 + ADP + P 6C + 6H 2 O + 34ATP şeklindedir. Harcanan ve üretilen maddeleri denklemden görebiliriz. üretilmez. 8. Ökaryot canlılarda 'li solunum sitoplazmada başlar. (glikoliz olayı) mitokondride tamamlanır (ara basamak, krebs, ETS olayları). 10

Solunum - 9 9. Laktik asit fermantasyonunda kullanılmaz (a yanlış) ve H 2 O oluşmaz (d yanlış) Tüm solunum çeşitlerinde ısı oluşur. (ı yanlış) 13. Etil alkol fermantasyonu özellikle mayalama olayında sık kullanılır. Bu yolla bira, ekmek, pasta ve etik alkol üretilir. Ancak süt doğal yolla üretilir, fermantasyonla değil. 10. Havası alınmamış ortam diye belirtilmesi ortamda 'nin de bulunduğunu gösterir. Buna göre L ATP olabilir, Y ortamdaki H 2 O miktarı olabilir. Çünkü fermantasyonda H 2 O değişmez, S ise glikoz olabilir, harcandığı için azalır. 11. Glikoliz olayında ve krebs çemberinde; ortaktır. ADP harcama ATP üretme NAD indirgenmesi Enzim kullanımı Ancak FAD'ın indirgenmesi ve C çıkışı krebste görülürken, glikolizde görülmez. 12. Mitokondrinin zarlar arası bölgesinde H + miktarı artar ve potansiyel bir güç oluşturur. H + 'ler ATP sentaz enzimi sayesinde mitokondri matrixine aktarılırken ATP üretilir. İç zar (krista) H + 'lere karşı geçirgen değildir. 11

Solunum - 10 1. Bir solunum olayında 'nin harcandığını; H 2 O oluşumu Asetil CoA oluşumu FAD koenziminin indirgenmesi 5. Laktik asit fermantasyonu yoğurt bakterilerinde, çizgli kaslarda, kanserli hücrelerde, bazı mantarlarda görülebilir. Yorgunluğa ve hamlığa neden olur. Kreps ve E.T.S'nin kullanımı NAD'ın indirgenmesi C oluşumu ATP üretimi ve tüketimi kanıtlayabilirler. Etil alkol fermantasyonunda da gerçekleşebilir. 6. Vitaminler düzenleyici bileşiklerdir. Enerji eldesi için kullanılmaz. Ancak protein, nişasta, trigliserit ve laktoz hidroliz edildikten sonra monomerleri solunumda yıkılabilir. 2. Dönüşüm tepkimeleri incelendiğinde; 1. Glikoliz olup NAD indirgenir. 2. Pirüvatın glikoza dönüşümdür. ATP üretimi veya tüketimi olmaz. 3. Laktik asit fermantasyonudur. 'siz ortamda gerçekleşir. 4. Dönüşümdür, karaciğeri, çizgili kas ve kalp kası gücrelerinde olur. 7. Grafik incelendiğinde ATP miktarı azalırken ADP miktarı artmıştır. Yani ATP tüketimi olmuştur. Bu süreç kasın kasılma anını ifade edebilir. Kasılmada C, ısı, laktik asit oluşurken ATP harcanır. Yani solunum gerçekleşmiştir. 5. 'li solunumdur. 'ye ihtiyaç vardır. 8. Fermantasyon endüstride; Mayalama 3. Hücresel solunum sonucu SDF ve OF ile üretilen ATP'ler endergonik tepkimelerde kullanılabilirken C özümlemesi, fotosentez veya kemosentez olayıdır. Bu olaylar için kullanılamaz. Bu olay için ATP fotosentez veya kemosentezin kendisinden temin edilir. Alkol üretimi Sirke üretimi Asit üretimi gibi olaylarda kullanılabilir. 4. Etil alkol fermantasonu sonucu oluşan C kireç suyunu bulandırır. Termometrede önce hızlı sonra yavaş (çünkü önce 'li solunum olur, bitince etil alkol fermantasyonu olur) bir ısı artışı olur. Kireç suyunun bulunduğu ortamda C kireç suyu tarafından tutulduğu için gaz basıncı azalır. 9. Solunum olaylarında C oluşumu; 'li solunumda ara basamağında O 'li solunumda krebste 2 Etil alkol fermantasyonu oluşumunda Son ürün basamağında görülür. 12

Solunum - 10 10. Asetil CoA 12. Terleme ile atılan H 2 O solunumla doğrudan bağlantılı değildir. Hücrelerde tüketilen glikozun tamamı solunumda tüketilmiyor olabilir. Örneğin nişasta sentezinde de glikoz harcanır. FADH2 FAD Oksalo asetik asit NAD NADH+H+ Sitrik asit NAD NADH+H + C sadece solunumda harcanır. 4C 5C NADH+H + NAD C + 11. Kreps döngüsüne hazırlık reaksiyonların da (ara basamakta); Pirüvat Asetil CoA NAD NADH+H + C tepkimeleri gerçekleşir. Asetil CoA, NADH + H +, C miktarı artarken NAD ve pirüvat miktarı azalmaktadır. 13

Solunum - 11 1. Nişasta binlerce glikozdan oluşur. Maltoz 2 glikozdan oluşur. Fruktoz ise 1 glikozdan oluşur. Bir glikozda 34 ATP üretilip molekülde glikoz sayısı arttıkça üretilen ATP miktarıda artar. 5. Fermantasyon sonucu oluşan organik son ürünler etil alkol ve laktik asit bileşikleridir. Oksijenli solunuma göre az ATP üretilmesinin sebebi enerjinin büyük kısmı bu moleküllerde kalır. Buna göre ATP miktarları S > G > Y şeklindedir. 6. 'li solunum 2. olmadan ETS kullanımı 'siz solunumdur. Daha önceleri 'siz solunum ile fermantasyon aynı olaylar olarak ele alınmaktaydı. Ancak şimdi farklı olaylardır. Çünkü 'siz solunumda fermantasyondan farklı olarak; ETS kullanılır. 'siz solunum Etil alkol fermantasyonu Laktik asit fermantasyonu Fotosentez olaylarında üretilir. Kemosentez olaylarında glikoz harcanırken Daha fazla ATP üretilir. Son e tutucu olarak NO 3, SO 4, Fe, S gibi inorganik bileşikler kullanılır. Buna en güzel örnek denitrifikasyon bakterileridir. 7. Oksijenli solunum tepkimeleri glikoliz, krebs çemberi ve ETS reaksiyonlarından oluşur. Krebs döngüsünde ATP, C, NADH + H + ve FADH 2 miktarı artar. ADP ve H gibi moleküller ise tüketilir. 3. Y kısmında C ouşmaz. Sadece G'de oluşur. NAD +, Y'de indirger, NADH + H + ise G'de yükseltgenir. G ve S son basamağıdır. Hiçbir şekilde ATP üretim ve tüketimi olmaz. 8. Bir besin hücresel solunuma katıldığında laktik asit, etil alkol, C, H 2 O oluşabilir. Proteinler solunuma katılırsa öncelikli olarak NH 3 yapıdan ayrılır. (Deaminasyon) Ancak solunum sonucu, laktoz, kreatin ve dipeptit oluşmaz. 4. Hem 'li hemde 'siz solunumda besin kullanımı, ATP üretimi, NAD + 'ın indirgenip yükseltgenmesi, ısı oluşumu, asitliğin artıp ph'ın azalması ortak olarak gerçekleşir. C oluşumu hem 'li solunumda hem de etil alkol fermantasyonunda görülür. 9. Glikoliz sonucu oluşan NADH + H + ile H'lar ve pirüvik asit mitokondriye geçerek krebs ve E.T.S'ye katılır. ATP sitoplazmada mitokondriye değilde, mitokondriden sitoplazmaya geçer. 14

Solunum - 11 10. Karbonhidrat - yağ - protein 'li solunumda kullanıldığında; C H 2 O hepsinde ortak olarak gerçekleşirken Isı artışı 14. Glikoliz ve krebs çemberi reaksiyonlarında substrat düzeyinde fosforilasyonla ATP üretilirken E.T.S'de oksidatif fosforilasyonla ATP üretilir. ph azalması NH 3 artışı sadece proteinlerde görülür. 11. I. tüpte sıcaklık 65 olduğu için enzimler bozulur. Solunum gerçekleşmez. III. tüpte sıcaklık 25 olduğu için enzimler çalışmaz. Solunum gerçekleşmez. Sadece II. tüpte şartlar uygundur. (sıcaklık uygun, glikoz var, yok) 12. 'li solunum; Glikoliz (I ve II) Krebs (III ve IV) E.T.S sırasıyla gerçekleşir İlk olay ATP'nin harcanmasıdır. Sonra pirüvik asit oluşur, ara basamakta CO çıkar ve krebs başlar. 2 13. E.T.S elemanları mitokondrinin iç zarına yerleşmiş olup elektron yakalama kabiliyetine göre sıralanmıştır. E.T.S elemanları genel olarak protein yapılıdır. Ancak ubikinon steroit (yağ) yapılı bir E.T.S elemanıdır. 15

Solunum - 12 1. Solunum sırasında veya sonucunda; H 2 O oluşumu Asetil CoA oluşumu FADH 2 oluşumu Mitokondrinin görev alması Krebs (sitrik asit) çemberi Solunumun 'li olduğunu kanıtlar. Ancak C çıkışı, ADP yıkımı, ph'nin düşmesi glikoliz diğer solunum şekillerinde de gözlenir. 5. Mantar için gerekli hava akımı ile dışarıdan ve bitkiden karşılanabilir. Canlının bulunduğu ortamda sıcaklık artar. Çünkü solunum sonucu ısı oluşur. Mantarın solunum sonucu ürettiği C kireç suyunu bulandırır. 6. Enerji potansiyeline göre; Nişasta > Glikoz > ATP > 1 fosfat bağı G L S Y şeklinde sıralanır. 2. Grafiğe göre her aralıkta harcanmıştır. En yoğun t 3 aralığında harcanmıştır. Buna göre her aralıkta E.T.S görev almış ve C oluşmuştur. kullanımının fazla olduğu aralıkta glikoz fazla yıkılmıştır. Burada temel kriter içerdiği yüksek enerjili fosfat bağı ya da solunumda yıkıldığında üretilen ATP miktarıdır. 3. E.T.S elemanları; 7. Glikoliz olayı hem prokaryot hem de ökaryot canlılarda sitoplazmada gerçekleşir. Burada görev alan enzimler bütün canlılarda bulunduğundan glikoliz de bütün calılarda ortaktır. Genel olarak protein yapılıdır, ubikinon yağ yapılıdır. Mitokondrinin iç zarı (krista) üzerinde bulunurlar. Elektron ilgisine göre zayıftan kuvvetliye doğru sıralanmıştır. Son e tutucu 'dir. Ancak bir E.T.S elemanı değildir. 8. Y tüpündeki bakteriler tüpün üzerinde yoğunlaştığı için aerob ( 'li) dır ve mezozom taşır. G tüpü bakterilerii tüpün her yerine değilmiş. Fakülfatiftir. ( 'li + 'siz) S tüpü bakterileri tüpün altında yoğunlaşmıştır. Anaerob ( 'siz) dur yani laktik asit ya da etil alkol fermantasyonu yapar. 4. Etil alkol fermantasyonunda önce glikoliz olayı sonra son ürün basamağı gerçekleşir. ATP üretimi ve pirüvik asit oluşumu glikolizde, C çıkışı ve NADH + H + 'ın yükseltgenmesi son ürün basamağında gerçekleşir. 9. Kristanın kıvrımlı olması mitokondrinin iç yüzey alanını genişletir. Matriks sıvı kısımdır enzimler, DNA, RNA ve ribozom taşır. Matrikste krebs çemberi, kristada E.T.S tepkimeleri gerçekleşir. 16

Solunum - 12 10. Kasta ihtiyaç duyulan miktarı kasa ulaşan miktarından fazla ise çizgili kas hücreleri buradaki enerji açığını laktik asit fermantasyonu ile kapatır. Fermantasyon sonucu açığa çıkan laktik asit ise kaslarda yorgunluğa neden olur. 11. Sitrik asit döngüsündeki; Oksalo asetik asit 4C'lu Sitrik asit Pirüvik asit Asetil CoA 6C'lu 3C'lu 2C'lu moleküllerin karbon sayıları ve isimleri bu şekildedir. 12. Tüm solunum çeşitlerinde ilk basamak glikoliz olayıdır ve her canlıda herşeyi ile ortaktır. Çünkü bu olayı katalizleyen enzimler ortaktır. Hatta evrime göre tüm canlıların ortak kökenden geldiğine dair en önemli dayanakları bu olaydaki enzimlerin ortak olmasıdır. 13. Olgunlaşmış alyuvarlar kana geçerken çekirdek ile birlikte tüm organellerini de kaybederler. Bu nedenle kandaki bir alyuvar hücresi 'li solunum, protein sentezi, hücre bölünmesi gibi olayları gerçekleştiremez. Sadece glikoliz ile canlılığını devam ettirir. 17

Solunum - 13 1. E.T.S ile ATP üretimi; Fotosentez 'li solunum 'siz solunum 6. Bir bitkinin atmosferden aldığı miktarını mevsim, sıcaklık ve fotosentez solunum oranı etkiler. Çünkü dışarıdan alınan ya da üretilen solunumda harcanır. Bu da metabolizma hızı ile ilişkilidir. Kemosentez olaylarında görülür. Ayrıca ATP üretimini kemiozmosiz olayı açıklar. 2. 'li solunumda Glikoliz Krebs çemberinde Substrat düzeyinde fosforilasyonla (SDF) ETS'de ise oksidatif fosforilasyonla (0F) ATP üretilir. 7. Elektronlar E.T.S'den geçerken giderek enerjisi azalır. Elektronlar E.T.S'de bu şekilde akarak 'ye kadar ulaşır. Oksidatif düzeyde fosforilasyonla ATP üretilir. (Kemiozmozis) 3. Solunum gerçekleştiği sürece glikoliz olur. Grafik incelendiğinde t 1 ve t 2 aralığında mitokondride üretilen ATP'lerin yeterli olduğu, t 3 'te yine laktik asit fermantasyonu gerçekleştiği görülmektedir. Laktik asit fermantasyonunda C oluşmaz. t 4 'te oksijenli solunum gerçekleşmiş olabilir. (Laktik asit miktarı artmamış) 8. Ba(OH) 2 C tutucudur. İyot çözeltisi Nişastanın ayracıdır. Sudan III Yağ ayracıdır. Verilen ayraçlara ve olaylara bakıldığında sadece C tutucu kullanılabilir. Bu da solunum olayını tesbit eder. 4. C 6 H 12 O 6 + 6 enzim 6CO2 + 6H 2 O + 34 ATP Çünkü çimlenen tohumlar fotosentez değil solunum yapar. Verilen 'li solunum tepkimesinde kullanılan glikoz, ve enzim hücrenin kendisi tarafından üretilmiş olabilir. Çünkü ototrof canlılar, besin ve enzimi kendi üretebilir. 9. Mitokondride 'li solunum tepkimelerinde doğrudan; 5. Grafikler incelendiğinde a bakterisinin etil alkol fermantasyonu, b bakterisinin 'li solunum, c bakterisinin laktik asit fermantasyonu yaptığı söylenebilir. Tüm solunum çeşitlerinde ortam ph'si düşer. Solunum sonucu glikoz üretilmez. amino asit yağ asitten kullanılabilirken pirüvik asit glikoliz olayı sonucu pirüvik asite parçalanarak mitokondride kullanabilir. glikoz 18

Solunum - 13 10. D Fotosentez O li solunum 2 B 13. Fermantasyon olayında enzimler kullanılır, besin kullanılır, kullanılmaz. Ancak miktarının çok olması fermantasyona zehir etkisi yapabilir. Verilen şemaya göre B C, H 2 O olabilir. D Besin ve olabilir. Buna göre; D organik olabilir. B C ve H 2 O olabilir. D besin veya 'dir. 11. NAD + elektron taşıyıcı bir koenzimdir. Glikolizde H + 'lerı tutar ve indirgenir. ( Yükseltgenmesi son ürün oluşumunda ya da E.T.S'de olur. Taşıyacağı bu elektronların enerjisi E.T.S'ye aktarılırsa ATP'ye çevrilir. (Oksidatif düzeyde fosforilasyon) 12. Hücresel solunumda çoğu çıkan enerjinin; bir kısmı hareket enerjisine bir kısmı biyosentez tepkimesinde bir kısmı ısı enerjisine bir kısmı ışık enerjisine çevrilebilir. Buna göre okların yönü takip edilirse cevap A'dır. Ayrıca III. olay fotosentezde gerçekleşir. 19

Solunum - 14 1. Fermantasyon tepkimelerinde son ürün basamağın canlıya kazandırdığı veya kabettirdiği ATP yoktur. 2 amacı için gerçekleşir. Bunlardan; Birincisi pirüvik asit birikimini engellemek ve hücrenin ph dengesini korumak. İkincisi hücrede sınırlı sayıda NAD + vardır. NADH+H'leri yükseltgeyip NAD + 'ları tekrar kullanılabilir hale getirmektir. 6. 'li solunumda glikoz kullanılırsa Rq = 1 dir. Gaz basıncını değiştirmez. Ancak etil alkol fermantasyonunda C oluşur ve gaz basıncı artar. Bu nedenle renkli sıvı B yönünde kayar. Her iki kapta da C tutucu ağırlaşır ve bulanır. Her iki kapta da basınç artmaz. Renkli sıvının hareketinde 'nin azalmasından kaynaklanır. 2. Besinler solunuma katılmadan önce hidroliz edilerek yapı taşlarına dönüşmüştür. 7. ATP ve FADH 2 birlikte krebs çemberi tepkimelerinde oluşur. N H 3 çıkışı (deaminasyon) sadece amino asitlerin solunumda kullanımı sonucu oluşur. Krebs döngüsüne doğrudan katılabilen amino asitlerdir. 8. Laktik asit fermantasyonunda C oluşmaz. Etil alkol fermantasyonunda ortam ısısı artar. Çünkü tüm solunum çeşitleri besin ve ph'yi azaltır. Yine solunum asitliği, ısıyı ve ATP'yi artırır. 3. H 2 O'nun atılması terlemeyi, 'nin atılması fotosentezi, glikoz harcanması nişasta sentezi veya solunumu, C oluşumu ise solunumu kanıtlar. 4. Fotosentezde C ve H 2 O kullanılır ancak oluşmaz. Fotosentezde kuru ağırlık artar, sadece gündüz gerçekleşir. 9. Tüm E.T.S elemanları protein yapılı değildir, II numaralı E.T.S elemanı ubikinon'dur ve yağ (steroit) yapılıdır. E.T.S elemanları e alır indirgenir, verir yükseltgenir. son e yakalayıcı olup H 2 O oluşturur. e transferinde H 2 O oluşur. 10. Azalanlar a b c d b d 5. 6 + C 6 H 12 O 6 6C + 6H 2 O + 34 ATP c Atmosferden alınan O suyun yapısına katılır. 2 Glikozu yapısındaki, C 'nin yapısına katılır. Suyu yapısındaki H'ler glikozdan gelir. a C 6 H 12 O 6 + enzim CO2 + H 2 O + ATP Buna göre artanlar C, H 2 O, ATP'dir. 20

Sarmal Testler - 6 1. Glikoliz olayı tüm canlı hücrelerde ortaktır. Glikoliz enziminin çalışmaması hücrenin ölü olduğunu gösterir. Bu nedenle keratinleşmiş hücreler ölüdür. 2. Ormanlar iklimin ana düzenleyicisidirler. Organik besin deposudur, kökleri toprağı tutarak erozyonu önler. 3. Fotoototroflarda ve fotoheterotroflarda enerji kaynağı aynıdır. Y ışık Fotoototrof canlılara bitki, alg, bazı bakteriler ve arkeler, öglena örnek verilebilir. Fotoototrof ve kemoototroflarda C kaynağı C 'dir. 4. 1000 maltozun hidroliz için 1000 su 1000 trigliseritin hidroliz için 3000 su 1000 glikozluk nişastanın hidrolizi için 999 su gerekli olup çoktan aza II > I > III şeklinde sıralanır. 8. Bir populasyonda çevre direncinin artışı alanın daralması, besinin azalması, hastalıkların artması, rekabetin artması, avcı (predatör) sayısının artması taşıma kapasitesini azaltır. Besinin ve alanın artması olumlu da olabilir. Olumsuzda olabilir. Soru azaltabilir dediği için cevap E'dir. 9. Canlı olan bir hücrenin canlılığını uzun süre devam ettirebilmesi için izotonik bir ortama konulmalıdır. Zaten organ nakillerinde nakledilecek organlar izotonik çözeltide taşınır. 10. Guanin deoksiribo nükleotidi; Replikasyon yaş sırasında sitozin deoksiribo nükleotidi ile zayıf H bağı, RNA sentezi sırasında sitozin ribonükleotidi ile zayıf H bağı, Bir iplikte art arda adenin deoksiribonükleotidi ile fosfodiester bağı ile bağlanabilir. Timin deoksiribo nükleotidi ile alt alta bulunabilir. 5. Hayvan hücresinde kloroplast bulunmaz. Mitokondri, kloroplast ve çekirdek çift zarlıdır. Ancak kloroplast olmadığı için cevap C'dir. 11. Omurgalılar şubesindeki kuşlar; akciğerlerindeki hava keseleri ile kalbindeki ana atarın sağa dönmesi ile vücutta bulunan tüy ve telekler ile 6. Grafik incelendiğinde; Vücut kütlesi en az olduğunda en fazla enerji uçmaya harcanmaktadır. memelilerden ayrılır. Vücut kütlesinin artışı tüm hareket çeşitlerinde harcanan enerjiyi azaltır. Koşma büyük vücutlu bireylerde daha az enerji gerektirir. ifadelerine ulaşılır. 12. Su miktarı %15'in altında olursa enzimler çalışamaz. Bu nedenle su miktarı %15'ten sonra fotosentez hızı artmaya başlar ve minimum yasasından dolayı bir noktaya kadar artıp sabit devam eder. 7. Tüm canlılar; Fotosentez sonucu oluşan glikozu kullanabilir. Kemosentez sonucu oluşan glikozu kullanabilir. Nişasta hidrolizi sonucu oluşan glikozu kullanabilir. 13. Saprofitler ayrıştırma sırasında hücre dışına enzimleri ekzositoz aracılığı ile gönderirler, hücre dışında hidroliz (sindirim) tamamlanınca besin monomerlerini difüzyon veya aktif taşıma ile hücre içine alır. Lizozom sadece hücre içi sindirimde kullanılır. 21