BANKA ÇÖZÜMLEME SÜRES REÇLERİ VE BANKACILIK SİSTEMİNİN N YENİDEN YAPILANDIRILMASINDA KURUMSAL İŞBİRL RLİĞİ VE KOORDİNASYON: TÜRKİYE DENEYİMİ Dr. Hicabi ERSOY Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, TürkiyeT
Sunum Kapsamı Bankacılık k krizlerinin çözümlenmesi Kurumlar arası işbirliği i ve koordinasyon, Türkiye deneyimi
Bankacılık Krizleri; Genel olarak finansal liberalizasyonla özdeşleştirilmiş, Yanlış makroekonomi politikalarına, döviz kuru rejimlerine ve dışsal şoklara bağlanmaya çalışılmış, Krizlerin bankacılık sisteminin yapısal kırılganlıkları ile ilişkisi daha az dikkate alınmıştır.
Bankacılık k Sisteminin Yapısal Kırılganlıkları Piyasa disiplinin zayıfl flığı, Kredi kültk ltürünün n gelişmemi memiş olması, Yargılama, iflas ve tasfiye yasalarının yetersizliği, i, Düzenleme ve denetleme sistemlerinin yetersizliği, i, Otoritelerce alınan kararların şeffaf olmaması, Kurumsal yönetiy netişimin imin ya da yönetimde y etkinliğin bulunmamasından ndan kaynaklanmaktadır.
Diğer taraftan; Kredi analiz süreçleri, İstihbarat, Risk Yönetimi (likidite, faiz, kur, piyasa riskleri) uygulamalarının değişen şartlarda yetersiz kalması sistemdeki diğer bir kırılganlıktır.
Bu Bağlamda Kötü Yönetim Bankalarla ilgili otoriteler ve bankaların yönetsel ve organizasyonel yapılarının sistemik problemler karşısında gecikmeden tepki verebilecek esnekliğe sahip olmamasıdır.
Sorunlu Bankaların Çözümlenmesi ve Kriz YönetimindeY Sistemik risklere karşı etkin bir şekilde ve nasıl tedbir alınaca nacağı, Sektördeki sorunların n ekonomiye olumsuz etkilerinin nasıl l en aza indirileceği, i, Bankaların n nasıl l yeniden kârlı ve sağlıkl klı hale getirilebileceği i ve Krizlerin maliyetinin nasıl l sınırls rlı ölçüde tutulabileceği i sorunlarına na çözüm m aranmalıdır. r.
Krizlerin Büyümesinin B ve Kontrolden Çıkmasının Önlenmesi Acil tedbirlerin uygulanması, Makroekonomik politikaların n uygulamaya konulması, Bankacılık k sektörünün n yeniden yapıland landırmaya tabi tutulması, Kurumsal düzenlemelerin d yapılmas lmasına bağlı bulunmaktadır.
Acil Önlemler Bankacılık Krizlerinin Çözümlenmesinde Acil Önlemler Likidite Desteği Devlet Güvenceleri Tasfiye / Yeniden Yapılandırma
Makroekonomik Politikalar Döviz kurlarının n aşağıa ğıya çekilmesi için i in gerekli para politikası uygulamaları ile diğer makroekonomik tedbirlere ihtiyaç bulunmaktadır.
Bankacılık k Sisteminin Yeniden Yapıland landırılması Büyüme hedeflerinin tutturulabilmesi ve makroekonomik istikrarın n sürds rdürülebilmesi için in kapsamlı bir yeniden yapıland landırma programının n hazırlanarak uygulamaya konulması gereklidir.
Kurumsal DüzenlemelerD Finansal Krizlerin Çözümlenmesinde Kurumsal Düzenlemeler Etkin Denetim Etkin Düzenleme
Bir Krizin Başar arıyla Çözümlenmesi Reformların n zamanlaması,, süreklilis rekliliği i ve uygulamadaki kararlılık, k, Populist olmayan reform ve önlemler ile acı reçetelere etelere uyulmadaki isteklilik, Kamuoyu desteği, Karar alıcılar ların n toplumsal ve politik baskılara karşı gösterecekleri direnç, Otoritelerin krizi yönetmekteki y kurumsal kapasitesine bağlı bulunmaktadır.
Türk Bankacılık k Sektöründe Yeniden Yapıland landırma 1999 yılından y itibaren uluslar arası uygulamalar paralelinde düzenlemelere d gidilerek; Bir Bir taraftan bankacılık k sisteminde uluslar arası standartlara uyum sağlanmas lanması, Bir Bir taraftan da 2000-2001 2001 krizlerinin ortaya çıkardığı sorunların çözümlenmesi hedeflenmiştir tir.
Bankacılık k Sektörü Yeniden Yapıland landırma Programı Kamu bankalarının n finansal ve operasyonel açıdan yeniden yapıland landırılması, Krizlerden olumsuz etkilenen özel bankaların sağlıkl klı bir yapıya kavuşturulmas turulması, Bankacılık k sektörünün n daha etkin ve rekabetçi i bir yapıya kavuşturulmas turulması için in düzenleme ve denetleme sistemlerinin etkinliğinin inin arttırılmas lması, TMSF bünyesindeki b bankaların çözüme kavuşturulmas turulması amaçlanm lanmıştır.
Kamu Bankalarının n Yeniden Yapıland landırılması Hazine tarafından kamu bankalarının sermayeleri güçg üçlendirilmiş, Görev zararı alacakları ödenmiş, Bu zararların n tekrar oluşumunu umunu önlemek için in yasal düzenlemeler d yapılm lmıştır.
Özel Bankaların n Sağlıkl klı Bir Yapıya Kavuşturulmas turulması Özel Bankaların n Sermayelerinin Güçlendirilmesi Programı ile; Sermaye yetersizliği i tespit edilen bankalarla ilgili önlemler alınm nmış, Sermaye yapılar larını kendi kaynakları ile güçlendirmeleri ve piyasa risklerini sınırlandırmalarına ağıa ğırlık k verilmiştir.
Düzenleme ve Denetleme Sistemlerinin Etkinliğinin inin Arttırılmas lması Sermaye yeterliliği, i, Risk yönetimine y ilişkin düzenlemeler, d Kredi ve iştirak i sınırlars rları ile karşı şılıklarla ilgili düzenlemeler, Muhasebe standartları,, bağı ğımsız z denetim ve devir/birleşmelere ilişkin düzenlemeler, d Banka sahip ve yöneticilerinin y sahip olması gereken niteliklere ilişkin düzenlemeler, d Özel finans kurumlarına ilişkin düzenlemeler, d Yabancı ülkelerle denetim ve işbirlii birliği i anlaşmalar maları, Kurumlar arası işbirliği i ve kordinasyonun geliştirilmesi hususlarında yoğunla unlaşmıştır.
TMSF Bünyesindeki B Bankaların Çözüme Kavuşturulmas turulması 1997 yılından y itibaren 22 banka TMSF ye devredilmiş, Bu bankalar (Birleşik ik Fon Bankası A.Ş.. ve Türk Ticaret Bankası A.Ş.. hariç) ) yeniden yapıland landırılarak larak birleştirme, satış ve doğrudan tasfiye gibi yöntemlerle y sistem dışına çıkarılmıştır.
Fonun Çözümleme Faaliyet Gelirleri ( Milyon USD) 31.12.2005 e Kadar 2006 YılıY 31.12.2006 Toplam Çözümleme Gelirleri 6.459 6.890 13.349 - Takipli Alacaklardan Yapılan Tahsilatlar - İştiraklerden Yapılan Tahsilatlar - Gayrimenkul ve Menkullerden Yapılan Tah. - Fon Bünyesindeki B Bankalardan Yapılan Tah. 4.534 6.035 10.569 538 55 593 380 85 465 790 705 1.495 - Diğer 217 10 227 Finansal Gelirler 505 85 590 Toplam 6.964 6.975 13.939
Sonuç Bankacılık k krizlerinin etkilerinin ve kamuya maliyetinin büyüklb klüğü,, krizin nasıl l yönetildiy netildiği i ve ne şekilde çözümlenmeye çalışıldığı ile yakından ilgilidir. Topluma maliyetin sınırlands rlandırılabilmesi labilmesi için in acil politika önlemlerinin alınmas nması gereklidir. Sorunlu finansal kuruluşlar ların n tasfiyesi veya yeniden yapıland landırılması konusunda kararlı olunmalıdır.
Çözümleme SüreS reçlerinde Şu u Hususların n Altı Çizilmelidir: Bankacılık k krizlerinin çözümlenmesi yönetsel bir sorundur. Bankaların n zararlarının n başlang langıçtan itibaren gerçek ekçi i olarak kabullenilmesi gerekmektedir. İlgili kurumlar arasında koordinasyon ve işbirliği i bulunmalıdır.
Kurumlar Arası İşbirli birliği i ve Koordinasyon Türk Bankacılık k Yasasında Yer Almış ıştır Yasada: Etkin ve şeffaf bir finansal sistem oluşturulmas turulması, Bankaların n kurumsal yönetim y ilkelerine uyum seviyesinin gözetimi, g Finansal piyasaları düzenleyen ve denetleyen kurumlar arasında bilgi paylaşı şımı,, işbirlii birliği i ve koordinasyonun sağlanmas lanması amaçlanm lanmıştır.
Bunu Teminen Yasa Kapsamında Finansal Sektörün n Geliştirilmesi, Bankaların n Yerinden Denetim ve Gözetimi, G Kurumlar Arası İşbirli birliği i ve Koordinasyonun Sağlanmas lanması, Finansal Sektör r Komisyonu Oluşturulmas turulması TMSF TMSF ve BDDK arasında Eşgüdüm E Komitesi Kurulması sağlanm lanmıştır.
Sonuç Olarak: Türk finans sektöründe 2000 ve 2001 yıllarında yaşanan anan krizlerden günümüze g uzanan süres reçte yapılan çalışmalarla; Krizlerin maliyetinin azaltılmas lmasında başar arıya ulaşı şılmış, Önemli bir tecrübe birikimi ve kurumsal hafıza oluşmu muştur.