GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ PROJESİ FİNANSAL ANALİZ VE SİGORTA. DİYARBAKIR 12-16 Ekim 2015



Benzer belgeler
GÜNEŞ ENERJİSİ PROJELERİ İÇİN SİGORTA ÇÖZÜMLERİ

GÜNEŞ ENERJİSİ PROJELERİ İÇİN SİGORTA ÇÖZÜMLERİ 10 Nisan 2015

GES Sistemlerinde Sigorta Açısından Performans Kaybının Değerlendirilmesi

GES Tesislerinde SİGORTA. Osman TÜKEN Kotra Sigorta Aracılık. Hizm. Ltd. Şti.

GÜNEŞ ENERJİSİ PROJELERİ SİGORTA UYGULAMALARI

SUNUM İÇERİĞİ. EPC Sözleşmesi çerçevesinde Yüklenici tarafından Verilen Garantiler. PV Performans Garantisi Nedir?

GES Başvurularının Değerlendirilmesi, Çağrı Mektubu, Bağlantı Anlaşması ve Tesisin Üretime Geçmesi. DİYARBAKIR Ekim 2015

1 MW Lisanssız GES Projeleri

SUNUM İÇERİĞİ. BÖLÜM I GÜNEŞ ENERJİSİNDEN ELEKTRİK ÜRETİM FAALİYETLERİ 10 Soruda Lisanslı & Lisanssız Elektrik Üretimi

Güneş Enerji Santrallerinde Finansal Kayıplar & Sigorta Teminatları. Sunum OSMAN TÜKEN

GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALLERİ HİZMETLERİMİZ

GES Yatırımlarında Finansman. 23 OCAK 2015 İstanbul

ÖMER EKİNCİ Elektrik-Elektronik Müh. AKSARAY ENERJİ KURUCU ORTAK GÜNEŞ ENERJİ SANTRALLERİ

İşyeri sigortası ile alınabilecek ek branş teminatları

NAKLİYE SİGORTALARI DAHİLDE İŞLEME REJİMİ HARİÇTE İŞLEME REJİMİ

GES Yatırımlarında Finansman

TABLO NO KURULUŞ DÖNEMİ MAKİNE - TEÇHİZAT VE OFİS DONANIM İHTİYACI

Başa Dön TİCARİ PAKET SİGORTASI

GES Yatırımlarında Finansman

Güneşten Elektrik Üretme Zamanı! Etik Olarak Doğru, Finansal Olarak Akılcı, Çocuklarımızın Geleceği için Kritik Bu Yatırımı Yapmalıyız!

GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLER SİGORTASI MONTAJ*İŞLETME DÖNEMİ*SORUMLULUK SİGORTALARI

MY ENERJİ SOLAR Güneş Enerjisi Çatı Uygulama Fizibilite. İstanbul, Mart 2019

Fotovoltaik Projelerin Finansmanı. Elif Mutlu Solarex Istanbul Nisan 2015


Güneş Enerjisi nde Lider

Türkiye de Fotovoltaik Sistemlerin Projelendirmesi. Projelendirme ve Şebeke Bağlantısı Pratikte Yaşanan Tecrübeler

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ KONGRESİ 2014

Güneş Enerjisinde Bütçenize Uygun Garantili Yatırım Fırsatı. : Ayfon/Sandıklı

Başa Dön OFİSİM SİGORTASI

Uygulama Çeşitleri ON-GRID Sistem Nedir?

GÜNEŞ ELEKTRİK SANTRALİ KURDURMAK İSTEYENLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

INSAAT ve MONTAJ ALL RISK SIGORTALARI

GÜNEŞ ENERJİSİ PAZARI VE GELECEKLE İLGİLİ ÖNGÖRÜLER YENİLENEBİLİR ENERJİ KONFERANSI

Yasal Çerçeveye Genel Bakış

ŞİRKET HAKKINDA Şirket: Ortaklar: Yönetim / Ekip Toplam Çalışan Sayısı: Açıklama:

DÜNYA ENERJİDE NEREYE GİDİYOR? elbette heryerde olan en ucuz enerji kaynağına

2ME ENDÜSTRİYEL TESİSLER MADENCİLİK LTD.ŞTİ EMİN BİLEN (TEMMUZ 2017-İSTANBUL)

Teklif Fiyatının Belirlenmesi

1. Aşağıdaki sigorta dallarından hangisi zorunlu sigorta değildir?

KOBİLER İÇİN DEVLET DESTEKLİ ALACAK SİGORTASI SİSTEMİ 28 ARALIK 2018

Ekipman Tedarik ve Gözetim Sözleşmeleri (EPS) veya Ekipman Tedarik, Gözetim ve İşletmeye Alma (EPSC) Sözleşmelerinde Dikkat Edilmesi Gereken 10 Husus

TEMEL SİGORTACILIK. Gerçekleşen hasar oranı, sigorta tarifesinde öngörülen hasar oranından daha düşük olursa aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğrudur?

Gelecek ufuklara güvenle bakabilmek...

Zorunlu Deprem Sigortasına Dair Kanun Hükmünde Kararname (6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu ile tarihinden yürürlükten kalkacaktır.

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...

Güneşten Elektrik Üretimi

TÜRKİYE DE GÜNEŞ ENERJİSİ GÜNCEL DURUM VE GELECEK BEKLENTİLERİ

GEDİZ ÜNİVERSİTESİ HİBRİT ENERJİ SANTRALİ ve 100 kw RÜZGAR TÜRBİNİ UYGULAMASI

Çatı Mevzuatındaki Gelişmeler ve Çatı Pazarı

RİSK DEĞERLENDİRME BÜLTENİ

İzmir Kalkınma Ajansı Sunum. 7 Ocak 2013, İzmir

SAĞLIK SİGORTALARI SINAVI WEB-ARALIK 2015

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) II. BÖLÜM


Güneş Enerji Sistemleri.

TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI A.Ş. TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.

RÜZGAR ENERJİ SANTRALLERİNDE RİSK ANALİZİ VE SİGORTA PROGRAMI. Rönesans Reasürans ve Sigorta Brokerlik A.Ş.

DEVLET DESTEKLİ KÜÇÜKBAŞ HAYVAN HAYAT SİGORTASI TARİFE VE TALİMATLAR 2017

SERBEST ELEKTRİK PİYASASINDA SON GELİŞMELER VE OSB LERİN DURUMU ALİ ERMAN AYTAC 23 KASIM 2012 VI. OSB ENERJİ ZİRVESİ / KAYSERİ

GÜNEŞ ENERJİSİYATIRIMINDA 2018 YILININ SON FIRSAT ÜRÜNÜ!

Mars Enerji Hakkında

TEKNİK SERVİS VE BAKIM SÖZLEŞMESİ

10 SORUDA Lisanlı & Lisanssız ELEKTRİK ÜRETİMİ

Enerji Sektörüne İlişkin Yatırım Teşvikleri

NAKLİYAT SİGORTALARI

TOZ METAL VE METAL MAMUL ÜRETİM PROJESİ

Örneğin bir önceki soruda verilen rüzgâr santralinin kapasite faktörünü bulmak istersek

Gelecek Nesillere Söz Verdik...

SAHA DENETİMLERİNDEKİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ-1.BÖLÜM

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ

İhale ilanı Enerji sektörü :51:56

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ KONFERANSI

Dünya Bankası Enerji Verimliliği Kredisi

Türkiye ve Dünyada Güneş Enerjisi Mevcut Durum ve Gelecek

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİ. Abdurrahman MERZİFONLUOĞLU Elektrik Elektronik Mühendisi

Levent Mahallesi Safran Sokak No : 3 3. Levent İstanbul Türkiye

Solar PV Paneller Genel Bilgi

ICCI 2016 TÜREB Özel Oturumu Yenilenebilir Enerji Yatırımlarının Ülke Ekonomisine Katkısı

ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE FIRSATLAR

Sigortacılık & Aktüerya. Ilge YAZGAN Aktüerler Derneği İstanbul, 11 Nisan 2011 Yıldız Teknik Üniversitesi

Anahtar Teslim GES Kurulumları

Serbest muhasebeci mali müşavir sigortası

SİGORTA MATEMATİĞİ SINAV SORULARI WEB. Belirli yaşlar için hesaplanan kommütasyon tablosu aşağıda verilmiştir.

ELEKTRİK SATIŞ EĞİTİMİ

B: SORUMLULUK SİGORTALARI

MARS ANAHTAR TESLİM RÜZGAR TÜRBİNİ PROJELERİ KENDİ ELEKTRİĞİNİ KENDİN ÜRET! MARS

Çatı Kurulumlarının Önündeki Hukuki Problemler. Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR Yönetici Ortak

YEKDEM UYGULAMALARI

Alican EKİN - Gensed Y. Kurulu Üyesi Ekinler Eurosol Enerji A.Ş. G. Müdür. alican.ekin@gensed.org

SMS Enerji Danışmanlık Ar-Ge 1

Hakkımızda Misyon ve Vizyon, Yönetim Yaklaşımı Faaliyet Alanları Enerji Güneş Enerjisi Santrali (GES) Hidroelektrik Santrali (HES) Rüzgar Enerjisi

MADDE 2 SÖZLEŞME KONUSU

RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ İŞLETME VE BAKIMI

HDI Sigorta, Alman sigorta grubu HDI Gerling International AG nin Türkiye deki temsilcisidir.

DEVLET DESTEKLİ SERA SİGORTASI TARİFE VE TALİMATLAR 2015

Halk Hayat ve Emeklilik Anonim Şirketi 30 Haziran 2011 Tarihi İtibarıyla Bilanço (Para Birimi: Türk Lirası (TL) olarak ifade edilmiştir.

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

ANEL ENERJİ GELİŞEN KENTLER ZİRVESİ, KONYA

GES TEKNLOJİLERİ, YÖNETMELİKLER VE UYGULAMADAKİ SIKINTILAR-2

Transkript:

GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ PROJESİ FİNANSAL ANALİZ VE SİGORTA DİYARBAKIR 12-16 Ekim 2015

SUNUM İÇERİĞİ PROJE MALİYET KALEMLERİ VE GELİRLERİ Yatırım Maliyetleri İşletme Giderleri Gelirler Projelerde Kredi Kullanımı Destekler Sigorta Örnek Finansal Analiz

Proje Maliyetleri Yatırım Maliyeti Projenin planlamasından hayata geçirilmesine kadarki giderler bütünüdür. İşletme Gideri Projenin elektrik üretimine devam edebilmesi ve projenin ömrünün uzatılması için yapılan harcamalar bütünüdür.

Yatırım Maaliyetleri PV Sistemi Yatırım Kalemleri ve Yatırım Tutarı İçinde Oranı Yatırım Kalemleri Yatırım Tutarı içinde oranı Arazi Tipi Çatı Tipi Açıklamalar 1 Anahtar Teslim PV Santral Sistem Kurulum Bedeli (Yedek Parça ve invertör bedelleri dahil) %85-%90 %97-%99 Ekipman tedarikçileri ile yapılan görüşmelerde, çıkabilecek arızalara hazırlıklı olmak ve üretim kaybını engellemek üzere, panel ve invertörlerden belli bir miktarın yedekte tutulması gerektiği belirtilmiştir. Bu nedenle anahtar teslim bedelin %2 si yedek panel ve invertör bedeli olarak dikkate alınmıştır. 2 Sistem Bağlantı Bedeli %5-3 Proje Geliştirme ve Arazi Bedeli %5-%10 %2-5 - 4 Öngörülmeyen Giderler %1-%3 %1-%3 Sistem bağlantısının yatırımcı tarafından yapılacağı düşünülmektedir. Çatı tipi uygulamalarda kendi elektrik tüketiminin karşılanacağı düşünülmüştür bu yüzden sistem bağlantı bedeli gider olarak hesaba katılmamıştır. Yukarıdaki bedeller dışında öngörülmeyen ancak projenin gerçekleştirilmesi için gerekli olan bedeller ve giderler için bu kalem hesaba katılmıştır. 5 KDV 0 0 Proje için Yatırım Dönemi KDV İstinası Teşviki alınacağı varsayılmıştır. 6 Sistem Kurulum Birim Bedeli 0,95USD/ W 1,3USD/W Verilen birim fiyatta arazi tipi santrallerin 500 kw üstü, çatı tipi santrallerin de 50 kw altında olduğu varsayılmıştır.

Yatırım Maaliyetleri PV Sistemi Yatırım Kalemleri ve Yatırım Tutarı İçinde Oranı PV Sistemi Yatırım Kalemleri Yatırım Tutarı içinde oranı Panel %45 - %50 İnvertör %5 - %10 Elektrik sistemi malzemesi %10 - %15 İnşaat İşleri malzemesi %10 - %15 İşçilik %5 - %15

İşletme Giderleri Yıllık I şletme Gideri Bileşenleri Oranı Arazi Tipi Çatı Tipi Açıklamalar 1 Bakım ve Onarım Gideri %35 - %40 %65-%70 Bakım ve onarım hizmetleri ekipman tedarikçilerinden alınabilir. Bu oranlara temizlik bedeli de dahildir. 2 Personel Gideri %35 - %40 Çatı tipi için personel gideri düşünülmemiştir. Arazi tipi için de sadece santralin güvenliğinden sorumlu kişiler olacağı düşünülmüştür. 3 Sistem Kullanım Gideri %25 - %30 Üretilecek elektriğin sisteme aktarılmasına istinaden dağıtım şirketine ödenecek sistem kullanım bedelidir. Ancak çatı tipinde kendi tüketimi karşılayacağı düşünüldüğünde böyle bir gider olmayacağı düşünülmüştür. 4 Sigorta Gideri %5 - %10 %25-%30 Projelerin ekipman bedeli üzerinden sigorta bedeli belirlenmektedir. 5 Diğer ve Öngörülmeyen Giderler %0,5 - %1 %10 Yukarıdaki giderlerin dışında ve öngörülemeyen diğer giderler ve masrafların için ilave edilmiştir.

Gelirler Panellerin elektrik üretim değerleri proje yerinin iklim koşullarına göre yapılacak çalışmalar sonucunda tahmin edilir. Aşağıda verilen formülden panelin yıllık elektrik üretim değeri hesaplanabilir. Yıllık Elektrik Üretim Değeri (kwh) = Panel Gücü(kWe) x 365 gün x 24 saat x kapasite faktörü* *Kapasite faktörü, uzmanlar tarafından yapılacak teknik fizibilite çalışması sonucunda ortaya çıkacaktır.

Projelerde Kredi Kullanımı Kredi ihtiyacı duyan yatırımcıların bankalara başvuruları sırasında dikkat etmesi gereken hususlardan en önemlisi kredi başvurusunda teslim edilmesi gereken dokümanlar ve bunların kalitesidir. Bankalar kredi başvurusunda bulunan projeleri ekonomik, teknik ve çevresel açılardan incelemektedir. Bu incelemeyi yapabilmek için de yatırımcıdan fizibilite raporu istemektedir. Bu raporun içeriği aşağıda listelenmiştir. Fizibilite Raporu İçeriği Yatırımcının tanıtımı Projenin tanıtımı Şebekeye uzaklık ve hatların kalitesi Ekipman analizi Ekipman tedarik ve performans anlaşmaları Çevresel etki Projenin sosyal etkisi Güncel yatırım maliyetine ve gelire göre finans analizi, projenin geri dönüş süresi

Projelerde Kredi Kullanımı Finans Kalemleri Kredi Koşulları Kabulleri Deg erler Faiz Oranı 3,5%-%4,5 Öz sermaye Oranı 20%-%25 Kredi Anapara Geri O deme Su resi Kredi Anapara Geri O demesiz Su re 7-10 yıl 1-2 yıl Açıklamalar Yenilenebilir enerji projeleri finansmanında deneyimli ve aktif yerli bir bankadan so zlu olarak alınan bilgilere istinaden (USD cinsinden). Yatırımcının ve bankanın beklentisine go re deg işiklik go stermektedir. Ancak genellikle bankalar proje maliyetinin en az %20-%25 lik kısmının yatırımcı tarafından karşılanmasını beklemektedir. Yenilenebilir enerji projeleri finansmanında deneyimli ve aktif yerli bir bankadan so zlu olarak alınan bilgilere istinaden Kredi Anapara ödemesinin projenin devreye girmesinden sonra başlayacağı varsayılmıştır.

Destekler Güneş projeleri için destek imkânları iki başlık altında toplanabilir. İlki yerli ekipman üretim desteği, ikincisi ise kalkınma ajansları tarafından sağlanan destek programlarıdır. Yerli üretim desteği tablosu yanda verilmiştir. Ancak yandaki tabloda belirtilen ekipmanların çoğu yerli olarak üretilmemektedir. Teşvik alınabilme olasılığı en yüksek olan ekipman santral kurulum aksamları olabilir ve bu da 0,8 USDcent/kWh'lik ek bir katkı sağlayabilir. Aksam Tipi Fotovoltaik Santral Kurulum Aksamları Fotovoltaik Modu l U retimi Fotovoltaik Hu cre U retimi İlaveTeşvik USD Cent (her kws için) 0,8 1,3 3,5 I nverto r U retimi 0,6 Yerel u retimden sag lanan ilave teşvik 6,2

Sigorta Güneş enerjisi projeleri yatırım maliyetinin yüksek olmasından ötürü yatırımcılar riskleri minimize etmek için projeleri kurulum aşamasında ve işletme süresince sigortalatmayı tercih etmektedir. Sigortalar genellikle nakliyat, kurulum ve işletme aşaması olarak üçe ayrılabilir. Nakliyat Sigortası Kurulum Sigortası İşletme Sigortası Üretici deposundan montaj alanına kadar yapılacak taşımaya teminat sağlar Montaja konu ekipmanın sahaya inmesinden itibaren test döneminin bitmesine kadar teminat sağlar Montajı biten ekipmanın ve inşai kıymetlerin işletme sırasında başına gelebilecek fiziksel hasarlara karşı teminat sağlar

Sigorta Gelir Kaybı Sigortası Gelir kaybı sigortası projenin teknik analizlerinde tahmin edilenden az elektrik üretmesi sonucu daha az gelir elde edilmesi riskine karşı yapılmaktadır. Örneğin iklim değişikliğinden dolayı güneşlenme surelerinin azalması (yağmurlu gün artısı vb.), ekipmanların istenilen verimde çalışmaması, şebekeye bağlantının kopması sonucu satışın sekteye uğraması gibi birçok nedenden dolayı gelir kaybı olabilir. Sigorta şirketleri yaptıkları anlaşmalarda gelir kaybı tanımını genellikle %10 dan daha fazla azalmalar için yapmaktadır. Gelir kaybı tanımı için bir çok özel madde de konulabilir.

Gelir Garantisi Sigorta Senelik üretimin belirli sebeplerden ötürü azalması sonucu gelirde beklenmedik düşüşler için teminat sağlar Aşağıdaki sebeplerden gelirde azalma teminata dahil değildir: Her türlü savaş, iç savaş ve nükleer enerji ile alakalı durum Sigortalı tarafından planlı durdurmalar Ağaçlar ya da etraftaki binalar sonucu oluşacak gölgeleme Ancak: Güneş ışınımlarındaki azalma, kusurlar ve modüllerin üretim hatasından kaynaklanan gelirde azalma teminata dahildir. * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır. http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx

Gelir Garantisi Sigorta All Risk Sigortası ile birlikte alınmalıdır Gelirde belirtilen sebeplerden ötürü azalma sonucu Teminatın devreye girdiği kısım beklenen gelirin %90 ın altına düşmesi 5 yıllık poliçe, iptal edilmeme şartı * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır. http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx

Sigorta Dolu: Kuvvetlendirilmiş camlar fizibiliteyi olumsuz etkilediği için dolu hemen her zaman hasara yol açmaktadır. GES Projelerinde Sık Görülen Sigorta Hasarları* Yangın Güvenlik Önlemleri: Yangın için gerekli su kaynaklarına ve itfaiyeye uzaklık sorun yaratmaktadır. Etraftaki kuru çalılardan çıkan yangınların söndürülmesinde ciddi zorluklar yaşanmaktadır. Hırsızlık/Vandalizm: Solar panellerin aynaları, özellikle monte edilmeden önce hırsızların ilgisini çekmektedir. Vandalizm de sık görülmektedir. Elektrik Şokları/Yüksek voltaja karşı yetersiz koruma: Özellikle test ve devreye alma sürecinde yüksek elektrik şoklarından iş kazaları görülmüştür Ayıplı Üretim: Ayıplı dizayn, işçilik ve ayıplı malzeme yüzünden sorunlar yaşanmaktadır. Camlarda ayıplar Hot spot cells hücre yüzeylerinde renk değişimleri Yanan hücreler Bubble cells hücre ve cam arasında kabarcıklar * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır. http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx

Sigorta Performans Garantisi Sigortası-Üreticiler İçin Sigorta poliçesi ekinde yer alan garanti sertifikasını takip eder ve PV modüllerin üreticisi tarafından 25 yıl boyunca garanti edilen performansı sağlamaması halinde devreye girer. Bir poliçe yılı boyunca üretilen tüm modüller için tek bir poliçe vardır. Poliçenin yıllık bir limiti bulunur. Prim üreticinin cirosu üzerinden hesaplanır ve satın alınan limit, muafiyet ve firmanın deneyimine bağlı olarak %1 ila %5 mertebelerinde değişir. Sigorta sadece modül üreticilerine sunulur. Üçüncü taraflara veya diğer solar ürün/hizmet tedarikçilerine verilmez. * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır. http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx

Sigorta Performans Garantisi Sigortası-Üreticiler İçin Teminat Şartları 1. İlk 10 yıl boyunca üreticinin datasheet inde gösterilen gücün %90 ı, 2. 11 ila 25. yıllar arasında üreticinin datasheet inde gösterilen gücün %80 i sigorta garantisine alınır. 3. Üretici ilk 2 yıl boyunca garantiyi üzerinde tutar. Diğer yıllarda en azından «yıllık cirosunun» %1 i oranında muafiyet tutar. * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır. http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx

DOĞRU EPC FİRMASI & SÖZLEŞMESİ* EPC Sözleşmesi EPC Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi En Temel Hususlar Zaman, Maliyet ve Nitelik üzerinde etkisi olan/olabilecek her husus Sorumlulukların Düzenlenmesi Kontrat Bedelinin Belirlenmesi Tamamlama Süresinin Tespiti Yüklenicinin Sorumlulukları??? Yüklenici ekstra ücret talep edebilir mi? Sürenin garanti altına alınması Yüklenicinin Yapısı??? Konsorsiyum vs. Proje Şirketinden kaynaklanan gecikmeler olursa? Sabit tarih ya da EPC sözleşmesinin başlangıç tarihinden itibaren belirli bir süre Müştereken & Müteselsilen??? Proje Şirketi değişiklikler talep ederse? * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır. http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx Tesisin zamanında tamamlanamaması Proje Şirketinin Zarar & Ziyanı- Gecikme Tazminatı???

DOĞRU EPC FİRMASI & SÖZLEŞMESİ* EPC Sözleşmesi EPC Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi En Temel Hususlar Performans Garantisi Sorumluluk Oranı Garanti & Yaptırımlar Değişiklikler Kusura Karşı Sorumluluk Mücbir Sebepler Askıya Alma-Ara Verme Fesih Performans Özellikleri * Bu bölüm Dr. Özlem Döğerlioğlu IŞIKSUNGUR un Hukuki Adımlarla Güneş Enerji Santralleri sunumundan alınmıştır. http://www.solarexistanbul.com/sunum/sunumlar15/dogerlioglu-solarex15.pptx

Örnek Finansal Analiz-1 10 kw Çatı Tipi Uygulaması (Kredisiz) Yatırım Toplam Maliyeti Kurulum ücreti Fiyat 13000 USD Sistem Bağlantı --- (Sisteme bağlanmadığı Bedeli varsayılmıştır) Arazi Bedeli --- Öngörülemeyen gider KDV Toplam kurulum maliyeti 500 USD KDV yardımından faydalanılacağı düşünülmüştür 13.500 USD Elektrik Üretim Bedeli İşletme Süresi Teknik Özellikler 16.381 kwh/yıl 25 Yıl Yıllık performans düşüşü %0,5 Projenin kapladığı alan 100 m 2 1 kw için gerekli alan güneye bakan cepheler için 10 m 2 düz çatılar için 20 m 2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 1300 USD

Örnek Finansal Analiz-1 10 kw Çatı Tipi Uygulaması (Kredisiz) İşletme Giderleri Bakım ve Onarım 1.000 USD Personel Gideri --- Sistem Kullanım Bedeli --- Öngörülemeyen gider 100 USD Sigorta 200 USD Toplam yıllık işletme gideri 1.300 USD Finansal Giderler Faiz Oranı --- Öz sermaye oranı %100 Ana Para ödeme süresi --- Ödemesiz süre --- Amortisman --- Kurumlar Vergisi --- Hurda Değeri %10 Yıllık Ortalama Gelir Elektrik Birim Fiyatı (Mesken Ortalama) Ödenmeyen Elektrik Faturası Üzerinden Gelir (Her yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş olduğu varsayılarak ortalama hesaplanmıştır) 14,6 USDc /kwh 2.264 USD/yıl

Örnek Finansal Analiz-1 10 kw Çatı Tipi Uygulaması (Kredisiz) Finansal Analiz Sonuçları İç çevrim Oranı %6 Öz kaynak iç getiri oranı 10 yıl 25 Yıllık toplam gelir 56.608 USD

Örnek Finansal Analiz-2 100 kw Çatı Tipi Uygulaması (Kredi İle) Yatırım Toplam Maliyeti Kurulum ücreti Fiyat 130.000 USD Sistem Bağlantı --- (Sisteme Bağlanmadığı Bedeli Varsayılmıştır) Arazi Bedeli --- Öngörülemeyen gider KDV Toplam kurulum maliyeti 5.000 USD KDV yardımından faydalanılacağı düşünülmüştür 135.000 USD Elektrik Üretim Bedeli İşletme Süresi Teknik Özellikler 163.812 kwh/yıl 25 Yıl Yıllık performans düşüşü %0,5 Projenin kapladığı alan 2.000 m 2 1 kw için gerekli alan güneye bakan cepheler için 10 m 2 düz çatılar için 20 m 2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 1300 USD

Örnek Finansal Analiz-2 100 kw Çatı Tipi Uygulaması (Kredi İle) Finansal Giderler İşletme Giderleri Faiz Oranı %3.5 Bakım ve Onarım 10000 USD Öz sermaye oranı %20 Personel Gideri --- Ana Para ödeme süresi 10 yıl Sistem Kullanım Bedeli --- Ödemesiz süre 1 yıl Öngörülemeyen gider 500 USD Amortisman --- Sigorta 500 USD Kurumlar Vergisi --- Toplam yıllık işletme gideri 11.0000 USD Hurda Değeri %10 Yıllık Ortalama Gelir Elektrik birim fiyatı (Ticarethane ortalama) Elektrik satışı (Her yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş olduğu varsayılarak ortalama alınmıştır.) 13,7 USDc/kWh 21.247 USD/yıl

Örnek Finansal Analiz-2 100 kw Çatı Tipi Uygulaması (Kredi İle) Finansal Analiz Sonuçları İç çevrim Oranı %6 Öz kaynak iç getiri oranı 13 yıl 25 Yıllık toplam gelir 531.192 USD

Örnek Finansal Analiz-3 500 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle) Yatırım Toplam Maliyeti Kurulum ücreti Sistem Bağlantı Bedeli Arazi Bedeli Öngörülemeyen gider KDV Toplam kurulum maliyeti Fiyat 475.000 USD 30.000 USD 45.000 USD 10.000 USD KDV yardımından faydalanılacağı düşünülmüştür 560.000 USD Elektrik Üretim Bedeli İşletme Süresi Teknik Özellikler 819,06 MWh/yıl 25 Yıl Yıllık performans düşüşü %0,5 Projenin kapladığı alan 10.000 m 2 100 kw için gerekli alan 2.000 m 2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1.638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 950 USD Elektrik satış fiyatı için alım garantisi olan 133 USD/MWh alınmıştır.

500 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle) Örnek Finansal Analiz-3 Finansal Giderler İşletme Giderleri Faiz Oranı %3.5 Bakım ve Onarım 10.000 USD Öz sermaye oranı %20 Personel Gideri 15.000 USD Ana Para ödeme süresi 10 yıl Sistem Kullanım Bedeli 6.500 USD Ödemesiz süre 1 yıl Öngörülemeyen gider 1.500USD Amortisman %10 Sigorta 2.000 USD Kurumlar Vergisi %20 Toplam yıllık işletme gideri 35.000 USD Hurda Değeri %10 Yıllık Ortalama Gelir Elektrik Satışı (Her yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş olduğu varsayılarak ortalama alınmıştır) Tarife 103.136 USD / yıl 13,3 USDc/kWh

Örnek Finansal Analiz-3 500 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle) Finansal Analiz Sonuçları İç çevrim Oranı %10 Öz kaynak iç getiri oranı 9 yıl 25 Yıllık toplam gelir 2.578.414 USD

Örnek Finansal Analiz-4 1000 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle) Yatırım Toplam Maliyeti Kurulum ücreti Sistem Bağlantı Bedeli Arazi Bedeli Öngörülemeyen gider KDV Toplam kurulum maliyeti Fiyat 950.000 USD 45.000 USD 90.000 USD 10.500 USD KDV yardımından faydalanılacağı düşünülmüştür 1.100.000 USD Elektrik Üretim Bedeli İşletme Süresi Teknik Özellikler 1638.1 MWh/yıl 25 Yıl Yıllık performans düşüşü %0,5 Projenin kapladığı alan 20.000 m 2 100 kw için gerekli alan 2.000 m 2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1.638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 950 USD Elektrik satış fiyatı için alım garantisi olan 133 USD/MWh alınmıştır.

1000 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle) Örnek Finansal Analiz-4 Finansal Giderler İşletme Giderleri Faiz Oranı %3.5 Bakım ve Onarım 15.000 USD Öz sermaye oranı %20 Personel Gideri 15000 USD Ana Para ödeme süresi 10 yıl Sistem Kullanım Bedeli 12.500 USD Ödemesiz süre 1 yıl Öngörülemeyen gider 2.500 USD Amortisman %10 Sigorta 5.000 USD Kurumlar Vergisi %20 Toplam yıllık işletme gideri 50.000 USD Hurda Değeri %10 Yıllık Ortalama Gelir Elektrik Satışı (Her yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş olduğu varsayılarak ortalama alınmıştır) Tarife 206.273 USD / yıl 13.3 USDc/kWh

Örnek Finansal Analiz-4 1000 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredi İle) Finansal Analiz Sonuçları İç çevrim Oranı %14 Öz kaynak iç getiri oranı 8 yıl 25 Yıllık toplam gelir 5.156.829 USD

Örnek Finansal Analiz-5 1000 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredisiz) Yatırım Toplam Maliyeti Kurulum ücreti Sistem Bağlantı Bedeli Arazi Bedeli Öngörülemeyen gider KDV Toplam kurulum maliyeti Fiyat 950.000 USD 45.000 USD 90.000 USD 15.000 USD KDV yardımından faydalanılacağı düşünülmüştür 1.100.000 USD Elektrik Üretim Bedeli İşletme Süresi Teknik Özellikler 1638.1 MWh/yıl 25 Yıl Yıllık performans düşüşü %0,5 Projenin kapladığı alan 20.000 m 2 100 kw için gerekli alan 2.000 m 2 1 kw için yıllık elektrik üretimi 1.638 kwh 1 kw kurulum birim fiyatı 950 USD Elektrik satış fiyatı için alım garantisi olan 133 USD/MWh alınmıştır.

1000 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredisiz) Örnek Finansal Analiz-5 Finansal Giderler İşletme Giderleri Faiz Oranı --- Bakım ve Onarım 15.000 USD Öz sermaye oranı %100 Personel Gideri 15000 USD Ana Para ödeme süresi --- Sistem Kullanım Bedeli 12.500 USD Ödemesiz süre --- Öngörülemeyen gider 2.500 USD Amortisman %10 Sigorta 5.000 USD Kurumlar Vergisi %20 Toplam yıllık işletme gideri 50.000 USD Hurda Değeri %10 Yıllık Ortalama Gelir Elektrik Satışı (Her yıl bir önceki yıldan %0,5 düşüş olduğu varsayılarak ortalama alınmıştır) Tarife 206.273 USD / yıl 13.3 USDc/kWh

Örnek Finansal Analiz-5 1000 kw Yer Tipi Uygulaması (Kredisiz) Finansal Analiz Sonuçları İç çevrim Oranı %15 Öz kaynak iç getiri oranı 8 yıl 25 Yıllık toplam gelir 5.156.829 USD

Çatı Tipi Ev Toplam Çatı = 150 m 2 Güneşe Bakan Alan = 110 m 2 Örnek -6 1 kw için 10 m 2 yer gerektiği varsayılırsa 11 kw güneş santrali kurulabilir. 1. Gün 7 saat ışınım alıyorsa 7 x 11 = 77 kwh Gün içerisinde evin 10 kwh elektrik tükettiği varsayılırsa 77-10 = 67 kwh 2. Gün 4 saat ışınım alıyorsa 5 x 11 = 55 kwh Gün içerisinde evin 17 kwh elektrik tükettiği varsayılırsa 55-17 = 38 kwh

Çatı Tipi Ev Örnek -6 Destek Bedeli = 13,3 USDc/kWh 1. Gün: 67 kwh x 0,133 USD/kWh = 8,911 USD 2. Gün: 38 kwh x 0,133 USD/kWh = 5,054 USD 15 gün sürdüğü varsayılırsa 8,911 x 15 = 133,665 USD 15 gün sürdüğü varsayılırsa 5,054 X 15 = 75,81 USD 209,475 USD Elektrik Tüketimi 1. Gün : 10 kwh tüketim 2. Gün : 17 kwh tüketim 15 gün sürdüğü varsayılırsa (10 x 15) + (17 x 15) = 405 kwh

Çatı Tipi Ev Elektrik Tüketimi = 405 kwh Örnek -6 Elektrik Birim Fiyatı Mesken Ortalama) = 13,29* USDc/kWh Elektrik Faturası = 405 kwh x 0,1329 USD/kWh = 53,84 USD Elektrik Birim Fiyatı Temmuz 2015 verilerine göre hesaplanmıştır. Bütün hesaplamalarda USD/TRY oranı 2,938 alınmıştır (07.10.2015). Sonuç : (Fizibilite, yatırım ve işletme maliyetleri ihmal edilmek kaydıyla) Destek Ödemesi = 209,475 USD = 615,44 TRY Muaf Kaldığı Elektrik Faturası = 53,84 USD =158,19 TRY

Teşekkür ederiz. Lifenerji Ltd. Şti. Çetin Emeç Bulvarı, No: 19/18, Çankaya, Ankara T: (0312) 481 21 42 F: (0312) 480 88 10 www.lifenerji.com info@lifenerji.com