Glikoz oksidaz enziminin süne zararlı buğday unlarının hamur ve ekmek özellikleri üzerine etkisi (Derleme)



Benzer belgeler
Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yetiştirilen Farklı Buğday Tiplerinin Yaş Gluten Miktarları Bakımından Kalitelerinin Belirlenmesi

Ekmeklik Buğday Unlarında Alveograf, Farinograf ve Miksografta Ölçülen Reolojik Özellikler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Gluten Oluşumu ve Bunu Sınırlayan-Engelleyen Etmenler. The Formation of Gluten and Its Limiting-Preventing Factors

Süne Zararlı Buğday Unlarının Ekmeklik Kalitesinin İyileştirilmesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesinden Elde Edilen Farklı Buğday Çeşitlerinde Gluten Miktarlarının Kalite Standartlarına Uygunluklarının Belirlenmesi

Ekmeklik buğdayda Mini SDS (Sodyum Dodesil Sülfat) sedimantasyon testi ile bazı kalite özellikleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi

BİR UN FABRİKASINDAN ELDE EDİLEN UN PASAJLARININ HAMUR REOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE EKMEKÇİLİK KALİTESİ

Ayran Üretiminde Peyniraltı Suyu ve Transglutaminaz Enzimi Kullanımının Ürün Özellikleri Üzerine Etkisi

Ekmekçilik Açısından Una Bakıldığında Şu Kriterler Önem Arz Eder

Keçiboynuzu Unu ile Hazırlanan Glutensiz Keklerin Kalite Parametrelerinin İncelenmesi. Eda Berk, Prof. Dr. Gülüm Şumnu, Prof. Dr.

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Halef DİZLEK. 2. Doğum Tarihi: Unvanı: Yardımcı Doçent Doktor. 4. Öğrenim Durumu: Doktora

Ekmeklik buğday çeşitlerinin dane verimi, bazı kimyasal ve reolojik özellikleri üzerine bir araştırma

Unların Reolojik Özelliklerinin Belirlenmesinde Tekstür Analiz Cihazının Kullanımı ve Sonuçların Ekstensograf Değerleri ile Karşılaştırılması

Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi

HUBUBAT TEKNOLOJİSİ Buğday danesinin kimyasal yapısı: Buğday danesinde bulunan su miktarı,

--- MAKALE SCI Kapsamındaki Dergilerde Yayınlanan Makaleler -

EKMEK MAKİNELERİNDE KULLANILAN FARKLI BİLEŞEN SEVİYELERİNİN EKMEK KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ

GIDALARIN YÜZEY ÖZELLİKLERİ DERS-9

TÜRKİYE VII. TARLA BİTKİLERİ KONGRESİ

FARKLI KÜKÜRTLÜ GÜBRE UYGULAMALARININ VE ORANLARININ EKMEKLİK VE MAKARNALIK BUĞDAYLARIN KALİTELERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Yrd. Doç. Dr. Nazlı SAVLAK

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf

EKMEK ÜRETİMİNDE DÜZENLEMELER DERSİ ÇALIŞMA SORULARI

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Ekmeklik Un Buğday Ununun Bileşenleri

Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü. Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci Ders Notları

Şeker Pancarı Posası Tozu ve Selüloz Lifi Kullanımının Glütensiz Ekmek Hamuru Reolojisi ve Ekmek Özellikleri Üzerine Etkisi

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ

ÖZGEÇMİŞ. : Avrasya Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü : Trabzon

ÖZGEÇMİŞ. Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

Neobioplus Nasıl Üretilir?

SÜNE ZARARINA UĞRAMIŞ EKMEKLİK BUĞDAYIN KALİTESİNİ İYİLEŞTİRME OLANAKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA *

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Gıda Mühendisliği İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) 2000

ÖZGEÇMİŞ. Kimya ve Petrol Mühendislik Fakültesi- Kimya Mühendislik Bölümü. Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendislik Bölümü

ADDRESS WEBSITE. Güven Temelli Firmamız, faaliyet gösterdiği alanda yılların verdiği bilgi birikimi ve tecrübeyle hizmetinizdedir.

REKOMBİNANT E.coli KÜLTÜRLERİ İLE ENZİM ÜRETİMİNİN KİNETİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ. Dilek KAZAN, Amable HOKTAÇSU ve Agnes ÇAMURDAN

Yrd. Doç. Dr. FİLİZ ALTAY

T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu. Sonuç Raporu. Proje No:2010/83. Tahıl İşleme Laboratuvarının Kurulması

Farklı Fenolojik Özelliklere Sahip Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Süne Zararına Dayanım Yönünden İncelenmesi

Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu

Prof.Dr.Gül ÖZYILMAZ

Prof. Dr. Süeda Çelik

M. Tuğrul MASATCIOĞLU, Hamit KÖKSEL

Kızartılıp Dondurulmuş Ürünlerin Mikrodalgada Isıtılması İçin Kaplama Maddesi Tasarımı

Suyun Fizikokimyasal Özellikleri

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Farklı Düzeylerde Kullanılan L-Askorbik Asidin Buğday Kepekli Ekmeklerin Bazı Nitelikleri Üzerindeki Etkileri

BİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA

SÜNE (Eurygaster spp) HASARLI BUĞDAYLARIN BAZI PROTEİN FRAKSİYONLARI VE FARİNOGRAM DEĞERLERİ ÜZERİNE BUHARLA TAVLAMANIN ETKİLERİ*

SÜT ENDÜSTRİSİNDEKİ YARARLI MİKROORGANİZMALAR

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

EKMEKLİK BUĞDAY ÇEŞİTLERİNDE DANE VERİMİ VE EKSTENSOGRAF ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR

PENTOZANLARIN HAMUR VE EKMEK N TEL KLER ÜZER NE ETK LER EFFECTS OF PENTOSANS ON DOUGH AND BREAD QUALITY

ÖDEMİŞ İLÇESİNDE PATATES ÜRETİMİ, KOŞULLAR ve SORUNLAR

TMO ALIM POLİTİKALARI ve KALİTE. 12 MART 2011 Antalya

BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI

TAHILLAR (HUBUBAT) Buğday- Fiziksel Yapısı. Buğday ın Önemi: Buğday ın Önemi:

Yaprak Gübrelemesinin Ekmeklik Buğdayda Verim ve Kaliteye Etkisi. Effect of Leaf Fertilization Yield and Quality of Bread Wheat

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

Hd 50. Hidrojen Molekülleri. Hidrojen bakımından zengin alkali su. Gerekli mineral takviyeleri. Üstün antioksidan etkisi

Nesrullah AYŞİN 1, Handan MERT 2, Nihat MERT 2, Kıvanç İRAK 3. Hakkari Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, HAKKARİ

Hücreler, kimyasal yasaların geçerli olduğu kimyasal fabrikalar olarak da kabul edilmektedir.

T.C. YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÖZGEÇMİŞ. Türkçe İngilizce Arapça İyi İyi İyi Türk + Suriye Arap (Çifte Vatandaşlık) Evli ve 3 çocuk babası

Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi. Yetiştirme Koşullarının Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Kalite Özelliklerine Etkisi

Glütensiz Alternatif Tahıl Ürünleri. Yrd.Doç.Dr Müge H.Ertop

OKSİJENLİ SOLUNUM

BACTOGEN ORGANİK GÜBRELER,

Kanatlı Beslemede Yemler Yönetim ve Değerlendirme Stratejileri

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji

6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA

Assist. Prof. Dr. Nazlı SAVLAK

Scytalidium thermophilum un Çift Aktiviteli Özgün Katalaz-Fenol Oksidaz Enziminin Üretimi, Yapısının Belirlenmesi ve Mutasyonu

DONDURULMUŞ HAMURLAR Dondurulmuş Hamurla Ekmek Üretimi. Kalite kaybına neden olan başlıca etmenler;

Glutensiz Ekmekte Düşük Kalite ve Erken Bayatlama Sorunlarının Azaltılmasında Yeni Yaklaşımlar

Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek,

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ

ADİ FİĞ TESCİL RAPORU

Kalbimizden Toprağa... ÜRÜN TANITIM KATALOĞU.

Erzurum İlinden Kasim Ayinda Elde Edilen Sütlerde Protein/Yağ Oraninin Farkli Peynir Çeşitleri Yapimina Uygunluğu

BAHRİ DAĞDAŞ ULUSLARARASI TARIMSAL ARAŞTIRMA ENST. ALDANE TRAKYA TARIMSAL ARAŞTIRMA ENST./EDİRNE


Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi

PELEMIR( CEPHALARIA SCYRIACA) EKSTRAKT İLAVELI EKMEKLERDE RENK ANALIZI

BUĞDAY KEPEĞİNİN STABİLİZASYON YÖNTEMLERİ

O2 tüketerek ya da salgılayarak ta redoks potansiyelini değiştirebilirler.

Ege Sahil Kuşağına Uygun Kavuzsuz Yulaf Çeşidinin Geliştirilmesi Beslenme Yaklaşımı

Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Fizikokimyasal ve Reolojik Özelliklerin Belirlenmesi

İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU

2)Subatomik parçacıklardan oluşan radyasyon. α, β ışınları

Aktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon

ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU

Çiftçi Şartlarında Potasyumlu Gübrelemenin Verim ve Kaliteye Olan Etkisi

Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları

Transkript:

Bitkisel Araştırma Dergisi (2007) 1: 24 28 Journal of Crop Research Glikoz oksidaz enziminin süne zararlı buğday unlarının hamur ve ekmek özellikleri üzerine etkisi (Derleme) Mehmet ġahġn a, * Mevlüt AKÇURA b Aysun GÖÇMEN AKÇACIK a Seydi AYDOĞAN a a Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Konya, Türkiye b Bingöl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Bingöl, Türkiye Effect of glucose oxidase on dough and bread properties of wheat flows damaged by sunn pest (A review) SUMMARY Functional properties of bread dough greatly depend on the gluten proteins. Low quality wheat flour of which gluten structure is disrupted can not be used in bread-making. In the last years, various treatments have been applied for improving the quality of those proteins. Some chemical enzymes are used in improving the quality of weak flours. Glucose oxidase (GO); is an enzyme with oxidizing effect due to hydrogen peroxide released from its catalytic reaction and it has been used for improving dough handling and baking properties. It acted specifically on the high-molecular-weight glutenin subunits of damaged wheat, forming dityrosine crosslinks between the wheat proteins, which reinforced the gluten network and gave away the dough functionality. KEY WORDS: Glucose oxidase, wheat flour, gluten, bread quality, sunn pest damage ÖZET Ekmek hamurunun fonksiyonel özellikleri büyük ölçüde gluten proteinlerine bağlıdır. Gluten yapısı bozulmuģ düģük kaliteli buğday unları ekmek yapımında kullanılamazlar. Son yıllarda protein kalitesinin geliģtirilmesi için çeģitli uygulamalar yapılmaktadır. Gıda endüstrisinde zayıf unların iyileģtirilmesinde bazı kimyasal enzimler kullanılmaktadır. Glikoz oksidaz; hidrojen peroksitin katalitik tepkimesinden dolayı okside edici etkide bir enzimdir, yoğurma ve piģme özelliklerinin geliģtirilmesinde kullanılmaktadır. Süne zararı görmüģ buğdayların yüksek molekül ağırlıklı glutenin alt ünitelerindeki buğday proteinlerindeki çapraz bağların onarımı ile birlikte gluten ağlarının kuvvetlendirilmesi ve hamurun fonksiyonelliğinin oluģmasında glikoz oksidaz enzimi rol oynamaktadır. ANAHTAR KELĠMELER: Glikoz oksidaz, buğday unu, gluten, ekmeklik kalitesi, süne zararı GİRİŞ Buğday kalitesi çeşit, iklim, toprak şartları, tohum miktarı, gübre kullanımı, yetiştirme koşulları, hastalık ve zararlılar (süne ve kımıl), depolama koşulları, iyi tohumluk kullanmama, kültürel tedbirlerin yeterince uygulanmaması gibi nedenlerden dolayı etkilenmektedir. Türkiye de 9.4 milyon hektarlık buğday ekim alanı ile yaklaşık 19 milyon ton buğday üretilmekte, Dünyada 7. sırada olmasına rağmen yukarıdaki sayılan nedenlerden dolayı zaman zaman kalite düşüklüğü problemi yaşanmakta ve yurt dışından buğday ithal etmek durumunda kalınmaktadır. *E-posta: mehmetsahin222@yahoo.com Kabul tarihi: 10.07.2008

ŞAHİN ve ark. / Bitkisel Araştırma Dergisi (2007) 1: 24 28 Hasat öncesi buğdayın süne ve kımıl gibi zararlı böcekler tarafından istilası değirmenciler, çiftçiler ve fırıncılar için buğday gluten kalitesinde büyük kayıplara neden olmaktadır. Bu böcekler çözünebilen depo proteinlerine proteinaz enzimi salgılayarak gluten ağlarında yapısal değişikliklere sebep olmaktadır (Rosell ve ark. 2002). Bu böceklerin zararları sonucunda buğday proteinleri zayıflayarak unun hamur oluşumunda yumuşamasına sebep olmakta ve ekmekçilik endüstrisinde kullanılamaz hale gelmektedir. Ekmekçilik endüstrisinde zayıf unların hamur şartlarını iyileştirmek için standart düzenleyici olarak askorbik asit, azodikarbonamid ve potasyum bromad gibi maddeler kullanılmaktadır (Tsen 1969). Kimyasal oksidantlar ile kanser oranı arasındaki ilişki nedeniyle, şirketler tüketicilere daha sağlıklı ürünler sunmak için son zamanlarda adım adım kimyasal oksidantların kullanımında azaltmaya gitmektedirler (Dupuis 1997, Schorah 1999). Kimyasal bileşenlere alternatif olarak enzimler güvenli olarak adlandırılmaktadır. Çünkü yüksek sıcaklık işlemlerinde tamamen aktiviteleri kaybolmakta ve ekmek yapımı işleminden sonra yeniden aktif hale geçmemektedirler (Bonet ve ark. 2007). Hamurun ekmeklik kalitesinin iyileştirilmesinde kimyasal oksidantların yerine doğal ve toksik etkisi olmayan bileşenler olarak kabul edilen enzimlerin kullanımı tercih edilmektedir. Enzimler, sıcaklık ve ph nın mutedil koşullarının altında tepkimeye giren spesifik biyolojik katalizörler olup, proteinler arasında veya bir proteinin içindeki polipeptit zincirler arasında kovalent bağların oluşumuna katkıda bulunurlar (Gerrard 2002). Buğday ununun ekmeklik kalitesi büyük ölçüde proteinlerin miktar ve kalitesi tarafından belirlenir. Hamurun yoğrulması sırasında buğday unu su alır ve gluten proteinleri, viskoelastik gluten proteini ağlarına dönüşür. Gluten bağlarının oluşumuna enzimler, hamurun fonksiyonel niteliklerine aktif bir şekilde katkıda bulunabilir. Oksidatif enzimler hamur thioldisülfit sistemleri üzerinde ve hamur nitelikleri üzerine güçlü bir etkiye sahiptir (Goesaert ve ark. 2005). GO (glikoz oksidaz) okside edici kimyasallara alternatif olarak ekmek özelliklerini iyileştirmede kullanılmaktadır (Poulsen ve Hostrup 1998). Glikoz oksidazın oksijenin mevcudiyetinde D-glukozun değişimini katalize ettiğini, D-glukonik asit ve H 2O 2 e dönüştüğü, H 2O 2 nin indirekt yolla okside olarak kalan 2 sisteinin thiol gruplarının disülfid bağlarını oluşturduğunu belirtmişlerdir. Benzer şekilde Ameille ve ark. (2000) glikoz oksidaz tarafından üretilen H 2O 2 nin buğday ununda endogeneous peroksidazların substratı olarak reaksiyonu katalize ettiğini bildirmişlerdir. GO reaksiyonu boyunca üretilen hidrojen peroksit, gluten proteinlerinde disülfid bağların oluşumunu ve suda çözünebilen pentozanların jelleşmesini artırır (Gujral ve Rosell 2004). Adı geçen mekanizmalar sayesinde gluten modifiye edici enzimler son ürün kalitesinde ve hamurun reolojik özelliklerinde pozitif etkide bulunabilir, ekmek yapımında yararlı etkiler meydana getirebilir. Polisakkarit azaltıcı enzimlerle gluten modifiye eden enzimler birlikte kullanılırsa fırın ürünlerinde bayatlamayı önlemede katkı sağlayabilir. Bunlar arasında amilazlar ve pentozanlar yer almaktadır. Ancak güçlendirici enzimlerin kombine kullanımı sınırlıdır. Diğer yandan bu enzimler kendilerine özgü hareket mekanizmalarıyla ekmek hamurunun fonksiyonel niteliklerini etkiler, farklı protein fraksiyonları üzerinde (gluteninler, gliadinler, albuminler veya globulinler) rol oynarlar. Ekmekçilik endüstrisinde GO enzimi bazı araştırıcılar tarafından son zamanlarda denenmiş ve ümit var sonuçlar elde etmişlerdir. Glikoz oksidaz, gıda endüstrisinde kullanılan ilginç oksidatif bir enzimdir. GO mevcut oksijenle beta-d-glukozu katalize ederek glukonik asit ve 1 mol hidrojen peroksit üretmektedir (Haaralsita ve ark. 1991, Haaralsita ve Pullinen 1992). Hidrojen peroksitin her bir formu proteinlerin disülfit bağları ya da ditrosinlerle bağ oluşturmaktadır (Tilley ve ark. 2001). Köksel ve ark. (2001) ve Bonet ve ark. (2005) enzimlerle ilgili olarak yapmış oldukları çalışmalarda süne zararlı buğday ununun hamur yapısının iyileştirilmesi üzerine transglutaminaz enziminin olumlu etkisinin olduğunu belirlemişlerdir. Gluten kalitesinde gluteninler önemli bir rol oynar. Süne zararlı buğdaylardan elde edilen unların fonksiyonelliği ve yapısının düzeltilmesi için GO etkisinin görülmesinde özellikle buğday proteinlerinin alkolde eriyebilen fraksiyonlarındaki bağlar önemli rol oynamaktadır. Glikoz oksidazın da transglutaminazın gösterdiği etkiyi göstererek zarar görmüş gluten ağlarının iyileştirilmesinde kullanılabilmesi çiftçi ve fırıncıların ekonomik kayıplarını azaltacaktır. Yine Gerrard ve ark. (1998), transglutaminazın hamur niteliklerine etkisini araştırdıkları bir çalışmada bu enzim tarafından oluşturulan çapraz bağların ekmek niteliklerinde önemli etkiye sahip olduğunu belirlemişlerdir. Gerrard ve ark. (2002) transglutaminaz ve gluteraldehidin hamur niteliklerini etkilediğini, ekmek tekstürü üzerine olumlu etkisi olduğunu tespit etmişlerdir. Transglutaminaz hem albumin ve globulin fraksiyonları ve buğday proteinlerinin SDS de çözünmeyen fraksiyonlarında çapraz bağlar oluşturur. Gluteraldehid ise sadece albumin ve globulin fraksiyonlarında çapraz bağlar oluşturur. Buğday unu hamurunun niteliklerinin iyileştirilmesinde kullanılan bir diğer enzim de GO dur (Ameille ve ark. 2000). Vemulapalli ve Hoseney (1998) hamur niteliklerinde ve ekmek pişme özelliklerinde gelişmelerin gluten ağları içindeki disülfid çapraz bağlara atfedilebileceğini bildirmişlerdir. Tilley ve ark. (2001) peroksidazların fenolik bağların oluşumunu katalize ettiğini ifade etmişlerdir. Glikoz oksidazın hem hamurda protein çapraz bağlarını oluşturduğu, hem de hamur ve ekmek özelliklerini geliştirdiği düşünülmektedir. Dunnewind ve ark. (2002), hamura glikoz oksidaz enziminin ilavesinin hamurun sertliğini ve direncini arttırdığını belirlemişlerdir. Glikoz oksidaz ilavesi buğday hamuru üzerine kuvvetlendirici bir etkiye sahiptir (Martinez-Anaya ve Jimenez 1997). Unda suda eriyebilen protein fraksiyonları üzerine 25

ŞAHİN ve ark. / Bitkisel Araştırma Dergisi ((2007) 1: 24 28 glikoz oksidazın önemli bir etkisinin olduğu belirtilmiştir (Allen 1999). Rasiah ve ark. (2005), suda eriyebilen fraksiyonların çapraz bağlarından dolayı glikoz oksidazın ekmek gözenekliliğinde az da olsa bir gelişme sağladığını belirtmişlerdir. Vemulapalli ve Hoseney (1998), glikoz oksidaz ilave edilmiş undan elde edilen hamurdan ekstrakte edilen suda eriyen fraksiyonlarında sülfihidril içeriklerinin azaldığını belirtmişlerdir. Enzim uygulamasının hamurun reolojisine etkisi: Glikoz oksidazın alveograf değerine etkisi; Bonet ve ark. (2006), glikoz oksidaz enziminin hamurun reolojisine ve ekmek kalitesine etkisini inceledikleri bir çalışmada glikoz oksidaz enziminin artmasıyla deformasyon enerjisinin arttığı belirlenmiş, %0.005 in üzerindeki dozda enerji değerindeki artış istatistikî olarak %5 seviyesinde önemli bulunmuştur. Glikoz oksidaz enziminin artmasıyla alveograf parametrelerinden P (hamur direnci) değeri artış gösterirken L (hamur uzama kabiliyeti) değerinin ise azalma gösterdiği buna bağlı olarak P/L oranının arttığı, deformasyon enerjisinde önemli artış olduğu tespit edilmiştir. Aynı çalışmada %0.001 GO dozunda su absorbsiyonunda bir değişme olmazken, %0.005 GO dozunda su absorbsiyonunda artış olduğu, uygulanan en yüksek GO dozunun hamur toleransını önemli derecede artırdığı böylece stabilitesinin arttığı tespit edilmiştir (Çizelge 1). Yine Poulsen ve Hostrup (1998) ve Primo-Martin ve ark. (2005) da glikoz oksidaz enziminin mevcudiyetinde hamur direncinin arttığını ve uzayabilirliğinin azaldığını belirlemişlerdir. Çizelge 1. Artan GO konsantrasyonunun hamurun reolojik özelliklerine etkisi GO dozları (%) WA(%) Tol (s) P (mm) L (mm) W(x 10-4J) P/L 0.000 55.1 a 123.3 a 41 a 95.5 d 115.5 a 0.43 a 0.001 56.4 ab 127.0 a 37 a 110.5 c 124.5 ab 0.34 a 0.005 56.5 b 148.0 ab 57 b 71.0 b 124.0 ab 0.81 b 0.010 56.1 ab 151.0 ab 72 c 52.0 a 134.0 b 1.41 c 0.015 55.7 ab 164.5 b 85 d 45.5 a 150.0 c 1.88 d Kaynak: Bonet ve ark. (2006) GO: glikoz oksidaz; WA: su absorbsiyonu; Tol: tolerans; P: direnç; L: uzama yeteneği; W: deformasyon enerjisi; P/L: biçimsel oran. GO uygulamasının ekmek kalitesine etkisi; Bonet ve ark. (2007), yapmış oldukları çalışmada enzim uygulamasının ekmeğin teknolojik kalitesi üzerine etkisini incelemişler, elde ettikleri değerler Çizelge 2 de verilmiştir. GO uygulaması yapılmış zarar görmüş buğday unundan yapılan ekmeğin indeks değeri, sağlam undan yapılan ekmeğin indeks değerine ulaşmıştır. Bu sonuçlar ekmek hacminde GO nun olumlu etkisi olduğunu belirten Vemulapalli ve Hoseney (1998) in bulguları ile birbirini desteklemektedir. Bununla birlikte spesifik hacimde önemli bir azalma olmuştur. Muhtemelen bu, GO aktivitesinden dolayı su tutma kapasitesinin artışının sonucudur. Böcek zararının sebep olduğu gluten hidrolizi zayıf gluten ağı ve zayıf ekmek strüktürüne sebep olur. Fakat ekmek içi gözenek yapısı, çiğnenme özelliği, esneklik, elastikiyet gibi tekstür parametreleri böcek zararından etkilenmemiş, sağlam tane ununun ekmeğine benzer özellik göstermiştir (Çizelge 2). Sağlam undan yapılan ekmeğe göre; zarar görmüş una GO ilavesi yapılmaması durumunda sertlik değeri %20, çiğnenme özelliği %25 oranında düşmüştür. Ekmeğin tekstür profilinin analizinde zarar görmüş una GO ilavesi yapılmasıyla sertlik ve çiğnenme özelliğinin artış gösterdiği belirlenmiştir. Rasiah ve ark. (2005) glikoz oksidazın ekmek kalitesi üzerine etkisini inceledikleri çalışma sonucunda GO nun ekmeğin ufalanma özelliklerinde bir iyileşme sağladığını, ekmek hacminde bir farklılık oluşturmadığını, artan GO dozlarının şekil indeks değerini artırdığını, spesifik hacim değerini azalttığını belirlemişlerdir. 26

ŞAHİN ve ark. / Bitkisel Araştırma Dergisi (2007) 1: 24 28 Çizelge 2. Enzim uygulamasının ekmeklik kalitesine ve tekstür parametrelerine etkisi Sağlam tane unu Zarar görmüş tane unu Zarar görmüş tane unu GO dozları(%) Muamelesiz (0) Muamelesiz(0) 0.01 GO Şekil İndeksi 1.71 ± 0.07a 1.95 ± 0.09b 1.72 ± 0.03a Spesifik hacim(mlg- 1 ) 2.59 ± 0.08b 2.54 ± 0.11b 2.36 ± 0.07a Sertlik 603.6 ± 62.2bc 473.7 ± 40.5a 570.2 ± 86.5b Çiğnenme 265.2 ± 26.7b 201.7 ± 35.3a 256.6 ± 42.0b Gözeneklilik 0.479 ± 0.009a 0.458 ± 0.053a 0.489 ± 0.017a Elastikiyet 0.918 ± 0.009a 0.926 ± 0.009a 0.921 ± 0.009a Esneklik 0.193 ± 0.008a 0.171 ± 0.039a 0.191 ± 0.021a Kaynak: Bonet ve ark. (2007) Glikoz oksidaz uygulamasının gluten proteinlerine etkisi; Bonet ve ark. (2007), yapmış oldukları çalışma sonucunda zarar görmüş buğday unlarına GO ilavesiyle protein ağlarının strüktüründe bir düzelme sağlandığı ve sağlam buğdayların unlarına benzer ve GO muamelesi yapılmamış örneklere göre daha uniform bir yapının kazandırıldığını belirlemişlerdir. Bonet ve ark. (2006, 2007), GO nun moleküler düzeydeki etkisini incelemek için proteinleri ekstrakte ederek gluten depo proteinlerini ve glutenin subunitlerini (yüksek molekül ağırlıklı ve düşük molekül ağırlıklı gluten subunitleri) HPCE (High Performance Capillary Electrophoresis) ile analiz etmişlerdir. GO nun %0.005 dozuna kadar ilavesinde toplam glutenin ve gliadin kurvelerinde önemli bir farklılık belirlenmemiş, eklenen en yüksek GO dozu olan %0.010 da ise önemli düşüş olduğu belirlenmiştir. Aynı durum düşük molekül ağırlıklı glutenin alt üniteleri (LMW-GS) içinde gözlenmiş, en yüksek GO dozu önemli azalma meydana getirmiştir. Yüksek molekül ağırlıklı glutenin alt üniteleri (HMW- GS) için ise durum farklı olmuştur, GO enziminin düşük dozda ilavesi yüksek molekül ağırlıklı gluten subunitlerinin değişiminde yeterli olmuş ve farklılık meydana getirmiştir. Vemulapalli ve Hoseney (1998), yaptıkları çalışmada suda eriyebilen proteinlerin oksidasyonuna sebep olduğunu belirlemişlerdir. Bununla beraber bu subunitler üzerine en önemli etki en yüksek GO dozunda belirlenmiştir, muamele edilmeyen gluten örnekleriyle bu değer karşılaştırıldığı zaman 4 kez daha düşük değer elde edilmiştir. GO ilavesi ile gliadinlerde önemli artış meydana getirmiştir, buna rağmen artan GO dozları ilave bir artış sağlamamıştır. GO nun %0.001 den yüksek konsantrasyonlarında düşük molekül ağırlıklı glutenin alt üniteleri önemli (p<0.05) azalma belirlenmiştir. Yüksek molekül ağırlıklı glutenin alt üniteleri farklı bir eğilimde olmuş, %0.001 GO dozunda bile önemli derecede azalma göstermişlerdir. Glutenin subunitlerinin ekstraksiyonundaki azalma ditrosin çapraz bağlarının oluşumuyla açıklanmalıdır. Çünkü ektraksiyonda azaltıcı etkiye sahip dithiothreitol kullanılmıştır. Tüm bu doğal disülfit çapraz bağları ya da bu yapıdaki formlar enzim uygulamasının serbest thiol gruplarını azaltmasından dolayı oluşmuştur. Bu nedenle GO ilavesi ditrosin çapraz bağları sayesinde yüksek molekül ağırlıklı agregatların oluşumunu sağlar. Michon ve ark. (1999), peroksidazlar tarafından katalize edilen ditrosin çapraz bağlarının gliadinlerin yeteneğini oluşturduğunu belirtmiştir. Gliadin kütleleri yüksek molekül ağırlıklı gliadin monomerleri ile tam olarak aynı dolgu rolüne sahip olmasa da GO tarafından üretilen oksijen peroksit sayesinde oluşur. SONUÇ Zarar görmüş buğdayların unlarında hamur fonksiyonlarının geliştirilmesi ve ekmeklik özelliklerinin iyileştirilmesinde ve kazanımlarında kimyasal oksidantlara alternatif olarak glikoz oksidaz enzimi etkili bir şekilde kullanılabilmektedir. Bonet ve ark (2006), GO ilavesinin hamur reolojisi ve ekmek özelliklerine etkisini incelemişler, aşırı dozda ilavesinin ters etki yapmasına rağmen uygun dozda ilave edilmesi halinde hamuru güçlendirmede ve ekmek özelliklerini iyileştirmede olumlu etki sağladığını belirlemişlerdir. KAYNAKLAR Allen WG (1999) Alternative oxidants as dough conditioners. Cereal Foods World 44: 642 649. Ameille V, Garcia P, Rakotozafy L, Potus J, Nicolas J (2000) Effects of glucose oxidase or lipase addition on dough consistency and oxygen consumption during mixing of unteasted flour dough. Sciences des Aliments 20: 441 455. Bonet A, Caballero PA, Rosell CM, Gomez M (2005) Microbial transglutaminase as a tool to restore the functionality of insect damaged wheat. Cereal Chem 82: 425 430. 27

ŞAHİN ve ark. / Bitkisel Araştırma Dergisi ((2007) 1: 24 28 Bonet A, Rosell CM, Caballero PA, Gomez M, Perez- Munuera I, Lluch MA. (2006) Glucose oxidase effect on dough rheology and bread quality: A study from macroscopic to molecular level. Food Chemistry 99: 408 415. Bonet A, Rosell CM, Perez-Munuera I, Hernando I (2007) Rebuilding gluten network of damaged wheat by means of glucose oxidase treatment. J Sci Food Agric 87: 1301 1307. Dunnewind B, Van Vliet T, Orsel R (2002) Effect of oxidative enzymes on bulk rheological properties of wheat flour dough. J. Cereal Sci. 36: 357 366. Dupuis B (1997) The chemistry and toxicology of potassium bromate. Cereal Foods World 42: 171 183. Gerrard JA, Fayle SE, Wilson AJ, Newberry MP, Ross M, Kavale S (1998) Dough properties and crumb strenght of white pan bread as affected by microbial transglutaminase. Journal of Food Science 65: 312 314. Gerrard JA (2002) Protein-protein crosslinking in food: methods, consequences applications. Trends Food Science Technology, 13: 389 397. Gerrard JA, Brown PK, Fayle SE (2002) Maillard crosslinking of food proteins III: The effects of glutaraldehyde, formaldehyde and glyceraldehyde upon bread and croissants. Food Chemistry; 80: 45 50. Goesaert H, Brijs K, Veraverbeke WS, Courtin CM, Gebruers K, Delcour JA (2005) Wheat flour constituents: how they impact bread quality, and how to impact their functionality. Trendsi Food Science and Technology; 16 (1 3), 12 30. Gujral HS, Rosell CM (2004) Improvement of the breadmaking quality of rice flour by glucose oxidase. Food Research International 37: 75 81. Haaralsita S, Pullinen T, Vaisanen S, Tammersalo- Karsten I (1991) Enzyme product and method of improving the properties of dough and the quality of bread. US Patent 4990343. Haaralsita S, Pullinen T (1992) Novel enzyme combination: a new tool to improve baking results. Agro Food Ind Hi Technol (Italy) 3: 12 13. Köksel H, Sivri D, Ng PKW, Steffe JF (2001) Effects of transglutaminase enzyme on fundamental rheological properties of sound and bug-damaged wheat flour doughs. Cereal Chem 78: 26 30. Martinez-Anaya MA, Jimenez T (1997) Rheological properties of enzymes supplemented doughs. J Texture Stud 28: 569 583. Michon T, Wang W, Ferrasson E, Gu eguen J (1999) Wheat prolamine crosslinking through dityrosine formation catalyzed by peroxidases: improvement in the modification of a poorlyaccessible substrate by indirect catalysis. Biotechnol Bioeng 63: 449 458 Poulsen C, Hostrup BP (1998) Purification and characterization of a hexose oxidase with excellent strenghthening effects in bread. Cereal Chemistry; 75: 51 57. Primo-Martin C, Wang M, Lichtendonk WJ, Plijter J, Hamer RJ (2005) An explanation for the combined effect of xylanase-glucose oxidase in dough systems. Journal of Science of Food and Ağriculture; 85: 1186 1196. Rasiah JA, Sutton KM, Low FL, Lin HM, Gerrard JA (2005) Crosslinking of wheat dough proteins by glucose oxidase and the resulting effects on bread and croissants. Food Chem 89: 325 332. Rosell CM, Aja S, Bean S, Lookhart G (2002) Effect of Aelia spp and Eurygaster spp damage on wheat proteins. Cereal Chem 79: 801 805. Schorah CJ (1999) Micronutrients, vitamins, and cancer risk. Vitam Horm 57: 1 23. Tilley KA, Benjamin RE, Baogoraza KE, Mosses Okot-Kotber B, Praskash O, Kwen H (2001) Tyrosine cross-links: Molecular basis of gluten structure and function. Journal of Agricultural and Food Chemistry; 49: 2627 2632. Tsen CC (1969) Effects of oxiding and reducing agents on changes of flour proteins. Cereal Chem 46: 435 442. Vemulapalli V, Hoseney RC (1998) Glucose oxidase effects on gluten and water solubles. 28