TestLAB BASIC KULLANIM KILAVUZU

TestLAB BASIC KULLANIM KILAVUZU Yazan: Eren Aydın Düzenleyen: - Tarih: 18.02.2009 Sürüm: 1.0 Dosya: TestLAB Basic Kullanım Kılavuzu.pdf

İçindekiler 1. KURULUM... 3 1.1 YAZILIM VE SÜRÜCÜLERİN KURULUMU... 3 1.2 YAZILIM ANAHTARI... 4 1.3 BÖLGE VE DİL AYARLARI... 4 2. TESTLAB BASIC CONFIGURATION... 6 2.1 CİHAZ TANIMA... 6 2.2 KALİBRASYON... 7 2.3 DENEY DÜZENLE... 15 3. TESTLAB BASIC... 21 3.1 DENEY AÇ... 21 3.2 KAYIT ARALIĞI... 22 3.3 DENEYLER... 22 3.4 KANALLAR... 23 3.5 GRAFİKLER... 25 3.6 KAYIT... 26 3.7 VERİ DOSYALARINI GÖRÜNTÜLE... 27 3.8 MESAJ PANOSU... 28 Tarih: 18/02/2009 Sayfa 2/28

1. KURULUM 1.1 Yazılım ve Sürücülerin Kurulumu TestLAB Basic yeni sürümü için tarafınıza sağlanan kurulum CD sini bilgisayarınızın CD okuyucusuna yerleştirin. Karşınıza çıkan ekrandan Yazılımı Yükle seçeneğini seçin. Kurulum otomatik olarak tamamlanacaktır. Not: Yazılımı ilk kez yüklüyorsanız öncelikle Sürücüleri Yükle seçeneğiyle gerekli sürücülerin yüklenmesini sağlayın. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 3/28

1.2 Yazılım Anahtarı TestLAB Basic yazılımı bir Yazılım Anahtarı ile birlikte verilir. Yazılım anahtarı, satın aldığınız yazılımı etkinleştiren bir şifredir. Yazılımı ilk çalıştırdığınızda karşınıza yazılım anahtarını soran bir kutucuk çıkacaktır. Size sağlanan yazılım anahtarını bu kutucuğa girin. Doğru anahtarı girdiğinizde yazılımın sonraki açılışlarında bu anahtarı girmeniz gerekmeyecektir. 1.3 Bölge ve Dil Ayarları TestLAB Basic yazılımının dosya kayıt işlemlerinde karşılaşılabilecek sorunları engellemek için işletim sisteminin bölge ve dil ayarlarında bazı değişiklikler yapılması gerekmektedir. Bunun için öncelikle Windows un Denetim Masasını açarak Bölge ve Dil Seçenekleri girin. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 4/28

Çıkan menüde Özelleştir tuşuna basın. Ondalık simgesi kutucuğuna. (tırnak işaretleri olmayacak şekilde sadece nokta simgesi) girin. Basamak gruplandırma simgesini de, (tırnak işaretleri olmayacak şekilde sadece virgül simgesi) girin. Tamam tuşuna basarak tüm menüleri kapatın. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 5/28

2. TestLAB BASIC CONFIGURATION Bilgisayara bağlı bulunan cihazları görmek, kalibrasyon yapmak ve deney düzeneği oluşturmak için arayüzdeki Configure TestLAB Basic ikonuna tıklayarak bu yazılımı çalıştırın. 2.1 CİHAZ TANIMA Yazılım çalıştığında bilgisayarınıza hangi cihazların bağlı olduğu ve kaçar adet bulunduğu görüntülenecektir. İki çeşit hata mesajıyla karşılaşabilirsiniz: Bilgisayara bağlı aygıt geçidi bulunamadı: Cihaz sürücülerinin yüklendiğinden ve aygıt geçidinin bilgisayara bağlı olduğundan emin olun. Aygıt geçidine bağlı cihaz bulunamadı: Cihazlarının elektriğe bağlı olduğundan, açık olduğundan ve aygıt geçidine bağlı olduğundan emin olun. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 6/28

2.2 KALİBRASYON Veri toplama sistemine bağlanacak sensörleri kalibre etmek için bu menüyü kullanabilirsiniz. Karşınıza çıkan listede her bir sekme bir cihazı temsil etmektedir. Sekmelerin üzerinde yazan numaralar cihazların üzerindeki adresleri ifade eder. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 7/28

2.2.1 Kanal Seçimi Kalibre edeceğiniz sensör hangi cihaza bağlıysa onun sekmesini etkin hale getirin. Daha sonra da listeden kanal numarasına karşılık gelen Kalibre et tuşuna basın. 2.2.2 Kalibrasyon Paneli Tarih: 18/02/2009 Sayfa 8/28

2.2.3 Kalibrasyon Bilgileri Kalibrasyonun adı ve ilgili diğer bilgileri bu menüden girebilirsiniz. Kalibrasyona mümkün olduğunca özgün bir isim vermeniz faydalı olacaktır. 2.2.4 Kalibrasyonun Yapılması Veri toplama sisteminizin kanallarına bağlı veya bağlanacak olan sensörleri kalibre etmek için bu paneli kullanın. Sensör Tipi Seçimi: Öncelikle kullanacağınız sensör tipini listeden seçin. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 9/28

Yapacağınız seçime göre yazılım size en uygun kalibrasyon yöntemini seçecektir. Seçilen kalibrasyon türüne göre hangi bölümlerin doldurulması gerektiği kırmızı dikdörtgen içine alınarak belirtilir. Kalibrasyon Tipi Seçimi: Yazılımda aşağıdaki kalibrasyon yöntemleri mevcuttur: 1-) Ham-Kalibreli çiftleri ata: Sensörün veri toplama cihazına o anda bağlı olduğu ve ölçüm aralığında bilinen değerlere ayarlanabildiği durumlar için kullanılır. (Ör: Bir potansiyometrik cetveli uç konumlarına getirip karşılık gelen değerleri girmek) Sayısal göstergede görünen ham değere karşılık gelen kalibreli değeri ilgili kutucuğa yazdıktan sonra -> tuşuna basarak tabloya ekleyebilirsiniz. Bu şekilde en fazla 8 nokta ekleyip kalibrasyonu tamamlayın. 2-) Ham-Kalibreli çiftleri gir: Sensörün veri toplama cihazına bağlı olmadığı ve teorik olarak hangi ham değerin hangi kalibreli değere karşılık geldiğinin bilindiği durumlarda kullanılır. Ham değerleri ve karşılık gelen kalibreli değerleri ilgili kutucuklara yazdıktan sonra -> tuşuna basarak tabloya ekleyebilirsiniz. Bu şekilde en fazla 8 nokta ekleyip kalibrasyonu tamamlayın. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 10/28

3-) Sertifika bilgileri gir: Yük hücresi, gerinim pulu gibi bazı özel parametrelere sahip (rated output, gauge factor vb.) veya mv çıkışlı sensörler için kullanılır. Sensör parametrelerini girdikten sonra, yazılım otomatik olarak tavsiye edilen kanal kazancını hesaplayarak Kanal Kazancı" kutucuğunun yanındaki "Tavsiye Edilen" bölümüne yazdırır ve ayarlanması gereken anahtar konumunu ekranda gösterir. NOT: Veri toplama cihazınızın kanal girişindeki anahtarları bu sayısal değere uygun olacak şekilde ayarlamanız gerekmektedir. Cihazın kalibrasyon sertifikasından gerçek kazanç değerlerini öğrenip tavsiye edilen kazanca çok yakın olan bu gerçek değeri "Kanal Kazancı" kutucuğuna girmeniz gerekmektedir. 4-) AX + B doğrusallaştırması: Sensörün veri toplama cihazına bağlı olmadığı ve sensörün çıkışıyla kalibreli değer arasında doğrusal bir ilişki olduğu durumlarda kullanılır. Ham değerden kalibreli değere geçerken kullanılacak olan y = ax+ b şeklindeki doğru denkleminin a ve b değerleridir. Seçtiğiniz kalibrasyon yöntemine göre gerekli işlemleri yaptıktan sonra Kaydet tuşuna basarak kalibrasyonu kaydedin. Sensör Bilgileri: Kalibrasyon tipi olarak "Sertifika Bilgileri Gir" seçeneği seçildiğinde, sensöre ait bazı bilindik fabrika değerlerinin girildiği bölümdür. Örneğin bir yük hücresi için kapasite (capacity), oransal çıkış (rated output) veya bir gerinim pulu için gauge factor gibi değerler bu bölümde girilmelidir. Bu değerlere sensörler birlikte gelen kalibrason sertifikasından ulaşabilirsiniz. Kanal Ayarları: TestBOX 1001 cihazı üzerinden kanallarla ilgili bazı ayarlar yapılabilmektedir. Bu ayarlar sensör besleme gerilimini ve kanal kazancını belirler. Sensör Besleme Gerilimi: Kanal girişindeki "1" no'lu anahtar ile belirlenir. Bu anahtar aşağıdaysa sensör 5 V ile, yukarıdaysa 10 V ile ikaz edilir. TestLAB Basic - Configuration yazılımının kalibrasyon menüsünde seçilen sensöre göre tavsiye edilen besleme gerilimi ve anahtar konumu görüntülenir. Doğru değer için sensörle birlikte gelen kalibrasyon sertifikasına bakılmalıdır. Kanal Kazancı: Kanal girişindeki "2", "3" ve "4" no'lu anahtarların kombinasyonuyla belirlenir. Volt mertebesinde gerilim çıkışı üreten sensörleri için üç anahtar da aşağıda tutularak kanal kazancı x1'de tutulmalıdır. mv çıkışlı sensörler içinse sinyali volt mertebesine yükseltmek amacıyla uygun bir kazanç değeri seçilmelidir. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 11/28

TestLAB Basic Configuration yazılımının kalibrasyon menüsünde girilen değerlere göre otomatik hesaplama yapılarak tavsiye edilen kazanç değeri ve anahtar pozisyonu görüntülenir. TestBOX 1001 cihazı için kazanç değerleri tablosu aşağıdaki gibidir ancak doğru değerler için cihazın yanında verilen kalibrasyon sertifikası kullanılmalıdır. Uygulama: Kalibrasyon yapılmak istenen kanaldan okunan ham verinin (gerilim veya cihaz türüne göre count değerinin) görüntülendiği ve "Sertifika Bilgileri Gir" dışında kalan kalibrasyonların gerçekleştirildiği bölümdür. Tüm bu işlemleri tamamladığınızda, panelin sağ alt kısmındaki kaydet ikonuna tıklayarak yaptığınız kalibrasyonu kaydedin. 2.2.5 Kalibrasyon Atama Yaptığınız kalibrasyon otomatik olarak üzerinde çalıştığınıza kanala atanacaktır. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 12/28

Önceden yaptığınıza bir kalibrasyonu başka bir kanala atamak için listeden ilgili kanala karşılık gelen Kalibrasyon ata tuşuna basın ve çıkan listeden istediğiniz kalibrasyonu seçerek Aç tuşuna basın. 2.2.6 Kalibrasyon Düzenleme Daha önce yapılmış bir kalibrasyonla ilgili bazı değerleri değiştirmek istiyorsanız Kalibrasyonlar tuşuna tıklayarak listeden istediğiniz kalibrasyonu seçin ve Aç tuşuna basın. Kalibrasyon panelini kullanarak kalibrasyona dair düzenlemeler yapabilirsiniz. Düzenlemeler bittikten sonra Kaydet tuşuna basarak değişiklikleri kaydedin. 2.2.7 Kalibrasyon Dosyalarını Başka Bilgisayara Aktarma Kalibrasyon tablonuzdaki bir kalibrasyonu veya tüm kalibrasyonları başka bir bilgisayara aktarmak için öncelikle kalibrasyonlar listesini açın. Tek bir kalibrasyonu aktarmak için istediğiniz kalibrasyonu seçerek, "Ver" tuşuna basın. Tüm kalibrasyonları aktarmak için "Listeyi Ver" tuşuna basın. Çıkan menüden dosyanın adını ve kayıt edileceği yeri seçin. İlgili dosya.clb uzantısıyla kayıt edilecektir. Bu şekilde kaydedilmiş bir kalibrasyon dosyasını veya listesini kalibrasyon tablonuza eklemek için öncelikle kalibrasyonlar listesini açın. Tek bir kalibrasyon eklemek için "Al", kalibrasyon listesi için "Liste Al" tuşuna basın. Kalibrasyonlar listesini kapatıp yeniden açtığınızda ilgili kalibrasyonların tabloya eklendiğini göreceksiniz. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 13/28

2.2.8 Test Paneli Yaptığınız kalibrasyonu denemek veya bir kanaldan gelen ham veriyi görmek için o kanala karşılık gelen Test paneli tuşuna basın. Eğer kanala bir kalibrasyon atanmışsa ham değerin yanı sıra kalibreli değeri de görebilir ve grafiğini gözlemleyebilirsiniz. İlgili kanalın yanı sıra bilgisayara bağlı olan cihazlara ait bütün kanalların ham verilerini de bu ekranda görebilirsiniz. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 14/28

2.3 DENEY DÜZENLE Yapılacak olan deneyde veri kaydı yapılmak istenen kanalların, görüntülenecek grafiklerin belirlendiği kısımdır. 2.3.1 Deney Bilgileri Öncelikle deneyle ilgili genel bilgileri gireceğiniz listeyi doldurun. Mümkün olduğunca özgün bir deney adı girmek faydalı olacaktır. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 15/28

2.3.2 Kanal Seçimi Kanal listesinde, hatta bulunan tüm kanallar, kanal kimlikleriyle yer almaktadır. Kanal kimliği her kanalı birbirinden ayıran dört haneli özgün bir numaradır. Soldan birinci hane, kanalın bağlı olduğu aygıt geçidi numarasını, ikinci hane kanalın üzerinde bulunduğu cihazın türünü (Ör: 2 = TestBOX 1001), üçüncü hane cihazın üzerindeki adresi, dördüncü hane de kanal numarasını temsil eder. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 16/28

Deneyde aktif olarak kullanılacak kanalları belirleyin. Shift veya ctrl tuşlarına basılı tutarak çoklu seçim yapabilirsiniz. Seçimi yaptıktan sonra Etkin seçeneğini işaretleyerek kanal(lar)ı etkin hale getirin. Etkin olan kanallar için kanal bilgilerini girin. Kanal adını girdiğinizde soldaki listedeki başlığın da değiştiğini göreceksiniz. 2.3.3 Genişletilmiş Kanal Ekleme Deneyde kullanacağınız kanallardan alınan ölçümler arasında matematiksel işlemler yaptırmak veya kanal değeri dışında kanal değeri değişimi veya kanal değerinin değişim oranını gözlemlemek için deneyinize genişletilmiş kanal ekleyebilirsiniz. Bunun için "Deney Düzenle" menüsünde soldaki listeye farenizin sağ tuşuyla tıklayıp, "Genişletilmiş Kanal Ekle" menüsüne girin. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 17/28

Çıkan panelde öncelikle veri tipini seçin. Kanal Değeri (c): İlgili kanaldan okunan kalibreli değerdir. (Örneğin bir yük hücresinin bağlı olduğu kanal için o anda yük hücresinin üzerindeki yük miktarıdır) Kanal Değeri Değişimi (d): İlgili kanaldan okunan değerin, bir önceki değerden farkıdır. Kanal Değeri Değişim Oranı (r): İlgili kanaldan okunan değerin, bir önceki değerden farkının, bu iki ölçümün arasında geçen zaman farkına bölümüdür. Veri tipini seçtikten sonra matematiksel ifadenizi oluşturmaya başlayabilirsiniz. Örneğin cihazımızın birinci ve beşinci kanallarından okunan verilerin toplamının ona bölündüğü bir ifade yazalım. Bunun için kanal seçimi kutucuğundan c01 kanalını seçiniz. c01 kanalı otomatik olarak ifade kutucuğuna eklenecektir. Hesap makinesinden "+" tuşuna bastıktan sonra kanal seçimi kutucuğundan c05 kanalı seçiniz. İfade kutucuğumuzda c01+c05 ifadesi oluşacaktır. Bunu ifadeler listesine eklemek için "Ekle" tuşuna basınız. Listedeki ifadeyi yeniden kullanmak için listede üzerine gelip çift tıklayınız. (c01+c05) ifadesi yeniden ifade kutucuğuna yerleşecektir. Hesap makinesinin yardımıyla bu ifadenin arkasına /10 ekleyiniz. Ve tekrar ekle tuşuna basınız. (c01+c02)/10 ifadesi de ifade listesine eklenecektir. Listede bu ifadenin üzerine tıkladıktan sonra "Son İfade" tuşuna basarak işlemi sonlandırınız. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 18/28

2.3.4 Grafik Ekleme Grafik adı ve diğer bilgileri doldurarak Ekle tuşuna basın. Grafik Adı: Test arayüzünde grafiğin üzerinde yazacak olan isimdir. Grafik Tipi: Herhangi bir kanal verisinin zamana bağlı grafiğini çizdirmek için Kayar Tip tercih edin. İki kanal verisinin birbirine karşı grafiğini çizdirmek için XY-Çizim tipini tercih edin. Zaman Aralığı: Kayar tip grafiklerde zaman ekseninin boyunu belirtir. Test esnasında da değiştirilebilir. Lejand: Açık olarak seçildiğinde grafiği çizdirilen verilerin adlarını gösteren bir lejand oluşur. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 19/28

2.3.5 Seri Ekleme Grafiğe kaydetmek istediğiniz her veri için bir seri eklemelisiniz. Bunun için soldaki menüde seri eklemek istediğiniz grafiğin üzerine tıklayın. Seri adını seçtikten sonra serinin X ve Y eksenlerinin verisini alacağı kanalları seçin. Listede sadece aktif olarak seçilmiş kanalların adı gözükecektir. Renk seçimini yaptıktan sonra Ekle tuşuna basarak seriyi ekleyin. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 20/28

3. TestLAB BASIC TestLAB Basic Configuration yazılımıyla oluşturulan deneylerin yürütüldüğü programdır. 3.1 DENEY AÇ Dosya->Deney Aç menüsüne tıklayarak karşınıza çıkan listeden ilgili deneyi seçin. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 21/28

3.2 KAYIT ARALIĞI Veri dosyasına hangi sıklıkta kayıt alınacağını seçin. 3.3 DENEYLER Yazılım aynı anda birden fazla deneyi desteklemektedir. Açtığınız tüm deneyler burada listelenecektir. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 22/28

3.4 KANALLAR Etkin olan kanallardan okunan verilerin anlık olarak görüntülendiği bölümdür. 3.4.1 Kanal Ayarları Bir kanala tıkladıktan sonra Ayarlar tuşuna basarak ilgili ayarları yapabilirsiniz. Mevcut sürümde bu kısımda yalnızca kanal göstergesinin noktadan sonra göstereceği basamak sayısını değiştirebilirsiniz. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 23/28

3.4.2 Sıfırlama Bir veya daha çok kanalın o anki verisini sıfır kabul etmek için Sıfırla tuşunu kullanın. Kanallar sekmesinin hemen altındaki Sıfırla tuşuna bastığınızda, sıfırlama tablosu açılacaktır. Sağdaki sütun ilgili kanalın sıfırlanma durumunu gösterir. Sol sütundaki kutucuklarla işlem yapmak istediğiniz kanalları seçtikten sonra Sıfırla/Geri Al tuşuna basın. Seçili kanallardan sıfırlanmamış olanlar sıfırlanacak, sıfırlanmış olanlarınsa sıfırlaması geri alınacaktır. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 24/28

3.5 GRAFİKLER Deneyde kullanılacak olan grafiklere ayrılmış olan kısımdır. 3.5.1 Grafik Ayarları Grafiklerin eksenleriyle ilgili ayarlamaları yapmak için üzerine tıklayarak bir grafik seçtikten sonra Ayarlar tuşuna basın. Açılan menüde eksenler için otomatik veya manuel ölçek kullanabilirsiniz. Eksenlerin en yüksek en düşük değerlerini, veya zaman eksenindeki zaman uzunluğunu değiştirmek için ilgili kutucuğa istediğiniz değeri yazdıktan sonra klavyenizin "Enter" tuşuna basın. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 25/28

3.5.2 Seriler Grafiklerin serilerine ilişkin ayarları yapmak için grafiği seçtikten sonra Seriler tuşuna basın. Serinin grafik üzerindeki rengini değiştirebilir veya o ana kadar çizilen veriyi silebilirsiniz. 3.5.3 Grafik Aktarma Grafiği bmp formatında bir resim dosyası olarak bilgisayarınızda saklamak için Aktar tuşuna basın. Grafik yazılımın kurulu olduğu klasörde Graphs klasörünün altında tarih + grafik adı + sıra no ismiyle kaydedilecektir. 3.6 KAYIT Deney başlatıldıktan sonra, dosyaya kayıt etme seçeneği kullanıcı tarafından başlatılıp durdurulur. Deney verilerinin kaydedilmesi için kaydın başlatılması unutulmamalıdır! 3.6.1 Kaydı Başlat Deneyi başlattıktan sonra dosyaya veri kaydını başlatmak için Kaydı Başlat tuşuna basın. Kayıt başlatıldığında Kaydı Başlat yazısı Kaydı Durdur olarak değişecek, düğmenin arka planı turuncuya dönecek ve arka planda kırmızı ışık yanıp sönmeye başlayacaktır. 3.6.2 Kaydı Durdur Kaydı durdurmak için Kaydı Durdur tuşuna basın. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 26/28

3.6.3 Veriyi Aktar Kaydedilen verileri csv formatında bir excel dosyasına aktarmak için bu menüyü kullanın. Mesaj panosunun üstünde veri aktarımın gidişatını gösteren bir durum çubuğu çıkacaktır. Çubuk sona gelip kaybolana kadar veri aktardığınız dosyayı açmamanız gerekmektedir. 3.6.4 Veri Dosyasını Sil Deney->Veri Dosyasını Temizle menüsünüyle kaydın yeni bir veri dosyasına alınmasını sağlayabilirsiniz. 3.7 VERİ DOSYALARINI GÖRÜNTÜLE Daha önceden aldığınız ancak csv formatında aktarmadığınız verilere ulaşmak için bu menüyü kullanabilirsiniz. Karşınıza veri dosyalarının depolandığı klasör çıkacaktır. Veri dosyaları Deney Adı + kayıt başlangıç tarihi ve saati ile isimlendirilmiştir. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 27/28

3.8 MESAJ PANOSU Yazılım çalıştırıldıktan sonra yapılan işlevlerin listelendiği bölümdür. Kullanıcı tarafından istendiği durumlarda "Mesaj ekle" kutucuğuna bir mesaj yazıp klavyenin "enter" tuşuna basılarak mesaj eklenebilir. Yazılım kapatıldığında mesaj panosunun içeriği, yazılımın kurulu olduğu dizinde "Log" klasörünün altındaki dosyalarda saklanır. Tarih: 18/02/2009 Sayfa 28/28