DUYURU Son zamanlar da kimi çevrelerce yapılan, Adıǵe Dil Derneği ve onun Adıǵe Latin Alfabesine dönük çalışmalarını, uygar eleştiri sınırlarını aşarak kamuoyu önün de küçük düşürmeyi amaçlayan, karalayıcı açıklamaları hakkında Adıǵe kamuoyunu bilgilendirmek istiyoruz. Bilindiği gibi, Dünyadaki Adıǵelerin çoğu Türkiye de yaşamaktadırlar. Günlük yazışmalarında Latin temelli Türkçe klavyeli bilgisayarlar ve telefonlar kullanmaktadırlar. Adıǵe Dil Derneği bu gerçekler ışığında ve gelecekte yaşamın bütün alanlarını kapsaması kaçınılmaz olan yeni teknolojileri gözeterek Latin Alfabe çalışmalarına yıllar önce başlamıştır. Tüm bu çalışmaların başlangıcında, Türkiye deki Adıǵe derneklerinin önemli bir bölümünü temsil eden KAFFED in de desteği istenmiş olup daha 2003 yılında, Sn Muhittin Ünal`ın KAFFED başkanlığı döneminde hazırlanan alfabe CD si, Fahri Huvaj ve Muhittin Ünal a sunulmuş, görüş ve düşünceleri sorulmuştur. Kendilerinden bu konuda, maalesef hiçbir görüş alınamamıştır. Aynı şekilde, Sn Cihan Candemir`in başkanlığı döneminde kendisiyle defalarca irtibata geçilmiş, çalıştığı iş yerinde kendisi iki kez ziyaret edilerek konu hakkındaki fikir ve düşünceleri alınmak istenmişse de yine hiçbir sonuç alınamamıştır. Yine, Sn Vacit Kadıoğlu KAFFED başkanı iken Dil Derneği kurma talebimiz kendilerine iletilmiş, hatta bu derneğin çalışmalarının Ankara derneği bünyesinde yapılabilmesi için dernek binasında bir oda talep edilmiştir. Yer olmadığı gerekçesi ile bu talebimiz de kabul edilmeyerek, dil ile ilgili bir ortak çalışmaya katılmamışlardır. Neticede 14 Mart 2012 de kendimiz Adıǵe Dil Derneği ni kurarak akabinde bir Dil Kurultayı toplama kararı aldık. Bu kararı aldıktan sonra KAFFED bizimle görüşme talebinde bulundu. 30 Temmuz 2012 de Cihan Candemir, Yaşar Aslankaya, Vacit Kadıoğlu, Erol Taymaz ve diğer katılımcılar ile birlikte KAFFED binasında yapılan toplantı da, KAFFED bizden, kendilerinin önceden alınmış dil konferansı kararı olduğu gerekçesiyle, kurultayımızı ertelememizi talep etti. Varılan mutabakat sonucu 1 Kasım 2012 de KAFFED kendi dil konferansını yapacak, on beş gün sonra da Adıǵe Dil Derneği Dil kurultayı düzenleyip her iki tarafta yapılacak konferans ve kurultaya katılacak ve kurultaydan çıkan karara göre birlikte hareket edilecekti. Bu anlaşmaya uyan ADDER, tüm hazırlıklarını buna göre yaparken, KAFFED hiçbir haber vermeden üç ay içerisinde kendi hazırlattığı Kiril esaslı ders programını MEB e vermiştir. Ne yazık ki, bu programı hazırlayan kurulun başkanı Adıǵabzeyi hiç bilmediği gibi kirille yazamamaktadır. KAFFED ile yapılan toplantıda KAFFED katılımcılarını, özellikle Türkiye de Latin esaslı alfabenin gerekliliği dile getirilmiş olup bunlara ait sesli ve görüntülü kayıtlar arşivimizdedir. Bu durum karşısında ADDER kendi programını uygulayarak, ilk dil kurultayını 15-16 Kasım 2012 de gerçekleştirmiştir. Bu kurultaya KAFFED dahil, tüm dernek ve STK lar davet edilmişlerdir. KAFFED in 50 mt ötesindeki TESİŞ salonun da yapılan bu kurultaya, KAFFED sadece bir sözcü göndermiştir. Kurultaydaki tartışma ve oylamalar sonunda, 1 ret oyuna karşı diğer tüm katılımcıların kabul oyu ile Türkiye deki eğitim ve öğretimde Latin alfabesinin kullanılması kararı alınmıştır. Bu çerçevede hazırlanan program MEB e verilmeden önce, KAFFED yazılı olarak bilgilendirilerek, MEB e ortak olarak gidilmesi önerilmiştir. Aynı şekilde TDK una verilen sözlükte Kiril yazılımının da olması gerektiği ve KAFFED`in Kiril yazılımını üstlenmesinin uygun olacağı kendilerine yazılı olarak bildirilmiştir. Bütün bu girişimlerden maalesef yinede olumlu bir sonuç alınamamıştır. KAFFED bu duruma daha sonra gerekçe olarak Dr. John Colarusso, Dr. Rieks Smeets, Dr. Ayla Bozkurt Applebaum`un hazırladığı ve Latin alfabesinin bilimsel olmadığı, Adıǵabze de o, u, e, i sesli
harflerinin olmadığı tarafımıza bildirilmiştir. KAFFED den bu raporun orjinali istenmiş, sonuç alınamayınca telekonferansla Dr. John Colarusso ile irtibata geçilmiştir. Kendisi böyle bir rapor yazmadığını teyit etmiştir. İlgili ses kaydı arşivimizdedir. Kaldı ki dilimizde bu sesli harflerin olduğunu dili bilen herkes bilir (ofı=iş, udan=iplik, pe=burun, yiz=dolu vb.). ADDER bu durumu 21 Kasım 2014 de İstanbul da yapılan Uluslararası Dil Sempozyumunda, Sn Bırsır Batırbiye de teyit ettirmiştir. İstanbul da 21-22 Kasım 2014 de düzenlemiş olduğumuz bu Uluslararası Dil Sempozyumuna KAFFED de tarafımızca yazılı olarak davet edilmiştir. KAFFED, Türkiye de hızla yok olmakta olan dilimizin kurtarılarak gelecek nesillere bırakılabilmesi adına verilen bu mücadeleye katkıda bulunmak, en azından eleştirel bir yaklaşımla takip etmek yerine, kimlerin katılacağını bilmeden, sempozyumdan bir gün önce, bu sempozyumun bilimsel olmadığını iddia eden bir yazıyı kendi web sitesinde yayınlamayı tercih etmiştir. Bu tavır, sempozyumun katılımcı listesine bakıldığında, anavatan dahil dünyanın dört bir yanından gelen birçok kıymetli hocalarımıza yapılan bir ayıptır ve Xabzeye de aykırıdır. Yine sempozyum sonrası KAFFED, kendisine bağlı Düzce ve Kayseri dernekleri aracılığı ile ADDER in çalışmalarını karalama bildirileri yayınlatmıştır. KAFFED`in küçümsediği bu çalışmaları kısa başlıklarla ifade edersek;. Her gece çalışan bir dil komisyonu. 5 Ayrı dilde Latin ve Kiril olarak sonuç alınabilen 108.000 kelime. Bu kelimelere bilgisayar ve akıllı telefon uygulamaları ile dünyanın her yerinden ulaşabilme imkanı. Seslendirilmiş 22.000 kelime. Görsel, işitsel 2500 slayt. Latini Kirile, Kirili Latine çeviren program Sayıları yazıya çeviren program. Başlangıç seviyesine uygun ders kitapları. Cep telefonu ve PC ile her yerde dinleyebilen sesli kitaplar. Cep telefonu ve PC ile her yerde dinleyebilen radyo. İnternet ortamında verilen, halen devam eden dil kursları. Dil öğretmenleri tarafından hazırlanmış 28 adet ders CD si. MEB e verilen ders programı ve buna uygun hazırlanan Doğu ve Batı diyalektiğine uygun Alfabe ve Ders kitapları. Basımı için Türk Dil Kurumuna verilen sözlük ve imla klavuzu. İnternetten rahatça yüklenebilen Adıǵe Q klavyesi. KAFFED bu çalışmalarımızı beğenmiyorum diyorsa, daha iyisini ortaya koymak durumundadır. Adıǵelerin sorunlarına çözüm için var olmaları gereken, Adıǵe kurumlarının yöneticileri ve taraftarları sanal ortamdaki paylaşımlarına dikkat etmelidirler. Kiril ve Latin hakkında yorum yapabilmek için hem Adıǵabzeyi çok iyi bilmek, ve hem de yazılanları inceledikten sonra fikir yürütmek gerekir, peşin hükümlerin etkisi altında kalarak değil. Latin Alfabesi yıllarca üzerinde çalışılmış, dilimizdeki tüm sesleri veren tek harf-tek fonetik ses tabanlı bir alfabedir. Latin alfabesini kötülemeden önce, Kiril Alfabesinin özelliklerinin incelenmesi gerektiği kanısındayız.
A- KİRİLDE SESLİ HARFLERİN KELİME İÇERİSİNDE 3 FARKLI ŞEKİLDE OKUNDUĞUNU BİLİYOR MUYDUNUZ? Örneğin, Kirilde (и) sesli harfi kelimenin başında Yi, İçinde İ, kelimenin sonunda İY olarak okunmaktadır. B- KİRİLDE (Г Ц КІ ) SESİZ HARFLERİN KELİME İÇERİSİNDE FARKLI FARKLI ŞEKİLDE OKUNDUĞUNU BİLİYOR MUYDUNUZ?
C- KİRİL ALFABESİNDE TEK HARF OLARAK KABUL EDİLEN, 3 LÜ VE 2 Lİ HARF GURUPLARININ OLDUĞUNU BİLİYORMUYDUNUZ? D- KİRİLDE (Y) HARFiNİN, 16 HARF GURUBU İÇERİSİNDE GEÇTİĞİNİ BİLİYOR MUYDUNUZ?
E- KİRİLDEKİ (I) SEMBOLÜNÜN LATİN KÖKENLİ OLDUĞUNU, BİLİNMİYENLER KARŞISINDA JOKER OLARAK KULLANILDIĞINI BİLİYOR MUYDUNUZ? ( ÖRNEĞİN; 1- HARFİ SIKIŞTIRMADA, 2- HARF OLUŞUMUNDA, 3- KESME İŞARETİ OLARAK, 4- SESLİ HARFİ OKUTMADA KULLANILMAKTADIR.)