Afet Yönetiminde İleri Teknolojiler ve TÜBİTAK UZAY ın Vizyonu Tamer Beşer 12 Kasım 2013
Sunum Planı Tarihçe Yürürlükteki bazı projeler Projeler İMECE TUYGU-KG HiSSAT-KG GEOPORTAL AFAD-İZGE DETAP Uluslararası iş birliklerimiz Uzun vadeli hedefler Yol Haritamız ve Afet Yönetimi 2
TARİHÇE 1984 de Ankara Elektronik Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü, AEAGE olarak kuruldu. 1995 de Bilgi Teknolojileri ve Elektronik Araştırma Enstitüsü, BİLTEN olarak ismi ve görev kapsamı değişti. 2001 yılında ilk uydu faaliyetleri başladı. 2006 da Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, TÜBİTAK UZAY olarak ismi ve görev kapsamı değişti. ODTÜ yerleşkesinde 13.000 m2 alanda konuşlanmış durumda 3
TARİHÇE BİLSAT Uydusu Tasarım, üretim, test, sigortalama, fırlatma, devreye alma Yer İstasyonu üretim, kurulum, test ve işletme 2001-2003 RASAT Üretimi Milli altyapı oluşturma RASAT fırlatımı 2004-2011 GK-2 Üretimi Daha nitelikli, kabiliyetli Uydu üretimi için hazırlıklar 2007-2012 4
TARİHÇE 5
İMECE Proje Amacı: Metre altı uydularda kullanılabilecek çeşitli uydu alt sistemlerinin geliştirilmesi için gereken alt yapının oluşturulması Oluşturulacak alt yapılardan üniversite ve sanayi kurumlarının da faydalandırılması Uydu alt sistemlerinin tasarımı TÜBİTAK UZAY 2013 6
İMECE İMECE Programında tasarlanacak ve geliştirilecek olan alt sistemler: Hiperspektral Uydu Kamerası 1 metre Çözünürlüklü Elektro Optik Uydu Kamerası X-Band ve S-Band Haberleşme Sistemleri Yıldızizler Güneş Algılayıcı Tepki Tekeri Uydu Görev Bilgisayarı TÜBİTAK UZAY 2013 7
TUYGU - Kavram Geliştirme Proje Amacı: metre-altı çözünürlüğe sahip yer gözlem uydu sisteminin kavramsal tasarımı Uydu özellikleri: 70cm PAN, 280cm MS GSD 12 km şerit görüntü genişliği 1000 km şerit görüntü uzunluğu 7 yıl görev ömrü 320 Mbps X-Bant Haberleşme Kompakt tasarım, sade mimari ve yüksek yerlilik oranı TÜBİTAK UZAY 2013 8
HiSSAT - Kavram Geliştirme Proje Amacı: Hiperspektral yer gözlem uydusu sisteminin kavramsal tasarımı Uydu özellikleri: 10 nm tayfsal Çözünürlük (> 200 bant) 400-2500 nm tayf aralığı 30m GSD, 30km şerit genişliği 1000 km şerit görüntü uzunluğu 7 yıl görev ömrü 320 Mbps X-Bant Haberleşme Kompakt tasarım, sade mimari ve yüksek yerlilik oranı TÜBİTAK UZAY 2013 9
GEOPORTAL PROJESİ 17 Ağustos 2011 tarihinde RASAT ın fırlatılmasından sonra indirilen ham uydu görüntülerinin son kullanıcıya ulaşabilmesi için: Radyometrik ve geometrik kalibrasyon işlemlerinin yapılması, Türkiye mozaik görüntüsü oluşturulması, TÜBİTAK UZAY bünyesinde geliştirilen portal üzerinden uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile faaliyet gösteren tüm kurum ve kuruluşlara sunulması, yeni görüntü taleplerinin karşılanması hedeflenmektedir. RASAT, 4.417.674 km 2 lik bir alanının görüntülerini çekti. Tüm Türkiye yi kapsayan iki boyutlu uydu görüntü veri tabanı oluşturuldu. Görüntülerin güncelliklerinin sağlanabilmesi amacıyla çekilen yeni görüntülerle, bu veri tabanı her geçen gün daha da zengin bir içerik kazanıyor. 10
GEOPORTAL PROJESİ 50 farklı kamu kurumu ve üniversite RASAT görüntülerini kullanıyor. 08.11.2013 tarihi itibariyle ortorektifikasyonu bitirilmiş şeritler 11
İZGE PROJESİ Türkiye Afet Yönetimi Karar Destek Sistemi Projesi, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı ile TÜBİTAK BİLGEM ve TÜBİTAK UZAY tarafından gerçekleştirilmektedir. TÜBİTAK UZAY, Trend Analizi Raporu na katkı sağlamaktadır. Afetlerle ilgili sensör ve platformların analizi yapılmaktadır. 15 afet incelenmiştir (Deprem, Sel, Çığ, ) 12
İZGE PROJESİ Sensör analizi raporunda hangi afet durumunda ve hangi koşullar altında (hava şartları, gece/gündüz, vs.) hangi sensörden faydalanılabileceği incelenmektedir. İncelenen Sensör Teknolojileri: Görünür Bant Çoklu Spektral(RASAT/Göktürk-2) Termal Bant Hiperspektral SAR (Sentetik Açıklıklı Radar) LiDAR (Lazer Tarayıcı) Meteoroloji Uydu Sensörleri İyon konsantrasyon ölçümü 13
İZGE PROJESİ Uzay platformları hakkında genel bilgiler ve temel tanımlar derlenmiştir. Farklı platformların yetenekleri, avantaj ve dezavantajları hakkında değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir. Bilgi verilen Platform Teknolojileri Yer Gözlem Uyduları Seyrüsefer(Navigasyon) Uyduları Haberleşme Uyduları İHA(İnsansız Hava Aracı) Sistemleri Bilimsel uydular Göktürk-2 Uydusu 14 RASAT Uydusu
İZGE PROJESİ AFAD için öncelikli olan konularda ayrıntılı araştırmalar yapılmaktadır: Depremden Sonra Bölgesel Ön Hasar Değerlendirme Depremden Sonra Nesnesel Hasar Tespiti SAR İnterferometri ile Deprem Yüzey Faylanmasının Tespiti Afet Öncesi Selin Yaratacağı Tehlike, Taşkın Altında Kalan Alanların Hesaplanması 1995 Dinar depreminden sonra oluşan yüzey çatlakların ERS SAR interferogramındaki görüntüsü 15
İZGE PROJESİ RASAT görüntüleri ile 2012 Cunda yangını değişim analizi
İZGE PROJESİ Apaydın Kampı Göktürk-2 Görüntüsü 04.05.2013 Google Earth Görüntüsü 19.03.2012
DETAP DETAP deprem öncülü sinyalleri tespit ederek deprem tahmini yapmayı amaçlar. Deprem öncülü sinyaller; İyonosferdeki toplam elektron içeriği, Fay bölgelerindeki bağıl nem ve sıcaklık. 18
DETAP Bu proje kapsamında Türkiye nin üzerindeki iyonosfer tabakasının toplam elektron içeriği haritası çıkarılacaktır. İyonosfer haritasındaki deprem kaynaklı değişiklikler tespit edilecektir. 19
DETAP Bağıl nem ve sıcaklık verileri; Hatalı tespit oranını azaltacak, Deprem merkezi kestiriminin doğruluğunu arttıracaktır. Tahminler depremin Şiddetini, Yerini, Zamanını içerecektir. 20
ULUSLARARASI İŞ BİRLİKLERİ APSCO APRSAF ISPRS DMC GEO CEOS CCSDS UN-SPIDER EUROPRACTICE 21
UZUN VADELİ HEDEFLER Afet yönetiminde farklı platform ve sensörlere ihtiyaç duyulmaktadır. Afetlere hızlı müdahale açısından uyduların tekrar ziyaret sıklığının oluşturduğu dezavantajı gidermek için bütünleşik çalışacak Takım uydu İHA sistemleri geliştirilmeli ve ortaklıklar oluşturulmalıdır. Farklı sensörler (Elektro-Optik, Termal, Hiperspektral, SAR, LiDAR) kullanılmalıdır. Farklı sensör verilerinin füzyonu konusunda araştırmalar gerçekleştirilmelidir. 22
UZUN VADELİ HEDEFLER Orman yangınlarının nano uydular üzerindeki kızılötesi sensörler ile izlenmesi Sel yollarının belirlenmesi (LIDAR) Volkan patlaması sonrası kül bulutlarının takibi Toz fırtınası takibi Kuraklık takibi Hava kirliliği takibi Ani sıcaklık değişikliklerinin takibi 23
TEŞEKKÜRLER